Г1алг1ай Эздел

Кхалнахацара эздел                                                                                                                                    

Хьай нана, наьна йиша, даь йиша 1айха лоарх1аш мо массе бола кхалнах лархьар. Моллаг1ча къаман кхалсаг яле а цун сий дар вай декхар наьнаца, йи1ийца, несийца, ший никъ лела бар эздел доаца, ийрча г1улакх хьайгара б1арга ца дейтар царна. Безаш, хьесташ, боча лела бар. Уж болча эздий доаца дош ца оалаш, мотт хоза бувцар.

Совг1аташца хьаста езар хьастар, ала дезача царга к1аьда дош алар, вай декхар да. Хатта дезачунга х1ама хаттар царна дика хетаргдолаш массе йолча кхалсагаца, к1аьда-мерза хилар вай декхар да. Вай кхуврч шел ца болийташ хьа боаг1а уж массехана. Ноаной, йижарий, мехкарий истий вай вахар мерздаь, хоздаь вайца бахаш ба уж. Г1айг1а, бала, хало - отто, дегай г1озал, вайца екъаш хьабоаг1а уж. Вай къаман эздий, турпала кхалнах уж хинна бецаре, вай хургдацар, дунен сердал гогъяцар, из ха деза вайна массанена а. Цар 1омадаьд вайна дерриге а. Эздел, г1улакх, эхь, сабар, яхь, мотт, деррига царгара 1омадаьд вай, из диц де оамал бац вай. Вай б1аргий са санна боча лелабе беза вай дунен чу мел бола кхалнах. Уж ца хуле цхьаккха хургдац. Й1овхал, сердал, безам, дезал, кхуврч, деррига доацаш хургда. Кхалсага сийдеш вай хуле, вай къаман сий лакха латтаргда. Хала хете а вайна юкъе цар сий ца дераш болаш ба. Моллаг1а йо1 хозъелча, вахе дат1а а кхийте йодайий, ший цунца дийца-аьнна х1ама деце а, ше цунна ца везаше, раьза е г1ерташ ший хур деш хул цхьабараш. Эздел, г1улакх долча з1амсаго из дергдац. Денал долчо наьха кхалсаг а ший йиша санна лелаергъя, шинна даь чам болаш гаргало а хургья цунах. Далла хоастам ба 1овдала бараш вайна юкъе кезигах болаш. Дала аьнна дале уж а кхетаргба, Дала хьаькъал денна, нийсача новкъа боахалба уж!

Нийсархошцара эздел                                                                                                                        

Хьай ханнарачунца а леладе деза эздел. Хье волча веча веза хьаьша ваь ларх1а веза. Хьайгара г1о дезалга хайча оарцаг1а вала веза. Дика, во цунга деча ваха веза. Деха веча дала деза, хаьттача хьайна ховр ала деза. 1уйре дика, сайре дика ювца еза. Хьайла эсалаг1а, 1овдалаха ца хеташ хьайна нийсса ларх1а веза, хьай нийсархо. Наха юкъе дакъа долаш, д1ахьош хила веза. Хьо доле а бакълуш хила. Харцвар 1ото1оваь, бакълур хьаллаца веза хьайна зе хуле а. Эздел, г1улакх леладе, массанеца цхьатарра. Хьай сий ду 1а наьха сий дой. Эздел леладаьд аьнна к1алвуссаргвац хьо.

Шун т1ара эздел                                                                                                                        

"Шуно вовзийт эзделаца вар, эздел доацар» яхад вай даьша. Х1ама даа 1оховча хана бисмал а цадаккхар. Кулгаш дила ц1ена хилар. Х1ама юаш дукха ца яар, хьаэцар 1оюллар, сабарца йийллар, дуккха х1ама багаа елла дукха мочкхалаш ца дахар, массарел т1ехьа висса нах хьайга хьежа ца бар, е массарел хьалхаг1а йиа а ваьнна нах хьайна б1ара ца хьежабар. 1охар, хьалг1аттар а эздий хилар. Х1ама йиа ваьлча алхьам дешар, г1улакх деш лаьттачоа хоза баркал алар, фусам даьшта, барт, безам, беркат Даьлагара дехар.

Къамаьл дара эздел                                                                                                                    

Къамаьл деча хана хье ала воаллар лоацца д1аала хар. Мотт к1аьда, мерза бувцар. Хьайга хоатте хьайна ховр, хетар д1аалар. Хьайга ца доаг1а къамаьл ца дар. Дукха лувш хье наха сов ца валийтар, хьайна дайна дале а наьха г1алаташ ца дувцар. Довна юкъе воде, тоам, машар бувцар. Маслахьат хургдола оаг1ув лахар. Миччахьа воде а хьай метта доал дар. Ала дезача дош алар. Сацавезача соцавалехьа саца хар, кулгаша 1ойилла шахьар, метта йоагаю. Туро, тепчо ца1 вийнав, метто ийс вийнав оал г1алг1аша. Мотт доал де дезаш х1ама я. Метта доал де хар хьаькъал да. Модз санна мерза ба мотт. Сим мо къаьхьа ба мотт. Ше лебарга хьежжа Мулакх де отт. Доал делаш метта. Чов хургъйоацаш керта мерза хилийта оала дош, к1аьда хилийта бувца мотт. Эггара дукхаг1а къинош дер мотт ба метта доал ца дер халача оттаргва, метто сага сибат хувц, ийрча ваьккхе доаду куц. Доал делаш метта.

Гаргалон эздел                                                                                                                

Гаргало ларх1ар. Гаргарча сага дика, во хьаллацар. Дикан т1а, вон т1а вахар, хьайгара доаг1а дакъа хьалацар. Йоаг1аш, йодаш моттигяле из санна г1адваха дог делаш хилар. Дала деза хьоалчаг1 далар. Ахча, рузкъа дезаш вале цун из д1адалар. Водаш, воаг1аш нийсвелча цунга к1аьда мерза, дахар денар хаттар. Хьайна бехке кхалсаг нийслой кара кхайде ахча далар, ахча д1а ца эце, тормига чу йолла берашта яа, мала хьама эцар, машена т1а 1от1ахоаяь ц1айигар вай декхар да. Нахаца довна ваха вале гаргара саг, сихха оарцаг1а вала веза цунга хьаллаца, ма хулла сихаг1а дов к1оарг долале машар бе хьажа веза, из бехке воацаш цунга г1елал яхье, харцо ювцачоа д1ахайта деза из цхаь воацилга, харцо чакхяргъйоацилга. Вала ца везар венна из воалле хаттар дена, д1аотта веза цунца бала бекъа ше цхьаь воацилга цунна ховргдолаш, хьайна из новкъа долга д1ахайта деза. Хаьде д1айоал лела ца ю гаргалол. Ший дас лелаяь гаргалол лелаеш хила веза во1. Хьо волча саг хьаваг1 ац хьо д1а ца воде. Къамашца тарлуш хьабаьхкаб вай дай шоаш мел бах. Гоннахьа дахача къамашта юкъе дукха хиннаб г1алг1ай доттаг1ий, эрсий, х1ирий, г1аьбартой, селий, викалаш хиннаб г1алг1ай доттаг1ий болаш нохчий бувца мича беза, уж вай ворх1е даь хана денз хьа вай вежарий а болаш хьабоаг1а вайца машаре бахаш. Хало, атто, къел, моцал екъаш. Вайна эшшача метте оарцаг1а болаш. Теш со дуне мел латт из иштта хург хиларах. Цхьанна къаманга во ма доаг1алда саг оарцаг1авала везаш. Дала ма дахьалда саг пхьа хьаьрча, кхыча къаман ший доттаг1 волча ший дезал а шийца д1аводаш хиннав саг. Вокхо д1ат1аийце шийна мога г1о - новкъостал а деш хиннад. Цун масалаш да. Вай долча хьаиха вай бераш д1аиха а дукхха моттигаш а я. Эрсаш цунах куначество оалаш хиннад. Кхыча къамаг1а вола ший доттаг1 лоравеш боча лелавеш хиннав г1алг1аша. Ший ц1а, ший боахам, цунца бекъаш а хиннаб. Из леча леш а хиннав цунна га даьккха. Иштта эздел, г1улакх, денал долаш хьабаьхкаб вай дай шоаш мел бах. Доттаг1цара эздел. Шой са санна боча долаш леладаьд г1алг1аша. Хало, Г1айг1а, бала т1абарах д1а ца кхоссаш цар массехана лорабаьб, лелабаьб шой доттаг1ий. Боахам, доахан кходаьдац царна эшаш хилча. Вала везе кийча хиннав доттаг1чунна г1улакха, шой нанас ваь вошо мо, дукха везаш лелаваьв шой доттаг1а. Доттаг1чоа кходаь х1ама леладаьдац г1алг1ачо. Дунен чу ц1и хеза да вай къам тешаме да яхаш. Вай къаман дуккха а хиннаб доттаг1ал леладе ховш, денал дола къонахий. Т1ем т1а чов хинна 1овежар, ше лергвале цига ца уллийташ ара воаккхаш хиннав г1алг1ачо, моллаг1ча къаман из саг вале а, цун массалаш дукха долаш да, т1ом баьчарна из ховш а да. Вайна Дала ма эшаволва дика доттаг1, моллаг1ча къаман вале а! Доттаг1ал, машар, безам масседолча къаман а беза. Дуненчу даим машар хилба. Барт, вошал, доттаг1ал ч1оаг1лулда х1ара денна. Дуне мел латт, вахар тоалуш, хозлуш дахалда вай.

Берашцара эздел                                                                                                                          

Вай массане а сил дукхаг1а безаш кхебу вай дезал. Уж дика кхебар вай массане а декхар да. Наха зене, зуламе хургбоацаш. Ламаз, марха, долаш Даьлах тешаш, кхерам болаш, имане болаш хьалкхебар вай декхар да. Царна x1apa денна дика хьехар деш, воашкара дика г1улакхаш б1арга дайташ, царна масал хургдолаш леладе деза вай мел леладер, дика хила деза вай мел дар. Берашта хайта деза шоаш молашба, шоаш мичара хьабаьннаб, шой тейпа, къам малаг1 да ховргдолаш, кхыча къамашта баха лела ховргдолаш, массанеца тарбала, доттаг1ал леладе ховргдолаш. Дешар дешийта деза, хьаькъал долаш уж хургболаш. Эхь, эздел, г1улакх хьехаш дика, во къоастаде ховргдолаш. Шой Даьхе езаргъйоалаш, Даьхен 1алам бона леладергдолаш. Дас, нанас яхар дергдолаш, щоаш къабелча шоаш кхоабаргболаш, шоашца дика хургболаш, нахаца 1и мерза хургболаш. Кхы а дуккха да берашта хьалхадаха дезаш. Берашца мотт хоза мерза бувца беза, хьехар деча хана, чувха а ца беш, хьай ма хулла хьесташ дайта деза берашка хьадайта х1ама.

Къоаношцара эздел                                                                                                                              

Воаккха саг моллаг1а вале а, моллаг1а къаман вале а, з1амаг1чо ларх1а веза. Воаккхача сага сий де деза, цунна фу эш, фу деза хьажа веза из кхоачашде деза. Водаш, воаг1аш хьайна къоано нийсвелча, 1уйре дика ювца, сайре дика ювца хьайгара молаг1а г1о - новкъостал деза аьле хатта цунна дезар, эшар, кхоачашде хьажа, вига веззача д1авига, кхыча юртара вале хье волча чу вига даа, мала дале кхаба, ламаз дайта, сала1ийта, т1аккха ц1а а виге хьа вола. Къоано волча 1о ма ха, дар-доацар дувцаш мотт дукха ма лебе, вела ма вела, керта т1а кий йоацаш б1арга ма вайта, ц1ог1а хьекхаш къамаьл ма де, цунна хозаргдолаш. Цо фуннаг1а хьайга оале а юха духьала йист хиле юхь ма йоагае. Хьайна ца ховр, хье шек вар, цунга хатта, цо жоп лургда хьона шийна ховчох, из хьол дукхаг1а ваьхав, цунна дукхаг1а дайнад х1ама б1арга, из хьол дукхаг1а лаьттав халонашта духьала. Цо хьо моргаш дукха кхебаьб хьехар деш. Ший хьехамца харц ваьннар, нийсача новкъа ваьккхав. Къоаной боацаш ма дуссалда вай, г1ийла бой мо укх лаьтта даха "маг1а баьрче къоано а, ц1ен юкъе ага а ма эшалда вайна" яхад вай даьша.

Юкъара эздел оал массаволча сага леладе дезачох. Да, нана ларх1ар, вахар, вар, гаргалол лелаяр, доттаг1 ларх1ар, воаккхаг1чун сий дар, з1амаг1чох къахетар, кхалсагаца эздел леладар, ноанахой ларх1ар, даьхой ларх1ар, лоалахошца, юртахошца, мехкахошца леладе деза эздел, саг йоаг1аш, йодаш, леладе деза эздел, уст - ц1ай ларх1ар, дохкача, эцача леладе дезар. Довхочунца леладе деза эздел, балха, така, ара, ц1аг1а, хьоашалг1а, уст-ц1аьшка, ноанахошка, лоалахошка, хьунаг1а, x1apa, мангала гота.леладе деза эздел. Сесагаца, дезалца леладу эздел, х1анз мел дийцар къаман юкъе лелаш дола эздел да. Массане а леладе дезаш да.

​​Несий эздел                                                                                                                                            

Нус хила еза ший маьрц1ай лерх1ам болаш. Маьрда, маьрнана, маьрвоша, маьрйиша, маьрвеший къонгаш, маьрноанахой, цун тайпан нах. Нус хила еза чувена саг везаш, елаенна безаме, тух сискал кхо ца деш. Маьра да волча 1а ца ховш, мотт ца боасташ цо ше бастийталца, баьстачул т1ехьаг1а дукха ца лувш ший метта доалдеш. Ала, дита дезар ховш. Ше оала дош, к1аьда, мерза оалаш. шийга иистхилча эхь хеташ ц1ий луш. Иштта маьрнанаца, маьрвешийца, маьрйишийца хьакхашта ца йоалаш ший мотт лорабеш. Массарел хьалхаг1а хьалг1отташ, массарел т1ехьаг1а южаш, ц1аг1а коа - карта кулг д1акхоачаш. Ше д1атоха кулг ц1ена тохаш. Массанеца елаенна ше езаргйолаш. 31амига бер мара деце, маьрц1ешкахьара мел вар лоарх1аш. Ший оамалца, ший меттаца нах в1ашкаувзаш, наха тоам бар дувцаш, хьанга фу дувца деза ховш, массанена товр де ховш. Дикал яккха хала дале а, маьрц1аша зувш, цун дикал вол. Дика нус маьрц1аьшта дукха езаш хул.

Таьзета леладу эздел                                                                                                                              

Кодам эзделца бувца беза, сагага кхаьча бала хьайна новкъа болга хайташ хила еза из бувца оаз. Кодаме вела йиш яц. Ца доаг1а къамаьл де йиш яц. Кодаме нахаца ду1а деш венначоа къахетам бехаш, Даьлага кхайка веза, дакъа ламаз де деза, мух бе беза. Саг д1аволла кашамашка ваха веза. Цига де деза декхараш кхоачашде деза. Фусам даьна хьайгара г1о - новкъостал эший хьажа веза, хье чу вахалехьа.

Барзкъан эздел                                                                                                                                

Хьайга товш доаца барзкъа т1а ца дувхар. Кога з1амига маьчи т1а ца ювхар, геттара готта хачи, т1а ца ювхар. Хьай къаман доаца, хьа къамо т1а ца дувха барзкъа т1а ца дувхар. Хьай дег1а маьженаш б1арга гургйола лоаца барзкъа ца дувхар. Наьха доаца барзкъа т1адийха кечлац 1овдал вар мара

Моаршал хаттара  эздел                                                                                                                          

Сагага моаршал хоатташ хатта деза, велавенна хозача, мерзача оазаца, хье г1адвахалга сага д1аховргдолаш. Хьо волча варах саг дехке варгвоацаш, ц1аькха а юха ва безам хургболаш. Хьо эздий саг волга цунна ховргдолаш. Вай даьша моаршал, денал эздий хоатташ хиннад. Ц1аг1а мелволчун, юрта мел волчун могашал хаьттачул т1ехьаг1а, коара хьайбай хьал хоатташ хиннад, хаоттам хоатташ хиннаб. К1а, борц, мишта хиннаб хоатташ хиннад, жа, доахан дийба дий хоатташ хиннад.

Лоалахошцара эздел                                                                                                                              

Лоалахошца тар вала веза. Хьайгара дийхар, дала йиш яр д1адала деза. Хьайна эшар хьадеха деза. Дика, во деча царца хила веза. Д1ачу, хьачу хила веза. Хала дале цхьа долча х1амашта са тоха деза. 1айха оалар хоза ала деза, лоалахо кхетаргволаш. Пайдане доацар ца дувцаш, г1алаташ а ца лехаш ваха веза, эздел, г1улакх лела деш. Лоалахо хьона бехке ва, къемат дийнахьа хоат йоах хьай лоалахошца мишта хиннав хьо аьле. Дала сабар, сатем лулба вайна лоалахошца тар дала ха.

Ший дег1ацара эздел                                                                                                                          

Эздел долча саго хьунаг1а ше цхьаь вале а дергдац, сагага товш доаца ийрча х1ама. Ший дег1а маьженаш лораергъя во х1ама ца дейташ. Кулгашка дика г1улакхаш дейтаргда ший сий дергдолаш. Когашка барал дайтад дикача новкъа, б1аргаш лекхаргдац лекха ца дезача. Б1ехача уйлашка бех дайтаргдац ший дог. Даьлацара безам сов боахаргба ший дег чу, ц1ена 1амал еш, ший мотт лорабергба г1ийбатах. Из да сага ший дег1ацара эздел.

Хьайбашцара эздел                                                                                                                                  

Хьайбашцара эздел лела дар да царга ханнахьа хьажар, даа х1ама далар, хий моладар, ц1ендар, царна етташ, 1етташ, царца къиза ца хилар, ханнахьа д1алахкар, ханнахьа духьала ваха чу доаладар. Царна сардамаш ца дахар уж чу дахка т1ехьа диссача. Царца къахетаме хилар. Декхар да оакхарий а доаца деш лорадар.

1аламацара эздел                                                                                                                          

Хьунаг1а гаьнаш харцахьа, бакъахьа хеда ца яр. Йоаг1ача, ца йоаг1ача ц1ераш ца еттар. Хьасташ б1ех ца дар, царчура хий даим ц1ена хургдолаш царна доал дар. Вай даха юрташка нувхаш 1оца кхувсаш ц1ена лела яр вай декхар да. Вай наькъаш тоадар. Г1алг1айчен хоза 1алам толха ца деш вай т1ехьенна дитар, вай массане декхар да. Вай даьша вайна дитад ер толха ца деш тахан вайна гучча тейпара хоза долаш. Хьара саго цхьаццача вай д1айог1е кхы а хозаг1а хургба вай мохк. Вай хоза 1алам лорадар вай массене декхар да.