Սևակ Բայրամյան` ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

ԾՆՆԴՅԱՆՍ ՏՈՆԻՆ

Այսօր օրն է իմ,օրը ծննդյան,

Եվ մի ժպիտ է խաղում իմ շուրթին,

Անզուսպ ու անկեղծ,երջանիկ այնքան,

Որ սիրով է ջերմ լցնում իմ հոգին:

Բազմել են շուրջն իմ մարդիկ ցանկալի,

Եվ սեղանն է իր երկայնքով բացված,

Ու զրնգում են բաժակները լի,

Քաղձր խաղողի թունդ գինով լցված:

Հնչում են անկեղծ կենացներն էլի,

Եվ ծիծաղն է մեր դեմքից անպակաս,

Հիշում ենք ուրախ դեպքերն անցյալի,

Եվ ընկերներին մեր խելապակաս:

Է՜հ անցած օրեր,անդարձ, սիրելի,

Խմում ենք նաև հիմա ձեր կենաց,

Եվ բաժակներն են զրնգում էլի,

Խոսքերի ներքո ջերմ ու սրտաբաց:

Հեղ.՝ Սևակ Բայրամյան

Մասիսն է կանչում...

Ինձ հեռուներից մի ձայն է կանչում,

Կարոտի մի խոսք,կիսաձայն հնչյուն,

Ու ես դեռ անհաշտ միշտ եմ հառաչում,

Երբ կարոտն է ինձ ճնշում անզիճում:

Մի լույս է հեռվից թույլ շողարձակում,

Ընկած աստղի պես սարերի վրա,

Ձմեռ է հավերժ,այնտե՛ղ,գագաթում,

Ու ճերմակ է միշտ հագուստը նրա:

Ինձ հեռուներից մեծ ուժ է կանչում,

Ու նա զայրույթից դեմքն է խոժոռել,

Զույգ գմբեթանի մի վանք է կանչում,

Որի զանգերը երբեք չեն լռել:

Մեր բազմադարյան սուրբ սարն է կանչում,

Մասիսն է անպարտ,նայիրյան ոգով,

Ու օտար հողում իր ձայնն է հնչում,

Զինված ազգային հպարտ երգերով:

ԻՆձ հեռուներից պանդուխտ է կանչում,

Անշարժ,անկոտրուն,միշտ ոտքի վրա,

Կանգուն է նա միշտ,համառ,անզիճում,,

Մայր բնությունն է արգանդը նրա:

Ու ցցված է նա արժանավայել,

Միշտ իր նույն տեղում անսասան կանգնած,

Ա՜խ ցավով եմ ես միշտ նրան հիշել,

Կատարներն անհաս,բարձր ու ամպամած:

Բայց հավատում եմ,որ տարիների հետ,

Կցրվեն ամպերը նրա սև ու մութ,

Կբացվի հուսո մի նոր արահետ,

Ու կիջնի անհոգ ու հաշտ մայրամուտ:

Եվ մեկ օր հանկարծ ես արշալույսին,

Կբացեմ աչքերն իմ կարոտած այնքան,

Կնայեմ հպարտ կանգնած Մասիսին,

Սուրբ անապական մեր հողի վրա:

Հեղ.՝ Սևակ Բայրամյան

Մահվան դեմ…

Ես չեմ սարսափել դեռ երբեք մահից,

Մահն է շատ հաճախ ինձնից երկնչել,

Եվ հաճախ իրեն պարուրած ահից,

Ինքն է ինձ դողով օգնության կանչել։

Մերթ դժգոհում եմ ես դժկամ կյանքից,

Եվ մերթ մոմի պես ուզում եմ հանգչել,

Մահն է անզիճում վանել իրենից,

Ու չի ցանկացել նա իր մոտ կանչել։

Ես չեմ վախենում մահի բազմաձև

Տեսակներից իր տարբեր տարիքի,

Եվ անհրապույր տեսքից իր տձև,

Որ հաճախակի է փոխվում հմայքի։

Եվ ես չգիտեմ ինչպե՞ս դա կոչել,

Համարեմ մահվանն ընկեր թե դահիճ,

Երբ հաճախ ուզում եմ իր գրկում հանգչել,

Որպես հանգրվան, որպես ցուրտ մահիճ։

Հեղ.՝ Սևակ Բայրամյան

…

Վերք կա անցնում է հետք էլ չի թողնում,

Վերք էլ կա հավերժ սպի է դառնում,

Որ տարիների հետ այն քայքայվում է,

Բայց դարձյալ նույնն է շարունակ մնում:

Հարված կա ցավից մերթ սթափվում ես,

Մերթ երերալով կիսամեռ ծնկում,

Ու անգամ ծնկած վիճակում կարծես՝

Անդադա՜ր,անկա՜նգ նույն  տեղն է զարկում:

Վիշտ կա, որ հաճախ բիրտ կոփում է քեզ,

Փոխելով սիրտդ երկաթի՛,քարի՛,

Վիշտ էլ կա գալիս է անաղմուկ,անտես,

Տանջո՜ւմ մոտ հարյուր անվախճան տարի:

Եվ բախտն է հաճախ դառնում աներես,

Եվ ճակատագիրն է մերթ խզբզանքով,

Երբ ի՞նչ էլ ցանկաս,ի՞նչ էլ որ անես,

Միշտ մնում ենք նույն անսուտ զարմանքով:

Ու զարմանում ենք,թե ինչպե՞ս ու ո՞նց,

Դարձավ ամբողջը ցավ անտանելի,

Երբ սիրո ծուխ էր,սիրո ջահ ու բոց,

Բայց հանկարծ ողջը մոխիր է էլի:

Ու սա է կյանքը իր շփոթ վարքով,

Որ ժամանակի հետ ընկեր է դարձել,

Որ իր անոսկոր ձեռքի մի զարկով՝

Հազար ժպիտ է կարող տապալել:

Հեղ.՝ Սևակ Բայրամյան

Ճանաչեք դուք ինձ...

Դուք  ինձ մի՛ դատեք,

Այդպես անխռով ու ինքնամոռաց

Մի՛ թափեք վրաս ձեր խոսքերը սին,

Ինքնագովանքի մոլուցքով արբած,

Մի՛ մոռացեք ձեր վարքերը բոլոր,

Ու մի՛ հիշեցրեք սխալիս մասին:

Մարդ եմ,ապրում եմ,շնչում ու խոսում,

Ու մտամոլոր,մտքերով ընկած,

Մտքերից ծնկած,մակերեսորեն թույլ ու աննշմար,

Դրսից անարժեք,աննկատելի,

Բայց ներսից անհուն,ներսից սաստկացած,

Ներսից սոսկալի,

Ամենքի կյանքով անձնուրաց ապրած,

Նրանց կենացի հնչյումո՜վ արբած,

Նրանց լրջախոհ դեմքերի՜ց խաբված՝

Մի՛  մարդ եմ ես էլ, մտամփոփ ու բաց:

Մի՛ դատեք դուք ինձ

Իմ անուշադրության սխալ պատճառի,

Եվ ճիշտ չընտրված բաժակաճառի,

Անկեղծ հնչեցման իմ ճառի համար:

Մարդասեր բառի տառամիության

Հնչումից գերված,դրանով ապրած,

Ինքնաօրորման վարքը մոռացած՝

Մի՛ մարդ եմ ես էլ,մտասույզ մի մարդ:

Ինձ մի՛ դատեք դուք,

Ինձ էլ պարզապես սա դուր չի գալիս,

Երբ մտազբած ու խոհուն քայլում,

Եվ ծանոթ մարդկանց բարև չեմ տալիս:

Չէ՛ ես անհաշտ չեմ,և ո՛չ էլ խռով,

Ու այնպես էլ չի,թե չեմ նկատում,

Եվ ո՛չ ողջունման քառատառ բառը,

Ո՛չ էլ ձեռք սեղման ցավն է ինձ պատում:

Ինձ մի՛ դատեք դուք,

Կարիքն էլ չկա հանդիմանանքի,

Նաև անպատճառ ասված հեգնանքի,

Իմ աչքից հետու կամ գլխիս հետև

Արված  ծաղրական ծամածռանքի,

Կամ անխոսության բանալի դարձած

Լերկ բամբասանքի:

Եկեք պարզապես ճանաչեք դուք ինձ,

Ընդունեք պարզված իմ էությունը,

Եվ բազմատեսակ իմ գոյությունը,

Ճանաչե՛ք դուք ինձ, այնպես ինչպես ե՛ս,

Ինչպես որ ե՛ս եմ եսն իմ ճանաչում:

Ինձ մի՛ դատեք դուք,

Իմ ամեն արված,չարվածի համար,

Իմ ամեն ասված,չասվածի համար,

Անխոս լռության ինքնամեռության,

Մտազբաղ գլխիս անշուք կորության,

Շուրթերիս ժպտուն շարժունակության,

Որ նմանվում է հաճախ ծաղրանքի,

Հաճախ անուրախ գոհանակության,

Հաճախ տրտմության ու հեկեկանքի:

Մի՛ դատեք դուք ինձ

Ընդունեք դուք ինձ այնպես,ինչպես կամ,

Եղածիս չափով,

Իսկ ես կընդունեմ

Ձեզ ողջագուրման եզակի ծափով:

Է՛լ  ինձ մի դատեք...

Հեղ.՝ Սևակ Բայրամյան

<<Անորոշություն…>>

Ի՞նչ որ մի տեղ, ի՞նչ որ վայրում գիտե՛մ, կաս,

Ի՞նչ որ օտար հեռուներում անծանոթ,

Կամ թախծո՞ւմ ես, կամ խնդությամբ անպակաս,

Եվ վանում ես, եվ կանչում ես ինձ քեզ մոտ:

Քեզ ի՞նչ է պետք, ի՞նչ ես ուզում չգիտեմ,

Ես գա՞մ քեզ մոտ, թ՞ե քեզանից հեռանամ,

Ի՞նչ հայացքով ասա կանգնեմ ես քո դեմ,

Ի՞նչ հրաշքով հեգնանքներդ մոռանամ:

Նետել ես իմ շուրջը անհուն մի կարոտ,

Որտեղ հիմա սև վարդեր են խոյացել,

Եվ տարածել անմարսելի համ ու հոտ,

Սեվ թուխպի պես սրտիս վրա ծանրացել:

Ես չգիտեմ, չեմ հասկանում սե՛ր իմ քեզ,

Ես չգիտեմ, թե ի՞նչ անեմ քեզ համար,

Թե ո՞նց կարդամ լուռ խոսքերդ անհամար,

Ինձ վարժեցված մեսրոպատառ գրքի պես:

Հեղ.՝ Սևակ Բայրամյան

<< Դեռ փոքր է… >>

Դեռ փո՛քր է՝

Ու դեռ ոչի՜նչ չի հասկանում,

Բայց և իրեն թվո՛ւմ է թե,

Պարզ է ամենն, ինչը որ կա այս աշխարհում:

Նա ժպտում է ու ծիծաղում,

Չհասկացած բանի վրա,

Եվ մերթ աչքերն արցունքոտում,

Երբ շոյում ես այտը նրա:

Մայրն էլ հաճախ չի հասկանում,

Թե խինդը իր, թե նազանքը,

Լռեցնե՛լն է, ա՛յդ է միայն

Դառնում նրա երազանքը:

Նա փոքր է դեռ, ժիր ու կայտառ,

Ու ամեն ինչ բազմերանգ է իր աչքերում,

Անգամ սևն է իր աչքերում գունեղ ու վառ,

Այնքա՜ն հեշտ է ապրել իրեն այս աշխարհում:

Նա չգիտի ինչ ասել է մարդու կորուստ,

Դե՛  իհարկե, կմեծանա, կհասկանա…

Նա չգիտի վշտի մասին, ի՞նչ է ցավը,

Ի՞նչ խնամքով ու բարդությամբ կմեծանա:

Նա փոքր է դեռ,անզուսպ, համառ,

Պահանջում է ա՛յն, ինչը որ իրենը չէ,

Մտածում է ստեղծված է հենց իր համար,

Աշխարհը ողջ, դաշտերն անգամ բաց կանաչե:

Նա փո՛քր է, նրբիրան է, քաղձր ու անուշ,

Եվ սիրաշատ մայրն էլ հաճախ չի հասկանում,

Որ իր ամեն բարկությունը վաղը վերհուշ,

Ու հաստատուն մանկան հուշ է մի օր դառնում…

Հեղ.՝ Սևակ Բայրամյան

<<Արգելված  սեր…>>

Մեկ-մեկ այնքա՜ն եմ կարոտում ես քեզ,

Որ զարմանո՜ւմ եմ, շա՜տ եմ զարմանում,

Թե ինքս այսքա՜ն համարձակ այնպես,

Բայց քո սիրուց եմ հաճախ վախենում:

Մեկ-մեկ այնքա՜ն եմ կարոտում ես քեզ,

Որ զայրանո՜ւմ եմ, շա՜տ եմ զայրանում,

Որ միշտ կողքիս էիր իմ ստվերի պես,

Հիմա ուրիշի շուրջն ես զարդարում:

Մեկ-մեկ այնպե՜ս եմ կարոտում ես քեզ,

Որ չարանո՜ւմ եմ, շա՜տ եմ չարանում,

Դժկամ ու դաժան սատանայի պես՝

Քո բաժանո՜ւմն եմ հաճախ ցանկանում:

Բայց ինձ մի՛ դատիր իմ լա՜վ, սիրելի՜ս,

Այս անբնական պահվածքիս համար,

Պարզապես այսպես է սիրտը իմ լալիս,

Այսպես եմ վանում կարոտս համառ…

Հեղ.՝ Սևակ Բայրամյան