"МАСКАЧАН АЯЛ".

8-БОЛУК
Машина алар орун алаар менен зуулдап жөнөдү. Ошол убакта Айымды издетип посттордо текшерүү жүрүп жаткан. Кубандын шериктери ар бир постто бар болчу. Алар Зулфия бара жаткан машинаны өткөрүп жиберип жатты. Бир маалда Айым суу ичем дегенде Зулфия ушуну эле күтүп тургандай даярдап алган ак сууну сумкасынан алды да, кружкага куюп, уйку дарыдан кошуп койду. Сууну ичкенден кийин кыз бир аз божурап, андан кийин уйкуга кетти. Жанын оозуна тиштеген Зулфия кармалып калбасам экен деп коркуп баратты. Казакстан менен Кыргызстандын чек арасынан өтө бергенде жол боюнан төрт-беш формачандар машинаны токтотту. Айдоочунун документтерин текшерип бүтүп, салонго баш бакты. Уктап жаткан кызды көрүп арыта турган шериктерин чакырып өздөрүнчө сүйлөшө кетишти да рация менен башка жакка кабарлашты. Машинаны жолдун четине айдап чыга тур дегендей белги бергенде жол жээгине айдамыш болуп туруп, зуу койду. Айдоочу Кубан менен байланышып, аларга окуянын чоо-жайын түшүндүрдү.
- Дарегиңерди бергиле да, машинаны таштап, бизди күткүлө! - деди Кубан телефондон. Айдоочу машинени көчөлөрдүн бирине таштап, номерин чечип алды. Мейманкана аталган менчик үйгө жайгашышып, Кубанга кайра телефон чалып, дарегин так берди. Күн кечтеп, Айым да ойгонуп калды:
- Биз үйгө качан жетебиз? - деди кыз ыйламсырап.
- Азыр кызым, машина бузулуп калбадыбы.
- Качан оңдолот?
- Азыр оңдолот, бир аз күтө туралы...
Алар антип-минтип татаал тагдырдын табышмактуу мүнөттөрүнөн жакшылыкты күтүп, ар кимиси ар жерде ойлуу жата беришти. Кичинекей Айым да: "булар мени эмнеге үйүмө алып барбай жатат, шашпасын, папама жетсем элеби" деп өзүнчө кыялга батып, табышмактуу чөйрөгө жини келип жатты. Анткени Айым Кыргызстандагы эң ири ишканалардын бирин иштеткен бизнесмендин небереси эле. Алар күнү-түнү милициялардын жанын койбой издетүү жүргүзүп жаткан.
Түн бир оокумда дарек боюнча Кубан бир машина менен кошо кичинекей сандык ала келди. Ага Айымды уктатып, тумчугуп калбагыдай кылып салышты да, Кубан кайра Бишкекке, Зулфия менен айдоочу аэропортту көздөй шашылыш жөнөштү. Анткени аэропорттон аны күтүп клиенттер келишмек. Ага жетпей калса иш бүттү. Зуулдаган машина көз ачып жумганча аэропортко жете келди. Аларды күтүп жаткан клиенттер менен шаардын четине чыгып, кызды алып, Зулфиянын колуна бир дипломат карматты. Дипломатты машинанын артына коюп, Зулфия кийимдерин чече баштады. Маска менен кийимдерди сумкага салып бекитти да, чыкыя кийинип, көз айнекти тагынып алганда айдоочу таң кала күзгүдөн карап койду. Машинасын айдап, шаарды көздөй жөнөдү. Зуулдаган бойдон Казакстандан чыгып, тез эле Бишкекке жете келишти. Кубан аларды күтүп турган. Айдоочунун акысын берип, Зулфияны машинасына салып алып анын үйүнө келишти. Алар келгенде Наргиза менен Зарылбек ойноп олтурган.
- Бүгүн бир тойлойлу, базардан майда-чүйдө алып келсек кантет? Эгер макул болсоң мен эс ала берейин, сен барып алып келе кал, - деди Кубан Зулфияга.
- Чогуу эле барып келели. Үйгө да майда-чүйдө алып алайын сен барда, машине менен келип калат.
- Макул алтыным, сенин ийгиликтүү ишиң үчүн бүгүн тилиңди албасам болбойт.
Дарбазаны ачып, кайрадан экөө машинага отурушуп базарга жөнөштү. Кубан машинада калып, Зулфия базарга кирип, бир сааттай убакыттан кийин бир тачка менен толо азык-түлүк алып жетип келди.
Үйгө келип, дасторконду жайнатып, коньяктан соктуруп коюшуп, сүйлөшүп олтурушту.
- Эң сонун иш болду. Ак жолтой болдуң, эми бала табыш үчүн сага машина керек, мындан ары сен бала таап берип турасың, макулбу?
- Өтө кыйын экен, өз жанымды ойлобой эле мынабу экөөнү ойлоп жаттым. Эгер колго түшсөм мен го өз азабымды тартып жата берем, бул экөө эмне болот?
- Анын бетин ары кылсын, бул өтө чоң операция болду. Анткени сен энесиң да, "неберем болот" деп коюп өтүп кетсең болот.
- Ошентсе да кыйын экен. Айрыкча издөө жүрүп жатканда.
Алар акчаны бөлүп алышып, анан Кубан дагы ашыкча эки пачка долларды кошуп берди.
- Бул менин сага берген сыйлыгым.
- Рахмат! - деген Зулфия ага кылгыра карап койду.
Наргиза менен Зарылбек ички бөлмөгө жатышты. Кубан менен Зулфиянын кайсыл маалда жатканын же жатпаганын ал билген деле жок. Тек гана өзүнүн багына ушундай бай аял жолугуп, кыз кылып алганына сүйүнүп жүргөн. Ал эми Кубан менен Зулфия алар уктагандан кийин саунага заказ берип коюп, түн жарымында келишти. Кубан сырттан эле кетти. Кетип жатып:
- Зоичка, мен эми көптө келем, иш чыкканда. Эгер сен "жанагындай" таап калсаң дароо коңгуроо кыл, - деди.
Ичинен кыжыры келип, Анипа экөөнүн жүргөнүн элестетип атса да токтоолук кыла: "шашпайын, дагы эмне болоор экен, шашкан шайтандын иши" - деди. Кубандын артынан көпкө карап туруп, үйүн көздөй басты.
Зулфия эртеси чыкыя кийинип, Зарылбекти да, Наргизаны да жакшынакай кийинтип алып, базарга барып тандап жүрүп эки килем алды. Наргизага да эки сыйра, кышкы кийимин кошо алып берип үйгө кайтышты.
Күндөн күнгө Зарылбек Наргизага ыктап, аны эжелеп жанынан чыгарбайт. Наргиза дагы Зарылбекти жанындай көрүп, эркелетип турат. Бир күнү Наргиза Зарылбекти ойнотуп жүрүп кайра келе жатышса дарбазанын жанында Анипа турган экен. Аны көргөн Наргиза байкамаксан болуп кирип кетерде:
- Чоң, кыз, токтой турсаң! - деди ал.
- Мени айтып жатасызбы? - Наргиза таң кала сурап калды.
- Ооба, ооба, токтой турчу! - деди да, жетип келип Зарылбекти кучактап бетинен өпкүлөп, ыйлап жатканда Зулфия чыга калды. Ал ушул саам өзүн абдан токтоо кармады.
- Эжекебай, мени кечирип койчу, мен... мен энемин да, чыдай албай эле... мен кетем, сиздин эле балаңыз! - деп артын көздөй басаарда Зулфия:
- Ыйлаба Анипа, ыйлаба, эне экениңди эми түшүндүңбү? Мен сенин ушинтеринди ошондо эле билгем. Сен ал үчүн күнөөлүү эмессиң! Үйгө кир, жакшылап сүйлөшөлү.
Анипа унчукпай Зулфияны жал-жал карап үйгө кирди. Үйгө киргенден кийин Зулфия анын астына чай коюп, тамак жасап сыйлады.
- Анипа, келип-кетип тур. Баланы эч качан сенден талашпайм, экөөбүздүн балабыз болсун.
Зулфия андан ары эчтеме дебей туруп калды. Анипа ыйлап-ыйлап, анан көз жашы түгөнгөндөй унчукпай отуруп калды.
- Рахмат эже, мен келип турам, - деди да чыгып кетти. Зулфия көз жашын төгүп отуруп калды. Эмне болуп кеткенине көзү жетпей карап турган Наргиза:
- Апаке, эмне болду, ыйлабаңызчы, мен аны тааныбай эле токто дегенинен токтоп калгам, - деди.
- Эчтеке эмес кызым, келбей турган учуру келет, ага чейин келип турсун.
Зарылбек болсо эч нерсе менен иши жок.
- Апа, апа дейм, - дегенден башкага тили да келбей жанында жүрөт. Айланчыктаган экөөнү көргөн Зулфия аларга жүрөгү элжиреп, эмелеки ызасы тарап кеткендей.
- Садагаларым, эрмектерим десе, эртең айылга, таятаңдарга барып келбесек чарчап кеттим бул жашоодон, баарынан тажап баратам. Эртеси ата-энесине бир сыйра кийим кылып, белек-бечкегин кошо алып, такси жалдап, айылга жөнөдү. Алар Зулфияны кубанып тосуп алышты. Зулфия алып барган кымбат баалуу кийимдерди көргөн ата-энеси кошуна-колоңун чакырып, шаардан барган базарлыктан ооз тийгизип, кызын мактап жатышты.
Зулфия айылда бир жумадан ашык жүрдү. Сагынычтары тараганда шаарга кайтты. Аны ата-энеси узатып кала берди.
Айымды издөөнүн аягы сууп, үмүт үзүлүп, ал жөнүндө рекламалар токтоп, унутула баштаганда Зулфия Кубанды телефон аркылуу чакырып алды.
- Кубан, сени чакырганымдын жөнү - мен машина алсамбы деп жатам, - деди.
- Эң сонун болот, бирок сен алдын ала айдоочулук курсун бүтүрүп, права алып албасаң айдай албайсың, алты ай окуп ал андан көрө.
- Макул анда, окуп алып праваны алганча жыл өтөт экен да ээ?
- Туура, убакыт өтөт, бирок сен баарын үйрөнүп алсаң, өзүңө жакшы да.
- Анда болуптур, - деген Зулфия Кубанды сырдуу карады. Анын эмне каалап жатканын Кубан илгиртпей түшүндү.
- Эмне, бүгүн түнөп кет дегени турасыңбы? - деди.
- Өзүң бил, сен го аялың бар, кааласаң келинкыздарга барасың. Мен байкушту айтсаң... же уруксат бер, мен да өзүмө ылайык бирөөнү таап алып жашайын.
- Кел, төшөк салчы, көп сүйлөбөй. Сен менен беш жыл убакыттан бери эрди-катындай болуп келе жатам. Кыскасы эмнеден кем кылдым - баары бар, айтчы, эмнең кем?!
- Ошон үчүн башка бирөөнү жолотпой жүрбөймүнбү, кеткен боюнча жоголуп кетпей тез-тез келип турсаң боло!
- Келем, сенден ажырабай калайын, деги ниетиңди башкага бура көрбө!?
Зулфия айдоочулук курска кирип окуй баштады. Эгерде машина алып калса бирөөгө жалдырамак беле. Ал Кубандын айтканын туура көрүп, айдоочулук курсту бүтүп права алды. Машина алаар күнү Кубанды чакырып, машина базарга жөнөштү.
Эл көп, кыжылдаган базарда машинанын түрү толтура. Кубан аркы четте турган кызыл иномарканын жанына барып ээси экөө баалашып, Зулфия акчасын санап берип, машинаны айдап чыгып кетишти. Документтерин жасатып, ал күнү кечке Кубан менен Зулфия машинаны "жууп" көпкө чейин олтурушту. Кубан кетмек болгондо Зулфия кетиргиси келбеди.
- Бүгүн кетпей эле койбойсуңбу?
- Жок алтыным, барышым керек, бүгүн аялымдын төркүндөрү келмек.
- Анда макул, качан келесиң?
- Аны айта албайм, бирок өзүм кол бошогондо келип калышым мүмкүн.
- Жакшы бар.
- Болуптур анда, - Кубан машинасын айдап чыгып кеткенден кийин Зулфия дарбазаны бекитип, анан алган машинасын бир сыйра карап айланып чыкты. Ушул азыркы кубанычын толук бөлүшүп жанында болбой, минтип кетип калган Кубанга ызырынып алды.
Эртеси Зулфия Зарылбек менен Наргизаны машинага салып алып шаар кыдырып ойнотуп, кечке чейин жүрүштү. Алган машинасы Зулфия үчүн самолеттон кем эмес эле. Кыялында Жаныш жанында болсо, балдарын салып алып ойноп жүрүшсө. "Өхү, - деп алды Зулфия, - ушунуңа шүгүрчү". Көптөн бери ал Жанышынын элеси менен сүйлөшпөй калбадыбы.
Ар кандай ойлор менен алпурушуп отуруп үйүнө жетип келгенин да байкабай калды.
- Кызым, экөөң уйкуң келсе уктай бергиле, мен анан... - деди да подвалга карай жөнөдү. Негедир ушул кезде калтырап корккондой сезимге дуушар болду. Тепкичтен түшүп, анан текчедеги коробкага жетип аны алганда гана өзүнө келип чыйрала түштү. Колуна баш сөөктү алып аны карай сүйлөп кирди:
- Менин азыр кубанычымды тең бөлүшөөр эч кимим жок, билдиңби? Сен болсо минтип колумда сөөк болуп турасың. Илгерки хандар баш сөөктөн шарап иччү идиш жасатышчу экен. А мен сени жөн гана чарчаганда, ызаланганда сырдашым катары алып жүрөм. Көрдүңбү сени кандай сүйөрүмдү, - Зулфия ойлуу олтуруп калды, - анан менин күнөөм - төрөбөгөндүгүм, аны билип, туюп эле жүргөм. Ошол мен айтканда эле биротоло ажырашып кетсең эмне? Өкүнөм өз кылган ишиме... - Ал ыйлап жатты.
Түн бир оокум болгон кезде баш сөөктү кайра акка ороп туруп ордуна койду. Жогору көтөрүлүп, жертөлөнүн оозун жик билгизбей бекитти да, уйкуга кетти.
Кылаар иши жок, акча деген бар, эмне кылсам экен деп ойлонуп, акыры чочконун торопойлорунан алып келип бага баштады. Зулфияга эрмек табылды. Аларга жем-чөп берет, кыскасы эрикпейт. Баласы жанында ойноп, кызы тамак-ашын жасап, бардыгы жай-жайы менен өтүп жатты.
Бир күнү жолдо машинеси менен баратып Кубан менен Анипанын колтукташып баратканын көрүп калды. Аларды карайм деп алаксып кеткен Зулфия аз жерден алдындагы автобуска урунуп ала жаздады. Машинесин жолдон обочороок токтотуп, эки жакты карап аларды таппай калды. Үйүнө кыжаалат болуп кайтты. "Шашпагыла, шүмшүктөр! " деп алды. Анипа баягы бойдон келе элек, дагы бир келерсиң деген Зулфия аны көзүнө көрүнсө атып салгысы келип турду.
Ошондон көп өтпөй эле Зулфия үйүндө жокто Анипа келип калды.
Аны Наргиза үйгө киргизип чай берип отурган маалда Зулфия келип калды. "Ажал айдап келген экен" - деп койду ичинен. Эч сыр билгизбей учурашып, алжай сурашты.
- Ии, Анипа, кандай, көрүнбөй да кеттиң, келбей койдуң, кыйналбай-кысталбай эле жүрөсүңбү?
- Ооба эжеке, жакшы эле, баары жайында.
- Деги турмушка чыгайын деген оюң барбы, жаш эмессиңби, ушундайда күйөөгө чыгып алсаң болмок.
- Билбейм эже, бирөө бар, анын үй-бүлөсү бар экен.
- Ким деген, эмне болуп иштейт экен, деги сени кор кылбай багып ала турган эмеби?
- Милиция болуп иштейт, эгер макул десең үйбүлөмдү таштайм деп жатат, - Анипа эч нерседен тартынбай эле айтып кирди, - үй сатып алабыз деп жатат.
- Берки үйдү саттыңбы?
- Жок, аны саткан деле жокмун, квартирант жашап жатат.
- Ал үй кимдин наамында?
- Менин...
- Ий-ии, жакшы экен. Баса, Анипа, эгер бош болсоң машина менен сени бир ойнотуп келейин, жүрү!
- Жок эже, бүгүн эмес, бүгүн кеч кирип калды, анын үстүнө бир жакка бармакмын.
- Жетишесиң, жүрү, - деди Зулфия жини келгендей. Машинага олтурду да, Анипаны олтур дегендей ишарат кылып каалгасын ачты. Ал кыйылып туруп түштү. "Ким эле өлүмгө өз макулдугу менен келсин" - деди ичинен Зулфия. Машинасын жол боюндагы кафелердин бирине токтотту да, ичкери кирип жайланышып, тамакка заказ беришти. Бир бөтөлкө "Черные глаза" виносун алып кичинеден ууртап коюп, сүйлөшүп олтурушту.
- Анипа, ачыгын айтчы, сүйлөшкөн адамыңдын аты ким, эгер мен таанысам ага айтайын, сенин бактылуу болушуңду гана каалайм.
- Кубан...
- Да-аа. - Зулфиянын жүрөгү "зырп" этти: "Демек буга үйлөнөйүн деп жаткан экен да", - мен аны тааныбайт экенмин, - деген Зулфия ичинен "азыр эмес, эмкиде жайласамбы? Жок, жок, эмкиге калтырууга болбойт!" деп ойлоду.
Зулфия менен Анипа орундарынан туруп эшикке чыкканда саат кечки тогуздар чамасы болуп, иңир кирип калган эле. Машинага олтурганда Анипа:
- Эже, мен кечигип жатам, - деди чыйпылыктап.
- Эчтеке эмес, азыр мен сени жеткирип койом...
Анипа унчукпай олтуруп калды. Бирок зыпылдаган машина түндү жарып кайда кетип баратканын Анипа баамдай албай баратты. Анткени вино ичип алганга анын көзү алачакмактап бара жаткан.
Бир кезде машина бактын ичине токтоп, Зулфия жерге түштү да, ары көздөй басып жанатан даярдап алган бычагын колуна кармап: "Ээ, Кудай, кечире көр, дагы бир адамды өлтүргөнү турам, мен эмес өзү күнөөлүү, ал дайыма менин жолума бөгөт болуп, менин бактымды талашып жатпайбы..." - деп күбүрөндү. Аңгыча артынан келген Анипа:
- Эже, мен кызып калдым окшойт, бул жакка эмнеге келдик, үйгө барайынчы эжекебай, жүрөгүм элбе-делбе болуп коркуп жатам.
- Эмнеге коркуп жатасың, менденби? - Зулфия күлүп койду.
- Жок, жок, сизден коркуп эмне... Жөн эле жүрөгүм ойноктоп, коркунуч ээлеп алды дилимди.
- Анипа, айтчы, качан мага жолтоо болгонуңду койосуң?
- Эмне? Эмне дейсиз, жолтоо болуп дейсизби?
- Ооба, жолтоо болуп жатасың. Ар убак менин бактымды талашып туруп алдың!
- Мен эч нерсеге түшүнбөй жатам, эже.
- Түшүнбөсөң түшүнүп ал: Жанышты менден сен алыстаттыңбы?
- А-аа, кечирип коюңузчу эжекебай, мен... - ал мукактана сөз айталбай туруп калды.
Ансайын Зулфия кыжыры кайнап, жини келип Анипаны ийинден тарта өзүнө каратты.
- Кубанчы, ал дагы менин азыркы кездеги жан жыргалым, сүйгөнүм болчу. Эми аны да менден тартып алдың!
- К-к-кантип? Чын элеби? Мен аны билген эмесмин да, - Анипа көздөрүн алайта коркконунан Зулфияны кучактайын дегенде ал аны түртүп жиберди.
- Жолобо канчык! Жаныма жолобогун, мен эми сени Жаныштын жанына өз колум менен жиберем, Кубан мени менен калат, уктуңбу?! - көздөрүнөн заар чачыраткан Зулфия Анипага жакындай бергенде ал нес болгондой качууну да ойлобой тура берди. - Билсең, Жанышты ушул колум менен мен жайлагам, эми сени да жайлайм. Менден эми тирүү кутулам деп ойлобой эле кой!
Ошондо гана эмеле ичкен виносунун кызуусу тарап, заматта соо боло түшкөн Анипа Зулфияга жалынып-жалбарып кирди:
- Эже, эжекебай, мени өлтүрө көрбөңүз. Мен жашмын, жашагым келет, - ыйлап жиберди.
- Жашагың келсе тим жүрбөйт белең, менин бактыма жолтоо болбой. Жок, мен сени тирүү койо бербеймин!
Ал кетенчиктеп качып бара жаткан Анипаны жетип барып кармаганда тигил эч үн чыгарбай коркконунан калтырап туруп калды.
- Жан ширин, жашоо кызык, сен аны жакшы билесиң. Үнүңдү чыгарба. Сен Зарылбекти да менден бир кезде тартып алууга аракет кылышың мүмкүн.
- Жо-ок эжекебай, атыңызды атап, жолуңуздан чыкпай калайын, өлтүрө көрбөңүз!
- Чын элеби, атымды атабайсыңбы? - деген Зулфия калтырап-титиреп турган Анипага жини келе карап туруп бычакты шилтегенин билбей калды.
"Ык" дей түшүп өзүнө карай шалак бой таштаган Анипа ичин баса бир нерсе дегенге алы келбей:
- Эж-же, м-ме-ни өлт-үрб-бөң- үз! - деп барып жыгылып калды. Зулфия Анипаны ошол жерге таштап коюп, машинанын жанына келди да, колундагы бычакты эстей калып жерди чукуп бычакты көөмп, үстүнө чөп-чардан таштап, машинасына олтуруп жөнөп кетти. Анипа чала жан болуп кансырап жаткан болчу.
Зулфия үйүнө келсе балдары эчак уктап калышыптыр. Шырп алдырбай үйгө кирип ички үйүнө өттү да, жертөлөгө түшүп, коробкадагы башты алды.
- Жаныш, кечирип кой, мен анык канкор болдум. Бирок өзүңөр күнөөлүүсүңөр. Анткени өзүңөр мени кылмышка түртүп жатпайсыңарбы. .. Деги түшүмө да кирип койбойсуң, же Анипаны менден артык сүйдүң беле? - ал сустая түшүп, анан, - эгер аны ошончолук сүйгөн болсоң бүгүн аны сага жөнөттүм, тосуп ал, уктуңбу, тосуп ал!
#МаскачанАял