Qiz juda chiroyli edi.

Boshqa
qizlardan farqli ravishda
hayotga
özgacha nigoh ila qarardi. 19
yoshli sohibjamol qizni tabiiy
ravishda sevuvchilar ham
bisyor
edi. Lekin uni atrofdagi
yigitlar umuman qiziqtirmas,
qanaqadir
özgacha bir sevgini kutardi.
Yuragining tub- tubidan
uning
kelishini ham his etib turardi.
Bir
kuni darsga kelganida,
partasining ustida turgan qip-
qizil atirgulni kördi. Gul
bandiga
biriktirilgan qog'ozchaga
atiga
ikki jumla yozilgandi: "Hayot
gözal..." Negadir qizning
lablarida
tabassum uyg'ondi... Keyingi
kunlarda yana bir-ikki bor bu
holat takrorlandi. Qip- qizil
atirgul
va doimgi bir xil dastxat. Qiz
bu
gullarning sohibi kim
ekanligiga
judayam qiziqardi...
Kunlarning
birida qiz uyqudan uyg'onib,
derazadan köchaga qaradi va
birdan özgacha hayajonlanib
ketdi. Röparadagi
dökonchaning
oppoq devoriga har xil
böyoqlarda katta qilib yurak
shakli chizilgan, uning ichiga
qiz
ismining bosh harfi
yozilgandi. Eng ajoyibi esa,
surat tagiga ösha
sirli dastxat qöyilgandi:
"Hayot
gözal..." Qiz endi doim ösha
sirli
yigit haqida öylardi. Uning
özini
kuzatib yurganligini ham
yaxshi
bilardi. Odamlar orasidan
uning qiyofasini axtarardi.
Avvallari
doim öychan yuradigan qiz
endi
kulib, jilmayib yurar, bu
tabassumi uni yanada
jozibador
körsatardi. Qiz öziga
yuborilayotgan har bir gulni
qöliga olib zavqlanar, chindan
unga hayot judayam gözal
körinardi. Bahor tonglarining
birida velosipedda sayrga
chiqqan qiz musaffo havo va
xiyobondagi yashil
gözallikdan zavqlanardi. Lekin
velosiped
g'ildiraklarini
harakatlantiruvchi
zanjir örnidan chiqib ketib, qiz
töxtashga majbur böldi. U
zanjirni joyiga örnatishga
urinardi-yu buni hech
eplolmasdi. - Balki yordamim
kerakdir? Qiz
yoniga kelib töxtagan
velosipedli
yigitga qaradi. - Yöq, özim... -
Mana bunday qilish kerak, -
yigit
qizning velosipedi zanjirini
örniga qöydi, - Ana böldi. -
Rahmat! Qiz yigitga e'tibor
bilan
qaradi. Yigit böy- basti
kelishgan,
körkamgina yigit edi.
"Ayniqsa
kulishi öziga juda
yarasharkan",-
öylardi qiz. - Arzimaydi. Yigit
öz
velosipediga ötirib, qanaqadir
yoqimli kuyni xushtak qilib
chalganicha qizdan
uzoqlashdi.
Qiz esa uning ortidan bir zum
termulib qoldi... Qizga
atirgullar
kela boshlaganiga bir oydan
oshgandi. Lekin, qiz haligacha
ösha sirli yigitning kimligini
bilolmasdi. Shunday
kunlarning
birida qiz u- bu ishlar bilan
ushlanib, judayam kechga
qolib
ketdi. Aksiga olib havoning
avzoyi
buzuq, kuchli momaqaldiroq
bölayotgandi. Qiz taksi
ushlash
maqsadida kollej yonidagi
bekatga kelganida allaqachon
öta
shiddatli yomg'ir
boshlangandi.
Uyi yaqin-u bunaqa paytda
yolg'iz
ketishga ham qörqib
turgandi. Kamiga bekatda
hech kim yöq,
osmonni qoplagan qop- qora
bulutlar atrofni yanada
qorong'u
körsatardi. Hammasidan
momaqaldiroqning vahimali
ovozi qizni chöchitardi. Shu
mahalda unga tanish, yoqimli
ovoz eshitildi: - Balki
yordamim
kerakdir? Bu ösha tongdagi
velosipedli yigit edi. Qiz juda
sevindi. Bu ösha yigitni yana
körganligi uchunmi yoki
boshqa sababdanmi özi ham
bilmasdi.
Lekin yigitga dilidagini
aytmadi: -
Yöq, özim ... Yigit ham
jilmaydi: -
Yomg'ir hali- beri tinmaydi. -
Nima, meni mashinangizda
uyimgacha kuzatib
qöymoqchimisiz? - Menda
yaxshiroq fikr bor. Yigit
shoshib
qayergadir yugurib ketdiyu,
zumda qaytib keldi: - Xösh,
qalay?
Qiz yigitning qölidagi oq va
pushti rangli soyabonlarni
körib jilmaydi. - Bahor
oylarida yomg'ir
mahali piyoda yurish zavqli,-
dedi
yigit. Ular yonma-yon ketib
borisharkan, qiz öziga
yuborilayotgan gullarning
sohibi
shu yigit ekanligini öylay
boshladi. Buni tekshirib
körish
uchun yigitga savol berdi: -
Siz
yölingizda uchragan har bir
qizga
shunaqa yordam qilasizmi? -
Har
biriga emas ... hammasiga.
Ular
kulishdi. Qiz uyi tomon
ketishayotganda ikki
tomonga
ketgan köchaning yigit qaysi
tarafga burilishiga juda
qiziqayotgandi. Muyulishda
yigit
qizning uyi taraf burilgach, qiz
sevindi. "Bu ösha yigit", -
öylardi - Menimcha uyingiz
shu tarafda
bölsa kerak. Chunki narigi
tarafda
shifoxona va boshqa binolar,
atiga bir-ikki xovli bor.
Adashmasam tög'ri
ketyapmiz,-
qizning fikrini öqigandek
javob berdi yigit. - Ha, yaqin
qoldi, -
xunob böldi qiz, - aytingchi,
hayotni qanday ta'riflaysiz? -
Menimcha bunaqa sharoit va
vaqt
uchun noörin savol,- kuldi
yigit.
Ular qizning uyiga
yaqinlashishgandi. -
Buyog'iga
özim ketaman, sizga katta
rahmat. - Soyabon sizda qola
qolsin, menga oq ranglisi
köproq
yoqadi. "Ey Xudo, - hayolidan
ötkazardi qiz, - mening pushti
rangni yoqtirishimni ham
bilarkan!" - Mayli xayr, - yigit
ortga ön qadamlar
tashlagach qiz
uni töxtatdi: - Hey! Yigit
ögirilib
qaradi. - Savolimga javob
bermadingiz. Yigit ösha
yoqimli tabassumida jilmaydi
va baland
ovozda baqirdi: - Hayot gözal!
Qizning yuragi juda- juda tez
va
baland urardi. Qiz ayni damda
baland musiqa
eshitayotgandek
öz yuragining dukurini eshitib
turardi. U hayajonlanganidan
yomg'irni ham ilg'amasdi. U
tanish yoqimli musiqani
xushtak
qilib chalib ketayotgan
yigitning
ortidan qarab qoldi... Ertasi
kundan boshlab qizga
negadir gul kelmay qöydi. Qiz
endi juda
ham öychan bölib qoldi. U
yigit
haqida kun-u tun öylardi.
Xuddi
hozir balki yordamim
kerakdir,
deb paydo böladigandek
tuyulardi. Lekin yigitdan ham
atirgullardan ham darak
bölmasdi. Shu bir- necha kun
ichida qiz özi bilmagan holda
yig'lab ham yuborardi. Ha, qiz
sevib qolgandi. Lekin buni
hali özi
bilmasdi. Nihoyat bir kuni
ösha kutilgan ovozni eshitdi: -
Salom! -
Salom, - javob berdi qiz. -
Biroz
aylanib kelmaymizmi? -
Bahor
oylarida yomg'irsiz havoda
piyoda yurish ham zavqlimi? -
Albatta. Ular birinchi marta
körishishgan xiyobonni sayr
qilishdi. Qiziq mavzularda
suhbatlashishdi. Nihoyat yigit
qizga bir dona qip-qizil atirgul
tutdi. Qiz gulni oldiyu uning
bandiga köz yugurtirdi.
Qog'ozcha yöq edi. Savol
nazdida
yigitga qaradi. Yigit har
doimgidek kulib turardi. -
Mana u,
- yigit qöllarini yozdi. Uning
kaftiga böyoq bilan ösha
dastxat
yozilgandi: "Hayot gözal..."
Keyingi kunlar xuddi shirin
tush kabi tez
ötardi. Qiz yigit sevgi izhor
qilganidan keyin özi ham uni
sevishini anglab yetdi.
Chindan
ular u-n hayot judayam
chiroyli va
zavqli körinardi. Qiz
qachonlardir kutgan hayoliy
röyo haqiqatga
aylanganidan baxtiyor edi.
Juda
ham chiroyli muhabbat edi
bu...
Yigit rassom edi. Qizga juda
chiroyli tabiat manzaralarini
körsatardi. Qiz xuddi ertaklar
olamiga tushib qolgandek
baxt va
sevgidan sarmast yashardi.
Yigit
qizga portret sovg'a qildi. Qiz
öz
suratiga qaradi. Judayam
nafis va
chiroyli chizilgandi. - Nega
meni
bulutlar orasida turibman?
Söradi qiz. - Chunki sen
mening
farishtamsan,- javob berdi
yigit.
Har bir kuni gözal edi bu
sevgining... Lekin öshanda
qiz hali
özini oldinda nimalar
kutayotganini bilmasdi... Kuz
kelgach, bir kuni ular odatiy
uchrashadigan xiyobonga
yigit
kelmadi. Qiz ancha vaqt
kutdi,
xavotir oldi. Ertasiga yigit
bilan
körishganida yigitning
nimadandir xafaligini
payqadi. Yigit odatdagidek
jilmayardi, lekin
bu tabassum ortida juda ham
özgacha mahzunlik sezilardi.
-
Nima böldi? - Hech narsa.
Kecha
unutibman, kechir azizam.
Shuncha vaqtdan beri atiga
yarim daqiqaga kechikmagan
yigitning
uchrashishlarini unutib
qöyishi
mumkinligiga qiz
ishonmasdi.
Lekin ösha kuni u hech narsa
demadi. Keyingi kunlarda ular
yana odatdagidek vaqtlarini
xushchaqchaqlik bilan
ötkazishardi. Lekin qiz
negadir
yigitning közlariga boqqanida
yashirin bir ma'noni sezardi.
Yigitning doimgi tabassumi
bu
sirni qiz bilib olishiga imkon
bermasdi. Yigit qiz bilan
köproq
vaqt birga bölishga urinardi.
Soatlab yonma-yon
ötirardilar...
Bir kuni qiz yana uzoq vaqt
xiyobonda yigitni kutib qoldi.
Yigitdan xabar
bölavermagach ketmoqchi
böldi. Lekin shu
vaqtda uzoqdan yigit körindi.
-
Salom, - dedi yaqin kelgach. -
Nega bunaqa yuryapsiz,
oyog'ingiz og'riyaptimi? - Ha,
jin
ursin, velosipeddan yiqildim.
Ular odatdagidek örindiqqa
ötirgan
köyi, quyosh botishini
tomosha
qildilar... Ösha ondayoq
qizning
yuragi nimadandir öta g'ash
edi.
Balki, ösha kuni qizning
yuragi
yigit bilan shunday sönggi
bor yonma- yon
ötirganliklarini
sezgandir... Ertasiga qiz
yigitning
shifoxonada ekanligini
eshitganida, karaxt bölib
qoldi.
Ming xavotir ila tezda yetib
keldi.
Uni yigitning yoniga
qöyishmadi. Bilsa, yigit juda
og'ir kasal ekan.
Kechagi kun tongda kasali
xuruj
qilgan va kasalxonaga
keltirishgan ekan. - Unga
yurish
mumkin emasligini
aytgandik.
Lekin u kechroq
kasalxonadan qochib ketibdi.
Mana oqibati. U
oyoqlarini his qilmaydi.
Shol... Qiz
titrab ketdi. Közlariga quyilib
kelayotgan köz yoshlarini
töxtata
olmasdi. Xamshiraning
sönggi
gaplari öta dahshatli ovoz
bölib, qizning quloqlari ostida
jaranglardi: U oyoqlarini his
qilmaydi... Shol... Yigit
uyg'ongach
qiz uning yoniga kirdi.
Yigitning
ahvolini körib, battar siqildi. U
yig'lardi, yigit közlarini shiftga
tikkancha gap boshladi: -
Bilasanmi, seni birinchi marta
körganimda maktabda 7- sinf
eding. Öshanda pushti lenta
taqvolganding... Yigit biroz
tin
olgach davom etdi: - Biram
chiroylisanki... Sen bilan juda
shirin hayot kechiraman deb
öylagandim... Buni qara,
baribir
peshonaga yozgani
bölarkan... -
Bas qiling! Qiz köz yoshlariga
erk
berdi. Juda ham ezilib
yig'lardi. - Yig'lama. Beri kel,
muhim bir gap
aytaman. Qiz yigit aytgandek
qildi.
Yigit qizning yuzini silagancha
shunday dedi: - Qachon
hayotda
nimadandir siqilsang,
kimnidir
sog'insang, köz yoshlaringni
mana bunday qilib sidirib
tashla, -
yigit barmoqlari bilan qizning
közlaridagi yoshni artdi,-
Chunki
hayot gözal... Qiz shu kuni
tongga
qadar yig'ladi. Ösha tunda u
yigitni qanchalar sevishini
tushundi. "Men baribir
umrbod u
bilan qolaman",- qaror qildi
qiz.
Ertasiga shifoxonaga kelgan
qiz
yigitni topolmadi. Unga
yigitni
tongda Germaniyaga olib
ketishganligini aytishdi. Qiz
holsiz devorga suyanib qoldi.
Uning
boshida million xil hayollar
aylanardi. Nega? Öylardi u.
Shu
mahalda unga bir xamshira
qip-
qizil atirgul keltirib berdi. Qiz
yigit
bergan sönggi gul bandidagi
qog'ozchani titragan qöllari
bilan
arang ochdi. Unda shunday
yozilgandi: " Bilasanmi,
doktorlar
mening tirik qolishimga
deyarli
umid yöq deyishdi. Insult
xavfi
kundan- kun oshib borarkan.
Sen meni baribir tashlab
ketmasding.
Men esa sening judayam
baxtli
bölishingni istayman... Men
juda
uzoqqa ketyapman. Bilasan-
a,
seni judayam sevaman. Agar
sen
ham meni zarracha sevsang,
ötinaman, men uchun ham
baxtli
hayot kechir. Sira ham
yig'lama.
Yig'laganingda meni yuragim
og'riyotgan böladi.
Kelishdikmi?
Men uchun esa baribir hayot
gözal. Ehtimol, ertaga
uyqudan uyg'onmasman,
lekin hayotim
juda gözal. Chunki unda sen
borsan..." Qiz maktubni
quchganicha juda uzoq
yig'ladi...
Qiz ikki yil yigitning xotirasi
bilan
yashadi. Keyin yigit
aytganidek yashashga
harakat qildi. Bir
yigitga turmushga chiqdi.
Ammo
uning hayollari tubida hamon
eski xotiralar hukmronlik
qilardi.
Har lahzada uni yod qilib
yashardi. Ög'illik bölganida,
unga yigitning ismini qöydi...
Taqdir
qizga hali ancha sinovlarni
tayyorlab qöygan ekan.
Farzandi
tug'ilgach köp ötmasdan, eri
avtohalokat tufayli dunyodan
köz
yumdi. Qiz tag'in köz yoshlari
tubiga g'arq böldi. 4 yil vaqt
ötib
ketdi. Endi qizning hayotdagi
bori
ög'li va xotiralari edi. O'g'lini
bog'chaga kuzatib qo'ygach,
qiz
bir vaqtlar yigit bilan
uchrashuv
joyi bo'lgan xiyobonga keldi.
Uzoq ötirdi. "Hayot gözal"
deb,
kulib turadigan yigitning
qiyofasini köz oldiga keltirdi.
Oradan shuncha 8 yil ötgan
bölsada, uning muhabbati bir
qatra bölsin,
kamaymagandi... Uyga
kelgach, yuragi sog'inchdan
boshqacha urayotganligini
his
qildi va özi "shirin xotiralar"
deb
ataydigan qutini ochdi.
Özining
portreti, ösha pushti zontik,
dastxatlar... Hamma-
hammasini bir-bir körib
chiqdi. Uyga kirib
kelgan ög'il oyisining
yig'layotganini kördi. U sekin
oyisining yoniga keldi. - Oyi,
qachon hayotda nimadandir
siqilsangiz, kimnidir
sog'insangiz, köz yoshlarni
mana bunday
sidirib tashlang... Qiz köz
yoshlarini artayotgan ög'liga
hayrat bilan tikilib qoldi. -
Buni
kim... kim aytdi? - Bir amaki
oyingni sira ham yig'latma
dedilar, rasm chizishni ham
örgatdilar. Qizning yuragi
qachonlardir yigit yomg'irli
kechada "Hayot gözal"
deganidagi kabi zarbli urardi.
"Nahotki u tirik bölsa?" Qiz
tonggacha mijja qoqmadi.
Allohdan umidlari puch bölib
chiqmasligini söradi. Ertasi
kun
bog'chaga borib, rasm
murabbiyini söradi. Uni bir
xonaga kuzatib qöyishdi.
Xonaga kirgan qiz burchakda
turgan
yangi chizilgan suratni tanidi.
Qachonlardir tongda
uyg'onganida dökoncha
devoriga
chizilgan yurak shakli edi bu.
Qiz
judayam hayajonlanardi. -
Balki yordamim kerakdir?
G'alati ovoz,
qiz 8 yil kutgan ovoz eshitildi.
Ögirilganida qarshisida ösha
rom
qiluvchi tabassumi bilan yigit
turardi... Yigitni Berlinda 3 yil
davomida davolashgan,
keyin 2 yilga yaqin nogironlik
aravachasida yashagan, nihot
keyin butunlay sog'ayib
ketgandi.
Ular ancha vaqt bir- birlariga
termulib qoldilar. Qizning
sakkiz
yil oldingidek chiroyi yigitning
ösha vaqtlardagidek
jozibador
tabassumiga qarshi turardi.
Qiz
shu yillar ichida ilk marta
sevinganidan yig'lardi. Yigit
qizga
yaqin keldi. - Qachondir
nimadandir siqilsang,
kimnidir sog'insang, köz
yoshlarni mana
bunday sidirib tashla...
Keyingi
jumlani ular baravariga
aytishdi: -
CHUNKI HAYOT GÖZAL.