Мусофир одам рўза тутиш ёки

тутмасликда ихтиёрлидир.
Чунки Пайғамбар соллаллоҳу
алайҳи ва саллам сафарда
рўза тутган саҳобаларга ҳам,
тутмаганларга ҳам
индамаганлар. Мусофир учун
қайси бири енгил бўлса, ўшани
қилиш афзал. Агар унга рўза
тутиш қийин бўлса, рўза
тутмагани афзалдир. Қазосини
кейин, муқим бўлганда тутиб
беради. Лекин у қийналса ҳам
рўза тутмоқчи бўлса, бу ҳам
жоиз. Бироқ қийналиб қолган
пайтда рўза тутмасликка
бўлган рухсатни танлаш
афзалдир. Чунки, Аллоҳ
қатъий буйруқлари
бажарилишини хуш
кўрганидек, Ўзининг
рухсатларини олинишини ҳам
яхши кўради. Агар инсоннинг
сафарда рўза тутмай юриб,
кейин унинг қазосини тутиб
бериши қийин бўлса ва
бундан кўра сафарда рўза
тутгани осонроқ туюлса, бу
ҳолда сафарда рўза тутиши
афзал ҳисобланади. Зеро,
қийналмайдиган мусофир
учун сафарда рўза тутиш
афзал эканлигига жумҳур
уламолар иттифоқ қилишган.
Улар ичида Абу Ҳанифа, Молик
ва Шофеъий ҳам борлар. Бу
ерда бир нарсани айтиб ўтиш
керак. Сафар қаср намози
ўқиладиган масофага
қилинсагина, рўза тутмасликка
рухсат этилади. Бундан
ташқари сафар қилишдан
мақсад рўза тутишдан
қутулиш учун бўлмаслиги
керак. Ким шу мақсадда
сафарга чиқса унга рўзани
очишга рухсат этилмайди. Рўза
унга худди муқимга фарз
бўлгандек фарз бўлиб
тураверади.
Ҳайз ёки нифос кўрган аёлга
келсак, унинг рўза тутиши
ҳаром саналади. Ким ҳайз ва
нифос пайтида ҳукмини била
туриб, рўза тутса, рўзаси
ботил, ўзи эса гуноҳкор
бўлади. Зеро, шариатда ҳайзли
ва нифосли аёл покланиб, ғусл
қилмагунича, унинг рўза
тутиши ҳам, намоз ўқиши ҳам
ман қилинган. Покланганидан
сўнг рўзанинг қазосини тутиб
беради, намознинг қазосини
ўқимайди.
Ҳомиладор ёки эмизикли аёл
рўза туфайли ўзига,
ҳомиласига ёки чақалоғига
зарар етишидан қўрқса, рўза
тутмайди. Бу узрлардан қачон
холи бўлиб, рўза тутиш
имкониятига эга бўлса, ўшанда
рўзанинг қазоларини тутиб
беради.
«Мадори етмайдиганлар
зиммасида бир мискинга таом
бериш фидяси вожибдир».