7 мая 2014

Navoiy va Xusayn Bayqaro xam

Abulqosim Bobur bilan mashxatga
borib,o’sha yerda o’qishni davom
ettirishadi.1457-yilda Abulqosim Bobur
vafot etadi.Navoiy mashxatda qolib
o’qishni davom ettiradi.
Mansab va davlat orzusida yurgan
Xusayn mirzo Marvga borib,taxtni
egallash uchun kuch to’play
boshlaydi.Navoiy Mashxadda Sayid
Xasan Ardasher va Kamol Turbatiy kabi
davirning mashxur shoirlari bilan
tanishadi. Navoiy taxminan 18-19
yoshlarida Abduraxmon Jomiy bilan
tanishadi.Navoiyning bilim saviyasi va
adabiy qobilyatidan mamnun bo’lgan
Jomiy uni xam shogird,xam farzand deb
biladi.Ko’p o’tmasdan shogird va
uystozning munosabaatlari ikki ulug’
shoir va mutaffakkirning do’stligi va
xamkorligiga aylandi.Navoiyning
otasidan qolgan mol-mulkni musodara
qildirgan.Navoiy qattiqmoddiy
qiyinchiliklarga duch kelgan. Navoiy
shu axvolda Samarqandga
keldi.Samarqandda xam tastlabki
payitlarda moddiy qiyinchilikda
yashadi,lekin shunga
qaramay,Samarqand madrasalariga
qatnadi,ilm-fan, san’at va adabiyot axli
bilan yaqinlashdi,bilim saviyasi istedodi
va qobilyati bilan tez orada obro’ va
etibor qozondi.Navoiy Samarqandda
Sakkokiy va boshqa shoirlarning badiiy
merosi bilan yaqindan tanishdi.
Samarqanddagi madaniy
yodigorliklar,ayniqsa Ulug’bek
Observatoriyasi va Uluf’bek madrasasi
unda katta
Tassurot qoldirdi.
Navoiy keyinchalik bu tassurotlarini o’z
asarlarida, jumladan, ,,Xamsa’’sida
ifodaladi.
Navoiy Samarqandda 1469-yilga qadar
turdi.Toju-taxt orzusida yurgan Xusayn
Bayqaroning Xirot taxtini egallab olishi
uchun shu vaqtlarda qulay bir voqea
yuz berdi.1468-yilningoxirlarida
Abusaid G’arbiy Eronni egallash uchun
jang olib boradi.Jangda Abusaidning
qo’shini yengilib,uning o’zi o’ldiriladi.
Shu vaqtda Xirot ostonalariga
yaqinlashib qolgan Xusayn Bayqaro
fursatdan foydalanib,1469-yil Xirotga
kiradi va taxtni egallaydi.Xuddi o’sha
yilning aprel oyida Navoiy Xirotga
qaytib keladi.Alisher Navoiydek obro’li
va tadbirli kishilarga muxtoj bo’lgan
Xusayn Bayqaro Navoiyning Xirotga
qaytishidan mamnun bo’lib,uni saroyga
chaqirdi va muxirdorlik vazifasini topshirdi.Bu mansab eng katta
mansablardan biri bo’lib,davlatning xar
qanday xujjatini muxirdor orqali
rasmiylashtirilar,muxirdor muxr bosar
va imzo chekar edi.Muxirdorlik vazifasi
Navoiyning ijodiy ishlari bilan ko’proq
shug’illanishiga imkon bermas edi

Комментарии

Комментариев нет.