Комментарии
- 30 мая 2018 00:42Тупойликинг хаммага маълум булиб ,билиниб колдингми ,узингни дум аклли гурсатжак элтон бумин колдими
- 30 мая 2018 00:49Румол ураб ,юбка гийсанг ярашар ади санга бруюк жалка
- Комментарий удалён.
- 30 мая 2018 01:07Yoshi 40qarab boryatir panyatka"0"foydasi yoq yozib otirmang mini odomla lattachilik atib pul topadi!!!
- Комментарий удалён.
- Комментарий удалён.
- Комментарий удалён.
Для того чтобы оставить комментарий, войдите или зарегистрируйтесь
Хоразм сегодня хоразм бугун. (Официальная группa)
ДИККАТ, ХОРАЗМ ЯНА ХАВФ ОСТИДА !
20 асрнинг охирларига келиб "Орол фожеаси" хакида гапириш урф булди. Хатто Орол денгизининг куриши муаммосини "20 асрнинг энг катта экологик фожеаси" деб хам номланди. Мазкур мавзу юзасидан куплаб халкаро конференциялар, учрашувлар ва тадбирлар утказилди. Бирок бугунги келиб хам АКШнинг президентлигига собик номзодлардан Ал Горнинг Орол хакида айтган куйидаги гапи хамон хакикат булиб колмокда : "Агар Орол денгизи муаммоси юзасидан у ерга борган хар бир киши узи билан бир челак сув олиб бориб Оролга куйганида хам аллакачон Орол сув билан тулган булар эди". Бу муболагага ухшаган гап албатта утказилаётган учрашувларнинг бефойдалиги хамда харакатларнинг самарасизлигини курсатиб беришга каратилган, лекин у гапда хакикатнинг хиссаси йук эмас.
Кадим замонлардан бери буюк цивилизацияларнинг экологик сабабларга кура ер юзидан йук булиб кетганлигига мисоллар куп. Бунга узга худудлардаги цивилизациялардан Шумерлар цивилизациясини мисол килиб келтирадиган булсак, уз тарихимиздан айнан Афригий Хоразмшохлар давлати мисол була олади. Яъни кадим Хоразм цивилизацияси экологик фожеаларга тарихда аллакачон дуч келган. Эрамизнинг 4-асрларида гуллаб яшнаган Хоразм давлати киска муддатлар ичида йукликка юз тутиб, унинг ахолиси булмиш хоразмликлар яшаш жойларини ташлаб кетишга мажбур булганлар. Хозирги Коракалпогистон ва Туркманистон худудларидаги юзлаб калъалар бу вокеалардан гувохлик бериб турибди.
Афригийлар даврида экологик фожеа табиатнинг инжикликлари, яъни Амударё уз узанини узгартириши натижасида юз берган булса, 20 асрдаги Орол фожеаси инсонлар, хусусан идеологик карашлар асосида ишлаб чикаришнинг ортидан кувган советларнинг хатолари сабабли юзага келди. Марказий Осиё давлатлари уз мустакилликларини кулга киритгач, уларда бу муаммога биргаликда ечим топиш имконияти мавжуд эди. Афсуски, хозирга кадар барча давлатлар томонидан муаммонинг ечими томон сезиларли кадамлар ташланмади.
Натижада, Орол буйи худудларида яшовчи ахоли, хусусан коракалпогистонликлар ва хоразмликлар Орол фожеасининг окибатларидан азият чека бошладилар. Биринчидан, минтакада "кондиционер" вазифасини бажариб турадиган Оролнинг йуколиши айникса ёз пайтларида хаво хароратининг ноодатий тарзда исиб кетишига сабаб була бошлади. Иккинчидан, Россия тарафлардан минтакага бостириб келадиган шамолларни ушлаб коладиган Орол сувининг йуклиги натижасида айникса киш пайтларида совук шамоллар жанубий худудларга бемалол кириб келадиган булди. Учинчидан, Россиядан кириб келган шамоллар Орол денгизининг суви куриган жойларидан хар йили миллионлаб тонна тузларни учириб, Коракалпогистон, Хоразм ва хатто Бухорогача булган худудларнинг устига соча бошлади. Бунга Хива ва Бухородаги ёдгорликларнинг пойдеворларида тупланган туз катламлари исбот булади.
Санаб утилган ходисаларнинг окибатида Хоразм вилояти ва Коракалпогистон республикаси худудларидаги ерлар шурланиб, хосилдорлик пасайиб кетди. Сувлар ва хатто хаво хам шурланиши натижасида хоразмликлар ва коракалпогистонликларнинг орасида турли хил касалликлар таркалиб, мавжуд касалликларнинг даволаниши кийинлашиб кетди. Хоразмга бориб, истаган бир оилага кириб, инсонларни тиббий курикдан утказсангиз Орол фожеасининг окибатларига гувох буласиз.
Инсонлар факат хаёт кечиришга шароит булган жойлардагина яшай оладилар. Агар яшаш, кун кечириш иконсиз булиб коладиган булса, Хива ва Урганч каби обод шахарлари бор булишига карамасдан улар Афригий хоразмликларга ухшаб уз турар жойларини ташлаб кетишга мажбур буладилар. Мустакиллик йилларида, муаммоларнинг жиддийлигини тугри бахолаган Узбекистон хукумати хоразмликлар ва коракалпогистонликларга нисбатан бошка вилоятларга бориб жойлашишга осонликлар яратдилар. Бу чоралар Хоразм хавосида касалликлардан азият чекаётган куплаб инсонлар, айникса кексалар ва болаларнинг хавоси тоза худудларга бориб касалликлардан фориг булишларига имкон берди. Лекин, афсуски бундай чоралар Орол муаммосини хал килмайди ва Хоразм вохасини йукликка юз тутиш хавфидан холос этмайди, балки муаммодан азият чекаётган инсонларнинг дардларига озгина малхам беради холос.
Кимлардир
вахима килаяпти деб уйлаши мумкин. Аксинча, хозир вазият вахима киладиган даражадан аллакачон утиб, "SOS", яъни куткариш тугмачасини босадиган жойига етиб келган. Мазкур постда курсатилган, Едит Конверт яратган "Орол денгизи" деб номланган санъат асари хозирги Хоразм вохасининг ахволини хам тамсил этади.
Бугун, 2018 йил 27 май куни Хоразм вилоятига Орол денгизи томонидан кумли бурон бостириб келди. Хоразмликлар ижтимоий тармоклар оркали юбораётган сурат ва тасвирлардан кум бурони тумандай булиб ёпирилганлигини, натижада инсонлар энг якин атрофни хам кура олмай колганликларини куриш мумкин. Энг асосийси, бурон билан учиб келган кумлар Орол денгизининг оппок тузлари билан аралаш булиб, улар далаларни, уйларни ва хатто автомолилларнинг устларини оппок кордай булиб коплаган. Илгарилари, Орол тузларининг учиб келиши кузатилмас, уларни факат далаларда тупланиб колган уюмлар ва сувнинг шурлигидан билиб олиш мумкин буларди. Эндиликда, Орол денгизида сувнинг янада камайиши, иклим узгаришлари ва бошка ходисалар сабабли тузлар Хоразмга тугридан тугри учиб кела бошлади. Суратларда Хива шахридан келган суратларда чет эллик туристлар бурондан кузларини оча олмасдан, огиз ва бурунларини румол билан яшириб юрганларини куриш мумкин. Бу дегани Орол муаммоси нафакат махаллий ахолига, балки чет эллик туристларга хам нокулайликлар тугдириб, уларнинг юртимиздаги таассуротларига салбий таъсир курсата бошлади.
Шавкат Мирзиёев президентликка келгач, иккита энг долзарб йуналишда сиёсат олиб бора бошлади. У ички сиёсатда асосан халкнинг дардини тинглаш ва уларни бартараф этишни устивор вазифа килиб белгилаган булса, ташки сиёсатда Марказий Осиёдаги кушнилар билан иноклик ва хамдустлик ришталарини кайта тиклаш сиёсатига ургу берди. Бундан келиб чикиб айтиш мумкинки, президентимизнинг сиёсатдаги тамойиллари Орол муаммосини ечиш учун айни муддао хисобланади. Чунки Орол муаммоси бир тарафдан Хоразм ва Коракалпогистон халкининг энг огрикли дарди булса, унинг ечими Марказий Осиё минтакасидаги барча давлатларнинг биргаликдаги харакатларига боглик.
Шавкат Мирзиёев президент булганда купчилик унинг зарур ислохотларни кила олишига ишонмаган, мобадо ислохотлар килса хам буни факат келгуси 5-10 йилликлардагина амалга ошира олса керак деб уйлаган эди. Бирок, Мирзиёев 10 йилларда амалга ошиши мумкин булган ислохотларни бир йил ичида амалга ошириб, барчанинг ижобий хайратига сабабчи булди. Айтмокчи булганим, хозирда Орол муаммоси ечилмайдиган, мобадо ечилса хам камида 10 йилларда ечиладиган муаммодай курилмокда. Аммо, айтганимиздай президентимиз хохиш булса, истаган муаммони тезда хал килиш мумкин эканлигини исботладилар. Агар муаммо долзарб ва хаёт-момот билан боглик буладиган булса, уни ечиш мумкингина эмас, шарт ва зарур булади. Орол муаммоси хам зудлик билан хал килиниши шарт ва зарур булган муаммолардан бири хисобланади. Акс холда, келажакда узбек давлатчилиги ва узбек миллатининг бешикларидан бири булган Хоразмни кайта йукотиш хавфи кундаланг булиб тураверади.
Шу сабабдан, мен :
- президентимиз Шавкат Мирзиёевдан Орол муаммосини нафакат республикамизнинг, балки минтакамизнинг бирламчи муаммоси даражасига олиб чикишини ва Хоразм вохасини офатлардан куткариб, тарихимиздаги буюк инсонлар каторига кушилишларини сурайман;
- минтакамизнинг бошка республиклари рахбарларидан президентимиз ташаббус билан чикканларида, мазкур ташаббусни биродарларча кабул килиб, уни амалга оширишда хамжихат булишларини ва уз хиссаларини кушишларини сурайман;
- халкаро хамжамият, тегишли халкаро ташкилотлар, молиявий хамда банк тизимидаги ташкилотларидан чиройли шиорлар ва бефойда конференцияларни утказиш билан чекланмасдан, минтакамиз давлатларига молиявий ва илмий томондан амалий ёрдамлар курсатишларини сурайман;
- узимизнинг олимларимиздан, экологик харакат вакилларидан ва бошка тегишли инсонлардан Орол муаммосининг ечимига оид амалга ошириш имконли булган чораларни ишлаб чикиб, хукуматимизга такдим этишларини, хамда бугунгидай буронлар юз берганда жим турмасдан дунёга бонг уришларини сурайман.
Ижтимоий тармокларда маълум таъсирга эга булган инсонлардан Орол муаммосини ва унинг окибатларини мунтазам равишда холис ёритиб боришларини, хамда муаммога нисбатан инсонларнинг таъсирчанликларини оширишга уз хиссаларини кушишларини сурайман;
- мен санъат, адабиёт, маданият ва ижодкор ахлларидан Орол муаммосига доир таъсирли асарлар яратишларини ва шу билан муаммонинг ечимига уз хиссаларини кушишларини сурайман ;
- бутун узбекистонлик ватандошларни, хоразмлик юртдошларни ва минтакамиздаги ва дунёдаги Орол муаммосига бефарк булмаган барча инсонларни узларининг имконлари етган жойларда, масалан ижтимоий тармокларда хар хил креатв усуллар билан (флешмоблар, #SaveAral га ухшаган хештеглар, постлар, муаммонинг окибатларидан гувохлик берувчи суратларни мунтазам таркатиб бориш) Орол муаммосининг унутилишига йул куймасликларини сурайман.
Зора, мана шу харакатлар амалга оширилгач, Орол муаммоси хал этилса ва шунинг баробарида Хоразмнинг йук булиб, хоразмликларнинг бошка вилоятларга таркалиб кетиш хавфлари аритилса.
ПС. Барча хоразмликлардан шу пост остида бугунги буроннинг суратлари ва видеоларини улашишларини сурайман. Улардан балки келгуси постларда ва хатто маколаларда фойдаланишимиз мумкин булади.
Барча юртдошларимиздан мазкур маколани таркатиш ва халкимизни Орол муаммосига нисбатан таъсирлантиришга хисса кушишларини сурайман.
Муалиф:Дониёр Рузметов. https://t.me/joinchat/AAAAAEKeVYcMxYi3NlpjxA