Мехригиё қандай ўсимлик?

Мижози кандайдир мехригиёни, Учинчи уринда курук баёни. Совуклиги эса учинчи микдор Огригу дардларга ундан фойда ёр. Юзларга равнакдир унинг бир кисми, Бугдой-ла пиширар булинса жисми. Танага кирганда унинг шурваси, Семириб кетади элнинг барчаси. Май каби чехрани килади кизил .. .Минг йиллар давомида одамларда хайрат ва хаяжон уйготиб, ривояту хикоятларга жон киргизган бу машхургиёхнинг номи исми-жисмига ярашиклик булиб, уни хамма мехри гиё деб аташади. Икки йиллик бу усимлик аралиядошлар оиласига кириб, буйи 30-45 см га етадиган усимликдир. Илдизи сершох, ук илдиз булиб, ташки куриниши купинча одам гавдвсига, Барглари элипссимон,уткир учли, майдатишсимон киррали, туксиз,Уригидан хам купаяди. . Гуллари ок,сарик. Меваси кизил, буйраксимон,танаси серсув, данакчали мева. Июль ойида гуллайди, меваси августь сентябрь ойида пишади. Шимолий Шаркий Осиёда, Хитой, Корея яриморолларида, Россиянинг Хабаровск, Приморск улкаларида кенг таркалган, шу улкаларнинг Калиин, Чугуев ва Яковлев туманларидаучрайди. Мехригиё узок вакт факат узок Шаркда устирилар эди. Хозир ШимолийКавказнинг тогли туманларида, Украина ва Молдавияреспубликаларида устирила бошлади. Унинг яна сахрода усадиган турлари хам бор .Жами 30тача тури бор ,унинг илдизи худди икки одам-йигит ва киз бир-бирига тикилиб интилиб турганга ухшайди. Аслида мехригиё дейилишига хам илдизнинг инсон шамоилига ухшаб кетишига сабаб булса ажаб эмас. Кадимги баъзи табиблар унинг илдизини мухаббат хиссини уйготувчи деб билганлар. Абу Али Ибн Сино уз асарларида ёзишича, мехригиёнинг икки хили булиб, биринчиси урговчиси, аёл шаклида, ранги бироз корага мойилрок булиб, кохи мехригиё дейилади. Чунки унингяпроги кохи япроги билан хамшакл. Лекин ундан нозикрок ва кичикрок булади.Гули бадбуй хидли ёки ёкимсиз.. Мевасида нокнинг уругига ухшаш уруги бор. Иккинчиси мехригиёнинг эркаги булиб, у ок, силлик, йирик ва энли булади. Япроги лавлаги япрогига ухшайди. Меваси биринчи навининг мевасига караганда икки мартарок катта булади. Ранги заъфарон рангига ухшайди. Хиди огир булиши билан бирга ёкимли Илдизининг шакли урговчисининг Рангига ва аёл суратига ухшаган булиб, бирозузунрок аммо пояси йук. Мехригиёнинг бу туридан нихол чогида шира олинади.Бунинг тартиби куйидагича: янчиб, огир бир нарса билан эзилади. Сикиб олинганшира котиб ёки котгуничакуёшга ташлаб куйилади. Сунг сопол идишга солиб тупланади. Маълумотларга караганда, Шерознинг иссик иклимли ерида, аникрок Шахриёркалъасига якин атрофда худди шундай гиёх усаркан. Хуллас мехригиё кандайдир афсонавий топилиши амримахол усимлик булмай, хакикатда бор. У дунёнинг купмамлакатларида учрайдиган,анча оммалашган гиёх эканлигини илмий тиббиёт хам аллакачон исботлаган.Кейинги пайитларда Марказий Осиёнинг Самарканд,Наманган ва бошка худудларида мехригиёни ковлаб олиш учун айрим табиблар "махсус" мосламалар яратишгани чул ва сахролар, тоголди ва тог этагларида унинг хар хил навларини топиб, халк табобатида кулланилаётгани хакида "зангориэкран" оркали курсатувларуюштирилиб, вакитли матбуотда хабарлар босилди.Шу боисдан одамлар узок вактлар илохий гиёх сифатида караб келинган мехригиёга кизикиши ортди. Мехригиёни билиб-билмай излаш,уни кавлаб олиш ва саломатлик учун фойдаланиш тугри эмас. Унинг таркибидаайникса ер ости илдиз кисмида инсон соглиги учун зарарли моддалар борлиги эхтимолдан холи эмас. Шунинг учун ундан шифокор ватабиблар тавсиясисиз фойдаланиш максадга муофикэмас. Агар тиббиёт нуктаийназаридан зарур булса,"Малхам " халк табобати марказига мурожат килинг.Гиёхнинг шифобахшлик хусусиятларига келсак : Уни истеъмол килса уйкуни келтиради. Агар уни шаробга солибичилса каттик маст килади.Борди-ю уни йугон ичаккакиритилса узокдан-узок ухлатади. Бундай хосият айникса мехригиёни поясиз, окгули навида кучлидир. Агар буни куп ейилса ёки хидласа сохта (хушдан кетиб уликка ухшаб харакатсиз ётиш ) дардига дучор килади.Айрим холларда уйкусизликка карши ундан хам шароб тайёрлашади. Бунинг учун унинг 2,8 кг илдизининг пусти 38 литр ширин шаробга солинади ва ушбу шаробдан 71гр.дан ичилади. Гохо пустининг куввати шаробга утгунча иккаласи бирга кайнатилади ва узок уйку келтириш учун шу шаробдан ичилади. Учинчи нав мехригиё илдизи заъфарон билан ейилса, бугимлар дарди, куймичасаблари ва подаграга шифо багишлайди. Агар анашу илдиз буйинга осиб олинса, тутканонк дардини бартараф килади. Баргини туюб богласа, куз огриги ва ундан сув окишини йук килади. Илдизи занжабил билан танаввул килинса, юрак уйнашига шифо булади.Мехригиёнинг илдизини неча жойидан тарашласа, уша жойлардан куз ёшга ухшаб сув окади.Унинг тагига идиш куйиб суви йигиб олинади. Шу сув керак булганда ишлатилади. Бу сувдан25г. Асал сувига аралаштириб ичилса, бадандан сафронинг суюк моддалари хамда балгамни кусиш билан хайдайди. Шунингдек, мехригиёнинг сувини ичиш балгам ва сафронинг ич кетар ёрдамида ичдан хайдашни таъминлайди. бу сувни ёш болалар ичса азбаройи кучи зур булганмдан халок килиши хам мумкин. Унинг илдизиниаёллар истеъмол килса, бачадонни кераксиз зарарлимоддалардан тозалайди. Хали етилиб пишмаган мехригиёни кизил гул ёги билан кориб, хомиладор аёлларнинг корнига ва кувугига аралаш белига суртилса, хомила тушишидан саклайди. Унинг илдизи эрман билан кушиб истеъмол килинса сийдик ачишиши, яънисузакка шифо багишлайди. Буни асал ва зайтун ёгигакушиб ейилса, захарли жониворлар чакканида хамдазахарли итузумлар истеъмолида тарёк булади. Мехригиёнинг захарли навини киши билмай еса аввалига бачадон бугизида бугма холати, юзида кизариш ва тошмалар тошиш, акилдан озиш ва захар егандаги холатиюз бериб, кейин улимга олиб боради бундан халос булишнинг йули: ёг, иссик сув ва асал истеъмол килиб,кайт килиш ва баданни захардан тозаловчи дориларейиш. Шунингдек, аччик шувокни сувда каенатиб уша сувни асал билан ичиб кусиб ташласа хам фойдаси булади. Мурч. укроп, тограйхон, янги согилган сут, хантал ичилса, ич кетар булса катикичилса хам захарланишнидаф этишни мумкинлигиникадимги хакимлар амалиётда синаб курганлар. Мехригиёни бир кунга ейиш микдори 0,19г.дан 0,5г.гачадир.Унинг илдизи ва мевасинитуюб яраларга сочилса ва ёмон захмларга шифо булади. Агар уни туюб суртилса, каттик ва юмшок шишларни кайтаради, чучка буйин яраларга шифо булади. Унимайда туюб сирка билан кориб зардобли яраларга богланса, уни йукотади. Теридаги майда тошмалар сувлияраларга шифодир. Уни туюб бугдой уни билан корибтеридаги ок догларга куйилса натижаси 3-4 кунда билинади. Суртманинг 1,5грамини шароб билан истеъмолкилинса шундай ухлатади-ки, хатто баданнинг исталган жойидан кесилса хам сезилмайди. Бу жаррохлик амалиётида хам кул келади.Учинчи навидан 4,5 грам олиниб ёлгиз узини ёки нонва бугдой уни билан ковуриб ейилса, уша дакикада одам акилдан озади. Уни каттик уйку босади, 3-4 соат, хатто ундан хам купрок котиб ухлаеди.Мехригиёни куйдириб тутуни хидланса, акл кирди-чикдилигига давобулади. Шарк тиббиётида айникса, хитой, Корея, Хинду-Хитой, Филипин ва Инданезияда турли касаликларни даволаш, айникса организмнинг умумий тонусини кутариш (тетиклаштириш, рухлантириш) учун кадимда ишлатилиб келинган. Унинг перпаратлари аклий ва жисмоний жихатдан чарчаганда мехнат фаолияти сусайганда, кон босими пасайганда,организмнинг умумий тонусини кутарувчи дори сифатида хамда диябет, жинсийбезлар гипофуксиясида, нерф ва асаб касалликларида кулланилади. Ундан доривор настойкалар суюк экстракти, дарже ва парашоклари сотувга чикарилган. Мехригиё илдизидан 10г олиниб уни 70% ли спиртга100г олиб унга солиб 21 кун сакланади ва 3 томчиданбошлаб хар уч кунда бир томчидан купайтирилиб 7 томчигача ичилади. Уни ичган пайтда кон босимини текшириб туриш керак. Кон босими кутарилса ичишни тухтатиш зарур. Мехригиё кукуни, 0,2-0,3 дан кунига бир махал ичиш тафсия этилади. Ким ёшаришни хохламайди, дейсиз? Албатта хамма. Бунинг учун эрталаб тонг отганда осмоннинг гузаллигидан кувонинг, куёшнинг шифобахш нурларидан бахраманд булинг чанг тузонлар кутарилмай туриб чукур-чукур нафас олинг.Машклар бажаринг, Нонуштадан олдин олдиндантайёрлаб куйилган 10% Мехригиё эритмасидан 7 томчи ичинг ёки 1 та ёнгок билан озгина кишмишни 1 чойкошик асал билан истеъмол килинг, Мехригиёнинг хар бир одам уз вазнига мижозига мувофик микдорда рухий ва жисмоний куч олиш учун, асабларни мустахкамлаш учункунда бир махал нахорда ичиш керак. Унинг оркасидан 1 чой кошик асал билан усимликлардан (атиргул, наматак, хитой лимони, тут, анжир, бехи, малина барглари, райхон, жамбил, аноргул, сафаргул, арча, настарин каби жуда куп усимликлардан ёки гуллаб турган мевали дарахтларнинг новдаларидандир) тайёрланган, киш ойларида эса чой урнига куритилган утлардан дамлаб ичиш тавсия этилади. Кекса одамлар нонуштага нон, каймок, сариёк, пишлок, тухум, турли сабзавотлар ва урик, олма, нок,памидори, бодринг, булгор гаримдориси, турп, шолгом, киш ойларида купинча куритилган мевалар ва улар булмаса кукатлар билан майда тургалган ок пиёз истеъмол килишлари, усимлик чойларидан ичиш максадга мувофикдир. Торт ва пирожниларга ружу куйган. Тушлик эса гушт, тухум, ун, гуруч, мош ва бошкалардан иборатхар хил сабзавотлар кушилган узингиз ёктирган иссик таомлардан иборат булиши унинг оркасидан турли мевалар, шарбатлар, аччикчучуклар, иложи булса бугдой ёки мош ундрмалари, мева ва сабзавотлар булмаса урнига нуш пиёздан туграб кора мурч ва олма сиркаси аралаштириб тайёрланган аччик-чучуклардан ташкил топган овкатлардан истеъмол килинг дарвоке, усимлик чойларга одатлансангиз, тез орада озасиз, контомир деворларида утирибколган ёглар, тузлар ювулиб, томирларингиз, бугимларингиз майинлашиб тозаланади.Асабларингиз тинчланади. Кон томирларингиз хам тозаланиб, ёшаради.Аъзоларингиз уз вазифасини тулик бажариб овкат, кисларод ташиш, микроблар билан курашиш, сийдикхайдаш ва бошка жараёнлар яхшиланади. Хужайралар ёшаради. карабсизки тез кунларда хужайраларингиз чекиниб, иродаси мустахкам, асаблари тинчланган,рухи тети соглом инсонга айланганингизни куриб узингиз кувонасиз. Фойдаланилган адабиетлар А.Саттаров Т.Абдурахмонов "Дардингга шифоман"китоби А.А.ибн Сино "Тибконунлари" Махмуд Хасаний "Садолардан чиккан даволар"

Мехригиё қандай ўсимлик?    Мижози кандайдир мехригиёни,    Учинчи уринда курук баёни.    Совуклиги эса учинчи микдор    Огригу дардларга ундан фойда ёр.    Юзларга равнакдир унинг бир кисми,    Бугдой-ла пиширар булинса жисми.    Танага кирганда унинг шурваси,    Семириб кетади элнинг барчаси.    Май каби чехрани килади кизил .. .Минг йиллар давомида одамларда хайрат ва хаяжон уйготиб, ривояту хикоятларга  жон киргизган бу машхургиёхнинг номи  исми-жисмига ярашиклик булиб, уни хамма мехри гиё  деб аташади. - 564001555016

Комментарии