Уйқу натижасида содир бўлган

фожеалар
Уйқусиз ўтган тундан сўнг, эрта
билан ишга бориш, ҳар қандай
кишини тинкасини қуритади. Кун
ярмига келиб эса у ён атрофидан
содир бўлаётган воқеа-ҳодисаларни
англолмайдиган даражада карахт
бўлиб қолади. Кўзлар буюмларни
фарқлай олмайди, мия бу стрессдан
чиқиб кетиш йўлини қидира
бошлайди ёки умуман ишлашдан
тўхтайди, тана эса фақат бир
нарсани — узала тушиб ётишни
истайди. Офисларда ишлайдиган
ходимларни бу ҳолатда кўриш
кулгили, албатта, аммо гап
масъулиятли вазифада ишлайдиган
ходимлар ҳақида кетса, ҳеч қандай
ҳазил кўнгилга сиғмайди. Бундай
одамларни уйқусиз ҳолда иш
жойларига келиши катта
фалокатларга сабаб бўлиши мумкин.
Бугун биз ана шундай ҳолатларда
инсоният бошига тушган дахшатли
мусибатлар ҳақида сўз
юритмоқчимиз.
Эксон Вальдез
кемасининг ҳалокати
1989 йилда Эксон Вальдез
танкерининг Аляска қирғоқларида
ботиб қолиши натижасида ундаги
нефть океан сувига оқиб кетди.
Натижада тарихда иккинчи марта
ана шундай ҳалокат кенг кўламда
содир бўлди. Гап шундаки, юк
ташиш компанияси раҳбарияти
ушбу танкердан бир мунча вақт
муқаддам, компаниядаги ходимлар
сонини кескин қисқартирган эди.
Қолган ходимлар эса бир сменада
14 соатлаб ишлашга мажбур
бўлишганди.
Ўша куни капитан ёрдамчиларидан
бири иш вақтида ухлаб қолади ва
бу ҳақида ўз вақтида марказга
хабар бермайди. Натижада
11000000 галлон нефт очиқ океанга
оқиб кетади.
Чернобыль
Чернобыль воқеаси инсоният
тарихидаги энг дахшатли ядро
ҳалокат ҳисобланади.
Электростанциядаги
реакторларнинг портлаши техник
носозлик натижасида келиб чиққан.
Аммо ҳалокатни ўрганган
мутахассисларнинг фикрича, агар
тегишли мутахассислар ўз вақтида
чора кўришганида унинг олдини
олиш мумкин экан. Айнан ҳалокат
содир бўлган кун муҳандислар 13
соатлаб ишлашган ва
чарчаганларидан реакторлардаги
ҳароратнинг ошиб кетганига
аҳамият қаратишмаган.
Три-Майл-Айленд
Три-Майл-Айлендда содир бўлган
ядро ҳалокати Шимолий
Америкадаги энг талофатли фожиа
ҳисобланади. 1979 йилнинг 28 март
куни соат тонгги тўртлар атрофида
портлашлар содир бўла бошлаган.
Олиб борилган текширув ишлари
натижаси шуни кўрсатдики, авария
содир бўлган пайтда бутун бир
навбатчи қисм ухлаб қолган ва
тегишли хавфсизлик чораларини
кўрмаган.
Challenger офати
1986 йил январь ойида самога
парвоз қилган Chаllenger
шаттлининг бутун ер аҳли кузатиб
турди. Лекин бир неча сониядан
сўнг барча қувончлар дахшатга
айланди. Шаттл Ер атмосферасини
тарк этмасиданоқ хавонинг ўзида
портлаб кетди. Мутахассисларнинг
айтиши бўйича, ҳалокат техник
носозликлар туфайли юзага келган,
бироқ менежерлар ҳам, стартда
турган техник ходимлар ҳам ўша
куни керагидан ортиқ ишлашган.
Ким билади, балки улар уйқуга
тўйган ва диққатлироқ
бўлишганида, ҳалокатнинг олдини
олиш мумкин бўлармиди?
American Airlines 1420
рейси
1999 йилнинг 1 июнида “American
Airlines” команиясининг 1420 рейси
Литл-Рок шаҳарчасида ҳалокатли
қўнди. Натижада 11 киши ҳалок
бўлди, 105 нафар йўловчи турли
даражадаги тан жароҳати олишди.
Авиаҳалокатлар ҳалокатини
текширувчи махсус қўмитанинг
аниқлашича, бунга энг асосий сабаб
учувчининг қўниш пайтида ухлаб
қолгани бўлган.
Канада миллий темир
йўлидаги ҳалокат
2001 йилнинг 15 ноябрида
Канаданинг иккита юк ташувчи
поездининг бир-бирига урилиб
кетиши натижасида 3000 литр
дизель ёқилғиси оқиб кетган. Юк
поездлардан бирининг икки ходими
уйқусизликдан қийналишган ва
фалокатдан бир неча дақиқа аввал
ухлаб қолишган эди. Буни Канада
Миллий транспорт хавфсизлиги
кенгаши тасдиқлаган.
Air France Flight 447
2009 йил 31 май куни Атлантика
океани тепасида Air France Flight
447 рейсининг ҳалокатга учрагани
сабаб, бортдаги 228 нафар
йўловчининг бари ҳалок бўлди.
Қидирув ишларининг расмий
ҳисоботида келтирилишича, учувчи
Марк ҳалокатдан бир кун олдин бор
йўғи бир соатгина ухлаган. Самолёт
тропик бўронга учраган маҳал,
учувчи ухлаб ётган бўлган.
Spuyten Duyvil бектидаги
метро поездининг
ҳалокати
Метро поездини бошқариб
кетаётган машинист тўхташ
бекатига яқин келиш арафасида
ухлаб қолади. Бошқариб
бўлмайдиган ҳолатга келиб қолган
поезд рельсдан чиқиб кетади. 4
нафар инсон ҳалок бўлади ҳамда 61
нафари турли даражадаги тан
жароҳатлари олишади. Кейинчалик
маълум бўлишича машинист
уйқусизлик касаллигига чалинган
экан.
Сэлби поездининг
ҳалокати
2001 йилнинг 28 февралида Буюк
Британияда катта темирйўл
ҳалокати содир бўлди. Ухлаб қолган
машинист пастликда тормоз
қилмагани учун елиб бораётган
поезд Сэлби шаҳарчасида рельсдан
чиқиб кетади.
Автомобиль бошқарувида ухлаб
қолиш
Статистик маълумотларга қараганда
автомобиль бошқарувида ухлаб
қолиш натижасида, дунё бўйлаб ҳар
йили 100 мингга яқин авария содир
бўлади. Шулардан 20 фоизи ўлим
билан якунланади.