Qashqadaryo viloyatidagi tuman. 1970 yil 16 oktyabrda tashkil etilgan. Kasbi tumani viloyatning g’arbida joylashgan Qarshi, Koson, Nishon, Muborak, Bahoriston, Usmon Yusupov tumanlari bilan chegaradosh. Maydoni 0,65 ming km^2. Aholisi 127,6 ming kishi (2000 yil). Kasbi tumanida 10 qishloq fuqorolari yig’ini (Denov, Komilon, Mug’lon, Toshqidirg’on, Chovqay, Cho’lquvar, Yuksalish, Yangihayot, Qamashi, Qatag’on,) bor. Markazi – Mug’lon qishlog’i 137,7 ming km. Tabiati: Kasbi tuman Qarshi cho’lida joylashgan hududida Maymanoq tog’ tizmasi bor. Iqlimi keskin kontinental. Yozi issiq, quruq va uzoq. Bahor va kuzida yog’in kam. Qishda qor oz yog’adi, qattiq sovuq bo’lmaydi. Yanvar oyining o’rtacha tempraturasi 0 dan 10 gacha, iyul oyiniki 28,20-31,60 gradus. Yil davomida yog’ingarchilik kunlari 58-60 kundan oshmaydi. Tempraturaning yuqoriligi tufayli bug’lanish miqdori yiliga yog’ingarchilikka nisbatan 10 barobar ko’p. Yiliga o’rtacha 270 mm ayrim yillari 310-320 mm qurg’oqchilik yillari 100 mm yog’in tushadi. Kasbi tumanining Koson tumani bilan chegarasidan Qashqadaryo oqib o’tadi. Tuprog’i asosan, bo’z tuproq. Ba‘zi joylarda sho’rli, yaylovlarda shuvoq, isiriq, yantoq, jingak, karrak, tuya qorin, qamish, yulg’un va boshqalar o’sadi. Yovvoyi xayvonlardan qudi, tulki, bo’ri, chiyabo’ri, yumronqoziq turli xil ilonlar, toshbaqa, kaltakesaklar, qushlardan yovvoyi o’rdak bor. Aholisining aksariyat qismi o’zbeklar (86,1%) shuningdek tojik, turkman, qirg’iz, koreys, tatar, azarbayjon, arman va boshqa millatlar yashaydi. Bir km ga 196/211,8 kishi to’g’ri keladi (2000 yil). Xo’jaligi: Tuman iqtisodiyotida sanoat va qishloq xo’jaligi asosiy o’rinni egallaydi. Kasbi tumanida paxta tozalash zavodi, non kombinati, non sexi, 2 avto korxona, sutni qayta ishlash korxonasi, maishiy sanoat korxonasi, bosma xona mavjud. 170 dan ziyod xususiy savdo ishchi fermalari, kichik korxonalari, 500 ga yaqin maishiy xizmat ko’rsatish shaxobchalari bor. Qishloq xo’jaligida foydalanadigan jami yer 50 ming ga, shundan sug’oriladigan yer maydoni 45,5 min ga, ekin maydoni 43 ming ga.nitashkil etadi. Shundan 22 ming ga yerga paxta, 16,6 ming ga yerga don ekinlari, qolgan yerlarga sabzavot, poliz kartoshka yem-xashak ekinlari ekiladi. 2 ming ga dan ziyod yer bog’, tutzor va tokzorlardan iborat. 4 ming ga dan ortiq yer yaylov. Kasbi tumanida shirkat va bir jamoa xo’jaliklari, qishloq aktsiyadorlik jamoasi, 2 qishloq xo’jalik paychilik jamiyati, parrandachilik xo’jaligi faoliyat ko’rsatadi. Bir xo’jalik chorvadorlikka, bir xo’jalik bog’dorchilikka ixtisoslashtirilgan. Tuman xududida paxtachilik I.T. institutining Qashqadaryo filiali joylashgan, tajriba sinovlari Alisher Navoiy nomidagi shirkat xo’jaligida olib boriladi. Chorvadorchilikda qoramolchilik asosiy o’rinni egallaydi. Kasbi tumanda 49,3 ming bosh qoramol, 76,6 ming ko’y-echki, 148,9 ming paranda, 933 yet boqiladi (1998 yil). Pillachilikning rivojlanishiga ham ko’p axamiyat berilmoqda. 53 umumiy ta‘lim maktabi, internat-letseyi, gimnaziya, 3 kasb-hunar maktabi, sport, musiqa maktablari, iqtisodiy ta‘lim markazi, madaniyat va istirohat bog’i, 28 ta kutubxona, 10 ta madaniyat uyi, 9 ta klub, stadion, tennis korti, 21 ta sport zali, 24 ta futbol va 19 ta basketbol maydonlari bor. 50 o’rinli nogironlarni reabilitatsiya qilish markazi, 325 o’rinli 2 ta kasalxona, 200 o’rinli kunduzgi statsionar, 12 ta qishloq vrachlik punkiti, 11 ta qishloq vrachlik ambulatoriyasi, 26 ta flodsher- akusher punkiti, 3 ta poliklinika, 9 ta dorixona mavjud. 1100 ga yaqin oliy va o’rta maxsus ma‘lumotli tibbiyot xodimlari ishlamoqda. 1971 yildan “Sadoqat” tuman gazetasi chiqadi. (adadi 900).
Касби шахримиз
Kasbi tumani tarixi haqida qisqacha ma'lumot
Qashqadaryo viloyatidagi tuman. 1970 yil 16
oktyabrda tashkil etilgan. Kasbi tumani viloyatning
g’arbida joylashgan Qarshi, Koson, Nishon,
Muborak, Bahoriston, Usmon Yusupov tumanlari bilan chegaradosh. Maydoni 0,65 ming km^2.
Aholisi 127,6 ming kishi (2000 yil). Kasbi
tumanida 10 qishloq fuqorolari yig’ini (Denov,
Komilon, Mug’lon, Toshqidirg’on, Chovqay,
Cho’lquvar, Yuksalish, Yangihayot, Qamashi,
Qatag’on,) bor. Markazi – Mug’lon qishlog’i 137,7 ming km.
Tabiati: Kasbi tuman Qarshi cho’lida joylashgan
hududida Maymanoq tog’ tizmasi bor. Iqlimi
keskin kontinental. Yozi issiq, quruq va uzoq.
Bahor va kuzida yog’in kam. Qishda qor oz yog’adi,
qattiq sovuq bo’lmaydi. Yanvar oyining o’rtacha tempraturasi 0 dan 10 gacha, iyul oyiniki
28,20-31,60 gradus.
Yil davomida yog’ingarchilik kunlari 58-60 kundan
oshmaydi. Tempraturaning yuqoriligi tufayli
bug’lanish miqdori yiliga yog’ingarchilikka
nisbatan 10 barobar ko’p. Yiliga o’rtacha 270 mm ayrim yillari 310-320 mm qurg’oqchilik yillari 100
mm yog’in tushadi.
Kasbi tumanining Koson tumani bilan
chegarasidan Qashqadaryo oqib o’tadi. Tuprog’i
asosan, bo’z tuproq. Ba‘zi joylarda sho’rli,
yaylovlarda shuvoq, isiriq, yantoq, jingak, karrak, tuya qorin, qamish, yulg’un va boshqalar o’sadi.
Yovvoyi xayvonlardan qudi, tulki, bo’ri, chiyabo’ri,
yumronqoziq turli xil ilonlar, toshbaqa,
kaltakesaklar, qushlardan yovvoyi o’rdak bor.
Aholisining aksariyat qismi o’zbeklar (86,1%)
shuningdek tojik, turkman, qirg’iz, koreys, tatar, azarbayjon, arman va boshqa millatlar yashaydi.
Bir km ga 196/211,8 kishi to’g’ri keladi (2000 yil).
Xo’jaligi: Tuman iqtisodiyotida sanoat va qishloq
xo’jaligi asosiy o’rinni egallaydi. Kasbi tumanida
paxta tozalash zavodi, non kombinati, non sexi, 2
avto korxona, sutni qayta ishlash korxonasi, maishiy sanoat korxonasi, bosma xona mavjud.
170 dan ziyod xususiy savdo ishchi fermalari,
kichik korxonalari, 500 ga yaqin maishiy xizmat
ko’rsatish shaxobchalari bor.
Qishloq xo’jaligida foydalanadigan jami yer 50
ming ga, shundan sug’oriladigan yer maydoni 45,5 min ga, ekin maydoni 43 ming ga.nitashkil
etadi. Shundan 22 ming ga yerga paxta, 16,6 ming
ga yerga don ekinlari, qolgan yerlarga sabzavot,
poliz kartoshka yem-xashak ekinlari ekiladi. 2
ming ga dan ziyod yer bog’, tutzor va tokzorlardan
iborat. 4 ming ga dan ortiq yer yaylov. Kasbi tumanida shirkat va bir jamoa xo’jaliklari, qishloq
aktsiyadorlik jamoasi, 2 qishloq xo’jalik paychilik
jamiyati, parrandachilik xo’jaligi faoliyat ko’rsatadi.
Bir xo’jalik chorvadorlikka, bir xo’jalik
bog’dorchilikka ixtisoslashtirilgan. Tuman
xududida paxtachilik I.T. institutining Qashqadaryo filiali joylashgan, tajriba sinovlari Alisher Navoiy
nomidagi shirkat xo’jaligida olib boriladi.
Chorvadorchilikda qoramolchilik asosiy o’rinni
egallaydi. Kasbi tumanda 49,3 ming bosh
qoramol, 76,6 ming ko’y-echki, 148,9 ming
paranda, 933 yet boqiladi (1998 yil). Pillachilikning rivojlanishiga ham ko’p axamiyat berilmoqda. 53
umumiy ta‘lim maktabi, internat-letseyi,
gimnaziya, 3 kasb-hunar maktabi, sport, musiqa
maktablari, iqtisodiy ta‘lim markazi, madaniyat va
istirohat bog’i, 28 ta kutubxona, 10 ta madaniyat
uyi, 9 ta klub, stadion, tennis korti, 21 ta sport zali, 24 ta futbol va 19 ta basketbol maydonlari bor. 50
o’rinli nogironlarni reabilitatsiya qilish markazi,
325 o’rinli 2 ta kasalxona, 200 o’rinli kunduzgi
statsionar, 12 ta qishloq vrachlik punkiti, 11 ta
qishloq vrachlik ambulatoriyasi, 26 ta flodsher-
akusher punkiti, 3 ta poliklinika, 9 ta dorixona mavjud. 1100 ga yaqin oliy va o’rta maxsus
ma‘lumotli tibbiyot xodimlari ishlamoqda. 1971
yildan “Sadoqat” tuman gazetasi chiqadi. (adadi
900).