Kamalak Nima?

Kamalak — tabiatning eng go‘zal
manzarali hodisasi bo‘lib,
odamlar qadim zamonlardan beri
u haqda kup o‘ylashgan,
1ushunishga harakat qilishgan.
Qadimiy yunon donishmandi
Arastu ham uz asarlarida
kamalakning paydo bulish
sabablarini tushuntirishga
harakat qilgan. Quyosh nuri yoki
oddiy oq rangli nur, aslida jami
ranglarning birlashuvidan hosil
buladi. Siz o‘zingiz ham qiyshiq
turgan kuzgu yoki sovun
kupigig‘a tushgan oq nurning
qizil, pushti, sariq, yashil, ko‘k va
binafsha ranglarda jilolanishini
kuzatgan bo‘lishingiz mumkin.
Nurdagi ranglarni tarkibiy
qismlarga. ajratuvchi moslama
"prizma", ranglarni bir-biridan
ajratuvchi taram-taram rangli
chiziqlar esa spektr" deb ataladi.
Kamalak bu — yarim doyra
shaklidagi ulkan tabiiy spektr
yoki nurning yomgir zarralaridan
utishidagi ranglardan hosil
bulgan shakl. Bunda yomg‘ir
tomchilari prizma vazifasini
bajaradi.
Yomg‘ir yog‘ayotganida quyosh
kurinib tursagina kamalak paydo
buladi. Uni kurish uchun quyosh
bilan yomg‘ir o‘rtasidagi
markazni topish lozim. Quyosh
nurlari yomg‘ir tomchilarida
jilolanib, ulardan spektr hosil
qiladi. Quyosh tikka kelganida
bunday to‘g‘ri chiziq hosil
bo‘lmaydi. Shuning uchun ham
kamalakni faqat erta tongda yoki
kechga yaqin vaqtlardagina
ko‘rish mumkin. Tonggi kamalak
quyosh sharq tomonda
turganini, yomgir esa garbda
yog‘ayotganini bildiradi. Tushdan
keyin paydo bulgan kamalak
quyosh garbda ekanini, yomgir
esa sharqda yog‘ayotganini
bildiradi.
Kamalakni yomonlik alomatiga
yuyuvchi kishilar ham bor. Ular
marhumlarning ruhi narigi
dunyoga kamalak orqali o‘tadi,
osmonda kamalakning paydo
bulishi, kymningdir vafot
etishidan darakdir, deb
uylashadi.