АПРЕЛЬ (Вӱдшор тылзе)

🦆🦢🦅🕊🐧🦜🌱🍃
Вӱдшоран жап. Ончычсо тылзыште шулаш тӱҥалше лум вӱд шканже корным почын, ынде мӱгырен-шортын, коремлашке йоген вола, колхоз ден совхоз-влакын шурно пасуштым шер теммешке йӱкта, олыклам мушкеш.
Изи йогын-влак кугурак йолташышт дек ушнат, нунышт вес кугурак акаштым кычал каят… Поснак кас велеш эҥер-влак чот йӱкланат. Тиде йӱкыштӧ путырак сылне сем йоҥга да тудо шӱмым вӱчка.
Йӱдым икмыняр кылмыкта. Тунамже эҥер-влакын мурыштат шыплана. Эрдене ошкылымо годым, йолйымалне шотр-р шоктен, ий чорпак-влак шаланат.
Ончыч вӱд эҥерла ден ер тӱрлаш темеш, сер деч ийым ойыра да вӱдӱмбак нӧлталтеш. Ийже печкалтын каткалалтеш. Минут еда ешаралт шогышо вӱд дене ий шултышышт икте-весыштым шӱкедылын пудыртыл каят… Ончет, тылзе мучашеш эҥер ден ер-влак ий деч эрнен, ташлен йогат.
Пайдале кайыквусо гыч, кугылудо-влак почеш, чыла тӱрлӧ моло лудо, курмызак (вальдшнеп) ден чӱҥшӧ (вертишейка) толын шуыт. Лукын кашталалтын але вӱраҥ керем гай шуйнен, вуй ӱмбач кайыккомбо (дикий гусь), турня (журавль), йӱксӧ-влак (лебеди) йӱкланен эртен-эртен каят.
Телымсе тымык ял-влак тӱрыс помыжалтыныт. Уремлаште кечыгут йӱк-йӱан шергылтеш. Пакчаласе да оралте йырысе пушеҥге вуйлаштат тымык огыл: телым илен лекше кайык-влакыштат, шуко тӱжем меҥге коклам чоҥештен толшо унаштат, пашам ыштыме кокла гычак муралтен колташат жапым муыт. Вет кайык-влак тиде жапыште тошто пыжашыштым ачалат, угыч ыштат. Вараже нуно, муным мунчен, игым пӱктен лукташ шинчыт.
А лум вӱд дене мушкылт вочшо да топланен шушо верлашке вольык кӱтӱ лектеш.
Кече утыр да утыр ырыкта, телын пытартыш поянлыкшым – шыгыр чодыра йымалан да ӱмылан келге коремлаш шылын кодшо лумым кычал муын, румбыкан вӱдыш савыра.
Чодыра поснак сылне йӱк-йӱанлан поян. Тыште кажне чонанже шке семжым йоҥгалтара. Нунын кокла гыч кудыжо сӧралынрак мура – ойыркален мошташат огеш лий.Чыла тиде сем, иктыш ушнен, эн чапле концертыш савырна.
Лышташан пушеҥге-влакышт эше чара улыт. Могынат, парчалашышт кержалтше кичкышт, сылне кеҥеж вургемым чияш ямдылалт шогымыштым раш палдарат.
Колхозник ден совхоз пашаеҥ-влак ончыкылык у кинде верч кучедалаш ямдылалт шуын, мланде топланымым вучат. Пушеҥге лышташ кумыраш окса гай лиймек, икияш пасу паша тӱҥалеш.
Икманаш, шортын толшо апрель мурен эртен кая.
👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻👇🏻
Александр Мичурин-Азмекей