СИЙРАТ...

Биринчи фасл
(УЧИНЧИ ҚИСМ)
Муаллиф: Рустамхон
Дадаси урган куни бувисининг доимий гапларига эътироз билдирганди. Бувисинг айтишича Дадасининг акаси анча йиллар олдин ўлган. Акасидан қолган ёлғиз ўғилни дадаси ўз номига ўтказиб олганмиш. Шохрух бу уйнинг бош ўғил невараси экан. Уни хурмат килишлари керакмиш. Шохрухни ака деб айт деб аяси юз марта тайинласа ҳам Алишерни ака дейишга тили келишмайди. Уч ёш катта нега ака дейман ўзига ўзи савол беради. Ана дусти Собир ўзидан беш ёш катта акасини ака демайдику! Шохрух мактабда ўқишни ёқтирмайди. Мактабдан келадию, сигирларни олдига солиб дадасининг фермирлик ерига кетиб юборади. Шу билан кун қоронғулашгач даладан қайтади. Алишерни айби Шохрух келдими деб укасидан сўрагани бўлди.
-Увв хароми баққа ке?- бувиси ўтирган еридан бармоғи билан ўзи томон имлади. Хўрсиниб олган аяси лабини тишлай туриб ўғлини елкасидан тутдида бувиси томон йўллаб ўзи ичкарига югуриб кириб кетди.
-Сан бир хароми бўлсанг, нега мани хаппа халол неварамни ҳурмат қилмай ортидан сукасан?- савол берди буви.
-Сукмадим ўзини оқламоқчи эди. Қўлида турган ҳассаси билан елкасига бир туширди. -Сани онанг бузуқи ва сан ҳаромидан бўлгансан!
Ғазабли кўзларини Алишерга тиккан бувиси тамшаниб олиб кўзларини олисларга тикиб жим бўлиб қолди....Хозир ҳар кунги ҳикоясини бошлайди....
Бувисининг хар кунги бу ҳикояси Алишерга ёд бўлиб кетган.....
Бувисининг айтишича дадасининг хотини фақат қиз туғаркан. Охирги қизини туққач, ахволи ёмон бўлиб касалхонада духтирлар операция қилиб бачадонини олиб ташлабди. Орадан кўп ўтмай дадаси уч ёшли бола билан бир аёлни уйига етаклаб келибди. Бу ўғлим бу хотиним дебди. Уша аёл ва бола, аяси ва Алишер эмиш....
Сан харомисан дейди нуқул. Ким билади қайси бурчакда кимдан бўлгансан отанг ким буни анави бузуқ онанг билан бир худо билади дейди катта, рапидадек юзидаги митти митти ёвуз кўзлари қисилиб кетиб, қаршисида хўмрайиб турган неварасига тикилиб қолади. Хароми дегани хам майлида, қўлидаги ҳассаси билан Алишернинг елкасига нуқиб нуқиб олади. Бувиси бу гапни деярли ҳар куни айтади. Бугун қўшимчасига сани онанг бузуқи деган гапни ҳам қўшгани болакайнинг ғазабини қўзғатди.
-Мени аям бузуқ эмас! жириллади болакай имкониятларини ҳисобга олмай туриб.
-Бузуқ, жалаб онанг!- ғайрат билан бош ирғаб олган бувиси ўзига ёв қараш қилиб турган неварасига нафратланиб кўз ташлади.
-Ҳаҳ ҳаромдан бўлган ҳаромвачча! Агар отангни копияси бўлмаганингда анави бузуқи онангниям харомидан бўлган саниям остонамга йўлатмасдим!
Елкасига туширмоқчи бўлган хассасини тутиб қолган Алишер хассасини қўлидан тортиб олдида ховлига улоқтириб йиғлаганча уйлари томон юрди.
-Ҳали сени даданг келсин!- ортидан жавраб қолган буви ҳассасини олиш мақсадида ховлида тимирскиланиб кеза бошлаган чоғда тепадаги дарвоза томондан дадасининг машина овози эшитилди.
-Вой шўрим қурсин! Шўргинам қуриб кетсин ёшим бир жойга борганда бу кунларам бошимда бормидиии!?
Яланг ерга оёқларини узатиб ўтириб олган буви ўзини уриб йиғлай кетди. Деярли уй эшигига етай деб қолган Алишер уй ичкарисида отилиб чиққан аясига ҳайрон боқди. Дарвозадан кирган дадаси аввалига ҳайрон бўлиб онасига қараб турдида кейин онаси томон югурди.
-Нима бўлди онажон? Нега бундай ўтирибсиз?
-Ўлар бўлсам ўлиб бўлдим мен сени бу харомингни дастидан!
Кўзларида бир томчи ёш йўқ бувиси ўзини ура кетди. Шовқиндан тепа уйда катта онаси, ва опалари югуриб чиқишди.
-Нима бўлди? Хуноби чиққан ўғил бақириб юборди.
-Шохрухни ака деган исмини айтма болам дегандим. Ака дегин сендан катта аканг бўлади дегандим. Анавинг қўлимдан хассамни тортиб олиб мени акам эмас деб бақириб кетди. Болам, бунинг ҳали муштдек бўлиб шунчалик, сал катта бўлса мени калтаклашдан ҳам тоймас экан! Бу кунларни кўрганимдан ўлиб кетсам яхшимасмидиииии!?
-Нимааа?
Белидаги камарини бушатган дадаси турт хатлаб ўғлини ёнига келдида қурқув билан ўзини аяси панасига олган Алишерни билагидан махкам тутиб аяёвсиз калтаклай кетди. Дадасининг калтакларидан эмас бувисининг тухматидан азобланган бола дод солиб бувиси томон юлқинди, аммо дадасининг кучли чангалидан чиқа олмади.
Бувисининг юзидаги табассумни аяси хам илғади шекилли йиғлаб дадасига ёпишди.... Ўғлини эрининг чангалидан ажратиб олган аёл йиғлаганча ичкари кириб кетди. Елкасига аллақандай ачитадиган малҳам суртган аяси тепасида анча вақт йиғлаб ўтирди.
-Бувингга гап қайтарма ўғлим сочидан силади.
-Мен гап қайтармадим.- Ўпкаси тўлиб кетган Алишер аясини махкам қучди. -Бувимни ўзи мени хароми деди. Кейин кейин сизни... Хўрлиги келиб гапини давом эттира олмган Алишер хўнграб юборди.
-Сабрли бўл болажоним сабрли бўл. Сабрлилар мақсадга етар, бесабрлар ўз оёғидан етур деган гап бор болажоним сабрли бўлгин. Аяси ҳам ўзига қўшилиб йиғлаб юборди.
-Ая йиғламанг! Кўзларидан шошқатор ёш оқаётган аясини юзларини кафти билан артган бола хурсиниб олиб йиғисини тўхтатди.
-Агар аям йиғламасин десанг шу бувинг билан тортишма болам. Мен учун шундай қил ўғлим.
-Хўп сўз берди.
Кўп йиғлагани учунми Алишернинг кўзига уйқу тиқилиб уйқуга кетганди. Даҳлиз эшиги чертилди. Ҳар сафар дик этиб ўрнидан туриб кетадиган аяси бу сафар ўрнидан қимирламай ўтираверди. Дахлиз эшиги қаттиқроқ урилгач малолангандек ўрнидан турган аёл шошилмай эгнига халатини илдида Алишернинг тепасига эгилиб сочларини сийпалади. Пешонасига лаб босди. Эшик қаттиқроқ урилди.
-Нафсинг халакалак отиб , ичингга олов тушиб ўлиб кет!
Аясининг нафратли овозидан ярқ кўзи очилиб кетди.
-Ухла ўғлим ухлай қол. Бир оз тепасида турган аяси ўрнидан турдида, доимгидек эшикни қия очиқ қолдириб даҳлиз эшигини ичкарида турган калитини буради.
-Нима бўлди? Нега бунча очишинг қийин бўлди. Хуснида жоним!
-Менга қўл теккизманг аясининг зардали овози эшитилди. -Тўйдим биласизми тўйиб кетдим мана бу еримга келди. Бир эмас икки ўғил туғиб бердим! Асраб олган ўғлингиз азиз! Аммо пушти камарингиздан бўлган мени ўғилларим қулваччалардек сизнинг зах босган чиқинди уйингизда яшайди! Онангизни захар зақум гапларини ичимга ютиб сабр қиламан! Сочим супирги қўлим косов! Тепадаги уйда кир мошинада кир ювилса, мен тунқайиб тоғарада кир чаяман! Нарги уйда, мен яшайдиган уйдан кенгроқ каттароқ энг замонавий ошхона бор! Мен бу ерда кўзим ачиб учоқда овқат қиламан! Камига бегуноҳ болам калтак еса! Етааар!- аясининг бақириб юборганини эшитган Алишер ўрнидан қурқув билан туриб кетди. Назарида ҳозир дадаси аясини ҳам оқшом камарини ечиб савалагандек савалайди
-Ҳуснидаа!
Аксинча дадасининг ялинчоқ овози эшитилди.
-Аёлингиз аёллик вазифасини бажара олмаяпти? Хар тун мендан нафсингиз учун фойдаланаяпсизми? Адолат қилинг!
-Онамни биласан... Келини жияни..
-Қачонгача онамни биласан, онамни биласан деб мени алдаб келасиз?! Мени алдаб авраган вақтларингизда сиз онангизни билмас эдингизми? Ҳар сафар онангиз ва анави хотинингизни гапирасиз! Менчи мен одам эмасманми!? Қачонгача хўрланаман!? Қачонгача хўрлатасиз! Ўзим нима бўлсам бўлдим! Камига болаларимни ҳам калтаклашга хўрлашга жим томашабин бўла олмайман! Ҳимоя қилиш, қуриқлаш қўлингиздан келмаса нега уйландингиз!? Қани берган ваъдаларингиз!? Ё тенглик қиласиз ёки мен кетаман!
-Ҳуснидаа
-Ёпишманг! Ориф ака туринг ўрнингиздан ундай қилманг!
Дадасининг овози буғилиб нималардир деди. Кетидан аясининг йиғи овози эшитилди. Сунг уша энтикиш шивирлашишлар... Таниш гурс гурс қадамлар...Узоқ давом этган жимлик...Ғунғур ғунғур овозлар эшитила бошлагач тинчланиб уйқуга кетган Алишер тонг вақтида укасини қучиб ётган дадасини кўрмади....
Мактабда кайфиятисиз юрди. Биринчи марта ўқувчисини уй вазифаларини қилмай келганига ажабланган муаллими негадир танбеҳ бермади. Ўқув машғулотига ҳам қатнашгиси келмасада боришга ўзга манзили бўлмаган бола, укасини боғчаси тугаш вақтигача сандироқлаб мактабда юрди. Укаси билан уйларига келган Алишер ҳайрон бўлиб уйларига қараб қолди. Ховлисида бир эмас бир нечта трактор бульдозерлар ишлаб ётибди. Ўн чоғли одамлар, бувисини уйи рупарасида бетон қориб бераётган машина атрофида куймаланиб юрибди. Югуриб уй ичига кирган Алишер даҳлизни узгариб кетганига ҳайрат билан назар ташлади. Даҳлизни кираверишида эшикдан баланд музлаткич жойланибди. Узунлиги тўрт, эни уч метрлар чамаси келадиган даҳлиз турига эса айлантириб тепа уйларидаги каби ошхона шкафи ўрнатилган.
Шкаф ўртасига ўрнатилган газ устидаги катта қозонда овқат қайнаб ётибди.
-Урааа! укаси шодон ирғишлади.
Дадаси ва ойиси кириб кетадиган хонадан чиқиб келган дадаси ўзига тикилиб қолган ўғлига бир қош учириб қўйдида ҳовлига чиқиб кетди. Кийимларини алиштирган Алишер учоқ бошида куймалашиб юрган аяси ёнига шошилди.
-Умвалникка исиқ сув қўйиб, ичкаридан сочиқ олиб чиқиб ил ўғлим. Усталар бувингни уйида овқатланишади.
Аясини топшириқларини ортиғи билан бажарган Алишер онасига ёрдам бериш мақсадида сигирлар олдига ҳашак ташладида, қайтишида бир қучоқ ўтин билан учоқ ёнига келди.
-Ая нима қилишаяпти бульдозер томон ишора қилди.
-Янги уйи қуришади.
Жилмайиб олган аяси кўзи билан бувисини олдида туриб олгача алланарсаларни тушунтираётган дадасига тикилиб қолди.
-Ким яшайди у ерда?
-Биз!- Ўғлига кўз ташлаган она янада очилиб табассум қилди.
-Сен уканг даданг ва мен яшаймиз! Бошини мағрур кутарган аяси кўзига шу тобда жуда гузал кўриниб кетган Алишер аясини бориб қучди....
Икки ойнинг нари берисида пишшиқ ғиштдан терилган баланд томли беш хонали уй битди. Қиш киришига оз фурсат қолгани учун икки хонаси ва уй ичкарисидаги ошхона ва ювиниш учун мулажаллаган хоналар шошилинч жиҳозланиб янги уйга кучиб ўтишди. Улар уйга кўчиб ўтган кунлари тепадаги уйда негадир қиёмат қўпиб жанжал бўлди. Ишдан қайтган дадасига уй ичидан коса пиёлаларни олиб чиқиб улоқтираётган катта онаси негадир дадасига яқин кела олмас эдию, лекин бор овозда шанғилаб бақирар ва нарсаларни улоқтирар эди. Катта онаси қанчалик баланд бақирса аясининг юзида табассум балқирди.....
Ностальгия:
СИЙРАТ...
Биринчи фасл
(ТЎРТИНЧИ ҚИСМ)
Муаллиф: Рустамхон
Стардюссанинг майин овозда учоқни Тошкент аэропортига қўнишга тайёрланаётгани ва хавфсизлик камарларини тақиб олишлари тўғрисидаги эълонида хушёр тортган йигит қўл узатиб камарни топдида белидан ўтказди. Аэропортни ташқарисида кутиб олувчилар қаторида турган укаси ўзи томонга қадам ташлаганига кўзи тушган Алишер укасининг қиёфаси ўзи кутганчалик қайғули эмаслигидан ҳайрон қолди. Телефонда дадам ўлиб олади деб хунграётувди-ку! Дилини қахр- ғазаб эгалаб келаётганини сезган Алишер лабини тишлади. Жахлда нимадир деб юбормайда!
-Ака яхшимисан! Яхши учдингми?
Укасига бир кўз ташлаган Алишернинг лаби бурилди.
-Мен учмадим. Учириб келишди!- дағал овозда қайтарган жавобидан аясиникига ўхшайдиган чиройли кўзларида ҳайрат балқиган ука, ака юзига жавдиради.
-Аям қаерда?
Укаси бошлаган томонга қадам босган Алишер , аэропорт ташқарисидаги йўлакдаги машина ёнида ўзи томонга боқиб турган аёлни кўриб қўлидаги сумкасини улоқтириб юбориб аёл сари югурди.
-Аяжон!
Учиб бориб бағрига босди. Аяжон! –Йиллар давомида қаттиқлашиб кетган дийдаси юмшаб, кўзларига ёш қалқиди.-Аяжон!
-Алишерим, жоним болам! Аясининг буғиқ овозидан йиғлаётганини фаҳмлаган Алишер аяси юзини кафтида тутиб ўзига қаратди.- Йиғламанг аяжон мен келдим.
-Йиғламаяпман болажоним...- кўзида ёш билан бош чайқаган она бу сафар ошкор йиғлаб юборди.- Сен келдингку жоним, мен энди йиғламайман!
Дадамга нима бўлди? Бош чайқаб олган аяси баттар йиғига зўр берганини кўрган Алишернинг юраги сиқилиб укасига савол назари билан боқди.
-Инсульт бўлиб қолдилар. Уч кун бўлди. Докторлар...Гапини давом эттирмаган Беҳзод бир нуқтага тикилиб қолди. -Дадам сен..сизни сўраяпти гапини тузатиб акасига қараб хижолатли кулимсиради. Ака сизлашга тилим бормайди. Айбга буюрмайсиз.
-Инсульт бўлган одам беҳуш бўлмайдими? Хайрон савол берди.
-Билмасам елка қисиб олган ука. Акасига ялт этиб боқди. –Дадамни ахволи унақа ёмон мас, лекин духтирлар кўрсаткичлари ёмон дейишаяптида.
-Аяжон келинг юрингчи машина томон аясини елкасидан қучиб йўл бошлаган Алишер аясига қўлидан келганча таскин беришга урунди. Кўрасиз ҳаммаси жойига тушади. Дадам тузалиб кетади.
-Илоҳим. Илоҳим айтганинг келсин!
Пичирлабгина дуо қилиб олган аёл машинага ўтирдида, ўғлига ёнимга ўтир дегандек қучоғини очди.
Онасининг қучоғига олиб ўтирган йигит елкасига бошини тираб хаёлга берилди. Охирги марта қачон бу қучоқда бўлгандим? Икки йил бўлибди. Жилмайиб олди. Беҳзодни тўйи олдидан Москвага борган эди.
-Неварангиз катта бўлиб қолгандира?- бош кўтармай савол берди.
-Ҳа олти ойлк бўлди. Бирам қиқирлаб кулади. Худди сени болалигинг даданг иккимизга овунчоқда болам. Хўрсиниб олган аяси кўзларини бир нуқтага тикиб ўйга берилди. Тузалиб кетсинлар яна пичирлади.
-Ўзи нима бўлди бир бошдан гапириб берингчи?!
-Шу. Хар доимгидек катта онамни хурмача қилиғида ака нимасини сўрайсиз? Мен дадамга айтдим. Дада юрагингизга олманг онамни гапларини, аям бор, мен борман акам борлар дедим. Дадам барибир юрагига қаттиқ олдиларда... Ўзи охирги пайтларда дадам жуда тажанг, салга ёниб кетадиган бўлиб қолувдилар... рупара кўзгудан айбдорларча кўз ташлаб олган ука сўзида давом эттирди. –Абедда уйга келсам, елкаларини аям уқалаб ўтирибди. Увушаяпти дедилар. Бир оздан кейин чап қўли, оёғи ишламай қолди. Ярим соатдан кейин ишлаб кетувди. Барибир қўрқиб балнисага олиб бордим. Биласизку бизарни духтирларни мол духтир хаммаси! Жахл билан қўл силтаган Беҳзод сукиниб олди. -Тузук нарса айтиб бериша олмагач Тошкентга олиб келдик. Бу ерда инсульт ўтказибди дейишди. Буйрак етишмовчилиги, сахир яна бир нарслар деб ташлашди. Хуллас дадамни соғ жойини топиб беришмади.
- Аканг чарчаб келди Беҳзоджон! Дадангни олдиларига борайлик ота бола ўтириб сухбатлашиб олишади. Духтирлар билан ҳам гаплашиб олади. Касалхонага етиб борган Алишер дадасини кўришга ошиқмади. Даволаётган докторлар билан учрашди.ларнинг айтиши бўйича дадасида бир неча йиллардан буён давом этиб келаётган касаллик, ўз ишини кўрсатган ва ота энди жиддий даволанишга муҳтож!
-Бизнинг имконият даражамиз етарлича Алишержон! Кўзойнак тақиб олган доктор қаршисида жимгина гапларини тинглаётган йигитга синчков нигоҳларини тикди.
-Операция ва операцияни амалга оширадиган докторлардан муаммоиз йўқ аммо баъзи бир дорилар, айрим бир икки камчиликларимиз масаласида қўлимиз калталик қилади. Гапларимни тушунаяпсизми?
Хаёлларини бир жойга тўплаб олган йигит докторга кўз тикди.
-Мени топиб келиш имконим етарлича! Кўз олдига аясининг изтиробли чеҳраси келган йигитнинг юраги алланечук уюшиб кетди. Аям бир умр шу қадрига етмаган инсонни севиб, ардоқлаб келди. Ана энди бир бирларига суянч бўлиб қолган. Аям дадамдан айрилиб қолишга куника олмайди. Аям ҳам йиқилса керак. Мен ҳаракат қилишим керак! Аям учун дадам учун эмас! Шу ўйларни кўнглидан ўтказган йигит қатъий нигоҳларини докторга тикиб сўзида давом этди.
-Ҳар қандай камчиликларни мен қоплайман тузалиб кетса бўлди!
-Биз ҳаракат қиламиз! Ҳалироқ мен сизга керакли дориларни ёзиб бераман. Бу ердан топилиши бир мунча муаммода.
-Топаман! Москвадан бўлса ҳам олдириб келаман сиз ҳавотир олманг!
-Яшанг!
Докторни олдидан чиққан йигит каридор деворига суяниб хаёлга чўмди..........
Янги уйларида ҳаётлари бир маромида кеча бошлади. Кенг ва ёруғ хоналар. Сунги имкониятлар даражасида жиҳозланган дарс хонаси. Мактабда аъло баҳолар билан ўқийдиган Алишерга янада чуқурроқ билим олиш имконини берди. Қолган хаётларида айтарли ўзгариш бўлгани йўқ. Ҳали ҳамон бувиси тонг отар отмас уйи ёнидаги курсига чиқиб олиб ҳар кунги гапини такрорлайди.
-Ҳаҳ эмчак берган нари бўлмай ўлсинааа.......
Алишер мактабда қанчалик аълочи бўлса, шу билан бирга шунчалик шўх. Унинг шўхликларини фанлардан кўрсатаётган натижалари ювиб кетадими, ўқитувчилари ҳам қаттиқ танбех беришмайди. Токи, қўшни “ Б” синфда ўқийдиган синфдоши Нодирани урмагунича.
Еттинчи синфда физика фани бошландию, Алишер физика хонасидан бери келмайдиган, эртадан кечгача ўқитувчиси жушиб гапириб берган “ Абадий девегетель” хақида бош қотирадиган бўлди. Алишернинг қизиқишларини чек чегараси йўқ. Ҳамма нарса қизиқадиган Алишер устози билан биргаликда масофадан туриб бошқариладиган осмонда парқоз қиладиган митта қурилма устида бир йилдан буён ишлайди. Энди у олдингидек ёш бола эмас. Ўзини катта одам ҳисоблайди. Қарашлари ҳам бир мунча жиддийлашгандек. Тўғрида у кичкина синф боласи эмас энди. Саккизинчи синфда ўқийди ахир! Иккинчи томондан у фанлардан бўладиган олимпиадаларда ҳам яхши натижа кўрсатган. Директорни шахсан ўзи ота онаси номига бир нечи марта раҳматома ёздириб ўқитувчисида уйига бериб юборган. Аяси ўғрлнинг орқасидан келган рахматномаларни кўзларида ёш билан қарши олса, дадаси лабини қиийшайтириб илжайиб олади. Шу куни уйларидан хурсандчилик ва музика авж олади. Аяси ош дамлайди. Буви эса очиқ дераза оша рўпарасидаги уйга назар ташлайдида ўзининг йўғон овози билан мусиқа овозини босмоқчидек шанғинлайди.
-Шайтон ҳам жаннатдан қувилмасдан олдин олим бўлган! Бу хароми ҳали кўп бурнингдан қонингни келтиради сенларни!
Дадаси бувисини гапини эшитмасликка олади. Ош тайёр бўлгунича келаман деб кўчага отланади. Алишер билади. Дадаси уйга қайтишда бўйнига зар қоғоз уралган, симини бурасанг пақ этиб отилиб кетадиган яшил шиша ва аясига совға олиб қайтади...
Аясининг эса бувисини гапларидан сунг кўзига ёш қалқийди. Алишер хонасидаги дераза олдида тик туриб, курсисида ўтириб олганча ҳали ҳам аллақандай шайтон ва унинг жаннатдан қувилиши ҳақидаги ривоятни гапираётган бувисини ўзи яратган учар қурилма ёрдамида ойнинг орқа томонига олиб бориб ташлашни орзу қилади. Устозининг айтишича ойнинг олд, яъни бизга кўринадиган қизми қанчалик иссиқ бўлса, орқа томони шунчалик совуқ эмиш.Қўл оёғи боғлаб ташланган буви Алишернинг қурилмаси орқали ойнинг орқа томонига олиб борилади. Совуқдан тиши тишига тегмай таккилаётган буқиси ёлворади. Мен қайтиб, сени ҳароми, аянгни бузуқ демайман! Йиғлаб йиғлаб ҳолдан тойиб қолган бувини яна ортига қайтаради. Шундан кейин бувиси манави курсисига чиқиб ўтирмайди........
-Алишержон дарсларинг бўлган бўлса, бузоқларга ҳашак ташла болам! Бўла қол ош сузаман! Беҳзоджон катта онангларга ош олиб чиқ болам!
Аясининг овози Алишернинг хаёлларига нуқта қўяди...
Қиш кириб бир йилдан буён уруниб атиги икки мерт тепага кўралишига эришаётган қурилмасини янада мукаммаллаштирган Алишер ўзи яратган қурилмани синаб кўриш мақсадида мактаб ҳовлисига чиқиб учиришга киришди.Беш метрлаб учиб мактаб ховлисини қоплаган қорга қулаган қурилмасини қувонч билан кузатиб турган Алишернинг қувончини қушни синфда ўқийдиган Нодира ер билан яксон қилди. Қор кечиб югуриб келаётган қиз оёғи остидаги Алшернинг бир йил тинимсиз ишлаган қурилмасини мажақлаб ташлади. Ерда лой аралаш из остида мажақланиб ётган қурилмасига нафасини ютиб тикилиб қолган Алишер ғазаби қайнаб эгилиб қордан ҳовучига олдида қаршисида қилган айбини тушуниб мултираб тураган синфдошини юзига қор юмолоғини улоқтирди. Қизнинг юзига қарсиллаб урилган қор парчаси зарб билан бориб урилдими, Нодира қалқиб тушдида ховлига чалқанчасига йиқилди. Шу атрофда турган кимдир ерга йиқилган қизчани урнидн турғизиб қорга буланган кийимларини қоқди. Қилган ишидан озгина бўлсада мамнун бўлган Алишер қурилмаси томон кетаётган эди. Нодиранинг овози ўқдек қулоғига урилди.
-Ҳароми! Қўлинг синсин сени! Бузуқини боласи!
Нодира катта онасининг қариндошини қизи. Онаси билан тез тез тепадаги ховлисига келганига Алишернинг кўзи тушган. Нодиранинг гапини эшитган шу ерда қорбурон ўйнаб ётган болалар кулиб юборишди.
Шу вақтгача бувисидан эшитиб келган хақоратини, мактабда тенгдошидан эшитган Алишернинг қони қайнаб кетди. Қурилмаси ҳам эсидан чиқиб югуриб бордида эгни бошини қордан тозалаётган қизни бир сакраб орқа томонидан икки кураги ўртасига тепди. Олд томонга отилиб кетиб ерга йиқилган қизни ўрнидан туриб олишини кутмаган Алишер ерда чузилиб ётган қизнинг юз кўзи боши аралаш тепки ёғдирди. Ўқитувчилар хай хайлашиб югуриб келиб ажртишди. Кимдир ерда чўзилиб ётган Нодирани кутариб олиб мактаб ичкарисига шошилди. Кимдир Алишернинг қўлидан етаклаб мактаб директори хонасига етаклади. Директор уни етаклаб кирган ўқитувчининг сўзларига қулоқ солиб турдида қулочкашлаб, боланинг чаккасига шапалоқ тортди. Алшер директорни яхши танийди. У катта онасининг акаси. Мактабда катта синфларга тарих фанидан дарс беради. Ўта қаттиқўллиги билан машхур. Катта синфлардан соч қўйган ўғил болаларни, соч ўстирган катта синф қизларини, хар куни актабда бўладиган линейкага чиқариб олиб росса дуппослаганига бир нечи марта гувоҳ бўлган, болани юраги орқасига тортиб кетди. Ҳозир мени ҳам аямай уради. Йўқ директор уни ортиқ урмадию, лекин Алишернинг бошига бувисидан ҳам баттар хақоратларни ёғдира кетди.
-Қазисан қатрасан асл наслинга тортасан! Сен харомидан тарқаганни, умрингни калоннада чириттираман. Кўп ўтмай мактабга тез ёрдам машинаси келиди. Ундан кейин қорнига ИИБ деган ёзув туширилган машина келди. Хонага кириб келган формали бир эркак ва аёлган Алишерни имо қилиб кўрсатган директор хонадан чиқиб кетди. Ҳалиги иккиси Алишер билан узоқ суҳбат қуришди, суҳбатлари якунида қандайдир қоғозларга нималарнидир ёзиб ўтиришди. Эикдан то Алишернинг дадаси кўринчагунча шу ишлар билан банд бўлиб ўтирган Алишер қаршисида ўтириб ёзув қилаётган формали аёлни ўзига ачинган сифат кўз ташлаб олаётганини сезиб хайрон қолди. Нега менга бундай ачиниб қараяпти ўйлаб олди. Эшикда кўринган дадаси Алишерни ташқарига чиқиб туришини айтдида, ўзи ичкарида қолди. Ичкарида узоқ суҳбат бўлди. Каридорда турган Алишернинг оёқлари дадасини кутиб толди. Ниҳоят эшик очилиб олдин формалилар улардан орқада дадаси кўринди.
-Мана ўзи сўз беради. Дадаси ўғлига имо қилди.-Бошқа синфдошларини урмайди тўғрими ўғлим!?
-Агар хароми деса ураман! ужарлик билан ҳали ичкарида айтган сўзларини такрорлади. Ўзи томон савол назари билан боққан формалиларга хижолатли боққан дадаси ўзим гаплашаман деб уларга сўз бердида. Ўғлини қўлидан етаклаб, машинасига солиб, уйларига олиб қайтди.
Уйда аясининг биронта саволарига жавоб бермаган дадаси, ўғлини пастдаги илгари ўзлари яшаган хозирда омборхона вазифасини ўтайдиган уйчага етаклаб кириб ичкарига судраб кириб камарини ечиб росса калтаклади. Вахшийлашб кетган ота яккаш бир гапни қайтарарди.
-Ўлдираман сен харомини ўлдираман! Мени эл ўртасида шарманда қиладиган сендек харомини ўлдираман! Дадаси ўзини қанча вақт калтаклаганини эслай олмайди. Эслагани кўзини очганда тепасида аяси ва укаси йиғлаб ўтирарди. Ташқаридан эса бувисини овози эшитилади.
-Шайтон ҳам жаннатдан қувилмасдан олдин олим бўлган ҳии.............
Шу воқеалардан кейин Алишерни мактабдан ҳам, дарслардан ҳам кунгли совуди. Ўзи қизиқадиган физика китобини қўлига олмайдиган бўлди......
Дадаси ётган палатага кирган Алишернинг кўзи икки кишига мулжалланган хонанинг дераза томондаги каровотида ухлаб ётган дадасига кўзи тушди.
-Ҳозир умумий ахволи у дадаражада оғир эмас белгиланган даво муолажаларининг таъсири яхши натижа бераяпти. Укангиз бизни нотуғри тушунибди. Яна бир курс даволаш ўтказиш керак, маъқул кўрсангиз уйингизга олиб кетсангиз ҳам бўлади деган эдим. Докторнинг хижолат бўлгандек берган изоҳи ёдига тушган йигит қошларини чимирди.
Бу одам ҳали вери ўлмайди. Буни жони чиққунча, нечи одам ўлиб битади. Бу ҳам онасидек узооқ яшайди!
Эшик олдида турган одамни пайқагандек бош кўтарган отанинг кўзи ўзига бегона назар билан тикилиб турган ўғлига кўзи тушиб бошини кўтарди.
-Алишер!? -Ҳайрат билан овоз берди.- Алишер ўғлим сенмисан? Қучоқ очган ота негадир йиғлаб юборди. -Болам Алишержон!- Отасининг нолали овозидан юраги юмшаб кетган йигит дадаси томон қадам босдида секингина авайлаб бағрига босди
-Дада...Касал бўлиб қолибсиз деб эшитдим. Ахволингиз яхшими? Негадир ўпкаси тўлиб кетганидан ажабланган йигит дадасининг елкасидан бошини кўтарди.
-Дада яхшимисиз?
-Сен келибсанку болам мен энди яхши бўламан!.........
Давоми эртага
#РУСТАМХОН