Avarlar ( Qafqaz avarları ) ( avar.

аварал, магІарулал)
— Dağıstan Respublikasında ən böyük, Azərbaycanda
sayca altıncı böyük etnik qrup. Həmçinin, Rusiyan ın
Çeçenistan , Kalmıkiya və digər federasiya
subyektlərində məskunlaşmışlar. Azərbaycanda
əsasən Balakən və Zaqatala rayonlarında yaşayırlar.
Tarixi
İndiki avarların əsli tarixən Dağlstan ərazisində
yaşayan silvlər və andaklar tayfasıdır. Bəzi
ədəbiyyatlarda avarların kaspilərd ən törədiyi qeyd
olunub. Mənbələrə əsasən avarlar qədim dövrdə
indiki kimi dağlıq ərazidə deyil, düzənlik ərazilərdə
yaşayırdılar. Avarların məskunlaşdığı ərazilər Sarir
adlanırdı. Sarir dövləti VI əsrd ən XII əsr ə qədər
mövcud olub və əhalisi xristianlıq dininə sitayiş edib.
XII əsrdən etibarən avar dövlətini əhatə edən
müsəlman feodal dövlətlərinin ona qarşı birləşərək
iqtisadi blokada tətbiq etməsi və mütəmadi hücumlar
etməsi nəticəsində Sarir dövləti tədricən zəiflədi və
əhalisi müsəlmanlaşdırıldı. Saririn müsəlman olan
qonşu Dərbənd və Şirvanşahlar dövlətləri ilə
münasibətləri gərgin idi və tez-tez hərbi
qarşıdurmalar baş verirdi.
Məskunlaşma
Azərbaycanda avarlar əsasən Balakən rayonunun
Qabaqçöl qəsəbəsində [5] , Mahamalar [5] , Mazımqara
[5] kəndlərində, Zaqatala rayonunun Uzuntala , Ziliban
[6] , Mazıx [6] , Car [6] , Axaxdərə kəndlərində yaşayırlar.
Avarlar Azərbaycanda
Bu rayonlar ərazisində avar dilində ümumilikdə 260
sinfi olan 19 məktəb fəaliyyət göstərir və bu
məktəblərdə 7 minə yaxın şagird təhsil alır.2009-cu
ildə aparılmış siyahıya almaya əsasən Azərbaycanda
49,8 min nəfər avar yaşayır.
Azərbaycanlılarla sıx qaynayıb-qarışmışlar. İslam
dininə etiqad edirlər.
Avarların yaşadığı ərazi Şəki-Zaqatala iqtisadi
rayonuna daxildir. Ərazi inkişaf etmiş nəqliyyat
şəbəkəsinə malikdir. Əsas yol Yevlax-Balakən şosse
və dəmir yoludur. 80-ci illərin ikinci yarısında
istifadəyə verilən dəmiryolu bu iqtisadi rayonla digər
rayonlar arasında nəqliyyat-iqtisadi əlaqələrin
genişlənməsinə səbəb olmuşdur. Bakı-Zaqatala hava
xətti fəaliyyət göstərir.