NAMAZ QILMAGIN QAYDASI

1. Namaz qilan shexs hech bir donme ve
firlanma hereketine yol vermeden butun
bedeni ile Qibleye (Mekke sheherindeki
muqeddes Kebeye teref) uz tutmalidir. Hansi
namazi qilmaq niyyetinde oldugunu
ureyinden kechirerek “Allahu ekber” deyib
ellerini chiyinleri ve ya qulaqlari seviyyesine
qaldirmalidir. Buna ihram tekbiri deyilir.
Chunki bu ifadeni deyib namaza bashlayan
adama bashqa vaxt halal olan bezi sheyler
namaz ustunde oldugu muddetde qadagan
olunur (danishmaq, yemek ve s).
2. Sonra sag elin ovcu sol elin ustune
qoyularaq eller sinede baglanir. Buna qiyam
deyilir. Sonra bashlangic (istiftah) adlanan
duani oxunulur: «Subhaneke Allahumme ve
bihemdike ve tebareke-s-muke ve teale
cedduke ve le ilehe geyruke» («Ey butun
noqsanlardan uzaq olan Allahim, Sene hemd
osun! Senin adin mubarekdir, ezemetin
ucadir! Senden bashqa ilahi yoxdur!»).
3. Sonra «Euzu billehi mine-sh-sheytani-r-
racim» deyerek («Lenetlenmish sheytandan
Allaha siginiram»), «el-Fatihe» suresi
oxunulur: «Bismillehi-r-rahmeni-r-rahim.
Elhemdu lillehi rabbi-l-alemin. Er-rahmeni-r-
rahim. Meliki yaumi-d-din. İyyeke nebudu
ve iyyeke nestein. İhdine-s-siratal-l-
musteqim. Sirata-l-lezine enamte aleyhim,
geyri-l-megdubi aleyhim ve le-d-
dallin» («Rehimli, Merhemetli Allahin adi ile!
Hemd olsun Allaha - alemlerin Rebbine,
Rehimli, Merhemetli olana, din (qiyamet)
gununun sahibine! Biz yalniz Sene ibadet
edirik ve yalniz Senden komek dileyirik! Bizi
dogru yola yonelt! Nemet verdiyin keslerin
yoluna! Qezebe duchar olanlarin ve azanlarin
yoluna yox!»).
Sonra «Amin» deyilir: tercumesi - İlahi qebul
et!
4. Sonra Qurandan bildiyini (istediyi qeder)
oxumalidir.
5. Sonra ruku edilir, yeni Allaha tezim ederek
bel eyilir. Beli eyerken «Allahu ekber» deyilir
ve eller chiyin seviyyesine qaldirilir. Yaxshi
olar ki, beli chanaqdan duz eyib bash
qabaga duz tutulsun ve eller dizlerin ustune
barmaqlar bir-birinden arali olmaq shertile
qoyulsun. Ruku veziyyetinde olarken uch
defe «Subhane Rabbiyel Azim» deyilir
(«Menim ezemetli Rebbim butun
noqsanlardan uzaqdir!»). Bunlari da elave
etmek mustehebdir: «Subhaneke
Allahumme Rabbene ve bihamdike,
Allahume-g-firli» («Ey butun noqsanlardan
uzaq Allahim! Rebbim Sene hemdler olsun!
Allahim meni bagishla!»).
6. Sonra «Semiallahu limen
hamideh» («Allah Ona hemd edenleri
eshider!») deye-deye ruku veziyyetinden
qalxmali ve eller chiyin seviyyesine
qaldirilmalidir.
Rukudan qalxib dikeldikden sonra
«Rabbene ve lekel hemd» («Ey Rebbimiz!
Sene hemdler olsun!») ve ya «Rabbene ve
lekel hemd! Hemden kesiran tayyiben
mubaraken fihi mile-s-semevati ve mile-l-
ardi ve mile me shite min sheyin bed» («Ey
Rebbimiz! Sene goyler ve yer dolusu,
onlardan bashqa da istediyin qeder choxlu,
gozel ve ugur dolu hemdler olsun!») deyilir.
7. Sonra Allaha mutilikle ve ehtiramla birinci
secdeye gede-gede «Allahu ekber» deyilir.
Her iki elin pencesi, iki diz ve her iki ayagin
barmaqlari uzerinde yere chokulur, qollarin
dirsekden yuxari hissesi boyurlerinden
aralanir, dirsekler yere qoyulmur, barmaqlari
uclari qibleye yoneldilir. Bu zaman dizler bir-
birinden arali tutulur, dabanlar ise
birleshdirilir. Secde veziyyetinde olarken uch
defe «Subhane Rabbiyel ele» («Menim Uca
Rebbim butun noqsanlardan uzaqdir!»)
deyilir. Bunlari da elave etmek mustehebdir:
«Subhaneke Allahumme Rabbene ve
bihamdike, Allahume-g-firli»
8. Sonra secdeden bash qaldirilarken «Allahu
ekber» deyilir.
9. Sag el barmaqlari arali shekilde sag budun
dize yaxin yerine, sol el de barmaqlari arali
shekilde sol budun dize yaxin yerine
qoyulur. İki secde arasindaki oturush
zamani «Rabbi-g-firli, verhamni, vehdini,
verzuqni, vecburni, vefini» («Ey Rebbim,
meni bagishla! Mene rehm et! Meni dogru
yola yonelt, mene ruzi ver, eyer-eskiyimi
duzelt, ozumu saglam et!») ve ya «Rabbi-g-
firli, Rabbi-g-firli» deyilir («Ey Rebbim, meni
bagishla! Ey Rebbim, meni bagishla!»).
10. Sonra Allaha mutilik ve ehtiramla birinci
secdede deyilenler, edilenler, secdeye
gederken tekbiri tekrar etmekle ikinci secde
yerine yetirilir.
11. Sonra ikinci secdeden qalxa-qalxa
«Allahu ekber» deyilir. Bunun ardinca
bashlangic dua oxunmadan birinci ruketde
deyilenler ve edilenler tekrarlanaraq ikinci
ruket qilinir.
12. İkinci ruket qilindiqdan sonra «Allahu
ekber» deyib sol ayagin ustunde pencenin
uzu yere qoyulmaqla yanaki oturulur, sag
ayaq barmaqlari ustde shaquli veziyyetde
saxlanilir ve sag el sag budun dize yaxin
hissesine qoyularaq adsiz ve chechele
barmaqlar qatlanir, dua ederken shehadet
barmaq yuxari-ashagi hereket etdirilir ve ya
duz saxlanilir, bash barmagin ve orta
barmagin uclari birleshdirerek halqa
sheklinde saxlanilir. Sol el ise barmaqlari arali
shekilde sol budun dize yaxin yerine
qoyulur. Bu oturush zamani teshehhud,
salavat ve istiaze, Allaha penah aparma
dualari oxunulur. «Ettehiyyatu lillehi ve-s-
salevatu ve-t-tayibet, es-selemu aleyke
eyyuhe-n-nebiyu ve rahmetullahi ve
beraketuh, es-selamu aleyne ve ale
ibadillehi-s-salihin, eshhedu en le ilehe
illellahu ve eshhedu enne Muhemmeden
abduhu ve rasuluh, Allahumme salli ale
Muhemmedin ve ale eli Muhammed, keme
salleyte ale İbrahime ve ale eli İbrahime
inneke hemidun mecid, ve barik ale
Muhemmedin ve ale eli Muhammed, keme
berakte ale İbrahime ve ale eli İbrahime
inneke hemidun mecid, Allahumme inni
euzu bike min azebi-l-qabr, ve min azebi
cehennem, ve min fitneti-l-mehye ve-l-
memet, ve min sherri fitneti-l-mesihi-d-
deccel» («Butun alqishlar, dualar Allahadir,
butun yaxshi ishler Allah uchun edilir. Ey
Peygember, sene salam olsun, Allahin
merhemeti, bereketleri yetishsin! Bize ve
Allahin emelisaleh bendelerine salam olsun!
Men shahidlik edirem ki, Allahdan bashqa
ilah yoxdur ve shahidlik edirem ki,
Mehemmed Onun qulu ve elchisidir. Allahim!
Mehemmede ve onun ailesine de İbrahime
ve onun ailesine xeyir-dua verdiyin kimi
xeyir-dua ver! Sen heqiqeten alqishlara layiq
ve shan-shovketlisen! Mehemmede ve onun
ailesine de İbrahime ve onun ailesine
bereket verdiyin kimi bereket ver! Sen
heqiqeten alqishlara layiq ve shan-
shovketlisen! Allahim! Heqiqeten, men qebir
ezabindan, cehennem ezabindan, heyatin ve
olumun fitnesinden ve yalanchi mesihin
(Allahliq ve ya peygemberlik iddiasi eden)
fitnesinin sherinden Sene siginiram!»).
Sonra dua edib Rebbinden dunya ve axiret
nemetlerinden istediyini dileye biler.
13. Sonra «Es-selemu aleykum ve
rahmetullah» («Size salam olsun ve Allahin
merhemeti yetishsin!») demekle sag terefe
salam verilir. Sol terefe de elece salam verile
bile.
Namaz uch ruketli olarsa, ikinci ve uchuncu,
dord ruketli olarsa ikinci ve dorduncu
ruketlerden sonra teshehhudler edilir. Birinci
teshehhudde (ikinci ruketin sonu) dua bu
cumleye qeder oxunulur: «Eshhedu en le
ilehe ilellah ve eshhedu enne
Muhammeden abduhu va rasuluh.» Sonra
«Allahu ekber» deyerek ayaga qalxmali ve
bu zaman eller chiyin seviyyesine qaldirilir.
Uchuncu ve dorduncu ruketler ikinci ruket
kimi qilinir. Ferq yalniz bundan ibaretdir ki,
sonraki ruketlerde bashqa sure oxunulmur,
«el-Fatihe» kifayetdir.
Sonra teverruk qaydasinda (yanaki) son
oturush edilir. Bu zaman sag ayaq (evvel
gosterildiyi kimi) shaquli veziyyetde saxlanilir
ve sol ayaq onun altindan sag terefe
chixarilir, eller birinci teshehhudu oxuyarken
oldugu kimi, budlarin ustune qoyulur. Bu
oturush zamani teshehhud, salavat ve istiaze
dualari butunlukle oxunulur.
Sonra sag terefe «Es-selemu aleykum ve
rahmetullah» deyerek salam verilir. Sol
terefe de elece salam verile biler.
Qeyd etmek lazimdir ki, kishi ve qadinlarin
namaz qilma qaydalari, namazdaki
hereketleri eynidir.
NAMAZI BATIL EDEN EMELLER
1. Dinden donmek (Allah bizi ve sizi xususile
bundan qorusun!);
2. Rukn, vacib ve shertlerden her hansi birini
qesden terk etmek;
3. Namaz esnasinda bilerekden artiq
(namaza aid olmayan) danishmaq ve ya
hereket etmek;
4. Bilerekden rukularin, secdelerin,
qiyamlarin (ayaq ustde durushlarin) ve
quudlarin (oturushlarin) sayini artirmaq;
5. Sureleri oxuduqda bilerekden ya herfleri,
ya kelmeleri, ya da ayeleri duz oxumamaq.
Bu, Allah terefinden nazil olan tertibin
bilerekden pozulduguna goredir;
6. Bilerekden namaz esnasinda bir shey
yemek ve ya ichmek;
7. Qeh-qehe ile gulush (tebessum
mustesnadir);
8. Bilerekden teleffuz olunan rukn ve
vacibleri dili terpetmeden (qelbden
kechirmekle) yerine yetirmek;
9. Teyemmum etdikden sonra namaz qilinan
vaxt suyun tapilmasi.
NAMAZDA BEYENILMEYEN EMELLER
(MEKRUHLAR)
1. Yuxari baxmaq;
2. Sebebsiz yere bashi dondermek;
3. Namazdan yayindiran sheylere baxmaq;
4. Elleri bele qoymaq;
5. Secdede dirsekleri yere qoymaq;
6. Gozleri yummaq;
7. Sebebsiz yere namazi batil etmeyen artiq
hereketler etmek (qashinmaq, terpenmek ve
s.);
8. Ortaliga yemek qoyuldugu zaman namaza
bashlamaq;
9. Eyni ruketde Fatiheni tekrar oxumaq;
10. Sidiyi, havani ve s. zorla saxlayaraq
ayaqyoluna getmemek.
11. Namazdan qabaq penceyin ve ya
koyneyin qollarini chirmalamaq;
12. Chiyni achiq namaz qilmaq;
13. Uzerinde muxtelif heyvan, qush, insan ve
s. shekli olan paltarda, habele bu nov
shekillerin qarshisinda ve ya ustunde namaz
qilmaq;
14. Namaz qilanin qabaginda sutrenin
olmamasi;
15. Niyyeti urekde deyil, dille ifade etmek;
16. Rukuda olarken belin ve qollarin duz
olmamasi;
17. Siralarin tam shekilde duzeldilmemesi,
namaz qilanlar arasinda boshlugun olmasi;
18. Secde zamani bashla dizler ve hemchinin
dirseklerle bel arasinda mesafe (boshluq)
qoymamaq;
19. Camaat namazinda imamdan qabaq
hereket etmek;
20. Ruku ve secdede Quran oxumaq;
21. Mescidde yer sechib daima yalniz o yerde
namaz qilmaq;
NAMAZIN QILINMASI UCHUN QADAGAN
OLUNMUSH YERLER
1. Murdar yerler;
2. Qebrstanliqda (meyit defn olunmush
yerde), qebre uz tutmaqla ve ya onun
ustunde namaz qilmaq (cenaze namazi
mustesnadir);
3. Hamam ve tualetde;
4. Deve saxlanilan yerde;