издивоҷДар ин мақолаи кучак хулосаиодобиҳамхобагии зану шавҳарро пас азиздивоҷ аздидгоҳи дини муқаддаси исломбаён мекунем,то завҷайн ҳангоми издивоҷ ва пасаз он инаҳкому одобро риоя кунанд.Мустаҳаб аст, кидомод бо ҳамасараш мулотафаткунад.Масалан вақте, ки бори аввалбо уякҷоя вахилват мешавад ба вай шарбат ёширинӣ вамонанди он бидиҳад. Дар инмавридҳадисеривоят шудааст, ки Асмоа духтариЯзид гуфт:«Оишаро барои Паёмбар(алайҳиссалом) ороишкардам. Сипас назди Паёмбар(алайҳиссалом)рафтам ва Уро барои ба наздиОишадаромадан даъват кардам. Омад ваканориОиша нишаст. Сипас зарфе аз шировардашуд. Паёмбар (алайҳиссалом) аз оннушид ваба Оиша дод. Оиша сарашро поиновард вашарм кард». Асмоа мегуяд: «Барсари уовозамро баланд кардам ва гуфтамзарфиширро аз дасти Паёмбари Худо(алайҳиссалом)бигир! Оиша ширро гирифта камеаз он нушид».Ривояти Аҳмад 458/438/6. Суннатидигар даршаби аввали арусӣ ин аст, ки домоддасташробар пешонии ҳамсараш гузоштабисмиллоҳбигуяд ва аз Худо талаби баракаткунад ва индуоро, бихонад: «Аллоҳумма инниасьалука минхайриҳо ва хайри мо ҷабалтаҳоъалайҳи вааъузу бика мин шарриҳо ва шарримоҷабалтаҳо ъалайҳи». Яъне(Худовандо! хайри ува хайри он чи дар вайофаридаатро аз Тумехоҳам ва ба Ту аз шарри у вашарри он чидар вай офаридаӣ паноҳ мебарам».Саҳеҳиибни Моҷа 1557. Инчунин суннатаст ду ракаатнамоз бо ҳам бихонанд. Зеро инкор аз салафнақл шудааст. Аз Абусаид ривоятаст, ки :«Дар ҳоле, ки ғулом будам издивоҷкардам.Ҷамоате аз ёрони Паёмбарродаъват кардам,ки дар миёни онҳо ҳазрати ибниМасъуд,Абузарр ваҲузайфа ҳузур доштанд.Сипасбарои намоз иқома гуфта шуд.Абузарр пешрафт, то имом шавад. Ба мангуфтанд: Туимоматӣ кун! Абусаид гуфт: Манимоматикунам? Гуфтанд: Бале. Гуфт: Дарҳоле, киғулом будам, имом шудам. Онҳо баман ёддоданд ва гуфтанд: Ҳаргоҳ ба наздиҳамсаратдаромадӣ, ду ракаат намоз бихон,сипас азХудованд хайри он чи ба хонаи туворидшударобихоҳ ва аз шарри у ба Худовандпаноҳ бибар.Сипас ба кори худат ва хонаводаатмашғулбишав!». Саҳеҳ: ибни Абушайба4/311. Дарвақти ҳамхобагӣ бо ҳамсар хонданиин дуосуннат аст: «Бисмиллоҳ, Аллоҳуммаҷаннибнашшайтона ва ҷаннибиш шайтона моразақтано».Яъне (Ба номи Худо, Худовандо!шайтонро азмо ва аз ончи ба мо неъмат додаӣдурбигардон!». Паёмбари Худо(алайҳиссалом) дарфазли ин дуои зикршудафармуданд: «Ҳаршахсе, ки ин дуоро бихонад, агаркудаке азонҳо таваллуд шавад, шайтонҳаргиз ба узарар намерасонад». Ҳадисимуттафақуналайҳ. Мард метавонад дармаҳалли насл(шармгоҳ) ва аз ҳар тарафе, кибихоҳад, азпеш ё аз пушт локин фақат дармаҳалли наслбо ҳамсараш ҳамхобагӣ кунад. Дарин бораХудованд фармудааст: «Занонишумо маҳалликишти шумоянд, пас бо ҳар роҳе, кимехоҳед баон маҳал (яне фақат дар маҳаллинасл)дароед». Сураи «Бақара» ояти 223.Аз Ҷобир(Худованд аз вай розӣ бод) ривоятаст:«Яҳудиён мегуфтанд, ки агар мардеаз пушт вадар маҳалли насл бо ҳамсарашҳамхобагӣкунад, бачаи аҳвал (чашмаш каҷ)таваллудмекунад. Худованд дар радди иниддиоияҳудиён ин ояти дар боло зикршудафиристод». Ҳадиси муттафақуналайҳ. Хулосалаззат бурдани зани мард азҳамдигар ба ҳарроҳе, ки набошад ҷоиз аст фақат башарти ин,ки аз маҳалли насл ҳамхобагӣкунанд ва амалиқавми Лутро накунанд. Худовандбарои мардондар ғайри маҳалли насл ҳамхобагӣбоҳамсаронашонро ҳаром кардааст.Дар инзамина Паёмбари Худо(алайҳиссалом)фармуданд: «Ҳар шахсе, ки бозанаш дарҳолати ҳайз ҳамхобагӣ мекунад(яъне даршармгоҳаш духул мекунад) ва ёдарғайримаҳалли насл ҳамхобагӣ мекунад ваё наздифолбине меравад ва ба гуфтаи вайбовармекунад, чунин шахс ба он чи барМуҳаммадфиристода шудааст, куфрварзидааст». ИбниМоҷа 1/209/639. Бар марду заншоистааст, киҳадафашон аз издивоҷ покдоманӣбошад, тохудро аз он чи Худованд ҳаромкардааст,муҳофизат кунанд. Дар ин ҳолатҳаттоҳамхобагӣ барояшон дар номаиаъмолашонсадақа ва аҷр навишта мешавад. Бадалелиҳадиси Абузарр (Худованд аз вайрозӣ бод):«Гуруҳе аз ёрони Паёмбари Худо(алайҳиссалом) ба Паёмбаргуфтанд: Эй РасулиХудо! сарватмандон аҷр ва савобифаровонедарёфт мекунанд. Зеро онҳомонанди монамоз мехонанд, руза мегиранд ваизофа барон аз молҳояшон садақа медиҳанд.Паёмбар(алайҳиссалом) фармуд: «ОёХудованд чизеробарои шумо қарор надодааст, ки боон садақабидиҳед? Ҳар «субҳоналлоҳ, аллоҳуакбар, лоилоҳа иллаллоҳ ва алҳамду лиллоҳ»,ки мегуедбарои шумо садақа навиштамешавад. Амри бамаъруф ва наҳйи аз мункар садақааст.Наздикӣ ва ҳамхобагиятон боҳамсаронатонбарои шумо садақа маҳсубмешавад».Гуфтанд: Эй РасулиХудо! Охир якеиаз мо дарҳамхобагӣ бо ҳамсар шаҳваташромебарорад,боз ба болои ин барояш аҷру савобниз ҳаст?Паёмбар фармуд: «Магарнамедонед, ки агарҳамон шаҳватро аз роҳи ҳаромбаровардакунад, гунаҳкор мешавад? Пас баҳамин тартибагар дар роҳи ҳалол ва бо заниникоҳии худашбароварда кунад, аҷру савоб дарёфтмекунад».Саҳеҳи Муслим 2/697/1006. Пас батаврихулоса метавон гуфт, ки ислом дармавридиҳамхобагӣ бо ҳамсар фақат дучизро ҳаромдонистааст; 1- Ҳамхобагӣ дар вақтиҳайз(хунрезӣ ҳангоми одати моҳонаизанон), нифос(баъд аз таваллуд, то замоне, ки азхун покшавад), дар рузҳои моҳи шарифиРамазон,вақти эҳром ҳангоми ҳаҷ ё умра, тоин ки азэҳром берун ояд. 2- Ҳамхобагӣ азпушти зан азмаҳалли мадфуъ яъне дар мақъад.ПаёмбариХудо (алайҳиссалом) фармуданд:«ЛаънатиХудо бод бар касе, ки ҳамсарашроазмақъадаш кунад». Ривояти Абудовуд2162.Аммо агар аз пушт истода дармаҳалли наслҳамхобагӣ кунад боке надорад. Пасҳар навъҳамхобагӣ бо ҳамсар ва бо ҳарравише, кибошад ба ғайри ду мавриди дарболо зикршудаҷоиз мебошад.
Дустони Худо ба умматони Мухаммади Мустафо (с а в)
:МалЕньКий РаБ ВелИкГо АлЛаха
Одоби ҳамхобагӣ бо ҳамсар пас аз
издивоҷ
Дар ин мақолаи кучак хулосаи
одоби
ҳамхобагии зану шавҳарро пас аз
издивоҷ аз
дидгоҳи дини муқаддаси ислом
баён мекунем,
то завҷайн ҳангоми издивоҷ ва пас
аз он ин
аҳкому одобро риоя кунанд.
Мустаҳаб аст, ки
домод бо ҳамасараш мулотафат
кунад.
Масалан вақте, ки бори аввалбо у
якҷоя ва
хилват мешавад ба вай шарбат ё
ширинӣ ва
монанди он бидиҳад. Дар ин
мавридҳадисе
ривоят шудааст, ки Асмоа духтари
Язид гуфт:
«Оишаро барои Паёмбар
(алайҳиссалом) ороиш
кардам. Сипас назди Паёмбар
(алайҳиссалом)
рафтам ва Уро барои ба назди
Оиша
даромадан даъват кардам. Омад ва
канори
Оиша нишаст. Сипас зарфе аз шир
оварда
шуд. Паёмбар (алайҳиссалом) аз он
нушид ва
ба Оиша дод. Оиша сарашро поин
овард ва
шарм кард». Асмоа мегуяд: «Бар
сари у
овозамро баланд кардам ва гуфтам
зарфи
ширро аз дасти Паёмбари Худо
(алайҳиссалом)
бигир! Оиша ширро гирифта каме
аз он нушид».
Ривояти Аҳмад 458/438/6. Суннати
дигар дар
шаби аввали арусӣ ин аст, ки домод
дасташро
бар пешонии ҳамсараш гузошта
бисмиллоҳ
бигуяд ва аз Худо талаби баракат
кунад ва ин
дуоро, бихонад: «Аллоҳумма инни
асьалука мин
хайриҳо ва хайри мо ҷабалтаҳо
ъалайҳи ва
аъузу бика мин шарриҳо ва шарри
мо
ҷабалтаҳо ъалайҳи». Яъне
(Худовандо! хайри у
ва хайри он чи дар вай
офаридаатро аз Ту
мехоҳам ва ба Ту аз шарри у ва
шарри он чи
дар вай офаридаӣ паноҳ мебарам».
Саҳеҳи
ибни Моҷа 1557. Инчунин суннат
аст ду ракаат
намоз бо ҳам бихонанд. Зеро ин
кор аз салаф
нақл шудааст. Аз Абусаид ривоят
аст, ки :
«Дар ҳоле, ки ғулом будам издивоҷ
кардам.
Ҷамоате аз ёрони Паёмбарро
даъват кардам,
ки дар миёни онҳо ҳазрати ибни
Масъуд,
Абузарр ваҲузайфа ҳузур доштанд.
Сипас
барои намоз иқома гуфта шуд.
Абузарр пеш
рафт, то имом шавад. Ба ман
гуфтанд: Ту
имоматӣ кун! Абусаид гуфт: Ман
имомати
кунам? Гуфтанд: Бале. Гуфт: Дар
ҳоле, ки
ғулом будам, имом шудам. Онҳо ба
ман ёд
доданд ва гуфтанд: Ҳаргоҳ ба назди
ҳамсарат
даромадӣ, ду ракаат намоз бихон,
сипас аз
Худованд хайри он чи ба хонаи ту
воридшударо
бихоҳ ва аз шарри у ба Худованд
паноҳ бибар.
Сипас ба кори худат ва хонаводаат
машғул
бишав!». Саҳеҳ: ибни Абушайба
4/311. Дар
вақти ҳамхобагӣ бо ҳамсар хондани
ин дуо
суннат аст: «Бисмиллоҳ, Аллоҳумма
ҷаннибнаш
шайтона ва ҷаннибиш шайтона мо
разақтано».
Яъне (Ба номи Худо, Худовандо!
шайтонро аз
мо ва аз ончи ба мо неъмат додаӣ
дур
бигардон!». Паёмбари Худо
(алайҳиссалом) дар
фазли ин дуои зикршуда
фармуданд: «Ҳар
шахсе, ки ин дуоро бихонад, агар
кудаке аз
онҳо таваллуд шавад, шайтон
ҳаргиз ба у
зарар намерасонад». Ҳадиси
муттафақун
алайҳ. Мард метавонад дар
маҳалли насл
(шармгоҳ) ва аз ҳар тарафе, ки
бихоҳад, аз
пеш ё аз пушт локин фақат дар
маҳалли насл
бо ҳамсараш ҳамхобагӣ кунад. Дар
ин бора
Худованд фармудааст: «Занони
шумо маҳалли
кишти шумоянд, пас бо ҳар роҳе, ки
мехоҳед ба
он маҳал (яне фақат дар маҳалли
насл)
дароед». Сураи «Бақара» ояти 223.
Аз Ҷобир
(Худованд аз вай розӣ бод) ривоят
аст:
«Яҳудиён мегуфтанд, ки агар марде
аз пушт ва
дар маҳалли насл бо ҳамсараш
ҳамхобагӣ
кунад, бачаи аҳвал (чашмаш каҷ)
таваллуд
мекунад. Худованд дар радди ин
иддиои
яҳудиён ин ояти дар боло зикршуда
фиристод». Ҳадиси муттафақун
алайҳ. Хулоса
лаззат бурдани зани мард аз
ҳамдигар ба ҳар
роҳе, ки набошад ҷоиз аст фақат ба
шарти ин,
ки аз маҳалли насл ҳамхобагӣ
кунанд ва амали
қавми Лутро накунанд. Худованд
барои мардон
дар ғайри маҳалли насл ҳамхобагӣ
бо
ҳамсаронашонро ҳаром кардааст.
Дар ин
замина Паёмбари Худо
(алайҳиссалом)
фармуданд: «Ҳар шахсе, ки бо
занаш дар
ҳолати ҳайз ҳамхобагӣ мекунад
(яъне дар
шармгоҳаш духул мекунад) ва ё
дарғайри
маҳалли насл ҳамхобагӣ мекунад ва
ё назди
фолбине меравад ва ба гуфтаи вай
бовар
мекунад, чунин шахс ба он чи бар
Муҳаммад
фиристода шудааст, куфр
варзидааст». Ибни
Моҷа 1/209/639. Бар марду зан
шоистааст, ки
ҳадафашон аз издивоҷ покдоманӣ
бошад, то
худро аз он чи Худованд ҳаром
кардааст,
муҳофизат кунанд. Дар ин ҳолат
ҳатто
ҳамхобагӣ барояшон дар номаи
аъмолашон
садақа ва аҷр навишта мешавад. Ба
далели
ҳадиси Абузарр (Худованд аз вай
розӣ бод):
«Гуруҳе аз ёрони Паёмбари Худо
(алайҳиссалом) ба Паёмбар
гуфтанд: Эй Расули
Худо! сарватмандон аҷр ва савоби
фаровоне
дарёфт мекунанд. Зеро онҳо
монанди мо
намоз мехонанд, руза мегиранд ва
изофа бар
он аз молҳояшон садақа медиҳанд.
Паёмбар
(алайҳиссалом) фармуд: «Оё
Худованд чизеро
барои шумо қарор надодааст, ки бо
он садақа
бидиҳед? Ҳар «субҳоналлоҳ, аллоҳу
акбар, ло
илоҳа иллаллоҳ ва алҳамду лиллоҳ»,
ки мегуед
барои шумо садақа навишта
мешавад. Амри ба
маъруф ва наҳйи аз мункар садақа
аст.
Наздикӣ ва ҳамхобагиятон бо
ҳамсаронатон
барои шумо садақа маҳсуб
мешавад».
Гуфтанд: Эй РасулиХудо! Охир якеи
аз мо дар
ҳамхобагӣ бо ҳамсар шаҳваташро
мебарорад,
боз ба болои ин барояш аҷру савоб
низ ҳаст?
Паёмбар фармуд: «Магар
намедонед, ки агар
ҳамон шаҳватро аз роҳи ҳаром
бароварда
кунад, гунаҳкор мешавад? Пас ба
ҳамин тартиб
агар дар роҳи ҳалол ва бо зани
никоҳии худаш
бароварда кунад, аҷру савоб дарёфт
мекунад».
Саҳеҳи Муслим 2/697/1006. Пас ба
таври
хулоса метавон гуфт, ки ислом дар
мавриди
ҳамхобагӣ бо ҳамсар фақат ду
чизро ҳаром
донистааст; 1- Ҳамхобагӣ дар вақти
ҳайз
(хунрезӣ ҳангоми одати моҳонаи
занон), нифос
(баъд аз таваллуд, то замоне, ки аз
хун пок
шавад), дар рузҳои моҳи шарифи
Рамазон,
вақти эҳром ҳангоми ҳаҷ ё умра, то
ин ки аз
эҳром берун ояд. 2- Ҳамхобагӣ аз
пушти зан аз
маҳалли мадфуъ яъне дар мақъад.
Паёмбари
Худо (алайҳиссалом) фармуданд:
«Лаънати
Худо бод бар касе, ки ҳамсарашро
аз
мақъадаш кунад». Ривояти Абудовуд
2162.
Аммо агар аз пушт истода дар
маҳалли насл
ҳамхобагӣ кунад боке надорад. Пас
ҳар навъ
ҳамхобагӣ бо ҳамсар ва бо ҳар
равише, ки
бошад ба ғайри ду мавриди дар
боло зикршуда
ҷоиз мебошад.