#malumot

Matematikaga doir atamalar.
1. Matematika – yun. "Fan, bilim". Buni Pifagor kiritgan (mil. Avv. VI asr).
2. Arifmetika – yun. “arithnios” - son san’ati.
3. Algebra – al-Xorazmiyning “Al – jabr va al – muqobala” asaridagi al – jabr so’zining yevropacha talaffuzi bo’lib, o’zbek tilida "tiklash, to’ldirish" ma’nosini bildiradi.
4. Geometriya – yun. “geometreo” - yer o’lchash.
5. Trigonometriya – yun., "uchburchaklarni o’lchash yoki uchburchaklarni yechish".
6. Aksioma – yun. "isbot talab qilinmaydi".
7. Gipoteza – yun. "faraz qilish".
8. Teorema – yun. "mulohaza yuritilgan".
9. Formula – yun. "ma’lum qonun".
10. Figura – yun. "Rasm, shakl".
11. Koordinatalar metodini 1637 yil Dekart kiritgan. Klero XVIII asrda fazoda uch o’lchovli to’g’ri burchakli koordinatalar sistemasini kiritdi.
12. Funksiya – yun., "bo’ladigan, bajariladigan". Atamani 1673 yilda Leybnis kiritgan. Eyler “Analizga kirish”(1748) asarida to’liq klassifikatsiyasini beradi va y=f(x) yozuvni kiritadi.
13. Algoritm – al – Xorazmiy nomining yevropalashtirilgan ko’rinishi bo’lib, "qadam – baqadam" degan ma’noni bildiradi.
14. Piramida – yun., "olov shaklidagi jism".
15 .Parallelepiped – yun., "yonma – yon boruvchi tekisliklar".
16. Tetraedr – yun., "to’rt yoqli".
17. Geksaedr – yun., "olti yoqli".
18. Oktaedr – yun., "sakkiz yoqli".
19. Dodekaedr – yun., "o'n ikki yoqli".
20. Ikosaedr – yun., "yigirma yoqli".
21. Katet – yun., "shoqul".
22. Gipotenuza – yun., "tarang tortilgan".
23. Radius – yun., "nur".
24. Diametr – yun., "ko’ndalang".
25. Diagonal – yun., ikki burchak orqali o’tuvchi".
26. Koeffitsient – Dekart koeffisientlarni a , b , c , . . . harflar bilan , no’malumlarni esa x , y , z , . . . harflar bilan belgilagan .
27. Qo’shish “ + ” va ayirish “ – ” Ya. Vidman 1489-yilda kiritdi.
28. Ko’paytirish – “ ⋅ ” Regiomontan 1461-yilda kiritdi. “ x ” belgini U.Outred 1631-yili kiritgan.
29. Bo’lish – “ :” arab olimlari kiritgan Hozirgi ko’rinishni 1684-yilda Leybnis taklif etgan.
30. Tenglik – “ = ” belgini R.Rekard 1557-yilda kiritgan .
31. Qavslar – kvadrat qavslar [ ni R.Bombelli 1550-yilda, doiraviy qavslar () ni Tartal’ya 1552-yilda, figurali qavslarni {} ni F.Viet 1593-yilda kiritgan.
32. Oraliqlar – (a,b) va <a,b> hamda <a,b) va (a,b> ko’rinishlarda Kovalevskiy 1909-yilda kiritgan. , ] belgilarni Burbaki 1956-yilda kiritgan.
33. Gradus – yun., "daraja" yoki "bosqich". Ptolomey graduslarni – qismlar, minutlarni – shtrix, sekundlarni – ikkita shtrix bilan belgilagan . Hozirgi ko’rinish ,, ˚ “ , ,, ‘ “ , va ,, » “ larni 1558-yilda Peletse kiritgan .
34. Parallel – yun., "yonma – yon" boruvchi degan ma’noni bildiradi. ,, // “ belgini U.Outred 1677 yili kirigan.
35. Perpendikulyar – yun., "tikka turuvchi" degan ma’noni bildiradi. ,, ” belgini Erigon 1634-yilda kiritgan.
36. Katta – kichik – “ > ” , “ < ” belgilarni G.Garriod 1631-yilda kiritgan. Qat’iy bo’lmagan tengsizliklarni P.Buge 1734-yilda kiritgan .
37. Burchak – “< ” belgini U. Outred 1657-yilda kiritgan . a va b tomonlar orasidagi burchak – (a ^ b) belgini Bine 1813-yilda kiritgan.
©Mukhammadiyeva
Sizlar uchun maxsus