ОРТГА ҚАЙТМАС ЙИЛЛАР. Укамнинг тўйини белгиладик. Тўй кунига ваъда қилганимдек вазир жанобларини таклиф қилдим. Мошооллох,эсингиздан чиқарасиз деб ўйлаган эдим деган вазир жаноблари телефонда бир хўрсиниб қўйдилар. Эндиги масала курсдошим Шахлони тинчитиш эди. Тўғри,ўқишда юрган вақтимизда уйланмоқчи бўлган эдим,камбағалсизлар,отангиз домла,бир умр рўдапога ўхшаб кийиниб юраман-ми дегани учун мен хам тўнимни тескари кийган эдим. Орада анча жанжаллар хам бўлиб ўтган эди. Энди нимага келишади хайронман. Шахарда ишим бор эди деб аста сирпандим. Менда бет йўқ, тўғри Шахлонинг уйига бордим. Салом-алик қилгач,нима гаплар деб сўрадим. Уйимиздагилар сиздан шубха қилишмоқда деганида,сен ўзингга шубха қилмаяпсанми деб сўрадим. Шахло,мен сенга уйланмайман деб айтган эдим-ку,ён қўшнингга уйлаганимни биласан,яна нима демоқчисан,билиб қўйгин,яна айтаман, сенга уйланмайман,хохласанг юр уйга сенга 2- хотинимни хам кўрсатаман деганимда,олдинги сафар келганингизда узоқдан кўрганман деганига,буниси бошқа,кўрсанг вообще ох- - - -еть қиласан дедим,ўқишда хам Бабник эдингиз,шундай қолибсизда деганига,эсингдами камбағал деганинг учун виждонимни,керак бўлса имонимни сотаман деган эдим. Мақсадим,шундай бой бўлишим керакки,сен менинг хизматимга зор туришингни хохлайман,давай сенга бай-бай,яхши қол деб машина томонга бора бошладим. Шахлош деб ўқиш вақтимдагидек эркалаб чақирдим,чўнтагимдан таклифнома олиб узатдим,исмингни ўзинг ёзиб оларсан,тўйга боринглар,мехмонлар билан танишасан деб қўйдим. Хуллас тинчитдим. Уйга келдим. Қўшнимиз бор,исми Нодир ака,мен Довдир ака дейман. Бу хақда УМР ОҚАР ДАРЁ ДЕРЛАР гурухининг БОЛАЛИГИМ-БЕБОШЛИГИМ номли хаётий хикояда ўқишингиз мумкин. Довдир акамнинг Раъно деган қизи бўларди. Дадам эркалаб Раънош деб қўярдилар. Мен Нанош деб чақираман. Нанош десам, э борингее деб қўяди. Шу Довдир акам билан ёнма-ён яшаймиз. Онасининг исми Муниса бўлса керак-да,мен ёшлигимдан Мунис деб чақираман. Ховлида ўтирсак Довдир акамнинг уйида тўполон бўлиб қолди. Ичиб келган Довдир акам,онасига бақириб кетса денг,билмадим нимагадир Довдир акам онасини сен деб гапиради. Сен мени йўлимни тўсмаганингда мен хам бойвачча бўлиб юрардим,хаммасига сен айбдорсан,мен нима қилдим деган Мунис хола йиғлай бошлади. Мана сенга деб ўрнидан туриб бир тепган Довдир акамнинг тепкисига оғдарилиб тушган Мунис хола бақириб йиғлай бошлади. Кетдик дедим укаларимга, дала томондан айланиб кириб бордик. Укалар хаммаси спотр школани битирган,кўз очиб юмгунча Довдир акани ерга михладик. Кўкармайдиган,ўлмайдиган қилиб сол,иккинчи онасига қўл кўтара олмасин деб мен турибман. Ишкалнинг боши мен. Довдир акам тепганида Мунис холанинг тиши синибди. Холани кўтар дедим укамга,докторга олиб борамиз деб машинани уйдан олиб чиқа бошладим. Холани тиш докторга олиб бориб,синган тишини олдириб қайтиб келдим. Уйга кирсам,Мохимнинг ранги оқариб кетган,кўзида ёш ғилтиллайди,қўрқма хеч нарса қилмабди дебман,Мунис холанинг ахволига ачиняпди деб ўйлабманда. Укалар хам бир четларда писиб юришибди. Нима бўлди деб сўрадим. Қаранг ахволни,укам ўрик дарахтига арқон боғлаб халинчалак ясаган,дадам ишдалар,онам хам қаергадир кетганлар,пайтдан фойдаланибми ёки ёшлиги эсига тушганми,балким келганидан буён синглим билан ётгани учун зерикканми,Мохим қучоғига бизнинг ўғилчани олиб халинчалак уча бошлаган. Арқон яхши боғланмаганми ёки палакатми хуллас арқон ечилиб кетиб йиқилишган,ўғлимга хеч нарса қилмабди,аммо Мохим ўнг қўлини кутара олмайди. Камига акам келса ўлдиради деб укаларим қўрқитишган. Берчи қўлингни дедим,у ёқ-бу ёққа авайлаб айлантириб кўрдим,қўлинг чиқибди,хозир докторга олиб бораман,гипс қилиб қўяди,тўйда бир қўлинг елкангда осилиб юрасан деб мен хам қўрқитдим. Чиқ мошинга,эрсирамай ўл дедим, синиқчига бордик. Укажон,бундай қизларни қандай топасан,қаерлик бу деганига араб қиз ўзбекча тушунмайди деб қўйдим. Бир қайирса солинадиган билакни Абдулла ака хавас билан анча силади. Бу қизни ташлаб кетгин деган Абдулла акага,сизга бошқасини олиб келаман деб қутулдим. Дарвозадан чиқдик,яхши хамки Мохимнинг карғиши ўтмайди,ўтганида синиқчи тил тортмай ўлган бўларди. Бугун сен билан ухламоқчи эдим,эссиз қўлинг чиқибди-да деганимга бўлмайдими деб сўради. Қўли чиққан аёл билан 40 кун ётиб бўлмайди деб юзимга жиддий ясама бердим. Уйга келсак ахволдан хабар топган дадажоним куладилар. Она қиролича дарров шўрпахта тайёрлай бошладилар, э ўлмайди кўп овора бўлманг дедим. 2 синфдошим кечга йўқлаб келишди. Келишдан мақсад йиғилишимизга пул олиш экан. 3 кишига тўлайман,биз уч киши борамиз деб пул бердим. Янги очилган Андижон кафесида йиғилар эканмиз. Бу хабардан икки хоним бозорига қанот қоқиб қолишди-ку, нима эмиш янги кўйлак,оёқ кийим хам олиш керак экан,жахлим чиқиб турган эди. Ич кийимни хам янгисини олинглар,кафега текшириб киргизади деганим-га,ўзимиз биламиз деган хонимлар,тезроқ боришмаса кийимсиз қолишадигандек шошилиб дарвозадан чиқиб кетишди. Телефонимиз жиринглади,келинимиз гўшакни олиб,ака кимдир инглизча гапиряпди деганига ўрнимдан туриб бордим. Бек,каттарок машинада чиқинг,6 киши тўйга боришмоқда деганига вой б- - - ять деб юборибман. Кимлар улар деганимга,борганида кўрасиз,шунча одамни ким боқади деб кулсам,қўрқманг хаммаси ўзининг егулиги билан боради деб кулади. Эртаси куни Андижон кафесига бордик. Вақтлирок борган эканмиз,гаплашиб ўтирибмиз. Синфдошларнинг 90% келганидан сўнг очилиш дастурхонидаги биринчи сўзни менга беришди. Синфдошларимиздан умидвот зотлар хаққига тиловат қилиб,дастурхонни очдик. Бир яхши гаплашиб ўтирган эдик. Хадича синфдошимиз кириб келди. 8- синфгача бирга ўқиган эдик. 9-10 синфни ўқимай кетиб қолган эди. Кейинроқ эшитсак Туркияга эрга тегиб кетган экан. Салом хаммага деган Хадичага хамма қаради. Бугунги ўтиришнинг ярим пулини ўзим тўлайман деган Хадича хеч кимни менсимай жойига ўтирди. Худди биров сўраётгандек,Туркияга эрга тегдим,хужайиним бой одам,тасаввур қила олмайсизлар деб гапириб кетса денг. Ёнингдагилар кимлар деб менга қаради,буларми деб икки хонимни кўрсатдим. Булар сенчалик бой эмас,лекин 8- синфгача сочини бит бостириб,устара билан олдириб юришмаган деб юборибман. Тилим қурсин. Шу синфдошимиз доим сочини бит босган бўлиб,синф рахбаримиз сочини лиссийга олдиришга мажбурлар эдилар. Бу гапимдан сўнг ошга пашша тушди. Столга спиртли ичимлик шишалари олиб келиниши билан,болалар менга узр,бироз ишларим бор эди деб ўрнимдан турдим. Сал наридаги бошқа столга ўтиб уч киши зиёфатни давом эттирдик. Шу холатда синфдошлар учрашувини хам якунладик. 6 киши тўйга келар экан деганимга,Мохимнинг пайтавасига қурт тушган. Кимлар келаркин,қандай кутиб оламиз деб вахимага тушиб қолган. Мохим,вахима қилманг,афсус ўзимнинг алохида уйим йўқ,мехмонларни катта ховлида кутиб олишга мажбурмиз деганимга,хали вақт бор-ку,уй сотиб оламиз,опам хам қачонгача катта ховлида яшайдилар деганига,сабр қилинг деб балога қолдим-ку. Хадича айтганида эртадан уй қидирган бўлар эдингиз,айтиб қўяйин,Хадичангиз вақтинча,бундан кейин мен билан муроса қилишга мажбурсиз деганига,хўп эртадан уй қидираман деб қутулдим. Бу масала кечда оилавий овозга қўйилди. Болалар,пул сизларники,уй олсаларинг вақти-бевақт келиб қолсаларинг ўзларинг яшайсизлар,бу қизимнинг сендан кўра ақли кўп экан деб қўйган дадажонимнинг гапига Мохим деганлари 7 осмонга чиқиб кетди-ёв. Ўғлингизга шунча айтаман,менга қулоқ солмайди деб дадамга қараб бидирлаб қолганида, хў ўчир,хали Мисрга боришингни ўйлагин,Мисрда Хадича борлигини биласан-а деб қўйдим,овози чиқмай қолди. Тўйга бир хафта қолди. Қуда тарафнинг ташвиши менга юклатилган,аёллар билан эркаклар тенг хуқуқли эканлигини билсангиз керак. Уйимиздаги орзу-хаваслар Мохим билан хотинимга юклатилган. Оғзи қийшиқ бўлса хам бойнинг боласи гапирсин экан-да. Мендан пул сўрамасаларинг бўлди,билганларингни қилинглар дедим. Қайнонажонимни кўрмайсизми,опангнинг онаси бўлади дейишим билан 5 дона тепакалнинг сурати билан сўрашган Мохим қайнонамга "қизим" бўлиб қолди-ку. Тўй кунлари яқинлашган сари Мохимнинг ташвиши ортган,ўзича бир нарсалар қилиб келин-куёв ўтирадиган сахнанинг олд тарафига гул термоқчи,атрофини пуфак шарлар билан ясатмоқчи бўлиб юрибди. Мохимга ёрдамчи бўлиб Фарғонадаги амакимнинг қизи сайланган,катта тоғамнинг қизи хам сахна кўринишига жавобгар шахс хисобланади. Тўйга 3 кун қолган,энг қизиғи куёв бўладиган укам хали Бишкек шахрида ўқишда,тўй куни сахарда самолётдан тушиши керак. Эртага сахарда Мисрдан келадиган мехмонларни кутиб олишим керак. Сахарда Тошкентга бордим. Кутиш залида турибман,кимлар келиши менга аниқ эмас. Бир-бирининг қўлидан ушлаган Рўзишариф билан Зулайхо кўринишди. Чақирдим. Бабун (отам)деган Рўзишарифнинг гапига мен томонга қараган Зулайхо абуййя (отажон) деб югуриб қолишди. Хамма менга қарайди,вой мени асалларим келдиларингми,ха айланай сизлардан деб қучоқлаб олдим. Ёшлигимдан болани яхши кўраман. Бироз ўтиб Хадича кўриниш берди,қўлида чақалоқ Ахмаджон,ие сенга нима бор,йўлни ўрганиб олсанг бўлди эканда деб яқинлашдим,салом бериб дархол бек хушёр бўласиз деб қўйди. Бу қари одам ёш қизни қўлтиқлаб олибди,ярашадиган ишни қилса бўлмасмикан деб ўйлангунимча,ёш қиз устоз деб менга қўлини силкиб қолса бўладими. Вазир жаноблари Хадяни қўлтиқлаб олган экан,жуда ярашибсизлар,бахтли бўлинглар деб кўришиш учун қучоғимни очдим. Сиз шунча гўзални қучоғингизда олиб юрганингизда индамаган эдик,биргина ходимангизни қўлтиқлаб олсам дилингиз оғридими деган вазир жаноблари куладилар. Йўқ,ростдан айтяпман,бир-бирингизга жуда ярашгансизлар,қадимда подшохлар ёшариш ниятида бўлишса ёш қизларга уйланар экан,ажаб эмас сиз хам ёшариб кетсангиз деб вазир жанобларини мақтаб қўйдим. Мақтамай хам кўрчи,жонинг нечта дейдиган одам йўқ. Бизлар таклиф қилинганмиз,демак сизнинг мехмонингиз бўламиз,таклиф қилинмаган мехмон бу оллохнинг мехмони бўлади, шундай экан янада хушёр туриб,муомилада мулойим бўласиз деган умиддаман деган вазир жаноблари ортларига қараб қўйдилар. Ё худо дедим,кўзларимга ишонмайман,Исмоил хожи менга қучоғини очиб келар,тинмай ўғлим бетаклиф келдик,рухсатми деб сўрарди. Бош устига,ота-боланинг ўртасида таклиф бўладими деб суюнтириб қўйдим. Сохта мулозаматни роса боплайманда. Биламан болам,мени ёмон кўрасиз деган Рухшона хонимни махкам қучоқлаб,онасини ёмон кўрган ўғил яхши бола эмас,биласиз-ку мен яхши боламан деб қўйдим. Қаторлашиб деймизми,галалашиб деймизми машиналаримиз томонга юра бошладик. Яхши хам кутиб олишга 3 та машинада келганман. Жўнадик. Дарвозага етмасдан тухтаттирдим. Патнисда нон-туз олиб чиқинглар,поёндоз солинглар деб турибман. Жонинг нечта демайсизми. Вазир жаноблари билан Исмоил хожини поёндоздан ўтказдик. Мехмонлар учун қўй сўйилди,зиёфат бошланди. Яхши хам катта хонага жой қилиниб,БК совутгичи ўрнатилган. Ахмаджонни дадамнинг қўлига узатдим,пешонасидан ухўпиб дуо қилдилар. Сиз чиқиб ишингизни қилинг,мени мехмон хисобланг,мен хозирча вазир эмасман деганлари учун енгил нафас олиб ташқарига чиқдим. Мохимнинг бемалол тортинмасдан юрганига Хадича хайрон,бунингиз бало-ку деб қўяди. Сахна тўғрисида ким нима деса,сахнага аралашманглар,менинг дизайнем бўйича кетмоқда деган Мохим гапини бермайди. Индама,билиб ишини қилсин деб қўйдим. Хаёлим жойида эмас,вазир жаноблари нима учун Хадяни қўлтиқлаб юрибдилар деб ўйланар эдим,мендан биринчи-я,боғингда пишиб турган шафтолини қўшни териб кетса роса алам қилади-ку-тўғрими. Ахмаджон энг кичик синглимнинг эрмаги бўлди-қолди. Бу араб зоти боласи билан иши бўлмагандек Хадичанинг хам бола билан иши йўқ, бола шўрлик каша эмади,қораймай ўлгур бу араб боласини эмизса кўкраги катта бўлиб фигураси бузилиб менга ёқмай қолишдан қўрқади. Ахмаджонни кўтарган хотиним келиб қолди,каша эмади,кўкрак эммайди деган эди,эмяпди-ку деб кулади. Калланг борми сени,эмизма дедим,нима қилибди,ана Мухаммаджон иккаласи ака-ука бўлиб юришади деб қўяди. Бу ким деган Хадича Умиджонни кўрсатди. Қозоқистон воқеасини айтиб бердим. Хамма жойда болангиз бор,тинч юрасизми-йўқми деганига,нима қилай аёллар узи шунақа бўлишса деб қутулдим. Бозорга боришга тўғри келди,Мохимнинг сахнасига нимадир етишмас экан. Бозорликни қилиб қайтаётсак,нариги кўчадаги Инобат опани кўриб қолдим. Чиқинг,кўчангизга ташлаб қўяман деб чақирдим. Инобат опа ёмон хотин эмас,шу бироз шамолда қолиб кетганми гаплари пойинтар-сойинтар бўларди. Қандайсан деб ўрнашиб олгач елкамга бир урди. Зўрман,ўзингиз қандайсиз,почча юрибдими,озгина ёш эмассизда ўзим сизга уйланар эдим деганимга,орқа ўриндиқда ўтирган Мохимга қараб,бу қиз ким деб сўради. Танимайман,йўлдан чиқди деганимга очилиб кетди-ку,э поччанг чала уўлик,огородга қарашни билмайди,бир жўяк сувни хам ўзим оқизиб келишим керак деганида кулгудан ўлиб қолай дебман. Э,Ханка ўлибдими деб сўраганда,қайси Ханка деб мен хам сўрадим. Қўшнимиз деганида,ха Ханифа опани айтяпсизми деб қўйдим. Кўчамизга бурилдик,бу қиз тушмади-ку деб сўради. Яхши қизга ўхшайди,танишмоқчиман,бировга айтманг дедим,биламан,Инобат опа сирингизни бировга айтмайди,лекин айтган гапингиз ярим соат ўтмасдан газетада босилиб чиқади. Шунинг учун Инобат опани БИ-БИ-СИ дейман. Уйга келсак Хадичанинг қоши Аржуннинг камонидек таранглашган. Тинчликми дейишим билан,Мохизни Андижон кафесига олиб борибсиз деб қолди-ку,Хадича молодец,хамма хазилингизни тушунади. Олиб бораман,чунки Мохим ёш,сен битта бола туғиб анжирга ўхшаб қолдинг деб юборибман-ку. Хадича мендан кейинги укам билан яхши келишади. Шундақами деди-ю,укамга маслахат солди. Хаво иссиқ,укалар хам зўрға туришибди. Текин томоша билан текин зиёфатга одам муаммо бўлганлигини кўрганмисиз,хеч қачон деб тўғри айтасиз. Укалар-сингиллар,мехмон жиянлар 13 киши бир кўча бўлиб кафега суриб қолишди-ку. Хей,хизматни ким қилади десам,укаларим Хадичага қарайди,ана Мохингиз қилсин деган Хадича укаларимни қўлидан тортиб юриб олиб кетди. Нима бахона топишни билмай,болачи деб бақирдим. Болани осмондан туққаним йўқ, алхамдулиллох отаси бор,қарасин керак бўлса деган Хадичанинг гапига укаларим кулади. Хозир боплайман дедим,сенларни кафеда мазза қилиб ўтирганингни бурнингдан булоқ қиламан-ку дедимда,ярим соатга мен билан юринглар деб,хотиним билан Мохимни хамда Хадяни олиб мен хам кафега жўнадим. Улар пиёда жўнашган,биз машинада келдик. Кириб келишиб,бизга кўзи тушган Хадича жинни бўлиб қолди-ку. Вақтлирок қайтдик. Иш кўп. Эртага сахарда қуданинг уйида нахорга ош берилади. Дадажон хавотирдалар,уканг етиб келмаса нима қиламиз деб қўядилар. Худо хохласа етиб келади,кечикиб қолса ука кўп-ку деб баттар қўрқитаман. Дўстларим Комилжон,Набижон,Музаффаржон келишди. Менга хўроз деб лақаб қўйиб олишибди. Қучоқлашиб кўришдик. Музаффар хофиз,сахарда қуданинг нахор ошига хизматга бориши керак. Қуда тарафдан вакил келиб,Мисрлик мехмонларни сабзи тўғрашга айтиб кетибди. Жинними улар дедим,вазир жаноблари ўзининг сабзисини тўғрамайди-ку,сени сабзингни тўғрайдими деб куламан. Кечда қаторлашиб Ошдан она уруғ деганлари кириб келишди-ку,менга фарқи йўқ,эркакдир-аёлдир қучоғимни очиб кўришаман. Вооох,Ажина сен хам келдингми деб қучоғимга босиб,қоронғулиги учун бетларидан ўпиб олдим. Мехмонлар 4 гурухга бўлиниб қолишган,Андижон ва Фарғонадан келганлар бир тараф,Ошдан келганлар алохида ўтиришибди,Мисрликлар хеч ким билан иши йўқ, махаллий қариндошлар бир тараф ўтириб олишган. Биз алохида компаниямиз, биз деганимга хотиним,Мохим,Хадича ва Хадя киради. Бизнинг хоним хам чалама-чакки қилиб арабча гохо инглизча хам гапириб қоладиган бўлиб қолган. Хадича ўзбекчани 80% тушуниб қолган. Эй,менга қарагин,Мохининг ота-онасини ким таклиф қилди деб Хадичадан сўрадим. Бек,сизнинг кўп нарсадан хабарингиз йўқ,вазир жаноблари билан Мохининг отаси олийгохда бирга ўқишган,ва шунингдек отам билан хам курсдош бўлишади деганида оғзим очилиб қолибди. Хаммаси бир-бирига чамбарчас боғланган эканда,ўртада мен сарсон деб кулиб юбордим. Опам бу ерда бўлсалар,Мисрда қийналмаяпсизми деган Ажина бизнинг сафимизга қўшилди. Қийналяпман,нима қилай,мен билан бормасанг,эрга тегиб олдинг деганимга, кўзига ёш келиб олиб кетинг мени,узоқларга кетгим келяпди деганида,бу қизда бир гап бор-ов дедимда,ёнимга ўтирчи дедим. Шу акангиз билан кетинг,роса қийналаётган экан деган бизнинг хоним,инглиз тилида ёнимиздагиларга "жим ўтиринглар" деб қўйди. Суриштирсам Ажина деганимиз шу кунларда эридан ажрашиб роса зерикиб турган вақти экан. Мен эркалаб АЖИНА дейдиган қариндошимиз хақида УМР ОҚАР ДАРЁ ДЕРЛАР гурухининг КЕЧИККАН БАХТ АРМОН БЎЛДИ номлик хикояда билиб оласиз. Тўй тугаши билан мен билан кетадиган бўлиб турган Ажинанинг гапига,йўқол бу ердан деган Хадя ўрнидан туриб кетди. Яна бир марта шу одамнинг атрофида ўралашсанг,гўштингни итлар ейди деган Мохим ширин сухбатнинг белига роса тепди-да. Шўрлик Ажина,астағфируллох хам тилига келмай аста бизнинг столдан сирпанди. Бу-ку майли,деган Хадича Мохимни кўрсатиб Хадяга гапира бошлади. Сенга нима,нимага бу одамни қизғонасан деганида,билмасам нимагадир бу қиз менга ёқмади деган Хадя гапни бошқа томонга буриб юборди. Тоғам биз томонга кела бошладилар. Ўтирибсанми жиян,буларнинг бирортаси бизнинг тилни тушунадими деб сўраганига,ўзбекча билишмайди,инглизча гаплашамиз деб қўйдим. Бу парол,хамманг жим ўтир деганим бўлади. Хадича тоғамни танийди. Юрибсанми шулар билан ўралашиб,сенчи жиян,буларда пул булса менга озроқ олиб бергин,мен фермер бўлиб ер олмоқчиман деганига,тоғажон булар менга осонликча пул беришмайди,биласиз араб диёрларда эркак кам,бир эркакка 4-5 хотин тўғри келади,булардан пул олиш учун менинг тиззаларим шилиниб кетади деб,вой менинг тиззаларим деб тиззамни силаб қўйганимга ёнимизда аёл зоти қолмай йўқолиб кетишди. Так-что пул йўқ тоғажон дедим,хароб бўлибсан жиян деганига,астароқ айтасизми деб қўйдим. Болалар озроқ ухлаб олинглар деган дадажоним биз томонга кела бошладилар. Келинг дада деб ўрнимдан турдим. Бу хам парол, ёнимдагиларга тез йўқолинглар деганим бўлади. Дадам ўтирдилар,хаммамизни хайрон қолдириб,қизим бир чой дамлаб келмайсизми деб Хадичага айтсалар бўладими. Билдим дадамнинг Хадичада гаплари бор,Мохимга қараб чой дедимда,Хадичага ўтир деган ишорани қилдим. Дадангиз яхшимилар,мендан дуо салом айтасиз деб,чойдан хабар олмайсанми деб қўйдилар. Билдимки бу ердан зудлик билан йўқолишим керак. Сахарда қуданинг уйида нахор оши,уйқу қаёқда,қуданинг уйига ошпазни олиб бор,иссиқ нон етказиб келиш керак,хуллас иш кўп. Сахарда қуданинг эшиги тагида турибмиз. Қуданинг уйидаги нахор ошига дадам, амакилар,Андижонлик мехмонлар,Ошлик мехмонлар,қариндош уруғ, Мисрликлар бўлиб 40 тача одам келишганида қуда амакининг эси кирди-чиқди бўлиб қолишига сал қолди. Энг қизиғи таржимонлари хам бор,ким дейсизми Хадяни бирга олиб келишибди. Аёлларнинг хонасида ўтирайбер,таржимонликни ўзим боплайман,чоллар сенга қарайдими ёки ош ейдими,хаммасининг ёшлигини эсга солиб бетахорат қилмагин деб аёллар томонга ўтказиб юбордим. Ошга қуда тарафдан шунча одам келадими деган қуда амакига,нима қилибди,ана бизникига бориб кўринг,нахорги ошга 1000 кишилик жой қилганмиз деб бўш келмадим. Бироздан сўнг хотин оши билан қиз вечерга икки автобус аёллар келади деганимда шўрлик қуда амакининг ахволини бир кўрсангиз эди. Ошни ўтказиб қайтдик. Бироздан сўнг қиз вечерга бориш керак,уйимизга келган мехмон аёл борки ясаниш билан овора,кимдир салонга кетган,кимдир сочини алламбалолар қилиб олишган. Бегим деган Мохим яқинлашди,булар мени масхара қилишяпди деб аёллар томонга қараб қўйди. Нима дейишди,ким экан у деб овозимни кўтариб сўрадим. Тушунишимча,тўй тадбири бўйича раис бўлиб сайланган Мохим билағонлик қилганми,фалон нарсани фалон қилсак бўлмайдими деб бир-биридан сўрашса,ана раис бор,ўшандан сўранглар деб укаларим кулишаётган экан. Хаммаси ёш болалар бўлса,хадди сиғадики хазил қилади-да деб суюнтириб қўйдим. Укалар эмас деб кўз ёши доим тайёр туради. Яна ким деб сўрадим. Ана,Хадича билан опам хам мени устимдан кулишяпди деганда,эртага уларни боплаймиз,бизнинг уйда нахорги ош тугаб,хотин оши бошлангунича мен қўшиқ айтаман,шунда менга қараб турасан,бошим билан ишора қиламан,чиройлик гулдаста билан чиқиб келасан,гулни менга берасан,бир аламдан куйиб кетишсин деганимга ёш боладек хурсанд бўлиб қолди. Аёллар қиз вечерга кетишмоқчи бўлиб автобусга чиқишди. Автобусга чиқиб хар бирини кўриб,санаб чиқдим. Келиннинг уйида музика чалинса илондек эшилмагин деб Хадичага тайинладим. Сен пружинага ўхшаб сакрамагин деб Хадяга тайинладим. Амаки-тоғанинг қизларига тўғри бориб тўғри келинглар,қотмаган холодесга ўхшаб ликилламасдан деб уларга хам тайинладим. Сен қаёққа деб Мохимнинг қўлидан ушладим,тўйга дейиши билан қара бола ўзингдан кўр лекин,кечаги Ошлик қариндошим қоляпди билдингми деганимга автобусдан лик этиб сакраб тушди. Биров уйда сўраб колса машинада борар эканмиз дегин тушундингми,кетдик шахарга,тўй бошлангунча келамиз деб шахарга жўнадик. Қиз вечерни хам юмалоқ ёстиқ қилиб ўтказдик. Бу хонимларнинг қилиғини кўрмайсизми,3 куннинг ичида бир хил куйлак тиктириб улгуришибди. Булар-ку майли,Хадяга нима бор демайсизми. Бурилиш,пана-пастқам жойларда ногох қўл узатиб юборишдан хам қўрқасиз,хаммаси бир хил,буниси хам ўз йўлига,қайнсингилларга нима бор, бир хил куйлак кийиб демайсизми. Сенлар хизматдамисан ёки эрга тегяпсизларми деб бир шанғилладим,худога шукур сал кийим бошдан ажратадиган бўлдим. Сахарда бизнинг уйда нахор оши,укалар ярим кечадан аскардек саф тортишган. Ўзимдан кейинги укамни Тошкентга жўнатдим. Куёв болани кутиб оласан,бир соат ўтиб Мисрдан самолёт қўнади,яна мехмонлар бор экан деб қаттиқ тайинладим. Ошнинг тугашига куёв бола хам кириб келди,менинг кўзим дарвоза томонда, ким келаркин деб қараб қўяман. Муфассирга кўзим тушди,ортидан Мажид кўринди. Оббо дедим,бу Мажид хотини билан келган бўлса ишхона кимга қолдийкан дегунимча бўлмай,дадамнинг елкасига бошини қўйиб сўрашаётган Таняга кўзим тушди. Келин-куёвни олиб бориб Мисрда тўй қилсак арзон тушмасмиди деб ғудиллаб қўяман. Дадам Таняни яхши кўрадилар,олдин хам икки маротаба келган,қизим қандайсан десалар,да дедул у меня всё нормально деб қўяди. Уйимиз интернационал,дадам Таняга ўзбекча гапирсалар,русча ёки арабча жавоб қайтаради. Хадичага араб тилида гапирсалар,гапларни уйлаб олиб ўзбекча қайтаради. Сизда ўзбекчага қийналмайман деб кулиб қўяди,қийналмайсанда дедим,дадамга ўхшаб адабий гапирмасам,масалан Хадичага ўзбек тилида "керакмас" десангиз тушунмаслиги мумкин, аммо рус тилида н.....х нужен десангиз бир зумда тушунади. Муфассирни яхши кўраман,ўзи хам ажойиб йигитда,уришсангиз кулиб туради,иш юзасидан жуда талабчан,кўзингизга қараб тушунади. Нахорги ош кузагач бироз енгил нафас олдим. Хизматдаги хофиз Музаффарнинг ёнига чиқиб ўтирдим. Бир пиёладан чой ичгач,хофиз торни бериб турсангиз,бироз сахна кўриниш қилмоқчи эдик деганимга бажонидил рози бўлди. Хофизга пул тушса хисобда. Қўшиқ бошладим,ховлимиз ючорида бўлиб огородга жой қилганлигимиз учун кўпчилик юқоридан томоша қилишар эди. Иккинчи қўшиққа навбат келганида уй ичида бирорта мехмон қолмади, хамма ховлида,узоқдан Мохим қараб турибди. Навбат 3- қўшиққа ўтди. ЁРИМ БЎЛСАНГ, КЕЛ ҚЎЛИНГНИ ҚЎЛГА БЕР деб бошладим. Мохимга бошим билан ишора қилиб қўйдим. Бир сават гулни кўтарган Мохим мен томонга юриб қолди-ку,хамма хайрон. Мохимнинг қўлидан гулни олиб,билагидан ушладим, ЁРИМ БЎЛСАНГ, КЕЛ ҚЎЛИНГНИ деб ховлига қараб қўяман. Хадича билан хотиним уй ичига шошилиб кириб кетишди. Совғанинг зўри энди келади деб хаёл хам суриб қўяман. Ховлига кўзим тушди. Хотиним ўғлимни кўтариб келяпди,ортидан Хадича келяпди ёнида укам бешикни кўтариб олган. Нима қилмоқчи булар деб ўйланиб улгурмасимдан хотиним ўғлимни қўлимга тутқазди,укам бешикни ёнимга қўйди. Бахтли бўлинглар деган икки хоним бир зумда кўздан ғойиб бўлишди. Қўшиқ тўхтади. Ховлида қарсак,хуштак бўлиб турибди. Худонинг карами кенг зот,билагидан бироз ушлаб турганимга бир эмас икки ўғиллик бўлдингиз деб Мохимга,кўтар каттасини деб ўзим бешикни кўтардим. Ховлига чиқишим билан мана сизга яна икки бола деб Рўзишариф билан Зулайхони етаклаб Хадича пайдо бўлди. Умиджон,кел бу ёққа деб уни хам чақириб олдим. Мана айтдим-ку оллохнинг мархамати чексиз,ярим соатда 5 бола деб хаммани кулдираман. Мен кимман сенга деб атайлаб Рўзишариф билан Зулайходан сўраб қўяман. Болада тортиниш йўқда,абуййя деб бўйнимга осилиб олишади. Вақтим зиқрок,бироздан сўнг автобус келиши керак,шахардаги 2 боғча хамда ўзим катта бўлган боғча болаларини тўйга таклиф қилганман. Болалар учун алохида стол тузаганмиз. Фотима Акбар кизи Арабийя.
📚 Ҳикоя ва Қиссалар.📚 🇺🇿 🇺🇿 🇺🇿
29.
ОРТГА ҚАЙТМАС ЙИЛЛАР.
Укамнинг тўйини белгиладик.
Тўй кунига ваъда қилганимдек вазир жанобларини таклиф қилдим.
Мошооллох,эсингиздан чиқарасиз деб ўйлаган эдим деган вазир жаноблари телефонда бир хўрсиниб қўйдилар.
Эндиги масала курсдошим Шахлони тинчитиш эди.
Тўғри,ўқишда юрган вақтимизда уйланмоқчи бўлган эдим,камбағалсизлар,отангиз домла,бир умр рўдапога ўхшаб кийиниб юраман-ми дегани учун мен хам тўнимни тескари кийган эдим.
Орада анча жанжаллар хам бўлиб ўтган эди.
Энди нимага келишади хайронман.
Шахарда ишим бор эди деб аста сирпандим.
Менда бет йўқ, тўғри Шахлонинг уйига бордим.
Салом-алик қилгач,нима гаплар деб сўрадим.
Уйимиздагилар сиздан шубха қилишмоқда деганида,сен ўзингга шубха қилмаяпсанми деб сўрадим.
Шахло,мен сенга уйланмайман деб айтган эдим-ку,ён қўшнингга уйлаганимни биласан,яна нима демоқчисан,билиб қўйгин,яна айтаман, сенга уйланмайман,хохласанг юр уйга сенга 2- хотинимни хам кўрсатаман деганимда,олдинги сафар келганингизда узоқдан кўрганман деганига,буниси бошқа,кўрсанг вообще ох- - - -еть қиласан дедим,ўқишда хам Бабник эдингиз,шундай қолибсизда деганига,эсингдами камбағал деганинг учун виждонимни,керак бўлса имонимни сотаман деган эдим.
Мақсадим,шундай бой бўлишим керакки,сен менинг хизматимга зор туришингни хохлайман,давай сенга бай-бай,яхши қол деб машина томонга бора бошладим.
Шахлош деб ўқиш вақтимдагидек эркалаб чақирдим,чўнтагимдан таклифнома олиб узатдим,исмингни ўзинг ёзиб оларсан,тўйга боринглар,мехмонлар билан танишасан деб қўйдим.
Хуллас тинчитдим.
Уйга келдим.
Қўшнимиз бор,исми Нодир ака,мен Довдир ака дейман.
Бу хақда УМР ОҚАР ДАРЁ ДЕРЛАР гурухининг БОЛАЛИГИМ-БЕБОШЛИГИМ номли хаётий хикояда ўқишингиз мумкин.
Довдир акамнинг Раъно деган қизи бўларди.
Дадам эркалаб Раънош деб қўярдилар.
Мен Нанош деб чақираман.
Нанош десам, э борингее деб қўяди.
Шу Довдир акам билан ёнма-ён яшаймиз.
Онасининг исми Муниса бўлса керак-да,мен ёшлигимдан Мунис деб чақираман.
Ховлида ўтирсак Довдир акамнинг уйида тўполон бўлиб қолди.
Ичиб келган Довдир акам,онасига бақириб кетса денг,билмадим нимагадир Довдир акам онасини сен деб гапиради.
Сен мени йўлимни тўсмаганингда мен хам бойвачча бўлиб юрардим,хаммасига сен айбдорсан,мен нима қилдим деган Мунис хола йиғлай бошлади.
Мана сенга деб ўрнидан туриб бир тепган Довдир акамнинг тепкисига оғдарилиб тушган Мунис хола бақириб йиғлай бошлади.
Кетдик дедим укаларимга, дала томондан айланиб кириб бордик.
Укалар хаммаси спотр школани битирган,кўз очиб юмгунча Довдир акани ерга михладик.
Кўкармайдиган,ўлмайдиган қилиб сол,иккинчи онасига қўл кўтара олмасин деб мен турибман.
Ишкалнинг боши мен.
Довдир акам тепганида Мунис холанинг тиши синибди.
Холани кўтар дедим укамга,докторга олиб борамиз деб машинани уйдан олиб чиқа бошладим.
Холани тиш докторга олиб бориб,синган тишини олдириб қайтиб келдим.
Уйга кирсам,Мохимнинг ранги оқариб кетган,кўзида ёш ғилтиллайди,қўрқма хеч нарса қилмабди дебман,Мунис холанинг ахволига ачиняпди деб ўйлабманда.
Укалар хам бир четларда писиб юришибди.
Нима бўлди деб сўрадим.
Қаранг ахволни,укам ўрик дарахтига арқон боғлаб халинчалак ясаган,дадам ишдалар,онам хам қаергадир кетганлар,пайтдан фойдаланибми ёки ёшлиги эсига тушганми,балким келганидан буён синглим билан ётгани учун зерикканми,Мохим қучоғига бизнинг ўғилчани олиб халинчалак уча бошлаган.
Арқон яхши боғланмаганми ёки палакатми хуллас арқон ечилиб кетиб йиқилишган,ўғлимга хеч нарса қилмабди,аммо Мохим ўнг қўлини кутара олмайди.
Камига акам келса ўлдиради деб укаларим қўрқитишган.
Берчи қўлингни дедим,у ёқ-бу ёққа авайлаб айлантириб кўрдим,қўлинг чиқибди,хозир докторга олиб бораман,гипс қилиб қўяди,тўйда бир қўлинг елкангда осилиб юрасан деб мен хам қўрқитдим.
Чиқ мошинга,эрсирамай ўл дедим, синиқчига бордик.
Укажон,бундай қизларни қандай топасан,қаерлик бу деганига араб қиз ўзбекча тушунмайди деб қўйдим.
Бир қайирса солинадиган билакни Абдулла ака хавас билан анча силади.
Бу қизни ташлаб кетгин деган Абдулла акага,сизга бошқасини олиб келаман деб қутулдим.
Дарвозадан чиқдик,яхши хамки Мохимнинг карғиши ўтмайди,ўтганида синиқчи тил тортмай ўлган бўларди.
Бугун сен билан ухламоқчи эдим,эссиз қўлинг чиқибди-да деганимга бўлмайдими деб сўради.
Қўли чиққан аёл билан 40 кун ётиб бўлмайди деб юзимга жиддий ясама бердим.
Уйга келсак ахволдан хабар топган дадажоним куладилар.
Она қиролича дарров шўрпахта тайёрлай бошладилар, э ўлмайди кўп овора бўлманг дедим.
2 синфдошим кечга йўқлаб келишди.
Келишдан мақсад йиғилишимизга пул олиш экан.
3 кишига тўлайман,биз уч киши борамиз деб пул бердим.
Янги очилган Андижон кафесида йиғилар эканмиз.
Бу хабардан икки хоним бозорига қанот қоқиб қолишди-ку, нима эмиш янги кўйлак,оёқ кийим хам олиш керак экан,жахлим чиқиб турган эди.
Ич кийимни хам янгисини олинглар,кафега текшириб киргизади деганим-га,ўзимиз биламиз деган хонимлар,тезроқ боришмаса кийимсиз қолишадигандек шошилиб дарвозадан чиқиб кетишди.
Телефонимиз жиринглади,келинимиз гўшакни олиб,ака кимдир инглизча гапиряпди деганига ўрнимдан туриб бордим.
Бек,каттарок машинада чиқинг,6 киши тўйга боришмоқда деганига вой б- - - ять деб юборибман.
Кимлар улар деганимга,борганида кўрасиз,шунча одамни ким боқади деб кулсам,қўрқманг хаммаси ўзининг егулиги билан боради деб кулади.
Эртаси куни Андижон кафесига бордик.
Вақтлирок борган эканмиз,гаплашиб ўтирибмиз.
Синфдошларнинг 90% келганидан сўнг очилиш дастурхонидаги биринчи сўзни менга беришди.
Синфдошларимиздан умидвот зотлар хаққига тиловат қилиб,дастурхонни очдик.
Бир яхши гаплашиб ўтирган эдик.
Хадича синфдошимиз кириб келди.
8- синфгача бирга ўқиган эдик. 9-10 синфни ўқимай кетиб қолган эди.
Кейинроқ эшитсак Туркияга эрга тегиб кетган экан.
Салом хаммага деган Хадичага хамма қаради.
Бугунги ўтиришнинг ярим пулини ўзим тўлайман деган Хадича хеч кимни менсимай жойига ўтирди.
Худди биров сўраётгандек,Туркияга эрга тегдим,хужайиним бой одам,тасаввур қила олмайсизлар деб гапириб кетса денг.
Ёнингдагилар кимлар деб менга қаради,буларми деб икки хонимни кўрсатдим.
Булар сенчалик бой эмас,лекин 8- синфгача сочини бит бостириб,устара билан олдириб юришмаган деб юборибман.
Тилим қурсин.
Шу синфдошимиз доим сочини бит босган бўлиб,синф рахбаримиз сочини лиссийга олдиришга мажбурлар эдилар.
Бу гапимдан сўнг ошга пашша тушди.
Столга спиртли ичимлик шишалари олиб келиниши билан,болалар менга узр,бироз ишларим бор эди деб ўрнимдан турдим.
Сал наридаги бошқа столга ўтиб уч киши зиёфатни давом эттирдик.
Шу холатда синфдошлар учрашувини хам якунладик.
6 киши тўйга келар экан деганимга,Мохимнинг пайтавасига қурт тушган.
Кимлар келаркин,қандай кутиб оламиз деб вахимага тушиб қолган.
Мохим,вахима қилманг,афсус ўзимнинг алохида уйим йўқ,мехмонларни катта ховлида кутиб олишга мажбурмиз деганимга,хали вақт бор-ку,уй сотиб оламиз,опам хам қачонгача катта ховлида яшайдилар деганига,сабр қилинг деб балога қолдим-ку.
Хадича айтганида эртадан уй қидирган бўлар эдингиз,айтиб қўяйин,Хадичангиз вақтинча,бундан кейин мен билан муроса қилишга мажбурсиз деганига,хўп эртадан уй қидираман деб қутулдим.
Бу масала кечда оилавий овозга қўйилди.
Болалар,пул сизларники,уй олсаларинг вақти-бевақт келиб қолсаларинг ўзларинг яшайсизлар,бу қизимнинг сендан кўра ақли кўп экан деб қўйган дадажонимнинг гапига Мохим деганлари 7 осмонга чиқиб кетди-ёв.
Ўғлингизга шунча айтаман,менга қулоқ солмайди деб дадамга қараб бидирлаб қолганида, хў ўчир,хали Мисрга боришингни ўйлагин,Мисрда Хадича борлигини биласан-а деб қўйдим,овози чиқмай қолди.
Тўйга бир хафта қолди.
Қуда тарафнинг ташвиши менга юклатилган,аёллар билан эркаклар тенг хуқуқли эканлигини билсангиз керак.
Уйимиздаги орзу-хаваслар Мохим билан хотинимга юклатилган.
Оғзи қийшиқ бўлса хам бойнинг боласи гапирсин экан-да.
Мендан пул сўрамасаларинг бўлди,билганларингни қилинглар дедим.
Қайнонажонимни кўрмайсизми,опангнинг онаси бўлади дейишим билан 5 дона тепакалнинг сурати билан сўрашган Мохим қайнонамга "қизим" бўлиб қолди-ку.
Тўй кунлари яқинлашган сари Мохимнинг ташвиши ортган,ўзича бир нарсалар қилиб келин-куёв ўтирадиган сахнанинг олд тарафига гул термоқчи,атрофини пуфак шарлар билан ясатмоқчи бўлиб юрибди.
Мохимга ёрдамчи бўлиб Фарғонадаги амакимнинг қизи сайланган,катта тоғамнинг қизи хам сахна кўринишига жавобгар шахс хисобланади.
Тўйга 3 кун қолган,энг қизиғи куёв бўладиган укам хали Бишкек шахрида ўқишда,тўй куни сахарда самолётдан тушиши керак.
Эртага сахарда Мисрдан келадиган мехмонларни кутиб олишим керак.
Сахарда Тошкентга бордим.
Кутиш залида турибман,кимлар келиши менга аниқ эмас.
Бир-бирининг қўлидан ушлаган Рўзишариф билан Зулайхо кўринишди.
Чақирдим.
Бабун (отам)деган Рўзишарифнинг гапига мен томонга қараган Зулайхо абуййя (отажон) деб югуриб қолишди.
Хамма менга қарайди,вой мени асалларим келдиларингми,ха айланай сизлардан деб қучоқлаб олдим.
Ёшлигимдан болани яхши кўраман.
Бироз ўтиб Хадича кўриниш берди,қўлида чақалоқ Ахмаджон,ие сенга нима бор,йўлни ўрганиб олсанг бўлди эканда деб яқинлашдим,салом бериб дархол бек хушёр бўласиз деб қўйди.
Бу қари одам ёш қизни қўлтиқлаб олибди,ярашадиган ишни қилса бўлмасмикан деб ўйлангунимча,ёш қиз устоз деб менга қўлини силкиб қолса бўладими.
Вазир жаноблари Хадяни қўлтиқлаб олган экан,жуда ярашибсизлар,бахтли бўлинглар деб кўришиш учун қучоғимни очдим.
Сиз шунча гўзални қучоғингизда олиб юрганингизда индамаган эдик,биргина ходимангизни қўлтиқлаб олсам дилингиз оғридими деган вазир жаноблари куладилар.
Йўқ,ростдан айтяпман,бир-бирингизга жуда ярашгансизлар,қадимда подшохлар ёшариш ниятида бўлишса ёш қизларга уйланар экан,ажаб эмас сиз хам ёшариб кетсангиз деб вазир жанобларини мақтаб қўйдим.
Мақтамай хам кўрчи,жонинг нечта дейдиган одам йўқ.
Бизлар таклиф қилинганмиз,демак сизнинг мехмонингиз бўламиз,таклиф қилинмаган мехмон бу оллохнинг мехмони бўлади, шундай экан янада хушёр туриб,муомилада мулойим бўласиз деган умиддаман деган вазир жаноблари ортларига қараб қўйдилар.
Ё худо дедим,кўзларимга ишонмайман,Исмоил хожи менга қучоғини очиб келар,тинмай ўғлим бетаклиф келдик,рухсатми деб сўрарди.
Бош устига,ота-боланинг ўртасида таклиф бўладими деб суюнтириб қўйдим.
Сохта мулозаматни роса боплайманда.
Биламан болам,мени ёмон кўрасиз деган Рухшона хонимни махкам қучоқлаб,онасини ёмон кўрган ўғил яхши бола эмас,биласиз-ку мен яхши боламан деб қўйдим.
Қаторлашиб деймизми,галалашиб деймизми машиналаримиз томонга юра бошладик.
Яхши хам кутиб олишга 3 та машинада келганман.
Жўнадик.
Дарвозага етмасдан тухтаттирдим.
Патнисда нон-туз олиб чиқинглар,поёндоз солинглар деб турибман.
Жонинг нечта демайсизми.
Вазир жаноблари билан Исмоил хожини поёндоздан ўтказдик.
Мехмонлар учун қўй сўйилди,зиёфат бошланди.
Яхши хам катта хонага жой қилиниб,БК совутгичи ўрнатилган.
Ахмаджонни дадамнинг қўлига узатдим,пешонасидан ухўпиб дуо қилдилар.
Сиз чиқиб ишингизни қилинг,мени мехмон хисобланг,мен хозирча вазир эмасман деганлари учун енгил нафас олиб ташқарига чиқдим.
Мохимнинг бемалол тортинмасдан юрганига Хадича хайрон,бунингиз бало-ку деб қўяди.
Сахна тўғрисида ким нима деса,сахнага аралашманглар,менинг дизайнем бўйича кетмоқда деган Мохим гапини бермайди.
Индама,билиб ишини қилсин деб қўйдим.
Хаёлим жойида эмас,вазир жаноблари нима учун Хадяни қўлтиқлаб юрибдилар деб ўйланар эдим,мендан биринчи-я,боғингда пишиб турган шафтолини қўшни териб кетса роса алам қилади-ку-тўғрими.
Ахмаджон энг кичик синглимнинг эрмаги бўлди-қолди.
Бу араб зоти боласи билан иши бўлмагандек Хадичанинг хам бола билан иши йўқ, бола шўрлик каша эмади,қораймай ўлгур бу араб боласини эмизса кўкраги катта бўлиб фигураси бузилиб менга ёқмай қолишдан қўрқади.
Ахмаджонни кўтарган хотиним келиб қолди,каша эмади,кўкрак эммайди деган эди,эмяпди-ку деб кулади.
Калланг борми сени,эмизма дедим,нима қилибди,ана Мухаммаджон иккаласи ака-ука бўлиб юришади деб қўяди.
Бу ким деган Хадича Умиджонни кўрсатди.
Қозоқистон воқеасини айтиб бердим.
Хамма жойда болангиз бор,тинч юрасизми-йўқми деганига,нима қилай аёллар узи шунақа бўлишса деб қутулдим.
Бозорга боришга тўғри келди,Мохимнинг сахнасига нимадир етишмас экан.
Бозорликни қилиб қайтаётсак,нариги кўчадаги Инобат опани кўриб қолдим.
Чиқинг,кўчангизга ташлаб қўяман деб чақирдим.
Инобат опа ёмон хотин эмас,шу бироз шамолда қолиб кетганми гаплари пойинтар-сойинтар бўларди.
Қандайсан деб ўрнашиб олгач елкамга бир урди.
Зўрман,ўзингиз қандайсиз,почча юрибдими,озгина ёш эмассизда ўзим сизга уйланар эдим деганимга,орқа ўриндиқда ўтирган Мохимга қараб,бу қиз ким деб сўради.
Танимайман,йўлдан чиқди деганимга очилиб кетди-ку,э поччанг чала уўлик,огородга қарашни билмайди,бир жўяк сувни хам ўзим оқизиб келишим керак деганида кулгудан ўлиб қолай дебман.
Э,Ханка ўлибдими деб сўраганда,қайси Ханка деб мен хам сўрадим.
Қўшнимиз деганида,ха Ханифа опани айтяпсизми деб қўйдим.
Кўчамизга бурилдик,бу қиз тушмади-ку деб сўради.
Яхши қизга ўхшайди,танишмоқчиман,бировга айтманг дедим,биламан,Инобат опа сирингизни бировга айтмайди,лекин айтган гапингиз ярим соат ўтмасдан газетада босилиб чиқади.
Шунинг учун Инобат опани БИ-БИ-СИ дейман.
Уйга келсак Хадичанинг қоши Аржуннинг камонидек таранглашган.
Тинчликми дейишим билан,Мохизни Андижон кафесига олиб борибсиз деб қолди-ку,Хадича молодец,хамма хазилингизни тушунади.
Олиб бораман,чунки Мохим ёш,сен битта бола туғиб анжирга ўхшаб қолдинг деб юборибман-ку.
Хадича мендан кейинги укам билан яхши келишади.
Шундақами деди-ю,укамга маслахат солди.
Хаво иссиқ,укалар хам зўрға туришибди.
Текин томоша билан текин зиёфатга одам муаммо бўлганлигини кўрганмисиз,хеч қачон деб тўғри айтасиз.
Укалар-сингиллар,мехмон жиянлар 13 киши бир кўча бўлиб кафега суриб қолишди-ку.
Хей,хизматни ким қилади десам,укаларим Хадичага қарайди,ана Мохингиз қилсин деган Хадича укаларимни қўлидан тортиб юриб олиб кетди.
Нима бахона топишни билмай,болачи деб бақирдим.
Болани осмондан туққаним йўқ, алхамдулиллох отаси бор,қарасин керак бўлса деган Хадичанинг гапига укаларим кулади.
Хозир боплайман дедим,сенларни кафеда мазза қилиб ўтирганингни бурнингдан булоқ қиламан-ку дедимда,ярим соатга мен билан юринглар деб,хотиним билан Мохимни хамда Хадяни олиб мен хам кафега жўнадим.
Улар пиёда жўнашган,биз машинада келдик.
Кириб келишиб,бизга кўзи тушган Хадича жинни бўлиб қолди-ку.
Вақтлирок қайтдик. Иш кўп.
Эртага сахарда қуданинг уйида нахорга ош берилади.
Дадажон хавотирдалар,уканг етиб келмаса нима қиламиз деб қўядилар.
Худо хохласа етиб келади,кечикиб қолса ука кўп-ку деб баттар қўрқитаман.
Дўстларим Комилжон,Набижон,Музаффаржон келишди.
Менга хўроз деб лақаб қўйиб олишибди.
Қучоқлашиб кўришдик.
Музаффар хофиз,сахарда қуданинг нахор ошига хизматга бориши керак.
Қуда тарафдан вакил келиб,Мисрлик мехмонларни сабзи тўғрашга айтиб кетибди.
Жинними улар дедим,вазир жаноблари ўзининг сабзисини тўғрамайди-ку,сени сабзингни тўғрайдими деб куламан.
Кечда қаторлашиб Ошдан она уруғ деганлари кириб келишди-ку,менга фарқи йўқ,эркакдир-аёлдир қучоғимни очиб кўришаман.
Вооох,Ажина сен хам келдингми деб қучоғимга босиб,қоронғулиги учун бетларидан ўпиб олдим.
Мехмонлар 4 гурухга бўлиниб қолишган,Андижон ва Фарғонадан келганлар бир тараф,Ошдан келганлар алохида ўтиришибди,Мисрликлар хеч ким билан иши йўқ, махаллий қариндошлар бир тараф ўтириб олишган.
Биз алохида компаниямиз, биз деганимга хотиним,Мохим,Хадича ва Хадя киради.
Бизнинг хоним хам чалама-чакки қилиб арабча гохо инглизча хам гапириб қоладиган бўлиб қолган.
Хадича ўзбекчани 80% тушуниб қолган.
Эй,менга қарагин,Мохининг ота-онасини ким таклиф қилди деб Хадичадан сўрадим.
Бек,сизнинг кўп нарсадан хабарингиз йўқ,вазир жаноблари билан Мохининг отаси олийгохда бирга ўқишган,ва шунингдек отам билан хам курсдош бўлишади деганида оғзим очилиб қолибди. Хаммаси бир-бирига чамбарчас боғланган эканда,ўртада мен сарсон деб кулиб юбордим.
Опам бу ерда бўлсалар,Мисрда қийналмаяпсизми деган Ажина бизнинг сафимизга қўшилди.
Қийналяпман,нима қилай,мен билан бормасанг,эрга тегиб олдинг деганимга, кўзига ёш келиб олиб кетинг мени,узоқларга кетгим келяпди деганида,бу қизда бир гап бор-ов дедимда,ёнимга ўтирчи дедим.
Шу акангиз билан кетинг,роса қийналаётган экан деган бизнинг хоним,инглиз тилида ёнимиздагиларга "жим ўтиринглар" деб қўйди.
Суриштирсам Ажина деганимиз шу кунларда эридан ажрашиб роса зерикиб турган вақти экан.
Мен эркалаб АЖИНА дейдиган қариндошимиз хақида УМР ОҚАР ДАРЁ ДЕРЛАР гурухининг КЕЧИККАН БАХТ АРМОН БЎЛДИ номлик хикояда билиб оласиз.
Тўй тугаши билан мен билан кетадиган бўлиб турган Ажинанинг гапига,йўқол бу ердан деган Хадя ўрнидан туриб кетди.
Яна бир марта шу одамнинг атрофида ўралашсанг,гўштингни итлар ейди деган Мохим ширин сухбатнинг белига роса тепди-да.
Шўрлик Ажина,астағфируллох хам тилига келмай аста бизнинг столдан сирпанди.
Бу-ку майли,деган Хадича Мохимни кўрсатиб Хадяга гапира бошлади.
Сенга нима,нимага бу одамни қизғонасан деганида,билмасам нимагадир бу қиз менга ёқмади деган Хадя гапни бошқа томонга буриб юборди.
Тоғам биз томонга кела бошладилар.
Ўтирибсанми жиян,буларнинг бирортаси бизнинг тилни тушунадими деб сўраганига,ўзбекча билишмайди,инглизча гаплашамиз деб қўйдим.
Бу парол,хамманг жим ўтир деганим бўлади.
Хадича тоғамни танийди.
Юрибсанми шулар билан ўралашиб,сенчи жиян,буларда пул булса менга озроқ олиб бергин,мен фермер бўлиб ер олмоқчиман деганига,тоғажон булар менга осонликча пул беришмайди,биласиз араб диёрларда эркак кам,бир эркакка 4-5 хотин тўғри келади,булардан пул олиш учун менинг тиззаларим шилиниб кетади деб,вой менинг тиззаларим деб тиззамни силаб қўйганимга ёнимизда аёл зоти қолмай йўқолиб кетишди.
Так-что пул йўқ тоғажон дедим,хароб бўлибсан жиян деганига,астароқ айтасизми деб қўйдим.
Болалар озроқ ухлаб олинглар деган дадажоним биз томонга кела бошладилар.
Келинг дада деб ўрнимдан турдим.
Бу хам парол, ёнимдагиларга тез йўқолинглар деганим бўлади.
Дадам ўтирдилар,хаммамизни хайрон қолдириб,қизим бир чой дамлаб келмайсизми деб Хадичага айтсалар бўладими.
Билдим дадамнинг Хадичада гаплари бор,Мохимга қараб чой дедимда,Хадичага ўтир деган ишорани қилдим.
Дадангиз яхшимилар,мендан дуо салом айтасиз деб,чойдан хабар олмайсанми деб қўйдилар.
Билдимки бу ердан зудлик билан йўқолишим керак.
Сахарда қуданинг уйида нахор оши,уйқу қаёқда,қуданинг уйига ошпазни олиб бор,иссиқ нон етказиб келиш керак,хуллас иш кўп.
Сахарда қуданинг эшиги тагида турибмиз.
Қуданинг уйидаги нахор ошига дадам, амакилар,Андижонлик мехмонлар,Ошлик мехмонлар,қариндош уруғ, Мисрликлар бўлиб 40 тача одам келишганида қуда амакининг эси кирди-чиқди бўлиб қолишига сал қолди.
Энг қизиғи таржимонлари хам бор,ким дейсизми Хадяни бирга олиб келишибди.
Аёлларнинг хонасида ўтирайбер,таржимонликни ўзим боплайман,чоллар сенга қарайдими ёки ош ейдими,хаммасининг ёшлигини эсга солиб бетахорат қилмагин деб аёллар томонга ўтказиб юбордим.
Ошга қуда тарафдан шунча одам келадими деган қуда амакига,нима қилибди,ана бизникига бориб кўринг,нахорги ошга 1000 кишилик жой қилганмиз деб бўш келмадим.
Бироздан сўнг хотин оши билан қиз вечерга икки автобус аёллар келади деганимда шўрлик қуда амакининг ахволини бир кўрсангиз эди.
Ошни ўтказиб қайтдик.
Бироздан сўнг қиз вечерга бориш керак,уйимизга келган мехмон аёл борки ясаниш билан овора,кимдир салонга кетган,кимдир сочини алламбалолар қилиб олишган.
Бегим деган Мохим яқинлашди,булар мени масхара қилишяпди деб аёллар томонга қараб қўйди.
Нима дейишди,ким экан у деб овозимни кўтариб сўрадим.
Тушунишимча,тўй тадбири бўйича раис бўлиб сайланган Мохим билағонлик қилганми,фалон нарсани фалон қилсак бўлмайдими деб бир-биридан сўрашса,ана раис бор,ўшандан сўранглар деб укаларим кулишаётган экан.
Хаммаси ёш болалар бўлса,хадди сиғадики хазил қилади-да деб суюнтириб қўйдим.
Укалар эмас деб кўз ёши доим тайёр туради.
Яна ким деб сўрадим.
Ана,Хадича билан опам хам мени устимдан кулишяпди деганда,эртага уларни боплаймиз,бизнинг уйда нахорги ош тугаб,хотин оши бошлангунича мен қўшиқ айтаман,шунда менга қараб турасан,бошим билан ишора қиламан,чиройлик гулдаста билан чиқиб келасан,гулни менга берасан,бир аламдан куйиб кетишсин деганимга ёш боладек хурсанд бўлиб қолди.
Аёллар қиз вечерга кетишмоқчи бўлиб автобусга чиқишди.
Автобусга чиқиб хар бирини кўриб,санаб чиқдим.
Келиннинг уйида музика чалинса илондек эшилмагин деб Хадичага тайинладим.
Сен пружинага ўхшаб сакрамагин деб Хадяга тайинладим.
Амаки-тоғанинг қизларига тўғри бориб тўғри келинглар,қотмаган холодесга ўхшаб ликилламасдан деб уларга хам тайинладим.
Сен қаёққа деб Мохимнинг қўлидан ушладим,тўйга дейиши билан қара бола ўзингдан кўр лекин,кечаги Ошлик қариндошим қоляпди билдингми деганимга автобусдан лик этиб сакраб тушди.
Биров уйда сўраб колса машинада борар эканмиз дегин тушундингми,кетдик шахарга,тўй бошлангунча келамиз деб шахарга жўнадик.
Қиз вечерни хам юмалоқ ёстиқ қилиб ўтказдик.
Бу хонимларнинг қилиғини кўрмайсизми,3 куннинг ичида бир хил куйлак тиктириб улгуришибди.
Булар-ку майли,Хадяга нима бор демайсизми.
Бурилиш,пана-пастқам жойларда ногох қўл узатиб юборишдан хам қўрқасиз,хаммаси бир хил,буниси хам ўз йўлига,қайнсингилларга нима бор, бир хил куйлак кийиб демайсизми.
Сенлар хизматдамисан ёки эрга тегяпсизларми деб бир шанғилладим,худога шукур сал кийим бошдан ажратадиган бўлдим.
Сахарда бизнинг уйда нахор оши,укалар ярим кечадан аскардек саф тортишган.
Ўзимдан кейинги укамни Тошкентга жўнатдим.
Куёв болани кутиб оласан,бир соат ўтиб Мисрдан самолёт қўнади,яна мехмонлар бор экан деб қаттиқ тайинладим.
Ошнинг тугашига куёв бола хам кириб келди,менинг кўзим дарвоза томонда, ким келаркин деб қараб қўяман.
Муфассирга кўзим тушди,ортидан Мажид кўринди.
Оббо дедим,бу Мажид хотини билан келган бўлса ишхона кимга қолдийкан дегунимча бўлмай,дадамнинг елкасига бошини қўйиб сўрашаётган Таняга кўзим тушди.
Келин-куёвни олиб бориб Мисрда тўй қилсак арзон тушмасмиди деб ғудиллаб қўяман.
Дадам Таняни яхши кўрадилар,олдин хам икки маротаба келган,қизим қандайсан десалар,да дедул у меня всё нормально деб қўяди.
Уйимиз интернационал,дадам Таняга ўзбекча гапирсалар,русча ёки арабча жавоб қайтаради.
Хадичага араб тилида гапирсалар,гапларни уйлаб олиб ўзбекча қайтаради.
Сизда ўзбекчага қийналмайман деб кулиб қўяди,қийналмайсанда дедим,дадамга ўхшаб адабий гапирмасам,масалан Хадичага ўзбек тилида "керакмас" десангиз тушунмаслиги мумкин, аммо рус тилида н.....х нужен десангиз бир зумда тушунади.
Муфассирни яхши кўраман,ўзи хам ажойиб йигитда,уришсангиз кулиб туради,иш юзасидан жуда талабчан,кўзингизга қараб тушунади.
Нахорги ош кузагач бироз енгил нафас олдим.
Хизматдаги хофиз Музаффарнинг ёнига чиқиб ўтирдим.
Бир пиёладан чой ичгач,хофиз торни бериб турсангиз,бироз сахна кўриниш қилмоқчи эдик деганимга бажонидил рози бўлди.
Хофизга пул тушса хисобда.
Қўшиқ бошладим,ховлимиз ючорида бўлиб огородга жой қилганлигимиз учун кўпчилик юқоридан томоша қилишар эди.
Иккинчи қўшиққа навбат келганида уй ичида бирорта мехмон қолмади, хамма ховлида,узоқдан Мохим қараб турибди.
Навбат 3- қўшиққа ўтди.
ЁРИМ БЎЛСАНГ, КЕЛ ҚЎЛИНГНИ
ҚЎЛГА БЕР деб бошладим.
Мохимга бошим билан ишора қилиб қўйдим.
Бир сават гулни кўтарган Мохим мен томонга юриб қолди-ку,хамма хайрон.
Мохимнинг қўлидан гулни олиб,билагидан ушладим,
ЁРИМ БЎЛСАНГ, КЕЛ ҚЎЛИНГНИ деб ховлига қараб қўяман.
Хадича билан хотиним уй ичига шошилиб кириб кетишди.
Совғанинг зўри энди келади деб хаёл хам суриб қўяман.
Ховлига кўзим тушди.
Хотиним ўғлимни кўтариб келяпди,ортидан Хадича келяпди ёнида укам бешикни кўтариб олган.
Нима қилмоқчи булар деб ўйланиб улгурмасимдан хотиним ўғлимни қўлимга тутқазди,укам бешикни ёнимга қўйди.
Бахтли бўлинглар деган икки хоним бир зумда кўздан ғойиб бўлишди.
Қўшиқ тўхтади.
Ховлида қарсак,хуштак бўлиб турибди.
Худонинг карами кенг зот,билагидан бироз ушлаб турганимга бир эмас икки ўғиллик бўлдингиз деб Мохимга,кўтар каттасини деб ўзим бешикни кўтардим.
Ховлига чиқишим билан мана сизга яна икки бола деб Рўзишариф билан Зулайхони етаклаб Хадича пайдо бўлди.
Умиджон,кел бу ёққа деб уни хам чақириб олдим.
Мана айтдим-ку оллохнинг мархамати чексиз,ярим соатда 5 бола деб хаммани кулдираман.
Мен кимман сенга деб атайлаб Рўзишариф билан Зулайходан сўраб қўяман.
Болада тортиниш йўқда,абуййя деб бўйнимга осилиб олишади.
Вақтим зиқрок,бироздан сўнг автобус келиши керак,шахардаги 2 боғча хамда ўзим катта бўлган боғча болаларини тўйга таклиф қилганман.
Болалар учун алохида стол тузаганмиз.
Фотима Акбар кизи Арабийя.