💥ИШОНЧГА ХИЁНАТ .

Гр:🌹Ҳикоя ва қиссалар 🌹
Муаллиф: ????
(Хаётдан олинган вокеа)
Диванда сал нарирокдаги стол устида, Зилоланинг сумкаси, беш юз минг пул, пичок ва уша Жалилни кулида курган кизил кул телефони пачокланган холда ётарди. Зилола эрининг ёнига бир ама-ллаб бориб, тис чукиб утириб унинг оёкларини кучогига олар экан, - - "Мен узбошимча, беаклни кечира олсангиз кечиринг" - дея олди, холос.
- Зилола, телефонда шундай гапирдин-ки, гуё бирортаси улибди деган хаёлга бордим. Ишимни тугашига хали бир соат бор, тинчликми дугонажон...
Ховликканча дугонаси тайинлаган, кафега етиб келган Хафиза, стол усти-да турган фантадан шулкиллатиб ичиб унинг рупарасига утирди.
Зилоланинг кузлари кизариб, куллари калтирашидан бир нарсадан каттик истиробда экани билиниб турарди. У дугонасини куриши билан якиндагина куз ёшидан куриган кузларини яна ёшга тулдириб, хурланиб йиглаб юборди.
- Зилола булди кил, йигламасдан бир бошдан гапирчи, нима ичинг огрияпди-ми, балки абортни...?
- Йук-йук Хафиза, хаммаси яхши соглигим жойида, факат Достон акам...
- Зилола сузини охирига етказа олмай яна пикиллаб йиглашни давом эттирди.
......Хафиза дугонасини йиглаб олсин, деб тергашни тухтатиб, сумкасидан румолчасини олиб унга узатди.
- Хафиза...нега бунчалар бахтсизман, кайси гунохларим учун Худо менга бундай нохушликларни раво куравера-ди?! - деди йиги аралаш Зилола.
- Гапир дугонажон, нима булди узи, нима эринг билан уришиб колдингми, ишкилиб "аборт" учун эмасми, ахир узи-нг эрим билади дегандинг-ку ёки Достон ака хам килик чикаряпдими? Агар билсанг, узи хамма эркаклар бир гур....
- Нималар деяпсан Хафиза, бу сен уйлаган нарса эмас, Достон акам ажойиб инсон, аклли, босик, каёкдаги гапларни гапириб бир зумда хулоса чикариб куя коласан-да, дугонажон, - деб Зилола, хар кандай вазиятга уйла-май уз фаразларини ишонарли килиб гапириб юбораверадиган дугонасини тухтатди.
- Булмаса гап нимада, юрагимни кон килмай гапирсанг-чи?
- Хуллас мен Достон акамга лойик эмасман, аборт килдирганимга ун кун булган булса, ушандан бери кечалари мижжа кокмайман, у кишини кузларига карай олмаяпман, гуё Достон акам хаммасидан хабардор-ку, хаммасини узимдан эшитгиси келаяпгандай туюлаверади, кийналиб кетдим, виждон азобида колдим дугонажон...
- Тушунмадим?! Зилола нималар деяп-сан, сузларинга караганда аборт кили-нган бола Достон акадан эмасди демо-кчимисан? Бундан чикди-ки сен мени хам алдабсан-да! - деб Хафиза юзларини кули билан тусиб утирган Зилолани кулларидан ушлаб овозини баландлади.
Яхшиям-ки кафеда одамлар йук эди. Хафизанинг газабини курган Зилола, йигини тухтатиб, атрофга бир куз югур-тириб дугонасининг муштга айланган куллари устига кулини куйиб, гап бош-лади.
- Хафиза, жахлинг чикмасин тушунти-рай, мен бу сирни гуримга олиб кетаман деб уйлаб юргандим. Эсингдами, мен ажрашиб келганимда синфдош йигили-шга боргандим. Ушанда синфдошимиз Жалил мени уйимизга кузатиб куйган-ди. Кейинчалик уни гохо кучада, туй хашамларда учратадиган булдим. Олдинига бу тасодиф булса керак деб, уйлагандим. Бир куни кизимни богчадан олиб келаётгандим, Жалил машинасида келиб ёнимга тухтади. У кизим иккимизни музкаймок ейишга таклиф килди, мен йук демокчи эдим, аммо кизим севинганидан мендан олдин машинага чикиб утириб олди. Жалил, кизим иккимизни кунглимизни олиб, музкаймок олиб едирди. Кейин кизимга турли уйинчоклар олиб бериб уйимизга ташлаб кетди. Мен ушанда бу холис, дустона, синфдошлик муносаба-ти деб уйлагандим, чунки унинг юзларида самимийликдан узга нарсани пайкамагандим.
Навбатдаги синфдошлар йигилиши Хафизаларникида эди. Эртарок бориб дугонасига карашиб куйиш ниятида отланаётган Зилолани, онаси тухтатди.
- Кизим, сузларимни узинга огир олма, аввало сени бундай куйга тушушингда бизни отанг билан айбимиз катта, яхшилаб суриштирмай сени турмушга бердик. Аммо, бу дегани бундан бу ёги-га уз билганингни килаверишинг мумкин дегани эмас, кизим. Сени ахво-линга тушган, лекин кейинчалик бахтлари очилиб турмушлари яхши булиб кетишган аёлларни купини курганман...
- Ойижон, бу билан нима демокчисиз? - деди Зилола вужудини калтирок босиб.
- Демокчиман-ки кизим, сен энди киз бола эмассан, бошида эри йук жувонсан, сенга энди ёшу-кари, эркагу-хотин бошкача нигох билан карашади, сени озгина ножуя харакатинг сени ёмон отли килиб куйиши мумкин. Кизим, аввало узингни ва оиламизни шаънини уйлаб кадамингни билиб бос, хали ёшсан, сенга хам Худонинг айтага-ни бордир кизим. Биз сени яхши курамиз. Йигилишга борма демайман, майли бор кунглингни юмшат, факат кеч колма кизим. Коронгида ёлгиз юришинг яхшимас. Хупми кизим, - деди онаизор Зилолани кузатиб куяр экан.
Зилола онасининг нима демокчи булга-нини унчалик тушунмаганди. У онасини икки юзидан упиб, эрта кайтишини, ундан хавотир олмай утиришларини тайинлаб, уйдан чикиб кетди.
Йигилиш кизигандан кизирди. Кизларни хаммалари турмушга чикиш-ган йигитларни баъзилари хали уйлани-шмаган эди. Кизларни баъзилари базмга турмуш уртоклари билан ташриф буюришганди. Жалил хам хали уйламаганди. У базмни бошидан охири-гача Зилолага илтифот курсатиб, унинг атрофида гир айланарди. Зилола якин утмишини ёдидан чикариб, тенгдошла-ри даврасида яйраб яшнарди.
Кухликкина жувон булган Зилола, Жалилни кузига бошкача булиб куриниб кетаётганди. Куёш ботиб, у ер бу ердан чигирткаларнинг чириллаши бошлаган-да, синфдошлар бирин-кетин таркала бошлашди.
Жалил синфдоши Нурбекни ёнига чаки-риб кулогига бир нима деб пичирлади. Нурбекни важохати узгариб:
- Жалил, дустим шу ишингни куй, режа-нг менга ёкмай турибди, хар холда Зилола синфдош кадрдонимиз булса, - деди Жалилни ховлининг бир четига бошлаб утиб.
- Э! Нурбек, хаммасини режалаштириб куйганман, сен мени айтганимни килса-нг булгани, хозир хамманинг куз олдида анави кариндошинг Назирани хам машинага таклиф кил, у чикса Зилола хам чикади, кейин...
Жалил айтганидек булди. Назира Нурбекни тогасининг кизи эди, у Зило-лаларни уйи томонга турмушга чиккан-ди, бирга кетиб олиш ниятида Назира ва Зилола машинага чикишди. Нурбек машина ролига Жалил олд уриндикка утиришди. Улар Назирани уйига келиб тухташганда, Назирани эри эшик олди-да кутиб олди. Жалил Назирани эри билан кул олиб сурашиш ниятида машинадан тушиб у билан сурашиб, кейин орка уриндикка Зилоланинг ёнига утириб олди. Зилола уйга кетяп-миз деб уйлаганди, аммо Нурбек маши-нани урикзор томон бурди.
- Нурбек каёкка кетяпмиз, тухтат, - деди Зилола капалаги учиб.
- Зилола, куркма урикзор оркали уйин-гларга ташлаб куямиз, оз-моз ичганмиз катта йулда милиция булиши мумкин, - деди Нурбек калтирок овозда.
Жалил чунтагидан олдиндан тайёрлаб куйган, папиросга уралган нашани тутатиб, Зилолага уч-турт марта пуда-ди.
Маълум бир муддатга эс-хушини йукотган Зилола, уйлари олдида узига келгандай булди. Элас-элас, нима бул-гани хаёлидан ута бошлаган Зилолани-нг вужудидан совук тер чика бошлаяп-ганди. Эшик олдида Зилолани бир ахволда кутиб олган онаси, нима булга-нини сезгандай эди, у бу ношуд кизига бир томондан ачинса, иккинчи томонд-ан унга нисбатан нафрати ошиб кетаё-тганди, онаизор бирор суз айтмай, Зилолани кулларидан туриб, хонасига кузатиб куйди. Эрталаб онаси айнан шу холатни тушунтиришга харакат килган-ди. Зилола ушанда онасини чиндан хам тушунмади ёки тушунишни истамади. Кизининг бу холатида эса унга бирор нарса дейишни узи бефойда эди.
Туни билан ухламай, ифлосликка гувох булган кийимларини бир тугунга тугиб ахлатга ташлади. Хирс курбони булган вужудини ювиб, янги усти-бош кийиб, кайта-кайта калимасини келтириб, узи-ни жонига касд килмокчи булиб шайла-ниб турган Зилоланинг ёнига чопкиллаб кизчаси кириб келди.
Кира солиб у онасининг юзларидан упа кетди. - "Ойижоним, мен сизни согиндим, нега бугун мен билан ётмадингиз? Нега кийиниб олдингиз, бирор жойга борамизми? Мен хам кий-инайми? - деган сузлари хозиргина ёруг дунё билан видолашаман деб, кишлок-дан кесиб утган катта окин сойга йул олмокчи булиб турган Зилолани фикр-ларини булиб юборди. У кизини багрига босар экан, карахт холга келиб колган багрига мургак кизининг мехр ва согин-чга тула тафти утаётганини хис кила бошлади.
​​Туни билан мижжа кокмай Зилолани пойлаб чиккан онаизорхона-га кириб келди. Зилола кизини ташка-рига чикариб юбориб, узини онасининг багрига отди. У унсиз тулиб тошиб йигларди.
- Кизгинам, хозир кунглингдан нималар утаётганини билиб турибман, Яратган узи берган жонига узи хакли кизим, уз жонига касд килганинг, Унга касд кил-ганинг. Худо хохласа кизим хаммаси яхши булади. Мен сени кийнаб кеча нима булганини сурашим шарт эмас кизим, кечкурун тоганг билан гаплаш-дим, сени бугун шахарда кутиб олади.
Кизингни олдинда шахарга жуна, у сени соханг буйича ишга хам жойлаб куяман деди, яна уйламагин мен сени уйдан хайдаётганим йук, шундай килсак яхши булади, хупми кизим. Балки уша ерда бахтингни топарсан. Биргина гапим буни сенга куп айтганман, яна айтаман сен хаммани узинга ухшатаверма, хамма сен каби беминнат, очик кунгил эмас.
Биласан якин дугонанг Хафиза хам эри билан шахарга кучиб кетган, жуда зериксанг у билан борди-келди килиб турасан, бу ерга кайтма, биз узимиз бориб турамиз.
Бундан бир неча йил олдинги содир булган вокеани Зилола сузлаб берди.
- Вой ифлос, номард Жалил, шунинг учун хам йигилишга бормай куйган экансанда, у ифлос булса бемалол юрибди, хар ой йигилишни канда килмайди номард. Майли, у утган ишларни бугунги холатинга нима алокаси бор Зилола, - деди Хафиза.
- Бундан уч ойча олдин, тасодифан Жалилни учратиб колдим. Бу учрашув мен учун чиндан хам тасодиф эди.
- Салом Зилола!
Утмишдаги жирканч вокеани эслатувчи бу бугик овоз, Зилолани капалагини учириб юборди. Каршисида айёрона жилмайиб турган уша банги Жалил эди. Зилола ундан узини олиб кочиб, ортга кайтмокчи булди, лекин Жалил совук муздек кули билан унинг билагидан ушлаб узига каратди.
- Сенга нима керак Жалил, кулимдан куйиб юбор?!
- Куйсангчи Зилола, такдирдан кочиб кутилиб булмайди, мана яна учрашдик, агар уша пайтдаги булган иш учун халиям мендан хафа булиб юрган бул-санг, кечирим сурашим мумкин, мени кечир ёшлик бебошлик дейишади-ку.
Мен хам уйланганман, сен хам мана яна турмушга чикиб яна бир фарзанд-ди булибсан, мен бундан хурсандман, - деб Жалил Зилолани кулидан куйиб юборди.
Тиззалари калтираб, тили айланмай колган, Зилола нима киларини билмай хайкал мисол турган жойида котиб колганди.
- Демак, шахарли булиб кетибсанда, - деб сузида давом этди Жалил, унга парво хам килмай. - Бу фабрикани иш юритувчиси мени танишим, уни ёнига иш билан келгандим, сени тасодифан куриб колдим, куркма...
- Жалил майли, мен кетай мен хакимда билар экансан, илтимос бундан кейин мени курсанг, танимаганга олиб утиб кет, сен билан бир кишлокда тугилиб усдик, бир мактабда, синфда укидик, агар шуларни оз булсада хурмати бул-са илтимос мени тинч куй! - деди Зило-ла катъиятлик билан.
- Нима, сен мени курсанг тинчинг бузи-ладими? Бундан чикди-ки, сен мени хечам унута олмас экансанда...
- Йук-йук, мени тугри тушун, мен эрим-ни севаман, у жуда яхши инсон, мехри-бон ота, яна уйим бузилишини истамайман, илтимос кайтиб йулимдан чикма! Бу сафар узинга кийин булади...
- Охо, Зилол сал узингни босиб ол, мен хам сенга ёмонликни раво курмайман, охирги учрашувимизга хам беш-олти йил булди, сени бирор марта безовта килдимми, узимни яхши курган хотиним бор, лекин тугрисини айтаман сен бошкачасан, билсанг мен сенга сен уйлаганчалик бефарк эмасман, булма-са уша кунги вокеани хаммага овоза килибгина колмай, курсатиб хам куйи-шим мумкин эди, ишонмайсанми? Мана бунда хаммаси ёзилган, сени урнингда бошкаси булса мен билан бундай охан-гда гаплашмасди...
- Нималар деяпсан Жалил, нима ёзилган? - Зилоланинг огзидан нам ко-чиб кетиб томогига бир нарса тикилгандай овози чикмай колди.
Жалил чунтагидан шапалокдек келади-ган кизил рангдаги кул телефонини олиб Зилолага курсатиб:
- Агар вактинг булса суратларинг ва киска метражли кино курмокчи булса-нг айтарсан, шуни билиб куйгин-ки, бу ёзувни мен Нурбекдан бир канча пулга сотиб олганман, биласанми бу сен учун хам мен учун бир "бомба", агар у портласа иккимиз хам адойи тамом буламиз. Телефон ракамимни ёзиб ол, агар кургинг келиб колса айтарсан, - деб Жалил унга телефон ракамини айтиб куздан гойиб булди.
Зилоланинг устига осмоннинг бор огир-лиги келиб тушгандай, турган жойига михланиб колди.
Зилоланинг хикоясидан Хафизанинг телефонинг кунгироги булиб юборди. Хафизага турмуш уртоги кунгирок килаётганди.
- Дадаси, биз Зилола билан ишхонамиз ёнидаги кафедамиз, шу ерга келавери-нг уртогимга ёрдамим керак булиб колибди...
- Хой, Хафиза, - деб Зилола курсатгич бармогини лабига куйиб, эринга хеч нарса дема демокчи булди.
Хафиза телефонни столга куйиб:
- Хуш у кандай сурат, кандай кино экан? - суради жахл билан.
- Мен уша куни туни билан тулганиб чикдим, кандай нарса экан у деб уйлаб хеч уйимга етолмадим. Эртасини куни сабрим чидамай Жалил берган телефон ракамига кунгирок килдим, у менга шахар четидаги хонадонлардан бирини манзилини айтди, агар бормасам ёки бирор кишини бошлаб борсам, уша кинони Даврон акамга курсатаман деб пуписа килди......
- Хуллас сен, уша эски ишонувчан хиссингга буйсуниб, канот кокиб у ерга бординг, шундайми?!
- Йук...йук. Уша куни бормадим, нима килишга хайрон эдим яна уйкусиз бир кунни утказдим, лекин эртасига тушлик пайтида уша жойни суриштириб топиб бордим, бу шахар четидаги хароба сифат бир уй эди. Олдинига кириш-кирмаслигимни уйлаб эшик ёнида анча туриб колдим. У махаллада, хатто куш-лар хам сайрамасди, кайси эшикка карама, гуё бу хонадонларда хеч ким яшамайдигандай эшик олдилари хаётида супурги курмаганди. Аммо, яна уша ишонувчанлигим туфайли, эшикни аста такиллатдим...
- Зилола! - деб уни сузини булди Хафи-за, - сен чиндан хам ута содда, гулсан ёки узбилармон худбинсан, нега уша куни хеч булмаса менга айтмадинг, нега у ерга ёлгиз борасан, ахир бир марта чув тушурган уша аблах Жалилга ишониб кетавердингми, агар уша сенга айтган суратлар булганда, у сени шу етти йил ичида тинч куярмиди?!
Эшикни элликлардан утган, йук кошига каламда чизиб олган бир ялмогиз кампир башара аёл очиб уни ичарига таклиф килди. Унинг овози хам баъзи эркакларни овозидан колишмасди. У, Зилола ховлига кадам куйиши билан эшикни тамбалади.
- Кир ичкарига, Жалил сени кеча келади деганди, нега бугун келяпсан, - деб дунгиллади.
- Мен ичкарига кирмайман, узи кани чакириб беринг?
- Хозир йук, кунгирок килсак дарров етиб келади, сени келишингни менга тайинлаб кетганди, - деб аёл тугри бориб, рупарадаги хонани эшигини калитини бураб очиб, - кел, келибсан кирасан-да, сенга ухшаганлар тез-тез келиб туришади, куринишдан ундайла-рга ухшамаяпсан-ку, аммо мени уйимга покиза аёллар келмай куйганига анча булган....
- Бу нима деганингиз, танимаган билмаган одамингиз хакида ёмон хаё-лларга боришга уялмайсизми, ёшингизга ярашмаган гапларни гапир-манг?! Мен бу ерга уз ихтиёрим билан эмас, мажбур булганимдан келдим, - деб Зилола хонадан чикиб кетмокчи булди.
- Хай, тухта! Майли утир, нима мажбур килди, нима огуфуришлик килмокчимисан?
Зилола фикрини жамлаб, бу жой кандай жойлигини, Жалилга кандай алокаси борлигини билиш учун аёлни охирги сузига кушилди.
- Ха, топдингиз, биз оз пулга мукаб колдим, тирикчилик учун шундай килмокчи эдим.
- Шуни келишинг билан айтмайсанми? Кир утир, бафуржа гаплашиб оламиз, узим сенга зуридан топиб бераман, харидорлар ортингдан кувиб юришади.
Зилола оёги тортимайгина ичкарига кирди. Хона уртасига солинган дастур-хондаги колган-кутган нон бурдалари, буш шишалар ётишига караганда, туни билан кимлардир маишат килгани билиниб турарди. Зилола юраги така-пука урган холда хона четидаги креслога бориб утирди. Аёл унга яна бир бор бошдан-оёк караб чикиб, токчадан чинига тайёр куйилган чойни рангига ухшаган рангдаги ичимликни олиб, Зилолага узатди.
- Бу нима?
- Чой...совук чой, ичавер, чанкаб туриб-сан-ку...
Зилола чиндан хам чанкаганди, хаяжо-ндан томоги курикшаб кетганига аёл узатган суюклик айни муддао булгани-дан чинини бир кутаришда бушатди.
Каттик бош огригидан уйгонган Зилола, олдинига каердалигини англамай атро-фга аланглади, кейин сал узига келган-дай булди-ку, ахволини тушуниб хунграб йиглаб юборди. У хонанинг туридаги диванда факат ички кийимлари билан ётарди.
​​Эшик очилиб хонага Жалил кириб келди
У жилмайганча, нарирокда ётган Зило-лани куйлагини олиб унга отди.
- Нега йиглайсан, мазза килиб кайфин-ги килибсан-ку, Гули холам узларини кулбола чойларидан бериб мехмон килибдилар-ку, - деб Жалил унинг рупарасида пинагини бузмай жилмайиб турарди.
- Кандай ифлос, разилсан, шунчалик хам паст кетасанми, сен эркак эмассан, сени хам аёл тукканми, менимча сени шайтон туккан, анави хотин шайтонни ургочиси булса керак-деб Зилола куй-лагини кийиб, урнидан турмокчи булди.
- Бас! Учир овозингни, - деб Жалил уни буйнидан ушлаб диванга итариб юбор-ди.
Зилолани куркув босиб, тили калимага келмай колди, у тиззаларини кучокла-ганча диванни бир четига утирган-ча, бир нарсалар деб пичирлади. Кани энди гойибдан куч келса-ку, урнидан туриб рупарасида утирган одамсифат махлукни чавоклаб ташласа. Унинг хаёлида хамма якинлари бирин-кетин утаётганди. У яна шу Жалилга ишониб ахмоклик килиб куйганига узини пичир-лаб сукарди. У кузи тула ёш билан Жалилга караб:
- Жалил, мендан узи нима истайсан, сенга нима ёмонлик килгандим-ки, мени бу ахволга солябсан....
- Эх.. Зилола Зилола! Уша ёшлигин-даги мана шу ишонувчанлигинг хали хам колмабди, лекин сени кунглинг тозалигинг учун шундайлигингни хам биламан, тугрисини айтсам кеча келма-ганинга хурсанд хам булгандим, менда хеч кандай сурат хам кино хам йук эди, энди булса бор. Афсуски, у менда эмас у анави сен айтган шайтоннинг ургочи-сида, бугунги ахволингни хаммасини телефонга ёзиб олибди....
- Шундайми, майли энди менга барибир, мен узимни улдираман, йук яхшиси сени улдираман кейин узимни, - деб Зилола нарирокдаги дастурхонда ётган пичокни олиш учун узини отди, аммо буни олдиндан кура билган Жалил чакконлик килиб ундан олдин пичокни олиб куйди...
Зилоланинг ахдида куркитиш йуклиги-ни сезган Жалил уни авраб-алдашга тушди.
- Зилола! Жиннивой бу нима килганинг, яна нотугри хулоса чикаряпсан, мени сенга хеч кандай хусуматим йук, тунов кунги учрашувимиз чиндан тасодиф эди, мен шунчаки хазиллашгандим, - деди.
Зилола уни сузларини эшитмаётганди, унинг юзлари кизариб ловуллаб турар-ди, ичидаги Жалилга булган нафрати кузларида шундай акс этиб турарди, ичидаги "Жалил сени барибир улдираман, яхшиси сен мени улдириб куякол..." - Зилола "шок" холатга тушиб колганди, у шу пайтни узида хеч нарса-дан кайтмасди.
- Зилола...Зилол деяпман! - деб Жалил уни бир-икки елкасидан силкитиб, кейин юзига тарсаки тушурди. Зарбдан сал узига келган Зилола, Жалилга илти-жоли нигох билан караб:
- Жалил, нима учун, нега бундай берахм булиб кетдинг, ахир сен зиёли бадавлат одамларни фарзанди эдин-ку, сенга нима етмасди, нега бу йулни танладинг, нахотки икки болали аёлни кахшатиб рохатлангсанг? - деб Зилола хурланиб йиглаб юборди.
- Яна уз билганингдан колмайсан сен киз.


Мен сенга кулимни учини хам тек-кизмадим, узимни суратга олиб жинни булибманми. Майли, мен сенга ёрдам бераман, суратинг таркаб кетмаслиги учун пул керак, куп пул.
- Канча? Озгина йигиб куйганим бор...
- Беш миллион, хали бунга унаса, булмаса бундан хам куп булиши мумкин...
- Нималар деяпсан, менда бунча пул йук.
- Куйсангчи Зилол, фабрикада нима иш килишингни, маошинг канчалигини мени билмайди деб уйлайсанми?
- Мени маошим унчалик куп эмас, ишонмасанг бошлигимиздан сура уни танир экансан-ку, лекин бир оз озайти-рсанг унга булиб беришим мумкин, мана бу тиллаларимни хам бераман, - деб Зилола такинчокларини ечмокчи булганди уни Жалил тухтади.
- Керак эмас такинчокларингсиз эринга кандай куринасан, майли бошка йулини топамиз, мен опа билан гаплашаман, сен анави эшикни очсанг сув бор юзла-рингни бир ювиб, узинга караб ол. Кеч кириб коляпди, узим катта кучага ташлаб куяман - деб Жалил хонадан чикиб кетди.
Жалилга ишонмаса-да, Зилолани сал кунгли урнига тушиб, у айтган эшикни очди. У хона ваннахона эди.Зилола юз кулини ювиб, бирдан кузи бундан бир неча йиллар олдин курган манзарага кузи тушиб колди. Ванна четида шприц ва икки каричча чикадиган резина жугут турарди. Биринчи турмуши, кизи-нг отаси билан шу офат туфайли ажра-шиб кетганди. Ёшгина эринг шу огу туфайли гужанак булиб тирашиб ётиши кузи олдига келган Зилола у ердан кандай отилиб чикканини хам билмай колди.
- Хуш, Зилола гап бундай, олдингда икки йул бор, биринчиси эртагаёк уч миллион олиб келасан ва суратларинг-ни телефони билан оласан, иккинчиси оз-оздан учга булиб беш миллион бера-сан мухлат икки ой. Ха, яна мен айтган одамга беш миллион карзим бор ва буни икки ойда узаман деб тилхат ёзиб берасан.
Жалил бундай ишларни килавериб устаси фаранг булиб кетганди.
Эски хотиралар ёдига тушиб бир оз хаёл олиб кочган Зилола, олдинига Жалилни сузларига тушунмади, кейин сал англагандай булиб, унинг иккинчи таклифига рози булди.
Ёшлигидан кишлокнинголди оиласида вояга етган Жалил, мактабга хам хеч пулга зорикмаганди. Унинг отаси катта амалдорлардан булиб, углининг тарби-ясини тамомила хотинига топшириб куйганди. Хотини эса углининг уша ёш-ликда хам килиб юрган баъзи номаъкул ишларини шухликка йуйиб рига айтмаганди. Мехнат килиб пул топишга урганмаган Жалил нихоят тез ва куп пул топиб бойиб кетишни осон ва разил йулини топганди. Олдинига бировларга фоизга пул бериб, кейин эса "шантаж" йулига кирган Жалил, бу разил ишларига хам кунмай кора дори савдосига хам аралашиб колганди. Айникса, синфдоши Нурбекни хам карзга ботириб ташлаганди. Шунинг учун хам Нурбек унинг айтганларини сузсиз бажариб итдек кун куриб юрар-ди. Аслида, Жалил Зилоланинг кейинги турмушга чиккандай кейинги хаётидан хабари йук эди, аммо килиб юрган иши шу булгани учун Нурбек унга Зилола хакида маълумот йигиб олиб келиб берганди. Бу улакисахурлар Зилола каттагина хусусий фабрикада бош хисобчи эканини билгандан сунг, уни бу тузокка илинтириш режасини уйлаб топишганди.
- Менга кара Зилола, шу иш битса сени кайтиб безовта килмайман, пул топила-ди, оила пулдан азиз, яна ахмоклик килиб эринга ёки бирор кимсага айтиб юрма, мени оркамда турганлар бор, улар учун одамни жони товукникичалик хам эмас, тилинга эх-тиёт бул, хозир сени Нурбек айтган жойинга ташлаб куяди, менга узинг кунгирок килма мен узим сени топаман, биринчи пулни уч кундан кейинга тай-ёрлаб тур канча булса хам, - деб Жалил навбатдаги улжасини кучага кузатиб куйди.
Нурбек шахар марказигача лом-мим демай машинани хайдаб келди. У машинани орка эшигини мулозамат билан очиб, - Зилола, орангизда булаё-тганларга мени алохам йук, мен бир оддий хайдовчиман шуни билишингни истардим, - деди.
Зилола карахт холатда эди. У машина-дан тушиб Нурбекка бошдан-оёк наф-рат билан разм солиб, - биламан Нурбек, сени жуда яхши биламан, сен Жаллилни куппагисан-ку танимай улибманми, йукол ялокхур ифлос, - деди.

Икки дугона утирган кафега, енгил тамадди килиб олиш учун йигит-кизлар бирин-кетин кириб кела бошлашди. Зилоланинг бошига тушган бу кургили-кка Хафизанинг юраги ортга тортиб кетаётганди. У дугонасига нима дейи-шга хам хайрон эди.
- Хафиза, яна бир гап Жалилга ишонма-ганим учун хам болани олдиргандим, дугонажон, - деди Зилола секин овозда.
- Дугонажон, балки пул керакдир, бир оз йикканим бор, берайми? - деди сид-кидилдан Хафиза.
- Йук, пулни бир иложини килдим, ишкилиб эртага охирги беш юзмингни берсам, телефонни берса булди. Тугриси, Достон акамни кузларига тик кара олмайдиган булиб колдим, кузимга болаларим хам куринмайди, еганим корнимга тушмайди дугонажон, сабрим чидамай сенга ёрилгим келга-нидан чакиргандим, сени хам ташвиш- га куйдим дугонажон...
- Юрагинга койилман, мен бу дардни бир кун хам кутара олмасдим...
- Агар Жалил эртага сузида турмаса, эринга айтмасак булмайди, ахир у киши бу ишни сассиги чикмайдиган бирор йулини топардирлар, тугрими?
- Албатта , эртага каерда пулни беришинг керак?
- Билмадим, хар сафар турли жойни айтади.
Зилола чиндан хам жуда хоргин кури-нарди, дугонасини жуда яхши курган Хафиза кузларига ёш келиб уни кучок-лаб олди. Хафизанинг эри кафега кириб келмаганда балки икки дугона анчага-ча шундай туриб колишган буларди. Эр-хотин Зилолани уйига ташлаб уйларга кайтишди.
Туни билан уйкуси кочиб тулгониб чиккан Хафиза биринчи хурознинг кичкиригини эшитиши биланок эрини туртиб уйготишга тушди.
- Саид ака! Туринг илтимос турсангиз-чи!
- ХА, тинчликми? Хали супи азон аймай нега турткилайсан, нима гап?!- - Дадаси кунглим гаш, Зилоладан хавотирданман.....
Хотини энди барибир ухлатмаслигини билган Саид огзига сигарет солиб тутатди.
Корнида гап турмайдиган шаддодгина Хафиза дугонасининг сирини окизмай томизмай эрига айтиб кунглини бушат-ди ва сузнинг охирида, - дадажониси бу дугонамни сири эди, лекин чидай олма-дим, айтиб тугри килдимми йукми бил-мадим, туни билан ухламай чикдим, бирорта маслахатингиз керак дадаси, - деди.
- Биласанми Хафиза, мен дугонангга эмас-ку анави синфдошларинг Жалил билан Нурбекка ачинаман, улар ут билан уйнашиб куйишибди...
- Товба, бу нима деганингиз, уша номардларни нимасига ачинасиз?
- Айтишинга караганда, улар бундай ишларни факат дугонанга эмас, купчи-ликка килиб юришган куринади, бирда-нига бундай йул тутишга хаммани хам журъати етмайди. Майли, бу гапни Дос-тон акага айтмаса булмайди, - деди Саид урнидан турар экан.
- Хой, дадаси! Мен ахмок сизга ишониб сиримни айтсам, сиз булса уни Достон акага айтиш керак дейсиз, мен дугонамни олдида нима деган одам буламан?
- Бу ерда сени ким булишингни кизиги йук Хафиза, бу разиллик чангалида бир аёлнинг, онанинг номуси, бир эркакнинг гурури, бир оиланинг такдири турибди. Сиз аёлларга баъзан хайрон коламан, килар ишни килиб куйиб кейин хамма-сига эркаклар айбдор деб куя коласиз-лар, - деб Саид ташкарига чикиб кетди.
Апил-тапил нонушта килаётган Саид хотинига кул телефонини олиб келиши-ни айтди.
- Дадаси, нима килмокчилигингизни менга хам айтинг, - деди Хафиза теле-фонни эрига узатар экан.
- Бу гапни Хафизахон, милицияга айтиб булмайди, тушундигизми?
- Хафиза кулиб юборди.
- Ха, нега куласан? - деб жилмайди Саид.
- Тавба, милицияга айтиб булдим-ку, жуда кизиксизда урток капитан, - деди Хафиза узининг аранг кулгидан тухта-тиб.
Туни билан бугунги кунни уйлаб мижжа кокмай, не-не хаёлларга бориб чиккан Зилола, кизи тайёрлаган нонушта дас-турхони ёнига келиб аста утирди. Теле-фонда ким биландир узок гаплашиб, уни ёнига келиб утирганини хам сезма-ган Зилоланинг фикри хаёли уша Жалилда эди.
- Дадажон, яхши ётиб турдингизми? Ойижон, соглигингиз яхши бошингиз огримай колдими? - деган кизининг овози хам Зилоланинг бошини эгаллаб олган хаёллардан халос кила олмади.
Икки ярим ойдан бери, узини касалга солиб хаёли паришон булиб юрган хотинининг кунглига йул топа олмай юрган Достонбек, хозиргина телефон-даги гапдан сунг, калаванинг учи курингайдай булганини билиб, ун беш ёшли кизининг узи билганича ковуриб келган тухумни иштаха билан тановул кила бошлади.

- Зилола, нонушта килмайсизми? - деди камдан-кам холларда хотинини сизлайдиган Достонбек унга зимдан караб.
- Менга караманглар, сизлар бемалол нонуштангизни килаверинг, мени ишта-хам йук, ха айтгандай укангни уйготма-йсанми, богчасига кеч колмасин, - деди Зилола, кизига караб.
...Онасининг сузларига хайрон булган кизи, дадасига караб елка кисди. Достонбек эса бизни холи куйгин дегандай кизига имо килди.
- Зилола, ишхонангизда тинчликми? Нима бош хисобчилик кийин эканми? - деди Достон.
- Дадаси, нимага сизлаяпсиз бирор гунох иш килдимми? - деди Зилола сергах тортиб.
- Бу нима дейилади билмадим-ку, аммо уз углини каердалигини унутиб куйган онани биринчи куришим.
- Икки кун олдин бувасига эргашиб кет-ган углини хам ёдидан чикариб куйган Зилола узидан уялиб кетди.
- Вой дадаси кечиринг, бунинг каранг хаёл олиб кочибди, тугриси хам бош хи-собчиликни иши куп экан, бугун бориб таътилга чикишга ариза бераман, чинда анча чарчабман шекилли.
...........Телефонда Саид билан сухбатла-шган Достонбек, хотинини куп кийнаб утирмай, тезда кийиниб уйдан ишга деб чикиб кетди. Эрини бир амаллаб кучага кузатган Зилола урнига кайтиб келиб утирди.
- Ойижон, сизга нима буляпди узи, дадам сизга анчадан бери бир гап айтаман деб юргандилар, яна ковун тушурдингиз, бугун айтмокчи булгандилар...
Зилолани кузлари косасидан чикиб ке-тай деб кизига каради, у ёнига келиб утирган кизини икки елкасидан махкам кисганча:
- Кандай гап сен биласанми, яхши гапми, ёмонми? - деб кисти басга олиб олди.
- Вой, ойижон, секинрок.... Бу нима кил-ганингиз, елкамни огритяпсиз, ойижон!
Кизининг куркинч тула кузларига кузи тушган Зилола узига
келиб уни багрига босиб, йиглаб юборди. -
"Кечир кизим, ичимдан утганини узим биламан" - дея олди холос.
- Ойижон, она кизи билан сирдош була-ди дейишади, мен хам катта киз булиб колдим, балки сизни кийнаётган нарса-ни менга айтиб кунглингизни ёзарсиз, бу кетишда тобингиз кочиб ётиб колсангиз биз нима киламиз?!
- Кизим, дадангни менга нима гаплари борлигини биласанми, нимани айта олмай чикиб кетдилар?
- Сизни хурсанд киладиган гаплиги аник, сиз хавотир олманг, дадамни кузатдингиз, эрта кундп каерга кетяп-сиз деб сурамадингиз, дадамни олди-ларида умуман утиргингиз келмай кол-гани яккол билиниб турибди, ахир ойи-жон... Ёки дадамдан кунглингиз колди-ми ёки улардан беркитиб бирор ёмон ишга кул уриб куйдингизми?
- Йук, ундай эмас кизим, сен ундай ёмон фикрларга борма, хаммангизни олдингизда мени виждоним тоза, хаммаси яхши булади, мен бугун ишга бориб таътилга чикаман, жуда чарчадим, бир оз дам олсам хаммаси урнига тушади кизим, анча ёнимга кириб колдинг, сен даданга ва уканга яхши карагин, уларни овкатидан хабар-дор булиб турсанг булгани, - деди Зилола куз ёшларини артар экан.
- Ойижон, бугун докторга боринг, истасангиз бирга борамиз....
- Кизим, бугун ишга бормасам булмай-ди, ишдан эртарок чикиб келишда док-торга учраб келаман, Худо хохласа ха-ммаси яхши булади, кизим. Сен яхшилаб нонуштангни килиб мактабин-га бор, мен хам ишимга борай, - деб у урнидан туриб ичкарига кирди.
У кийиниб сумкасига эридан беркитиб куйган беш юз мингни солиб бир оз уй-ланиб колди. Зилола хаёлига келган нарсадан эти жунжикиб, бир оз хона остонасида туриб, кейин шахдам кадам ташлаб ошхонага кирди-да, уткир пичоклардан бирини олиб уни хам сум-касига солди.
- Урток полковник! Хамма гапни тушун-тирдим, агар рухсат берсангиз тадбир-га узим бошчилик килсам, биласиз Даврон акани оиласи билан оилавий борди-келдимиз, унинг оиласига отилган тош менга хам отилгани, хозирча кулимизда уша телефон йук экан, катъий чора кура олмаймиз...
- Саиджон, нима демокчилигингни тушунгандайман, мен режангни амалга оширгунингча кулогимни кар, кузимни кур килиб туришим керак шундайми?.
- Худди шундай, Зокир Бурхонович бу ерда бир оилани такдири хал буляпди...
- Оила шаънини уйлаётганинг яхши, буни тугри тушунаман, Достонбек хам яхши йигит, аммо максадинга етганинг-дан сунг хаммаси конуний булиши керак ва жуда ошириб юборманглар. Сенга йигирма турт соат вакт бераман, хар икки соатда шахсан узинг ахборот бериб турасан, ишкилиб режанг пухта-ми?

- Хар холда бундай масалаларда яхши устозни таълимини олганман, - деб Саид жилмайиб куйиди.
Саид, бошлиги Зохир Бурхонович билан яна бир бор режасини куриб чикиб, Достон таклиф килган уйга етиб борди.
- Ассалому алайкум Достон ака!
- Ваалайкум ассалом, келинг Саиджон, - деб Достон у билан кул бериб сурашиб олдиндан тайёрлаб куйган дастурхонга таклиф.
- Достон ака, узр бир оз куттириб куйдим, яна бир гап оилавий ишингизга аралашиб балки нотугри килгандирман, аммо бу муаммоингиз сирлигича кола-ди, бугун хаммасини хал киламиз, Хафиза айтгандан кейинок биринчи сизга кунгирок килдим, Зилола хам кузатувда уни химоя килишади хотир-жам булинг.
- Сиздан биргина илтимосим, мен оиламга тегишли нарсани олишим керак, улар мен учун азиз булган оиламга тажоввус килишди, агар ихтиёр узимда булганда уларни узим жазолаган булардим, балки аёлингиз сизга айтиб тугри килгандир хам.
- Достон ака, кизишманг хаммаси яхши булади, ака агар уша суратларни халиги нима десам экан...
- Илтимос, бу хакида гаплашмасак дегандим, менимча бу Жалил деганлари купчиликни кахшатиб юрган куринади, у чет эл киноларини ёшлиги-да куп курган булса, майли унга уша киноларни мукаддимасини курсатиб куяман, - деб Достон хаёл суриб колди.
- Факат ошириб юбормайсиз деган умиддаман, - деди Саид кимгадир телефонидан кунгирок киларкан жилмайиб.
- Эрталаб кунгирок килганингиздан кейин, шайтон каерларга бошламади дейсиз, факат Зилолани ва болаларни уйладим. Лекин, режангиз менга ёкди, бундайларни узларини куроллари билан жазолаш керак узи.
- Алло...хуш нима гап?
- Яхши йигитлар, режадан чикманглар, ошириб юборманг, омад! - деб Саид гушакни куйди.
- Кайси бири, - деди Достон кизикиб.
- Нурбек машинасида кучага чикибди.
- Орадан бир ярим соатча утиб, улар утирган уйга бир йигит кириб келиб, Саидга бир халтачани берди.
- Хуш кандай утди?
- Иш осон кучди, у бахтимизга тугри уйидан чикиб купинча муштлаш булиб турадиган барга, бош огригини босгани келди. Биз режа буйича жанжал чикар-дик, мен Нурбек мушт кайтарса керак деб уйлагандим, йук ундай булмади куён юрак экан, бир икки бикинига тушгандан сунг чунтагидаги борини узи чикариб берди, - деди йигит.
Саид, халтадан телефонни олиб Досто-нга узатди.
- Ха, анча киммат телефон экан, - деди Достон.
Саид халтани стол устига агдариб, нар-салар ичидаги яна иккита телефон чипига кузи тушди.
- Буларни хам узи бердими?
- Йук, урток капитан, шубха уйготмайлик деб машинасини хам ечинтириб олдик, бу нарса хуждатлари ичидан чикди, хар эхтимолга карши олиб келавердик.
- Бечорани хароб килибсизлар-да, - деди кулиб Саид.
- Хозир каердалигини билсангиз янаям кулгингиз кистайди, у хозир милицияда уни шилиб кетганларни устидан курсатма беряпди - деди йигит жилма-йиб.
Саид чипларни Достонга узатди. Лекин чипларда хам телефонда хам уни кизиктирган нарса йук. Аммо, Достон-ни бошка бир нарсага кузи тушиб колиб уни Саидга узатди.
- Бу одамни танияпсизми? - суради Достон.
- Ха, ахир бу киши сизни хисобчингиз ва анави фабрикани бошлиги-ку!
- Ха, у одам мени хамкорим хам.
- Урток капитан менга рухсатми, - деди нарсаларни олиб келган йигит.
- Ха, факат эхтиёт булинглар, анави Жалилни кулдан чикариб юборманглар яна, - деди Саид телефондан кузини узмай. Ха деганда чикиб кетмаётган йигитни сезиб, у бошини кутарди.
​​- Саид ака! Сизга айтгандим-ку, хотинимни кузи ёрийдиган деб...шунга...бирровга боришим керак эди. Тугрукхо-нага кушнилар олиб боришибди, тугиб-ди хам, угил курибман, хозиргина кунгирок килишди.
- Ия, яхши-ку, умри билан берган булсин, - деб Саид йигитни кучогига олди. - Биласанми лейтенант, биз бу касбни танлаганимизда оиламиз кувончини ва ташвишларини, узгаларникидан устун куймаймиз деб ваъда берганмиз, мени хам биринчи фарзандим хизмат сафардалигимда тугилган, уни икки ойлик булганида кулимга олганман, лекин майли сенга ярим соатга рухсат бераман, бориб бирров куриб, дояларга атаганингни бериб дарров ортингга вазифангга кайт, келишдикми?!

​​- Тушундим урток капитан, хизматни давом эттиришга рухсат этинг, - деди ёш лейтенант бошлигини гапларидан рухланиб ва шошилганча уйдан чикиб кетди.
- Энг яхши йигитларимдан, келажаги порлок йигит, - деди Саид Достонга юзланиб.
- Саиджон, бизга керакли нарса Жалил-ни узида эканда?
- Жалилда булса ундан олишимиз осон, аммо анави Гули деганларида булса ишимиз кийинлашади, лекин сиз хотир-жам булинг, уни хам бирор йулини топармиз, хозир эса кутишдан бошка иложимиз йук, хозирча хаммаси режа-дагидек кетяпди. Ха айтгандай, Достон ака анави танишларингизни намозхон, дегандингиз адашмасам туй килганида бирга олиб боргандингиз хам, тугрими?
- Одамни оласи ичида булади деганла-ри шу эканда, ким уйлабди дейсиз, бал-ки хозирда бундай маишатвозлик килишмаётгандир, ахир Жалилни улжа-сига айланиб кузлари очилгандир. Хар жума келган кетганга жумалигини эслатиб, хонамга икки уч марта кириб мени жума намозига кеч колмайлик деб юрган одамни бу ахволда куриб узим хам жуда лол колдим.
Достон сузини тухтатиб, хаёлга чумди. "МЕН-КУ бировларни гапиряпман, аммо хотиним бу разилларнинг турига кандай тушди экан, ....эх ....Зилола, Зилола...."- деб кунглидан утказарди.

Безориларга учраб, хонавайрон булган Нурбек милицияга уни тунаб кетганла-рни юз тузилишларини ёдида колганча айтиб ариза ёзиб, бинодан шошилганча чикдида, машинаси ёнида кулогига телефон куйиб турган ёшрок йигитни олдига келиб, ундан телефонини бериб туришини зорланиб сураб колди.
- Майли ака бемалол, факат пули озрок эди, - деди йигит.
- Э, куркма ука, бир кишини каердали-гини билиб олсам булди.
Нурбек шоша-пиша ракамларни териб, бир оз туриб колди. У телефонни куло-гига куйиб, эшитилар эшитилмас "олса-нчи номард" дерди. Биринчи уриниши зоя кетиб, яна иккинчи бор бошка теле-фон ракамини терди. Кимдир гушакни кутарди шекилли:
- Алло, Жалилмисан? Илтимос дустим каердалингни айт, уша ерга етиб бораман, иш чаток бориб хаммасини тушунтираман, - деди.
У телефонни эгасига кайтариб, рахмат-ни хам айтмай машинасига утириб, бакиртирганча уни миниб жунаб кетди. Нурбек узи билмаган холда милиция ходимларига раками хам, у бориб тура-диган уйни хам манзили бор эди.
Ховликиб келган Нурбек эшикни очган ёш жувонга хам карамай, Жалил ястаниб ётган хонага кириб борди. Югурдагининг важохатини куриб, Жалил дудукланиб колди.
- Тинч...Тинчликми? Нима гап Нурбек?
- Мени уришди, тепишди, шип-шийдон килишди...
- Куппа-кундузи-я, ким уради сени, каерда?
- Барда, дустим барда!
- Мен сенга куп бор айтганман уша ерга камрок бор деб, нимангни олишди узи, яна курсанг таний оласанми?
- Телефоним, икки юз доллар ва эллик минг пулимни олишди, колганига, машинамдан хам магнитофонни сугуриб кетишибди, курсам танийман албатта, бориб милицияга хам ариза бериб келдим.
Жалил сал узига келиб, жойига утириб Нурбекдан хаммасини бафуржа айтиб беришини суради
- Тухтачи Нурбек, факат сени уришди-ми? Балки улар сени олдиндан кузатиб юришгандир?!
- Йук, мен улар билан орками-кетин барга кириб бордим, улар кира солиб, мендан олдин кирган болаларга осилиб кетишди, уларни кок килиб, кейин менга утишди.
- Сен индамай хамма нарсангни топши-рдинг шундайми?
- Улар уч киши эди-да, хаммаси бир зумда булди, дарров куздан гойиб булишди.
- "Угрини карокчи урибдида" - Жалил бикинини ушлаб кула бошлади. - Шу кетишингда машинангдан айриласан.
- Мен уламан десам сен куламан дейсан-а, Жалил.
Нурбекни ёдига бирдан телефон чипла-ри тушиб колди. У урнидан шошилганча эшик томон юра бошлади.
- Хой! Нурбек! Яна нима булди?
- Мен хозир, машинада бир нарса бор эди-деб Нурбек хонадан чикиб кетди.
Машинага ховликканча тушиб, чиплар турган жойдан уларни топа олмаган бошини чангалланган-ча утирган жойи-да утириб колди. Шу пайт у орка уриндик томондан " - Нурбек пурим! Мабодо, чипларни кидирмаяпсизми?" - деган овоз эшитди.
- Кимсиз, сизга нима керак?
- Хозир мени айтганларимни сузсиз бажарсанг, узинга яхши булади, сени шеригингда бир нарсамиз бор ушани оламиз ва сени хам тинч куямиз, гапимни эшит, бизни уйга шовкин кил-май киришимизга ёрдам берасан, агар бирор хунар курсатсанг, бу сафар уриб утирмаймиз, корнингни ёриб бошинга ичагингни салла килиб ураб кетамиз, тушундингми?
Бикинига пичок тираб турган ким эканини тушунган Нурбек тили ковланиб рози булди.
- Булди, тушундим, шу холосми? Албат-та, нима десаларинг киламан факат урмасаларинг булди.
Жалилни эшитгани Нурбекни "менман" деган овози булди холос. Юзига тушган каттик муштдан хушидан кетган Жали-лни оёк-кулини ва кузини боглаб йигит-лар уни юз тубан ёткизиб куйиб, уйдаги керакли нарсани олиб куздан гойиб булишди.
Достон нималарни хис килаётганини факат узи ва Яратган биларди. У теле-фон оркали ходимларига курсатмалар бериб утирган Саидга бир нарса демок-чи булиб огиз жуфтлаганди, Саид унга савол билан мурожаат килиб колди. Саидни максади Достонни фикрини чалгитиш эди. Чунки эр йигитни бошига тушган бундай разилона ишни унча-мунча инсон шунча-ки хазм кила олма-слигини яхши тушунарди.
- Достон ака, сиз олдин ички ишларда ишлаган экансиз, нега чикиб кетгансиз? - деди Саид.

Достон кутилмаган, колаверса ноурин саволдан бир оз уйланиб колди. У фикрини бир жойга жамлаб, жилмайган холда:
- Буни тарихи узун, аслида мени ёшлигимдан биргина орзуим булган у хам булса, жиноят кидирув булимида ишлаш. Астойдил орзу килсангиз ниятингиз холис булса, албатта макса-дингизга етар экансиз. Аммо у пайтла-рда Ватанимиз мустакилликка эришмаганди. Бу ишни соати йуклигини сизга тушунтирибутиришимни кераги йук. Хар доимгидек навбатдаги топши-рикни бажариб ярим кечаси уйга кайтиб келаётгандим, йул четида бир кизни куриб колиб тухтадим, кизга кимлигимни айтганимдан кейингина машинам ёнига якинрок келди, у жуда куркиб кетганди, сабабини сурадим, уни акалари улдирмокчи булиб кидириб юришганини айтиб колди. Киз укимокчи, акалар эса уни турмушга беришмокчи бу одатий оиларимизда уша пайтларда куп учрайдиган холат эди. Кеч кириб колгани учун нима килишни билмай уни уйга таклиф килдим, ахир киз болани милиция були-мига ташлаб кета олмасдимда. Уша пайтларда уйланганимга уч йилча булиб колганди, ишимнинг хотинимга ёкмаслиги ва устига устак Яратган биз-га фарзанд бермасди, уйда булган кун-ларим доим жанжалдан бошим чикмас-ди. Ота-онам килган ишимни тушуниш-ди, аммо хотинимнинг анчадан бери кайнаб юрган газаби баттар кайнади. Ишимдан бушашимни хар куни тайинлаб жанжал чикарадиган хотинимга кучадан олиб келган эндиги-на мактабни битирган киз дард устига чипкон булди. Киз онам билан ётиб эр-талабда туриб нонушта хам килмай рахмат айтиб уйдан чикиб кетди. Мен хам ишга кетдим, тушлик пайтида эса эшитдим-ки, хотиним хам куч калонини олиб уйига кетибди.
Уша кундан бошлаб мен кайнотам ва кайиногалимни газибига учрадим. Ишда хам уйда хам халоватим йуколди. Ушанда 1989 йиллар эди, бир-дан кайнотамни пичоги мой устида булиб колди, таниш билишлари купайиб кулини каёкка узатса етадиган булди. Хуллас аризабозликлар бошланди кейинрок эса машинамдан наша топишди, мендан мушт еган одамлар хам пайдо булишди, энг ачинарлиси мен яхшилик килиб ярим кечаси уйимга олиб кириб бошпана берган кизимни тухмати ошиб тушди. Отам бечорани ёзмаган жойлари колмади, мени такил-латмаган эшигим.
Арзимни эшитадиган одамни топа олмадим. Ишдан бушамаслик учун нималар килмадим дейсиз. Аммо уша пайтда менга ким ёрдам кулини чузмокчи булса "мушт" ерди.
Охир окибат ишдан барибир бушатиш-ди. Бу менинг бошимга тушган ишлар ота-онамни укаларимни бошини эгиб куйди. Гирт бекорчи булиб колдим. Тугилиб усган уйимда хам узимни ортикчадай сезардим. Ушандай тушкин кайфиятда юрган кезларим, шу хонадон эгалари билан тасодифан танишиб колдим...
Достоннинг хикоясини уйга кириб келган, кичик лейтенат Фуркатни шарпаси бузиб юборди.
- Урток капитан, топширик бажарилди, - деб у кулидаги саллафан копчани Саидга узатди.
- Бу сафарги улжа катта-ку, шуни хам-маси уша Жалилникими? - деб копчадаги хамма нарсани стол устига агдарди.
- У ерда бир киз хам бор экан, шубха тугилмаслиги учун уни хам бир иккита нарсасини олишга тугри келди. Кизни нарсалари анави кичик салафандаги тилла такинчоклар ва телефон. Яна бир нарса сизга мухим булган нарса анави кизил телефон, уни дозалаб сотишга тайёр килиб куйилган кора дори турган жавондан олдик...
- Тушунмадим, бу айнан ушалигини...
- Йук, йук, нотугри тушунманг, мен хатто уни ёкиб хам курмадим, айнан ушалигини бизга "сидкидилдан" ёрдам бераётган Нурбек айтди. Унинг айтиши-га караганда бу уша Гулиники экан, чиндан хам Жалил ундан икки миллио-нга сотиб олган экан. Хуллас улар бизни Даврон ака ёллаган одамлар деб уйлашди. Нурбекни гиёхвандликка кар-ши кураш булимига топшириб, узимиз келавердик, менимча хозир Жалил хам Гули хам ва уларни назоратида.
........Саид телефони олиб Достонга уза-тди. Достон уни кулига олиб бир оз уй-ланиб туриб, телефонни оёги тагига ташлаб пачоклаб ташлади.
- Шундай килишингизни кунглим сезга-нди, Достон ака!
- Рахмат, Саиджон! Оилам обруси учун кайгурганингиз учун, - деб кузлари ёшга тулиб Даврон уни кучоклаб олди.

Саид хотини Хафизадан, Зилоланинг бошига тушган кулфатдан хабар топгач, дархол ишга киришди. Жалид ва унинг гумаштаси Нурбекни ушлаш хеч нарса эмасди.
​​Аммо узига акадек булиб колган, икки фарзандни устираё-тган, биринчи турмушлари унгидан кел-май, иккинчи бор бахт илинжида хаёт йулларини бирлаштириб утмишдаги хатолардан хулоса чикариб янги оила-ни барпо килган икки инсоннинг такди-рига хам Саид бефарк карай олмасди. Агар Жалилни кирдикорлари конуний йул билан очилса, оила пойдеворига дарз кетарди. Колаверса, ёшлигидаёк етимлик зардобини татиб курган энди-гина багри бутун булиб ота-онаси багрида хаёт уммонига юрагида ширин орзу-умидлар билан кадам куяётган Зилоланинг кизи хам очилмай сулиши мумкин эди. Тергов суруштирув ишлари, суд айникса оила бошлиги бул-ган эркак зотини жуда мулзам холатга тушириб куйган буларди. Узбек миллати учун ор-номус, шарм-хаё устун туришини билган Саид йул-йула-кай ажойиб режа тузганди. Узидан ёши улуг ва махоратлари купрок устозлари-дан куп нарсани урганган Саид жиноят-чиларни узларини куролларини узлари-га ишлатишни режалаштириб, кул ости-даги ёш ходимлардан "тезкор" гурух тузди. Уларга вазифаларини обдон тушунтирди. Саид нима килмокчилиги-ни Достонга хам тушунтириб унинг аччик устида бирор жиноят килиб куймаслиги учун тадбир тинчлик билан утгунча у билан бирга булди. Саиднинг максади ягона эди у хам булса оилани саклаб колиш ва эр-хотинлар уртасида келажакда шубха ва гумонларни булмаслигини таъминлаш.
Саид килинган ишга доир хужжатлар-ни жамлаб бошлиги полковник Зокир Бурхоновични хузурига келди.
- Киришга рухсат этинг!
- Кир, киравер капитан кани утирчи, хуш кандай утди?
- Хаммаси режадагидай, асосий тафси-лотлар мана бунда ёзилган, - деб Саид папкани бошликка узатди.
Зокир Бурхонович когозларга бир куз югуртириб чикди.
- Канийди хамма жиноятлар шундай осонликча очилса, анави аёл ва иккита-си бир оз озодликда юриб туришига тугри келади, чунки уларга кора дори-ни ким етказиб бераётганини билиши-миз керак, майли бу хакда энди бошка булим шугулланади. Йигитларга рахма-тимни етказ, ха... Достон калай ишкилиб у бирор ножуя харакат килиб куймайдими?
- Достон ака, сиз айтганчалик мард ва сабрли эканини курдим, айтганингизни килиб охиригача узим билан олиб утир-дим. Достон акадан узим хабар олиб тураман, хотиржам булинг. Йигитларга хам рахматингизни етказаман, улар чиндан хам яхши ишлашди, - деди Саид урнидан туриб Саидни елкасига кулла-рини куйиб эшиккача кузатиб куяр экан.
Саид килган ишидан узи хам хурсанд эди. У бошлик хонасидан чикиб хавотирда утирган рафикасининг ёнига хушхабарни айтишга шошилди.
Кушни турли хаёллар ва Жалилни кунгирогини кутиб утказган Зилола кандайин кеч кириб колганини хам билмади. Челагини тараклатиб кириб келган фаррош аёл унинг хаёлларини булиб юбормаганда, балки бошка бирор шарпа булмагунча яна утираве-риши хам мумкин эди.
- Ия, кечирасиз мен сизни кетгансиз деб уйлабман, майли Зилолахон кейин кирарман, - деб фаррош аёл ортига кайтмокчи булди.
- Кираверинг, келинг хеч булдими? Хозир кетаман, бемалол ишингизни бошлайверинг, - деди Зилола иш столи-ни сарамжонлар экан.
- Зилолахон кизим, хафа булманг-ку, эрни бунчалар куттириб куйиш ярамай-ди, ярим соатча олдин дарвоза ёнида турган Достонжонга кузим тушгандай булувди, - деди аёл хазиломуз жилма-йиб.
- Достон акам келибдиларми?
" Бундай одатлари йук эди-ку, доим бирор ишлари булса олдин кунгирок килиб кейин келардилар ёки бирор гап-дан хабар топдилармикин, тинчликми-канг ишкилиб? " деган хаёллар билан Зилола шоша-пиша ташкарига отилди. У бир ойдан бери еган овкатининг тайи-ни йук, кам уйку булиб колган, бугун эса умуман бир култум хам сув ичма-ган холсизланиб колган Зилола, унга жилмайиб караб турган Достоннинг ёнига ётиб боришига икки кадам колга-нда боши айланиб хушидан кетди. Буни курган Достон уни аранг ушлаб колиш-га улгурди.

Узига нотаниш булган хонадонда уйку-дан уйгонган Зилола атрофга алангларкан, хона деразаси ёнида куёшнинг чикишига маъюс караб турган эри Достонга кузи тушди.
Достон Зилоланинг уйгонганини сезиб у ётган диваннинг ёнига келиб утирди. Зилола урнидан турмокчи булганди, уни туришига Достон рухсат бермади. У, кузлари киртайиб, шу уч ой ичида камида ун ёшга кариб кетган, юзлари сулгин ва сулиб бораётган Зилолани тузиб кетган сочларидан силаб жилма-йди-да, мехр билан секин овозда:
- Яхшимисан Зилола? Хаммани курки-тиб юбордин-ку, - деди.
- Достон ака! Менга нима булди? Биз каердамиз? Болалар каерда? - деди Зилола кузларни олазарак килиб атро-фга караб.
Зилола икки кундан бери ухлаб ётгани-ни хаёлига хам келтирмасди. Докторлар Достонга куркинчли жойи йук шунчаки асаблар чарчаган дейишгандан сунг, узига кадрдон булган ва хонадон эгаларига улардан сунг чирокларини ёкиб туришга ваъда берган ховлиларига Зилолани олиб кел-ганди.
- Болалар уйда боболари билан, улардан хавотир олма, узинг яхшимисан, - деди Достон жилмайиб.
- Достон ака, биз каердамиз?
- Мен анчадан бери шу уйни махалла учун болалар богчасига айланитираман деб юргандим ва уни лойихасини тасдиклашди хам шу янгиликни айтмо-кчи булиб куп огиз жуфтладим, аммо хеч мавриди булмади. Бу хонадон Зилола, чин севги, асл мухаббатга гувох булган. Бу уй, икки севишган калбни сабрига ва матонатига гувох булган. Бу уй, узаро ишонч, вайдага вафо, мехр окибатни курган хонадон. Энг ажабланарлиси икки дин вакилла-рининг бирлашганига, икки хил урф-одатли инсонларнинг хамжихат булиб яшаганларини курган уй, Зилола! Бу уй ахдга содик колиб хаётнинг тоглардек залворли огир кунларини, тенгма-тенг булишиб умрларининг энг бахтли дамларини хам биргаликда утказиб, куша кариб яшаб оламдан утишган менга якин булган одамларга тегишли хонадон, - деб Достон урнидан туриб деворга осиб куйилган суратлар ичида икки киши тасвири туширилган суратни олиб келиб Зилолага узатди.
Суратдаги эркакни узбеклиги шундай-гина билиниб турарди, бошида дуппи, ок яхта куйлак ва атлас белбогли кулиб турган, кора кош, кора сочли кишининг исмиКомил тога эди. Майин гулли читдан ок куйлак кийиб, сарик сочларини битта килиб ураб олдига ташлаб, бошига гулчамбар илиб олган аёлни аёлни эса рус миллатига мансуб эканини хеч ким никор эта олмасди.
Бошкаларини узбек йигитининг елкала-рига куйиб, жилмайиб суратга тушган аёл эса Таня опа эди.
- Бу инсоларни, - деб гапида давом этди Достон. - Аср фожиаси Чернобед вокеаси бирлаштирган экан. Такдир такозоси билан Комил тога Украин халкига ёрдам бериш учун борганлар. Рус оиласида тугилиб усган Таня опа эса, уша пайтларда эндигина хамшира-лик дипломини кулларига олган экан-лар. Томск шахрида тугилган бу ёшги-на киз, уз инсонийлик бурчини бажариш учун фожиа жойига бориб уша ерда Комил тогани учратиб бир-бирларига кунгил куйишган экан. У ердан кайтиб шу уйда куним топишибди. Мен бу инсонлардан сабрли булишни, мехр-окибатли булишни ургандим. Мен улар-нинг китобларга ёзилиш керак булган, хамма урнак олса буладиган мухаббат-ларига гувох булдим. Икки хил мухитда икки хил удумлар таъсирида вояга етиб, Яратганга уз динларига асосан сигинган ва умрлари давомида орала-ридан кил хам утмаган икки хил миллатнинг узаро ишончларига гувох булдим. Уларни мен, узимга якин олиб юрган хамкасбларим, дусту-биродарларим кукрагимдан итаришга-нда, бошимга огир мусибат тушганда учратдим. Уша пайтларда дунё мени учун тор ва атрофимдаги хамма одам-лар ёмон булиб куринаётганда учратга-ндим. Мен бу одамлардан хаётни севишни одамларни хурмат килишни ургандим. Оила аталмиш маскан кандайин мукаддас гуша эканини, икки дил, аёл ва эркак, эр-хотин уртасидаги ишонч, яхши хаёт кечириш учун канча-лар кераклигини улар тимсолида тушиниб етдим. Мен яна шуни билдим-ки, икки-тана бирлашса оила пайдо булиб колмаслигини билдим. Чин севги, ёш, миллат ва масафо танламаслигини тил билмаслигини шу хонадонда яшаб утган инсонларда курдим. Таня опани-нг вафотидан сунг, Комил тога икки ой хам яшамай олмадилар соппа-сог кундан кунга куз олдимда рухан ва жисмонан чукиб боравердилар.

​​Умримизнинг хар бир дакикаси, соати куни бу бир укималган китоб, эр-хотин булганингиздан никох укилганда икки инсон бир-бирига кувончда хам, кайгу-да гам бирга буламиз деб Яратган олдида ваъда берилади. Зилола! Яна бир бор таъкидлайман оила мустахка-млиги камарбасталик ва узаро ишонч-да, - деб Достон унинг кулидан суратни олиб олган урнига кайтариб осиб куйди-да яна дераза ёнига бориб эндигина чикканкуёшга караганча кузи тула ёш билан туриб колди.
Эрининг бу хонадонга уни бекорга олиб келмаганини, бу хикояни бехуда айтиб бермаганини, эрининг хамма нарсадан хабар топганини тушуниб ётган Зилола аста урнидан турди.
Дивандан сал нарирокдаги стол устида, Зилоланинг сумкаси , беш юз минг пул, пичок ва уша Жалилнит кули-да курган кизил кул телефони пачохланган холда ётарди.
Зилола эрининг ёнига бир амллаб бориб, тис чукиб утиртб унинг оёклари-ни кучогига олар экан,
- Мен узбошимча, беаклни кечира олса-нгиз кечиринг - деди олди халос.

Тамом.

Комментарии