💥КУНДОШЛИ УЙ (хаётли хикоя) 6-қисм.

Гр: 🔥Ҳикоя ва қиссалар🔥
Нихоят Гулшириннинг оёгидаги гипс олинадиган кун келди. Оёгини махкам кисиб турган кишандан халос булган аёлнинг кувончи чексиз. Тушакка мих-ланиб ётган кунларида "бир умр шу ахволда колиб кетсам нима булади?" деган вахима ораларди юрагига. Врач "олдинига култиктаёкда юришни урга-насиз, кейин узингиз юра бошлайсиз. Чопкиллаб кетганингизда бизни хам унутманг" деганида кувончдан кузла-ридан ёш чикиб кетди. Энди у яна юра олади! Яна болалари билан бирга кадам босади, уни согиниб колган хов-лида чопкиллаб хизмат килади. Энди хеч нарсадан нолимайди. Дунёда хеч нарса саломатликка тенг келмас экан.
Култиктаёкда битта-битта кадам таш-лаб юришни ургана бошлади. Оёклари яна ерни хис килганида ундан бахтиёр-рок одам йук эди. Энди култиктаёкда суяниб булса хам узи овкат тайёрлай олади, утириб, енгил кирларни ювади. Энг мухими-хеч кимга ортикча ташвиш булмайди. Аста-секин култиктаёкни бир четга куйиб, уй ичида узи хеч ким-нинг ёрдамсиз кадам ташлашни ургана бошлади. Эндигина атак-чечак килиш-ни урганаётган гудак сингари девор ушлаб бир-бир кадам босади, гавдаси-ни тутиб олиб, хеч нарсага таянмай юришга уринади. Аввалига курка-кур-ка кадам ташлаётган Гулширин бора-бора дадиллик билан юра бошлади. Биринчи марта хона ичида узи юргани-ни хеч ким курмади. Гулширин эса ку-вончини ким биландир булишгиси кела-рди. Шуни билгандай эри у турган хона томон кириб кела бошлади. Зохид те-лефонда ким биландир берилиб гапла-шаётгани учун каршисига кувонч билан чикаётган хотинини пайкамади. Шошиб ичкари хонага кириб кетди. Гулширин эрини хайрон колдириш учун унинг ор-тидан кадам ташлади. Аммо эшик ол-дига етганида такка тухтаб колди.
- Дустим, илтимос, менга Нозиманинг аник манзилини топиб беринг. Мен бо-ламни куришим керак. У бизнинг муха-ббатимиз меваси. Уларни шунчаки куй-иб юборолмайман.
Гулшириннинг бошига осмон кулаб тушгандек булди гуё. Куз олди корон-гилашиб, гандираклаб кетди. Демак, эри Нозимани хамон унутолмаган, уни топиш илинжида. Гулширин уртадаги муносабатларни тиклашга хар канча уринса хам Зохиднинг бефарклиги са-баби шу экан-да.
- Майли, дустим, кунгирогингизни кута-ман, - Зохид гапини тугатиб, ортига бу-рилди-ю Гулширинни курди. Унинг ран-ги докадек окариб кетганини куриб ха-мма гапни эшитганини англади. Узини оклашга суз тополмади.
- Мени тушун, углимни топишим керак. У менинг фарзандим, - дея олди зурга.
Гулширин жавоб бермади. Унинг бир дакика олдинги кувончидан асар хам колмаган, куз ёшлари юзини ювиб ту-шарди. Улар муносабатларини ойдин-лаштирмай туриб ховлида кий-чув ово-зи эшитилиб колди. Аёл кишининг "Вой- дод, ёрдам беринглар!" деган кичкири-ги, эркак кишининг "Улдираман сени!" деб бакиргани, Холида холанинг карга-нгани эшитилди. Зохид югуриб, Гулши-рин эса оксоклана оксоклана ховлига чикишди. Ёрдам сураб кичкираётган овсини Ирода экан. Кайниси Зафар унинг сочидан бураб тортар, "Фохиша, сен улишинг керак!"деб бакирар, Иро-данинг дуч келган жойига тепар, Холи-да хола эса бошини чангаллаганча "Шарманда булдик, хонадонимизни на- хсга ботириб юрган экан бу. Бошимизга келган балолар шунинг касридан экан" деб уввос соларди. Гулшириннинг юра-ги шувиллаб кетди. Кайниси Ироданинг килмишларини билиб колганга ухшайди
Зафар ошхонага кириб куй суядиган пичокни олиб чикиб, Ироданинг устига бостириб кела бошлади. Гулширин дах-шатга тушиб, узини кайниси томон отди унинг кулидаги пичокка тармашди: "Ундай килманг, укажон! Узингизни бо-синг". Зафарнинг кулидаги пичок оти-либ нарирокка бориб тушди. Кайниси Гулширинни бор кучи билан итариб юборди, у зарб билан деворга урилди. Якиндагина машина зарбидан азият че-ккан эмасми, суяклари зиркираб огри-ди, кузи тиниб кетди. Узига келиб улгу-рмасидан кайниси унинг устига бости-риб келди.
- Бу-ку, бир бузуки экан, сиз-чи?! Сиз уларга кушмачилик килдингизми? Уйи-мни сотдим деб алдаб, бу ифлосга бе-риб куйибсиз-да! Канча пул берди куш-мачилигингиз учун?
- Зафар, гапингни уйлаб гапир! - Зохид шахд билан келиб, укасини силтади. - Нима деяётганингни биласанми? Нима-лар буляпти узи?
- Хотинингиз кушмачилигини билмас-мидингиз, ака? - бир силтаниб, акаси-нинг кулидан чикди Зафар. Хотинингиз манави манжалаки билан тил бирикти-риб, кушмачилик килган. Уйини манави ифлоснинг уйнашига сотиб, пулини сиз-га келтириб берган. Хотинингиз бунинг ифлосликларини билган, лекин чурк эт-маган. Буларга кушмачилик килиб юр-ган. Хотинингиз кушмачи эканини би-ласизми, ака?
- Зафаржон уйлаб гапиринг. Хотинингизнинг ишларида мени нотуг-ри айблаяпсиз, - Гулширин туртиниб-суртиниб урнидан туришга уринди.
- Зафарнинг гаплари тугрими? -Зохид-нинг юзи кахрли тусга кирди. - У нега бундай деяпти?
- Зохид ака, уйни Ирода топган бир ки-шига сотгандим, бошкасини билмайман
Икковлари бирга ишларкан. Уйнинг пу-лини тийин-тийинигача сизга олиб ке-либ берганман.
- Вой-дод, бу кандай шармандалик булди?! -оёгига шапатилади Холида хо-ла. - Бир келиним бузук булса, иккинчи-си кушмачи булса. Бу кунларни курган-дан кура улиб куя колганим яхши эди.
Зафар яна Ироданинг сочига тармаш-ди. Гулширин ноурин айбланишига чи-даб туролмади, хунграб йиглаб юборди.
- Ойижон, нега бундай дейсиз? Айбим Зохид акамни камокдан олиб колиш учун уйни сотганимми?
- Миннат киляпсанми? - Зохиднинг юзи бугрикиб кетди. - Менинг тилимни ки-сик килмокчи булдингми? Шунинг учун кушмачилик килдингми хали?
- Зохид ака...- иложсизликдан инграб юборди Гулширин. - Нега асл нимада-лигини билмай бундай дейсиз? Мен у одамни факат бир мартагина курдим, холос. Ирода нималар килиб юрганини каердан билай?
- Ёлгон! Буларнинг тили бир! - кичкирди яна Зафар. - Хотинингиз касалхонада ётганида манави ифлос хар куни овси-нимнинг олдида эдим, унга карашар-дим дерди. Шуни ёлгонлигини била ту-риб хотинингиз бир огиз "ёлгон, менинг олдимга келмаган" демади.
- Кет уйимдан! - Гулширинга кахрли ти-килди Зохид. - Менга сендай хотин ке-ракмас!
Гулширин чайкалиб кетди, оёги ости-даги ер кучиб тушгандай булди гуё. Бир нркаснинг касрига колаётгани алам килди. Шу пайтгача хамма нохакликла-рга чидаб келди, аммо тухматга чидай олмайди. Кушмачи деган гапни эшитга-ндан кура улим афзал. Кий-чув борган сайин авжига чикди. Атрофни куни-кушнилар босди. Каердандир Иродани-нг акалари, уларнинг ортидан милиция машинаси етиб келди. Хеч нарсага ту-шунмаган уч бола куркканидан чирил-лаб йигларди. Талотуп ичида хеч ким Гулширин икки боласи билан дарвоза-дан чикиб кетганини пайкамади.
Шом коронгисида икки боласини эр-гаштириб чиккан Гулширин катта куча бошига чикиб, кай томонга юришни би-лмай гангиб колди. Узи тугилиб усган уйга бора олмайди. Дадасининг вафо-тидан кейин угай онаси "дадангиз ха-деб тушимга киряптилар, бу уйда ёлгиз яшасам жинни булиб коламан" деб хов-лини сотиб, онасиникига кучиб кетган. Кариндош-уруглар бир кун сигдирар, кейин барибир кетишга тугри келади. Хозир унинг биргина умида акасидан. Ёлгизгина акаси хаёт зарбаларидан узини каерга куйишни билмай колган синглисининг куксидан итармас.
Уйда булган жанжалдан каттик куркиб кетган болалар онасига мултираб тики-лишарди. Юраги хавотирга тула булса-да, Гулширин буни болаларига сездир-гиси келмади. "Юринглар, тогангникига борамиз" деди уларнинг кулидан ушлаб
Олдинда уларни яна кандай синовлар кутаётганини хеч ким билмасди.
💥СИНОВЛАРНИНГ ОХИРИ БОРМИ?
Акасиникига келганида атроф унинг кунгли каби зим-зиё эди. Бир муддат дарвоза олдида туриб колди.
Бемахалда келиши акасининг таажжу-бига, янгасининг ёктирмаслигига сабаб булишини билади. Чарчаб, кузлари юмилиб кетаётган кизига караб рахми келди. Ботинибгина дарвозани такил-латди.
- Гулширин, сенмисан? - дарвоза очган акаси кутганидек таажжубланди. - Бе-махалда нима килиб юрибсан?
- Мехмонга келдим, ака, -синик жилма-йди Гулширин. Мехмон кабул киласиз-ми? - коронгида унинг кузидаги ёш ку-ринмади.
- Кира колинглар, - шундагина акаси хамон остонада туришганини пайкади.
Акасининг ишораси билан киз жиян-лари бирпасда дастурхон тузашди, куш сутидан бошка хамма неъматлар тор-тилди. Аммо бирор нарса татиб куриш у ёкда турсин, хатто сув хам утмайди хо-зир Гулшириннинг томогидан. Болалари хам хеч нарса тотинишмади. Синглиси-нинг паришон ахволи, гамгин кузларига караб Умар унга яна нимадир булгани-ни англади. Кизларига айтиб, болаларга ётиш учун жой хозирлади. Янгаси истар истамас овкат тайёрлаш учун ошхогага кирганида Умар синглисига синовчан тикилди.
- Нима булди яна? Нега хомушсан?
Илгари пайт булганида Гулширин оила-сидаги кунгилхираликни яширган була-рди. Аммо хозир чидаб туролмади. Ел-
калари силкиниб-силкиниб булган во-кеани айтиб берди.
- Бу вокеада сенинг хам айбинг бор экан, - бош чайкади акаси. - Овсининг-нинг нотугри кадам босаётганини сез-ган экансан, бу тугрида кайнонангни огохлантиришинг керак эди.
- Ака, мен Ирода хиёнат килаётганини кузим билан куриб, кулим билан тутга-ним йук. Курук гумон билан бир оилани бузиб юбориш хеч гапмас. Кайнонам кандай вахимачи аёл эканини билмай-сиз. Бугун хам гапнинг охирига етмай мени кушмачига чикарди.
- Мен узим Зохид билан гаплашаман, унга хаммасини тушунтираман.
- Керакмас, ака, - Гулширин алам билан бош чайкади. - Шу пайтгача камситиш-лару хиёнатларига чидаб келдим. Оиламни саклаб колиш учун куп нарса-ларга куз юмдим. Лекин эрим уша аёл-ни унутмаган экан. Уни излаётганини бугун билиб колдим. Мени умуман ало-кам булмаган ишда айблади-ю, узининг килмишларини эсламади хам. Мен энди у уйга кайтиб бормайман.
- Майли, тинчлан. То вазиятга аниклик киритмагунимизча дадам сенга совга килган уйда яшаб турасан. Рузгорингга узим карашиб тураман.
- Ака, уйни сотиб, пулини эримга берга-нман, - йиглаб юборди Гулширин. - Бо-радиган жойим йук. Сизникига панох излаб келдим.
Умарнинг ранги кув учди. У бундай бу-лишини кутмаганди. Агар Гулширин шу ерда турадиган булса хотини буни ис-тамаслиги аник. Аммо сир бой берма-ди..
Бир ойдирки, Гулширин икки боласи билан акасиникида яшаяпти. Олдинига унинг бу ерда яшашига эрини юз-хотир килиб чидаган янгасининг муомаласи кон утгани сайин узгара бошлади. Зурма-зураки илжайишлар урнини чи-мирилган кошлар эгаллади, зардали охангдаги гап-сузлари билан унинг бу ерда ортикчалигини имкон тугилди де-гунча билдириб куйгиси келади. Гулши-рин кичкина кизалок эмаски, янгаси бу уйдан тезрок кетишини хохлаётганини билмаса. Аммо билиб туриб, узини бил-маганга солади. Ахир, шундан бошка бош уриб борадиган жойи булмаса. Кариндошлару амма-холалар хам уз ташвиши билан. Болаларини эргашти-риб эшикларидаг кириб борса кукраги-дан итармас, "эгачимдан, огамдан кол-ган ёдгорим келди", деб уйининг тури-дан жой берар, аммо уч-турт кун утиб уларга хам малол кела бошлайди. "Ка-риндошнинг козони бошка булса хам кайгуси бир" дерди онаси рахматли. Тугри, улар хам жигарлари учун куйиб-ёнадилар, аммо уз ташвишлари узлари- етарли.
Болалари хам бу хонадонда узинр омонат хис этаётганини куриб Гулши-риннинг юраги эзиларди. Мадина гох-гохида "уйимизга тетамиз" деб инжик-лик килади, угли Сарвар эса жим. Эндигина олти ёшдан ошган бола кат-талардай булиб колган. Гулширин унинг чекка-чеккада йиглаб олаётганини ки-зарган кузларидан билади. "Шугилар-нинг нима гунохи бор экан? - уртаниб кетади аёл. Катталарнинг гунохи эва-зига гудаккиналар кийналишяпти".
Бугун хам Сарварнинг ховли четига бориб йиглаётганини куриб колди. Бо-риб, углининг елкасидан кучди.
- Нима булди, углим? Нега йиглаяпсан?
- Йиглаётганим йук, - юзини яширди Сарвар. - Кузимга кум кирди.
- Яхши болалар ёлгон гапирмайдилар. Айтакол, ким хафа килди?
- Хеч ким, - онасининг гапи таъсир ки-либ Сарвар хунграб юборди. - Аяжон, дадам нега сизни ёмон курадилар?
- Нега бундай дейсан, углим? - Гулши-риннинг бутун вужудидан зириллаб ток ургандек булди. - Даданг мени ёмон курмайди.
- Йук, ёмон курадилар, биламан, - бат-тар зикиллади Сарвар. -Ёмон курганла-ри учун сизга "уйдан кет"! дедилар.
Гулшириннинг юраги баттар увишди. Уша жанжал норасида боланинг юраги-га жарохат етказибди. Боласини багри-га каттикрок босди..
- Катта булсам сизга ка-атакон уй ку-риб бераман, - деди Сарвар бир оздан сунг узига келиб. - Ушанда хеч ким биз-ни хайдай олмайди. Сиз маликалардай яшайсиз, чиройли машинамда сизни олиб юраман. Сиз олдинда утирасиз, Мади оркада утиради.
- Илойим, ниятларингга ет, болажоним, - Гулшириннинг кузида ёш халкаланди. Углининг ёшидаги болалар уйинчок ма-шина-ю хар хил уйинчокларни орзу ки-лишади.Сарвар эса катталардай фикр-
лайдиган булиб колибди.
Бу хаёт шунчалар бешафкат эканки, боласидан болалигини угирлаб куйибди
Зубайда опанинг кизи Сабохатнинг келинлик куйлакларини тикиб бергани-дан сунг Гулширин уша атрофда "Чевар келин" деб ном козонганди. Унга кийим тиктиришни орзу килганлар уйидан тополмай, каерда эканини суриштири-
шибди. Акасиникида яшаётгани дара-гини эшитиб энди бу ерга хам дарвоза такиллатиб кела бошлашди. "Узр, тикув машинам йук, илтимосингизни бажаро-лмайман" дейишга карамай оёк тираб туриб олишди. Айникса, бир аёл жуда кайсар чикиб колди. "Кизим уша чевар куйлакларимни тикиб бермаса эрга тегмайман" деб туриб олган. Илтимос, йук деманг, деб холи-жонига куймади. Гулширин бу аёлни оркаваротдан тани-рди-улар яшайдиган кучадан бир куча нарида яшайдиган Шавкатбой деб ном чикарган кишининг хотини. Шахарда уларнинг бир нечта дукони, ресторан-лари бор.
- Опажон, жон деб тикиб берардим, ле-кин хозир иложим йук. Тикув машинам кайнонамникида колиб кетган.
- Вой, атиги шуми? -бирдан юзи ёришиб кетди аёлнинг. - Бор-йуги машинка экан-ку! Сиз тикиб берсангиз булди, шу бугунок узимнинг тикув машинамни ет-казиб опкеламан. Анча йиллар олдин "Уйда утириб зерикяпман" деганимда, хужайиним "Эрмак килиб турасан" деб тикув машинаси обергандилар. Бирор нима тикиш каёкда, хатто кайчини туг-ри ушлаб, матр киркишни хам уддала-ёлмадим. Бунгаям укув керак экан. Сизга худо берганки, элнинг огзига тушгансиз.
- Майли, - рози булишдан бошка иложи колмади Гулшириннинг. - Лекин...сизни овора килиб куярканман-да...
- Овораси борми, айланай, иши битаёт-ганидан хурсанд булиб кетди аёл. - Ба-рибир уйда чанг босиб ётибди. Уйдаги-ларнинг хаммаси ишлайди, тикишни эп-лайдиган хеч ким йук, хатто кизларим хам узимга ухшаб тикиш-бичишга ну-
нок чикиб колди. Сиз бехижолат, иста-
ганингизгача ишлатаверинг машинкани
Факат куйлак тиктиришга келган пай-тимизда "йук" демасангиз булди.

Аёл айтганидек килди - уша куни кеч-га колмай тикув машинасини келтириб берди. "Атиги турт-бештагина" дейил-ган куйлаклар сони уттиздан ортик экан. Куда томон куйган матолардан ташкари аёлнинг узи хам анчагина сеп ташлаб куйган экан сандикка.
"Мана буни Хиндистонга борганимда опкелгандим, буниси Дубайга борган дугонамга айтиб опкелтирганман, бу-ниси эса..." деб хар бирига таъриф бе-риб чикди.
Тикув машинасининг так-тук овози янгасининг гашини келтирмаслигини учун Гулширин кундузи тикиш килади. Янгаси ишдан кайтаётган вакт якинла-шиши билан ишини тухтатади. Колавер-са, бу хонадонга келганидан буён супур сидирдан тортиб ош овкатгача унинг зиммасида. Буш вает топди дегунча те-лефон титкилашдан бушамайдиган жиянларига кун тугди. Хаммаёк чинни-чирокдек, кирлар ёвиб дазмолланган, овкат уз вактида пишган, хеч ким "бугун идиш-товок ювиш сени навбати-нг" деб тортишмайди. "Аммажон, кел-ганинингиз яхши булди-да" дейишади жиянлари. Бу гапни эшитиб янгасининг кош-ковоги осилиб кетади. "Хадемай амманг узининг уйига кетади, ушанда нима киласан сен ишёкмаслар?" деб кизларини уришади. Гулширин бу гап-лар жиянларига эмас, узига каратилга-нини билади.
"Тезрок кетакол" демокчи янгаси...
Шавкктбойнинг кизининг куйлаклари икки хафтада битди. Бир-биридан бе-жирим тикилган куйлакларни куриб она ва киз хурсанд булишди. Кутганидан хам чиройлирок тикилгани учун кизни-нг онаси хизмат хаки деб Гулширинга анчагина пул тутказди.
- Бунча пулни ололмайман, - хижолат тортди Гулширин. - Ахир узингизнинг тикув машинангизда тиккан булсам...
- Сиз бехижолат олаверинг, -аёл Гулши-рин кайтариб бераётган пулларни яна унинг улига тутказди. - Хали сизга иши-миз куп тушади.
Аёл кетгач, Гулширин пулни санаб курди - чуги анча баланд экан. Шу тоб-да кулида шундай хунари борлигидан фахрланиб кетди. Гулшириннинг донги акаси яшайдиган махаллада хам тар-калди. Кунда булмаса хам кунора бир-ор киз ёки жувон мато кутариб келади.
Янгасининг тунд юзини куриб Гулширин хижолат чекади. Ахир, хар куни бегона одамлар эшигини такиллатиб келаве-риши кимга хам ёкарди.
Бу акаси ва янгаси уртасидаги низога сабаб булаётганини сезиб туради. Бугун хам буюртмасини олиб, хурсанд булиб кетаётган мижозини кузатиб уй-га кираётиб янгасининг баланд овозда акасига гапираётганини эшитиб колди:
- Уй эмас, карвонсарой булиб колди бу ер. Хохлаган одам кириб, хохлагани чи-киб кетади. Уз уйингда бемалол юрол-майсан одам. Синглингиз сал у-бу нар-сани уйламайдими, йукми? Узи икки боласи билан келиб олгани етмагандай оркасидан одам эргаштириб келишига улайми? Борсин узининг уйига, уша ер-да хохлаган одамини мехмон килаве-ради.
- Биласан-ку, эри билан гапи чикишмай колган. Шунинг учун бизникида юрибди
Унгаям осон тутма. Узидан утаётгани-ни узи билади. Мажбур булмаганида уйидан кетмасди. Мендан бошка жига-ри булмаса, каёкка хам борсин, - акаси узини босикрок тутишга уринаётгани гап охангидан билинарди.
- Дадангиз синглингизни хам курук куйганлари йук, уй олиб берганлар. Уша уйига бориб яшасин, - буш келмади ян-гаси.
- Уйни сотиб, пулини эрига берган. Уша уйнинг пули билан камалишдан кутулиб колган. Нега тушунмайсан, инсон?
Гулширин турган жойида тош каби котди. Йиглаб юбормаслик учун лабини каттик тишлади. Жони огриди, лабини-нг бир четидан кон сизиб чикди. Аммо калб огриги олдида булар хеч нарса эмас.
Кечкурун акасининг ёлгиз колганидан фойдаланиб, чой дамлаб кириш бахо-насида Умар утирган хонага кадам босди. Чойни кайтараркан, бошини эт-ганча айбдор одамдек гап бошлади:
- Ака, сизларга хам ташвиш булдим. Мен бирор жой топиб чиксам, дегандим
- Янгангни гапларини эшитибсан-да, - огир хурсинди акаси. - Эътибор берма, огзига келганини айтаверади-да.
- Лекин качонлардир барибир уз хаёти-мни узим куришим керак. Ака, бизда киз бола доим отаси, акаси, эрига ито-атда яшаши керак деган акида бор. Ха, киз бола уларни хурмат килиб, олдила-рида бош эгиб яшаши керак. Лекин киз болани мустакил фикрлашга, карор ка-бул килишга хам ургатиш керак экан.
Мен каби хаёт зарбаларига дуч келга-нида эсанкираб колмаслиги учун хам киз болани бир оз катъиятли килиб тарбиялаш керак экан.
Бу гаплар кандай килиб тилига келди, Гулширин узи хам хайрон. Норозилигу кувончини хам жимгина ичига ютади-ган синглисининг гаплари Умарни хам хайрон колдирди. Агар биров синглинг шундай деди деса, асло ишонмаган бу-ларди. Аммо каршисида утирган синг-лисидан эшитаётганини асло рад этол-майди.
- Мен бор эканман, шу ерда турасан, - акалик орияти кузгаб кетди Умарнинг. Хеч каёкка кетмайсан.
Гулширин туликиб кетди. Уни химоя кила оладиган шундай акаси борлиги-дан калби гурурга тулди.
Аммо эртаси куни содир булган вокеа ака-сингилнинг режаларини буткул пучга чикарди.
Гулширин кечки овкатни осиб куйиб, мижозларидан бирининг буюртмасини тезрок битказиш учун утирган эди. Эшикнинг шараклаб очилганидан чучиб тушди. Ранги бугрикиб кетган, кузлари-дан ут чиккудек булиб янгаси шахд би-лан кириб келди.
- Ассалому алайкум, янга! Чарчамай ишлаб келдингизми? - Гулширин урни-дан туриб янгасига пешвоз чикди. Лаб-лари пир-пир учаётган янгаси жахл би-лан уни туртиб кетди. Яна нима булга-нини билолмай хайрон колган Гулширин довдираб колди. Янгасининг ишхонаси-да бирор кунгилсизлик утдимикан? Узига келиб олгунича кузига куринмай тургани маъкул. У болаларини ёнига чакириб, улар билан ошхонасига утди. "Жим утиринглар, келинойингларнинг боши огрияпди" деди. Шурлик болалар, кузлари мултираганча жим утиришди. Гулширин ахён-ахёнда ошхона дераза-сидан ховлига куз ташлаб куйди. Бир оздан сунг акаси хам келди. Сал утмай янгасининг баланд-баланд овози эши-тила бошлади. Акаси уни босишга ури-нар, аммо бефойда эди. Янгаси баттар авжига чикаётганди. Гулширин бугунги жанжалга хам узи сабабчи эканини кунли сезиб, юрагини бир нима гижим-лагандек булди. Жанжаллашаётган эр-хотиннинг уртасига тушиш учун улар турган хона томон юрди.
- Синглингиз нега уйдан кувилганини биласизми? - янгасининг овози уйни ту-тиб кетганди. - Дадангиз олиб берган уша уйда фохишахона очиб, кушмачи-лик киларкан. Овсинига узи мижоз то-пиб бераркан. Бу писмик синглингиз узини куй огзидан чуп олмаган килиб курсатиб, одамларнинг рахмини келти-рмокчи булади. Уйимни нахсга бостир-ди.
- Учир овозингни! Хар нарсани билиб-билмай гапираверасанми? Синглим ха-кида бундай дема!
- Намунча уша сингилчангизнинг ёнини оласиз? Сизнинг урнингизда бошка ака булганида бу иснодга чидай олмасди. Шу бехосият синглингизни деб кизла-рингизни хеч ким сурамай куяди. "Аммаси кушмачи экан" деб хамма ку-лини бигиз килиб курсатади.
- Янга, бас килинг! - Гулширин чинкириб юборди. Жанжаллашаётган эр-хотин унинг кириб келганини сезмай колиш-ганди. - Бас килинг, янга! - какшади Гулширин. Уйингиздан кетишимни истаётган булсангиз шундок хам кета-ман. Лекин тухмат килманг. Худодан куркинг, янга!
- Тухмат килаётганим йук. Шахарда хамманинг огизда шу гап. "Кимсан, Умарнинг синглисм кушмачи экан, кай-нонаси билан эри шунинг учун уйдан хайдаб юборган экан" деб гапиряпти хамма. Шамол булмаса дарахтни учи кимирламайди. Беайб булсангиз эрин-гиз нега оркангиздан келмайди?
- Сизга ухшаб оёги билан эмас, тили би-лан юрадиганлар уни хам йулдан озди-ради.
- Хам гарлик, хам пешгирлик экан-да! - баттар овози баландлади янгасининг. Энди кандай килиб бош кутариб юра-миз? Шарманда!
- Учир овозингни! - Умар чидаб турол-мади, хотинининг юзига тарсаки туши-риб юборди.
- Ака, керакмас! - акасининг кулига ёпишди Гулширин. - Мени деб янгам би-
лан яхши-ёмон булманг.
- Илон! - аламдан кичкирди янгаси. - Узингнинг рузгоринг бузилгани етмага-ндай меникиниям тузгитмокчимисан? Сенга уйимдан жой бериб шунга лойик булдимми хали? Йукол уйимдан!
- Хайдамасангиз хам кетаман, - наинки овози, бутун вужуди калтиради Гулши-риннинг. - Факат акамга захрингизни сочманг. Мени нима десангиз денг, ле-кин акамни айбламанг.
Нарсаларини йигиштиришга куп вакт кетмади. Зеро, болаларининг кийимла-ри-ю, узининг икки сидра куйлагидан бошка хеч нарсаси йук эди. Уни хеч ким хатто аламини босиш учун устма-уст арок стпкараётган акаси хам тухтатма-ди. Негаки, синглиси бу хонадонда ко-ладиган булса бундан баттар кунлар тушишини биларди. Ховли турида сало-бат тортиб турган, илгари хар кургани-да бир гурурланадиган икки каватли иморат шом крронгисида кузига бойуг-лининг уясидек хунук куриниб кетди. "Бир кориндан талашиб тушган, ота-онамдан колган ёлгизгина ёдгорим сиг-маса, бу касрни нима учун курдирдим?"

- Хаммасига кунгилчанлигинг сабаб, - хам рахми келиб, хам жахли чикди ду-гонаси Нигоранинг. - Бир енгилтак аёл-нинг айбини яшираман деб узинг мана бу кунларга тушиб утирибсан.
Акасининг уйидан чикиб кетган Гул-ширин оёги кандай килиб дугонаси Ни-гораникига етаклаганини узи хам бил-майди. Болаларига кечки овкатни еди-
риб, уларни ухлашга тайёрлаётган Ни-гора кутилмаганда эшиги такиллагани-да хайрон колди. Одатда, бу пайтда хеч ким уларнинг эшигини чертиб келмайди
Эшикни очдию, бир хайрати ун булди. Чарчаганиданми ё гамданми, кузлари ич-ичига ботиб кетган дугонаси Гулши-рин икки боласи эшик ортидан саргай-иб турарди.
- Гулширин сен?...- кутилмаган мехмон-нинг ташрифи Нигорани чиндан хам ажаблантирди. Кундузи куй суйиб ча-кирса хам вакти йуклигини бахона ки-либ келмайдиган дугонасининг бемаха-лда, боз устига икки боласи билан ке-лиши хайрон колдиргани рост.
- Хеч нарсв сурама, - Гулширин деворга суянди. - Ё кайтиб кетайми?
- Кизикмисан, кир. Кани, болалар сиз-лар хам киринглар.
Нигора чакконлик билан дастурхон тузади, ахён-ахёнда кузлари бир нук-тада котиб колган дугонасига зимдан куз ташлаб куйди. Бу ташриф ортида бир кунгилсизлик ётганини билса-да, сурай олмади. Сарвар ва Мадина хам онасининг кузига мултираб тикилиб, бир четда кунишибгина утиригибди. Ни-гора уларга овкат сузиб берди, лекин иккови хам кошикка кул теккизмади. "Нигора уларга буш хонада жой солиб берди: "Сизлар ётинглар, аянг хам кела-ди хозир". Кейин дугонасининг ру-парасига утирди. "Кани, гапир, нима булди?"
Гулширин кейинги вокеаларни гапириб берди. Бу кургуликлар шу кадар толик-тирган элики, хатто куз ёш тукишга хам холи йук эди.
- Кимни химоя килмокчи булдинг? - ту-такди Нигора. - Сен болаларинг билан курмаган азобинг, эшитмаган тухмати-нг колмади. Уша овсининг эса "яллама ёрим" килиб юрибди. Хушторига уйинг-ни арзон-гаров соттириб, узи уша уйда маза килиб яшаяпти. Эсингдами, "овси-нингни кадам олиши бошкача" деб сен-га олдин хам айтгандим. Ушандаям уни химоя килгандинг. У шунчалик беор эканки, хушторинг хотини жанжал кил-иб борса, "кулингиздан келганини кили-нг. Эрингиз билан эрга тегмасимдан олдин бир-биримизни севамиз" депти. Камига, "уйимга бостириб кирди" деб милицияга арз килибди. Бечора аёл ке-чирим сураб зурга кутулибди.
Бу гапларнинг Гулширинга кизиги йук эди. Хоргин нигохларини Нигорага тик-ди:
- Нигор, менга яшаш учун жой керак. Ёрдам бер, илтимос...
- Менинг уйимда яшайверасан, - унинг гапини кесди Нигора. - Биласан, эрим икки йилдан буён чет элда. Келгунича икки дугона бирга яшайверамиз.
- Йук, - бош чайкади Гулширин. - Мени деб сенга хам гап тегишини истамай-ман. Огзи билан юрадиганлар "кушма-чини уйига киргизибди" дейишади.
Нигора жим колди. Дугонасининг кай-сар феълини яхши билади.
- Майли, сенга ёрдам беришга харакат киламан. Укамнинг бир ошнаси оилавий ётокхонанинг коменданти. Укам илти-мос килса йук демас.
- Рахмат сенга, - синик жилмайди Гул-ширин. - Хамма якинларимдан бирин-кетин айриляпман. Сендан хам жудо булишни истамайман.
Нигора дугонасини жимгина кучди. Коллежни биттирибок турмушга чикиб кетган, кайнонасининг зугумларига рузгор ташвишларидан бошка нарсани курмаган дугонаси икки бола билан хаёт зарбаларига дош бера олармикан?

Куйлак тикиб топган пулларининг та-ги куриниб колди. Оилавий ётокхонани-нг муъжазгина хонасида яшаётганлар-ига куп булмаса-да, кундалик эхтиёж-лар учун пул гириллаб кетади.
Гулширин имкон борича пулни тежашга харакат килади, аммо болаларининг мултираб турган кузига караб эзилиб кетади. Ёлгиз аёлнинг ейман-ичаман деб турган икки бола билан рузгор те-братиши кийин экан. Хеч нарса олмай, бор-йуги кунида бир марта козон кай-натишу дастурхонга керакли ул-бул сотиб олишган такдирда хам пули нари борса бир хафта-ун кунга етади. "Ишга киришим керак!" Хар гал кармонидаги чуг пасайиб кетаётганини курганда шу фикр миясида йил этади. Лекин каер-да ишлайди? Кулида паспортидан бу-лак хужжат булмаса, коллеждан берил-ган дипломи уйда колган. Ишга кирган такдирда хам болаларига ким караб туради? Уйдан кетганидан буён бола-лари богчага бормай куйган. "Менинг-ку, пешонам шур экан, лекин бугинала-рнинг айби нима? Отаси акалли бир марта хам болаларини йукламади-я....Унинг дарди-фикри уша Нозиманинг боласида. Аллакачон Нозимани топиб, уйга олиб келгандир..." Шуларни уйла-ганида юрагини алам ва рашк тиги ялаб утади.
Кечки овкатга уннамокчи булиб ул-бул тозалашга киришмокчи эди, аксига олгандек картошка пиёз тугабди. Угли-ни хонада колдириб, Мадинани етаклаб ётокхона якинидаги дуконга тушди. Бола эмасми, пештахталардаги кузни олиб турган нарсаларни куриб Мадина-нинг хамма нарсага хавас келаверди. Айникса, катта тухум шаклидаги шоко-лад-уйинчок олдидан кетолмай колди. "Оберинг!" деб хархаша килди. Гулши-
рин картошка-пиёзга яраша пул олиб чикканди, "кейин обераман, кизим" деб Мадинани овунтирмокчи булди. Лекин кизи овозини баланд куйиб йиглайвер-ди. Дуконда савдо килишга кирганлар уларга караб-караб куйишар, Гулширин бундан баттар хижолат тортарди.
- Шундай ширин кизчани аяси нега йиг-латяпти? - сотувчи аёл Мадинага якин-лашиб, сочларидан силади. - Нима ке-
рак сенга, асал киз?
Мадина жажжи кулчаси билан шоко-ладни курсатди. Сотувчи аёл тухум шаклидаги шоколадни олиб, унга тут-казди.
- Мана, олакол.
- Керакмас, опа, - Гулширин кизининг кулидаги шоколадни олиб, сотувчига кайтармокчи булди. - Пулни камрок олиб чиккан эканман, кейинги келгани-мизда олармиз.
- Сиз пулини уйламанг, - чиройли жил-майди аёл. - Бу шоколад кизингизга дуконимиздан совга.
Уятдан Гулшириннинг икки юзи олов булиб ёнди.
Сотувчи аёлнинг сунгги сузлари унга "биздан садака" дегандек эшитилди. Кузи тиниб кетди. Максадига эришга-нидан кувончи ичига сигмаётган кизи-ни етаклаганча дукондан чикаркан, ха-ёлидан уша суз чикмай колди: "Садака..биздан садака...садака...."
Зурга судралиб хонага кирдию, девор-га бехол суяниб колди. Идроки бир зум хиралашди. У хозир хеч нарсани курма-сди. Тугрироги, курардию, буларни бари тушида булаётгандек эди. Мадина шо-коладини акасига курсатиб мактанга-нию, сунг иккиси талашиб-тортишиб шоколадни еганини хам гуё тушида ку-раётгандек эди. "Нахотки боламга шо-колад олиб беролмайдиган ахволга ту-шиб колган булсам? Болаларим садак-ага зор булиб колдими?"
Уша куни унинг ишлаш хакидаги фикри "Эртагаёк иш топишим керак!" деган катъий карорга айланди. Уша кеча ухламай тонг оттирди. Эртаси ку-ни эрталабдан иш излашга отланди. Кушни хонада турадиган, узидан икки-уч ёш катта Азиза исмли аёлнинг эши-гини такиллатди.
- Опа, илтимос, бирпас болаларимга ка-раб турсангиз.
- Майли, кира колишсин, -деди аёл очик чехра билан. -Бозорга чикаётган булса-
нгиз мен хам бир икки нарса буюрмок-чи эдим.
- Йук, бозорга эмас, - Гулширин айб иш устида кулга тушган одамдек дув ки-зариб кетди. - Халиги...иш изламокчи эдим.
- Ха, ундай булса майли. Сиз бемалол бориб келаверинг. Болаларга узим ка-раб тураман.
Гулширин болаларини бегона аёлга ташлаб кетаётгани учун алланечук бу-либ кетди. Хаёлида болалари ортидан мунгайиб караб колгандек булди. Узи-ни чалгитиш учун бахона излади: "Хеч-киси йук, ахир, узларини ёлгиз ташлаб кетаётганим йук-ку. Тезда келаман..."
Аммо узи айтганидек "тезда" кела ол-мади. Иш излаб кирмаган эшиги колма-ди."Бизга олий маълумотлилар керак..." "Афсус, бир хафта олдин ходим олиб куйгандик..." "Бизда бу иш уринлари йук ...". "Бирор ойдан кейин хабарлашинг..." Шахарнинг ярмини пиёда кезиб чикиб тинкаси куриди. Узи кириб-чиккан иш-хоналардаги каёккадир шошаётган, тезрок ишини бажариш учун елиб-югу-раётган одамларни куриб уларга хава-келди: "Кандай яхши-я...Улар ишлаб, пул топишади, болалари истаган нарса-сини олиб беришади. Мен-чи? Узимни уйлаб уларни кийнаб куйяпман. Ахир, ушанда кайнонам хам, эрим хам жахл устида айтишди уша гапни. Кет, деса кетаверадими одам. Кейин жахларидан тушиб, айтган гапларига пушаймон бу-лишарди".
"Сенда иззат-нафс борми, узи? - деди ичидаги иккинчи Гулширин. - Истаганча хурласалар, оёк ости килишса хам май-лими? Эринг-чи, у яна уша хушторини излаяпти, уни ва углини топмокчи. Се-нинг болаларинг-чи, уларга ота эмас-ми? Кетганингдан буён бирор марта уларни йукламадими?"
"Иззат-нафс деб болаларимни кайна-йми? - бу биринси Гулшириннинг овози эди. - Сарварим катта одамлардай жи-ддий булиб колибди. Мадина кечалари "дада"лаб чикади. Качонлардан буён уларнинг кулганини курганим йук. Биз катталар уз муаммоларимиз учун улар-нинг болалигини курбон киляпмиз".
"Нима, кийинчиликлардан чучияпсан-ми?-узини узи саволга тутди Гулширин.
Бир умр бошкалар сен учун карор чика-рди. Улар чикарган карор сен учун хукм эди. Бирор марта уларнинг карорига карши чика олмадинг. Аёлнинг, келин-нинг вазифаси факат итоат этиш деб билдинг. Лекин узлигингни унутиб куй-динг. Чунки куркоксан. Хаммадан, хам-ма нарсадан куркасан. Мана, биринчи тусикка дуч келяпсан. Ха, яна бош эгиб кайтиб борасан. Эринг яна сени хурлай-веради, кайнонанг зугумини утказаве-ради. Истаган пайтларида сени хайдаб, "Кушмачи!"деб хакорат килаверадилар"
"Йук, чекинмайман! - "Кушмачи" деган гап Гулшириннинг иззат-нафсига тегди
Энди факат олдинга караб юраман. Болаларимни хам хеч нарсага зорикти-рмай устираман!". Бу Гулшириннинг ка-тъий карори эди. Ётокхонага кайтгани-да жуда толиккан, аммо кунгли равшан эди. Нигохлари хам тийрак эди. Хузури-га югуриб чиккан болаларини багрига босганида энди аввалгидек юрагини эзгинлик эмас, узига нисбатан ишонч камраб олган эди.
- Иш топа олдингизми? - суради Азиза опа Гулширинга пешвоз чикаркан.
- Йук, куп жойга кириб чикдим. Иш йук дейишди хамма жойда. Лекин албатта, иш топишим керак. Узр, сизни хам кий-наб куйдим. Болалар туполон килиб, хонангизни тус-туполон килиб юбориш-гандир?
- Аксинча, болаларингиз билан меники-лар мазза килиб уйнашди. Зерикиб ко-лишган экан, кунгиллари яйради. Бола-лар жуда бегубор булишади-да, уйи борми-йукми, бугун ейишга нони борми - йукми, уларни уйлантирмайди. Улар хозири, бугуни билан яшайди. Ие, кара- нг, гап билан булиб сизни ичкарига так-лиф килмабман хам. Кани, киринг, чой дамлаб куйганман, бир пиёла ичиб ке-тасиз. Бирпасдан кейин овкатим хам тайёр булиб колади.
Шундагина Гулширин кун буйи хеч нарса тотинмаганини эслади, томоги какраб кетган эди. Ущи хам ким билан-дир кунгил ёзиб сухбатлашгиси, дард-лашгиси келарди. Азиза опанинг муъ-жазгина хонаси шинамгина безатилган экан. Хонадаги жихозлар уй эгаларини-нг бир вактлар хеч нарсага зорикмай яшаганидан дарак берарди. Ёнма-ён хоналарда яшасаларда, шу пайтгача Гулширин Азиза опа билан салом-алик-дан нарига утмаганди. Бугун мажбур булгани учун болаларини шу аёлга куй-иб кетди.
- Хонангиз шинамгина экан, - Гулширин гапни нимадан бошлашни билмай унга-йсизланди.
- Ха, булар келинлик уйимдаги нарса-ларим, - Азизанинг овозида армон ва аламга ухшаш оханг сезилди.
- Сиз хам...-Гулширин "Сизни хам уйдан хайдашганми?"дея олмади, аммо Азиза унинг нима демокчи эканини англади.
- Бир номард эркак туфайли шу ерда-миз, - Азизанинг кузларига гам соя ташлади.
"Номард эркак...у хам эридан жафо курганларданмикан?"деган савол йилт этди Гулшириннинг хаёлида.
- Эрим билан севишиб турмуш курган-лик, - сузини давом эттирди Азиза. Бир -биримизни еру кукка ишонмасдик. Икки болали булдик хамки, ёш келин-куёвлардек бир-биримизга туймасдик. Билмадим, куз тегдими ёки "бандала-рим бир-бирини бу кадар каттик севди" деб худойимга хуш келмадими, кутил-маганда эримнинг ишлари оркага кетиб колди. Бу орада чет элда ишлайдиган бир уртоги келиб колдию, "юр мен бил-ан, бир икки йил ишлаб келасан" деб эримни чет элга кетишга кундирди. Эрим ёлгиз угил эмасми, кетаётганида ён кушнимиз -узининг синфдоши Восит деган йигитга "Восит, илтимос, онам ва оиламдан хабарлашиб тур. Бозор учар-га ёрдам бер, пулини уйлама, хар ой юбориб тураман. Азиза менсиз кийна-либ колмасин" деди. Узи шу Восит де-ганлари менга сира ёкмасди. Икки мар-
та уйланган булса хам рузгори сира ти-нчимаган. Унинг аёлларга суяги йук деб эшитганман. Эримнинг гапларидан кейин кунглим гашланди. "Бекор шу Во-сит уртогингизга шундай дедингиз-да. Нима, менга ишонмайсизми?"дедим. "Сенга ишонмаганимдан эмас, сени ас-раб-авайлаш учун килдим буни. Бозор-ма-бозор огир халта кутариб, кийнали-шингни истамайман", деди. Эрим кетга-ндан кейин Восит тез-тез уйимизга ки-радиган булди. Узини уйнинг хужайини-дек тутиши, менга зимдан сукланиб ка-
раши сира ёкмасди. Бир-икки марта сурбетларча илмокли гап килганидан кейин "энди уйимизга кирманг, сизсиз хам хамма нарсани уддалаймиз"дедим.
Лекин хеч нарсадан бехабар кайнонам Воситни тез-тез чакиртирар, арзимаган ишларда хам ундан ёрдам сурарди. Бир куни кайнонам кишлокдаги кариндош-лариникига туйга кетадиган булди. "Ке-лин, туй кечаси тугайди, кайтиб келол-майман. Хушёргина ётинглар", деди. Бу пайтда Восит хам кайнонамнинг ёнида эди, у кайнонамни кишлокка жунайди-ган автобусга чикариб куйиш учун ма-шинасини олиб чикканди. Кайнонамни гапини эшитиб унинг кузи хунук чакнаб кетганини курдим. Кайнонамни куза-тиб куйгач, Восит яна келди. "Телефонимни каердадир йукотиб куй-дим. Бир уртогимга кунгирок килиб олишим зарур, телефонингизни бериб туринг" деди. Ноилож телефонимни бе-
рдим. У кимгадир кунгирок килди, ам-
мо у томондаги киши жавоб бермагани учун "смс" ёзди. "СМС"ни учириб ташла-гани учун кимга, нима деб ёзганини би-
лолмадим. Телефонни кайтариб бераё-тиб гуё бехосдан тегиб кетгандай бар-могимни ушлаб, "кулингиз бунча иссик, куйдираман дейди-я" деди сурбетлар-ча. Унинг узидан хам, киликларидан хам гижиниб кетдим. Тезрок уйимдан чикиб кетишини истардим. Кеч тушгач, болаларни овкатлантириб, жойларига ёткиздим. Узим хам уларнинг ёнига ён-бошладим. Кун буйи тинмаган булсам-да, кузимга уйку келмади. Негадир ку-нглим гаш эди. Илгари кайнонам кил-дан кийик ахтариб, жанжал бошлайвер-са, "канийди, бир икки кунга бирор жой-га кетса, мазза килиб дам олардим" дердим. Лекин уша окшомда бакирса хам, чакирса хам кайнонам уйда булга-ни яхши экан, хар калай, унга ишониб бу уйда эмин-эркин юрарканман, деб тан олдим. Шерзод акам билан кечирган бахтли кунларимизни эслаб кузим или-нганини билмай колибман. Бир пайт ни-манингдир тараклагани эшитилди. Чу-чиб уйгониб кетдим. Атрофга диккат билан кулок тутдим. Канчалик секин юрмасин, оёк шарпасини сездим. "Угри" хаёлимга келган биринчи фикр шу бул-ди. Хозир кирса мениям, болаларимни-ям кийнайди деган фикрдан бутун ву-жудим музлаб кетди. Йук, болаларимга дахл килишига йул куёлмайман, улар менинг бору йугим. Ана шу хаёл билан урнимдан туриб эшикни очдим.
Ким у? дедим дадаллик билан, аммо овозим калтираб чикди. Кузим корон-гиликка урганмай туриб кимдир каттик кучоклаб олди, кучли куллардан чикиб кетишга кучим етмасди. "Азиза, нега бунча куйдирасиз мени? Сизни биринчи куришдаёк севиб колганман. Мана, ни-хоят висолингизга эришадиган кун кел-ди. Бу кунни канчалик кутганимни бил-сангиз эди! - хансираб гапираётган аб-лах Восит эди. Унинг кулидан чикишга хар канча уринмай, баттар ёпишарди. На ялиниб-ёлворишим, на эрим келса айтиб бераман деган пуписаларим унга кор киларди. Аблах билан курашиб хол-дан тоя бошладим. Яна бир дакикадан сунг номимга иснод тамгаси босилиши мумкин. Куз олдим коронгилашиб кет-ди. Бу тамгани кутариб юргандан кура улим афзал! Шу фикр хаёлимдан кет-масди. Кутилмаганда...бирдан хамма ёк ёришиб кетди. Дастлаб нима булга-нини тушунолмадим. Мени судраб бош-ка хонага олиб киришга уринаётган Во-сит хам нима булганини тушунолмай каловланиб колди. Узимга келиб, нима булганини тушунганимда кайнонамнинг нафрат тула кузига кузим тушди. Кейин билсам, кишлокда туй тугагач, шахарга кайтадиган мехмонлар кайно-намга хам бирга кетиши таклиф кили-шибди. Хайкотдай ховлида келиним ёш болалари билан куркади, деб уйлаган кайнонам улар билан бирга кайтавери-бди. Уйга кириб карасаки...Мен бир ах-волда эдим. Сочларим тузгиган, юзла-рим бугрикиб кетган, тунги кийимда...
Пасткаш Восит хам нафсини тезрок кондириш учун устидаги кийимларини хар томонга сочиб ташлаган...Восит уй-га бостириб кириб, менга ташланганини хеч кандай айбим йуклигини айтсам-да кайнонам ишонмади. "Биров айтганда ишонмаслигим мумкин эди, ахир, уз ку-зим билан курдим-ку! деди нафрат би-лан. Салгина олдин мени севишини ай-тиб ох-вох килаётган Восит хеч нарса-ни тан олмади. Менинг хеч кандай ай-бим йук, келинингиз узи анчадан буён куз сузиб юради. Бугун туйга кетганин-гиздан кейин кунгирок килди, лекин мен гаплашмагач, "смс" юборди. Бундай "смс"ни укигандан кейин кайси эркак узини тутиб тура оларди. Ишон-масангиз, мана, куринг деб телефони-даги "смс"ни курсатди. Уша "смс" мени-нг ракамимдан юборилган булиб, "Кай-нонам бу кеча уйга келмайди. Тун яр-мидан окканда келинг. Нахотки сизни севишимни кузларимга караб билмаса-нгиз?"деб ёзилганди.
- Бундай гап хар кандай йигитнинг хир-сини кузгаб юборади. Мен нима кила олардим, ахир, эркакман. - деди Восит.
"Смс"ни мен ёзмаганман" дейишимга карамай хеч ким ишонмади. Чунки у менинг ракамимдан юборилганди. Пасткаш Восит телефон килиш бахона-сида менинг телефонимни олганида узининг ракамига ана шу "смс"ни ёзиб юборган экан. Унинг аблахлигини кара-нгки, бирор ишкаллик чикса шу "смс"ни бахона килиб, мени айблаб, узи сувдан курук чикиб кетмокчи булган. Макса-дига эришди хам. Кайнонам бирорта сузимга ишонмади. "Уз уйимдан кузим-га чуп сукдингми?"деб мени хар хил сузлар билан хакоратлади. Уша тун пе-шонамга "Беномус" деган тавки лаънат ёпиштирилди. Кейин...кейинги вокеалар гуё тушимда кечаётгандай эди. Кайно-
нам уйдан чикиб кетишимни талаб кил-ди, Воситнинг хотини бутун кучага эши-тиладиган рвозда жанжал килди, мени "фохиша" деб хакоратлади. Айбсиз ай-бдор булиб колдим, хамма далиллар менга карши эди. Хатто уз отам гап-сузлардан ор килиб, уйга киргизмади. Эримга кунгирок килиб, бор гапни тушунтирмокчи булдим. Лекин кимдир мендан олдин аллакачон кунгирок ки-либ, ошириб-тошириб, кушиб-чатиб айтган экан. "Мен вокеани тагига етгу-нимча бошка жойда яшаб тур", деди эрим. Шунисига хам шукур килдим. Калта уйлайдиган эркак булганида хеч нарсани уйламай, суриштирмай талоги-мни берган буларди. Мана, олти ойдан буён шу ётокхонада яшаймиз, - огир хурсинди Азиза. - Шу вакт ичида боши-миздан не кунлар утгани факат узим-гаю Узига аён. Лекин шуни билдимки, инсон узи пок булса эртами-кеч юзи ёруг буларкан. Якинда эрим кунгирок килиб, "Мен хамма нарсани билдим, се-нинг хеч кандай гунохинг йук экан. Гу-нохкор аслида мен эканман. Уша нома-рдга ишонмаслигим керак экан, аммо мен гур уни дуст билибман. Эркак киши ахли аёлини узидан бошка хеч кимга ишонмаслиги керак экан" деди. Кайнонам хам бор гапни билиб келди. "Уйга кайтинг, сизсиз, невараларимсиз уй хуввилаб колди" деб куз ёш килди. "Углингиз келсалар, бирга кайтамиз" дедим..
- Уша Восит деганингиз ёлгон гапирга-нини тан олибдими? - кизикиб суради Гулширин.
- Ха, огир тин олди Азиза. - Бир ой ол-дин кечаси машинада аллакаердан ке-лаётган экан. Ёнида малласоч бир ен-гилтак аёл хам бор экан. Кутилмаганда машина уз-узидан бошкарилмай колиб, бир неча марта кайта-кайта айланиб, зарб билан бетон тусикка урилибди. Аёл уша захоти жон берибди, Воситни эса огир ахволда шифохонага еткази-шибди. Уч кеча-кундуз огир ахволда ётиб, туртинчи куни куз очиши билан мени сурабди. "Унга тухмат килгандим, аслида Азизанинг хеч кандай айби йук эди. Уни топиб келинглар, агар ундан ризолик сурамасам кузим очик кетади" дебди. Хотини ялиниб-ёлвориб келди ёнимга. Лекин мен бормадим, боролма-дим. Хаётимни дахшатга айлантирган, пок номимга иснод тамгасини ёпишти-рган одамни яна кургим келмади. Сун-гги дакикача мени кутиб эшикка тер-милибди. Жони узилаётган пайтда куз-ларидан кон чиккан эмиш...
Уртага огир сукут чукди. Хар икки аёл хам уз хаёллари билан банд эди.
- Агар эрим ушанда жахл устида мени ёмонотлик килганида, балки мен хам касдма касдига ёмон йулга кириб кети-шим мумкин эди. Аёл учун эрининг ишончи жуда мухим экан. Уша ишонч мени ёмон йулдан кайтарди. Куп аёлла-рни курдим - кимдир бошига тушган синовларни сабр билан енгади, кимни-нгдир эса бардоши етмайди. Булар-булмасга рашк килаверадиган, хар нар-садан шубхаланиб хотинига ишонмай-диган баъзи эркакларнинг аёллари "Бу-рининг еса хам, емаса хам огзи кон"деб нотугри йулга кириб кетганини хам кур-дим. Уша эркаклар "Узи шунака экан-лигини билгандим" деб аёлни бузукка чикаришади. Аслида, аёлни хиёнатга ундаган уша эркакнинг узи эмасми? Булар-булмасга рашк килаверса, фа-лончи сенинг хушторинг деяверса, аёл рухан синмайдими? Аёл-гул. Унга мехр берган кишига у хам мехр ифорини со-чади. Аксинча, хадеб хурланаверса унинг мехри кахрга айланади. Аёлга эрининг ишончи, мехри жуда мухим. Мени ана шу ишонч саклаб колди.
"Эрнинг ишончи мухим..." Бу сузлар Гулширинни уйлантириб куйди. Зохид унга ишонармиди? Ишонганида, Гулши-рин болалари билан сарсон булармиди? Нега унинг садокати, курбонликлари бу тарзда бахоланди? Эри унга ишонма-дими ёки ишонгиси келмадими? Хархо-лда, иккинчиси тугрирок эди. Негаки, шу билан у узининг айбини хаспушла-мокчи булган. У яна Нозимани излаёт-ганини Гулширин билан колди. Айбни узидан сокит килиш учун уни оппа-осон "кушмачи" деб айблаб куя колди..
- Узингиз-чи, узингиз бу ерларда нима килиб юрибсиз? - унинг хаёлини Азиза-нинг овози булиб юборди.
- Менми? - огир тин олди Гулширин. - Мен хам сиз каби тухмат балосига кол-ганларданман. Лекин эрим узи мени айблади, килмаган ишим учун гунохор килиб, уйдан хайдади.
Азиза Гулшириннинг сузини булмай, унинг дардли хикоясини тинглади.
- Мен узимни нохак эзилган десам, сиз-нингиз меникидан хам баттар экан, - деди Азиза. - Вакт утиб, ким айбдор экани аён булади. Лекин орада сиз ва болаларингиз жабр чекканларингиз ко-лади. Хамма сизни айблаб турганида хам эрингиз ёнингизни олиб, химоя кил-ганида бошка гап эди. Лекин унинг узи кайта-кайта соткинлик килибди..
- Соткинлик? - ажабланди Гулширин.
- Ха, соткинлик. Сизга хиёнат килгани, уша аёл ундан фарзанд кургани сотки-нлик эмасми? Фарзандларингиз хаки уни кечирибсиз, отангиз олиб берган уйни сотиб, камокдан олиб колибсиз. У-чи, бунга кандай жавоб берди? Яна уша аёлни излади, сизни тухматдан асраш урнига узи хам "кушмачи" деб, уйдан хайдади. Бу соткинлик эмасми?
Гулширин бу тугрида сира уйлаб кур-маганди. Мен вазият курбони булдим деб хисобларди. Азизанинг сузлари уни уйлантириб куйди. Кунгли каттик огри-ди..
- Бугун кун буйи иш изладим, - деди сухбат мавзусини узгартириш учун. - Лекин хеч бир ташкилотда менга мос келадиган иш йук экан. Кулимдаги пул-нинг хам охири куриниб колди. Шу уч-турт кун ичида иш топмасам, билмай-ман, кейин кандай кун утказамиз...
- Ана, курдингизми?! - гапни яна эски узанига буриб юборди Азиза. - Сиз-ку, эрингизга керак эмас экансиз, лекин мана бу болалар узининг пуштикамари-дан булган-ку! Хеч булмаса шуларни уйламайдими? Болаларим нима еб-ичя-
пти демайдими? - бир оз сукутдан сунг гапини давом эттирди: - Ётокхонада яшай бошлагач, бу ердан сал нарирок-да жойлашган ресторанга ишга кирган-дим. Киладиган ишим - хар хил салат тайёрлаш эди. Эрим кунгирок килиб, "Шу ишингни куй, узим пул юбориб ту-раман. Сен болаларга кара" деди. Эрим якинда кайтади, шунинг учун ишдан чикдим. Кетаётганимда ресторан хужа-йини "Урнингизга узингизга ухшаган чаккон аёл топиб беринг" деганди. Истасангиз, эртага сизни уша ёкка олиб бораман.
- Ресторанда ишлаш...- иккиланди Гул-ширин.
- Нега иккиланаётганингизни тушуна-ман, - жилмайди Азиза. - Ресторан сиз уйлагандай ёмон жой эмас. Негадир бизнинг одамлар рестопанда факат ен-
гил табиатли аёллар ишлайди деб уйла-шади. Аслида у ерда ишлайдиганлар хам халол мехнати билан ризк топиб, бола-чаккасини бокади.
- Майли, борганим булсин, мени кунди-рдингиз, - деди Гулширин.
Уша окшом Гулширин хотиржам ухлай олмади. Аслида, у тунлари ором олиб ухлаш нималигини аллакачонлар унут-ган. Кузини юмди дегунча Азизанинг овози кулоги остида жаранглайверади: "Эрингиз соткинлик килибди!...Соткин-лик...демак, Зохид унга курсатган жа-фоларнинг асл номи шундай эканда...Кейин хаёли ресторандаги ишга кетди. "Кандай буларкан? Эплай олармикан-ман? Мен ишласам болаларга ким ка-райди?!
...Ресторан хужайини у тасаввур килга-нидек бадковок, жахлдор одам эмас экан. Аксинча, урта ёшлардаги хушму-омала киши экан.
- Бизда иш вакти бошка жойларники-дан фарк килади, - деди у. Хамма таш-килотларда кундузи ишлаб, кечаси дам олишса, бизда эса аксинча, иш вакти кеч соат бешда бошланиб, ярим тунда тугайди. Маош ойига бир маротаба эмас, бажарган ишингизга караб хар куни кулингизга маълум микдордаги пул берилади.
Иш ярми кечгача давом этишини эши-тиб Гулшириннинг шашти пасайди.
- Менинг ёш болаларим бор, ярим кеча-гача ишлай олмайман, - деди тайёр иш кулидан чикиб кетаётганидан афсусл-аниб.
- Ёш болаларингиз булса, ярим тунгача эмас, кеч соат унгача ишлашингиз мум-кин. Лекин шунга караб бериладиган пулдан бир рз чегириб коламиз.
Гулширин хамон иккиланарди. Ресто-ран хужайини айтган шартга рози бул-ган такдирда хам болаларини кандай ёлгиз колдиради? Азиза унинг нимадан истихола килаётганини тушунди.
- Сиз рози булаверинг. Соат унгача бо-лаларингизга мен караб тураман,-деди Гулширинга. Шу дамда у Гулшириннинг кузига огир дамда ёрдамга келган на-жот фариштаси каби куриниб кетди.
- Майли, ишлайман, - деди энтикиб.
- Унда бугундан иш бошлайверинг, - деди ресторан хужайинни.
Дилфуза Зарипова.

ОҚҚА ZVEZDA VOSTOKA КЎЧИРДИ
ДАВОМИ БОР.
#КундошлиУйХикоя

Комментарии