qizaloq. Kichkintoy qizimning negadir ishtahasi yo`qolib, juda kam ovqat eydigan bo`lib qoldi. Bir kuni xotinim qizimga yana ovqatini edira olmayotganligidan xunob bo`lib, menga arz qildi. Oshxonaga chiqib, qizalog`imni ovqat eyishga ko`ndirishga harakat qildim. U bo`lsa ko`zlarida yosh bilan «Agar ovqatimni oxirigacha esam, mening bir iltimosimni bajarasizmi?» - deb so`radi. Men esa o`ylab ham o`tirmay «Va`da beraman, qizim» deya uning ko`z yoshlarini artdim. Buning nima qiyin tomoni bor, deya o`yladim. Qizalog`imning ko`ngli biror shirinlikmi yoki yangi o`yinchoqmi, tusab qolgandir- da. Mening va`damni olgach, uning yuzlari yorishib ketdi, idishida turgan ovqatni ishtaha bilan oxirigacha edi. Keyin esa hech kutilmaganda: - Men sochimni oldirib tashlashni xohlayman! - deb qolsa bo`ladimi. Bu gap xotinim va meni hayron qoldirdi. Chunki qizcham beliga tushib turadigan qo`ng`iroq sochlari bilan maqtanishni juda yaxshi ko`rardi. Boshimdan birov xuddi bir chelak sovuq suv quyib yuborganday bo`ldi. Bu fikr uning xayoliga qanday kelib qoldi ekan-a? Onasiga qarayman: «Sochiga nima qilgan?» - Sochlari top-toza, - deydi xotinim ham hayron bo`lib. Shundan so`ng men bolamdan bu iltimosni boshqasiga almashtirishni so`radim. Unga o`yinchoqlar, kitoblar, chiroyli ko`ylakchalar, shirinliklar, xullas istagan narsasini olib berishga va`da berdim. Lekin foydasi bo`lmadi. Xotinim jig`ibiyron bo`lib, agar shunday qilsa, uni jazolashini ta`kidlay boshladi. Qizim bo`lsa menga mo`ltirab qarar, «Dadajon, axir va`da berdingiz, berilgan va`dani bajarish kerak, deb o`zingiz aytgansiz-ku. Nahotki, kattalar ham yolg`on gapirishadi?», derdi ko`z yoshlari yuzini yuvib. Men chorasiz qoldim. Aslida o`g`illarimga qaraganda ko`proq shu qizimni yaxshi ko`rardim-da. Uning shiringina erkaliklari, ishdan kelganimda bo`ynimga osilib, akalaridan arz qilishlari menga zavq bag`ishlardi. Qizimning ko`nglini sindirgim kelmadi. Xotinimning qarshiligiga qaramay u bilan sartaroshxonaga yo`l oldik. Bir zumda qo`ng`iroq sochlar er bilan bitta bo`lib yotar, qizimning boshi tap-taqir alfozga tushgandi. Uyga qaytganimizda ham, ertasiga ertalab maktabga ketayotganida ham uning kayfiyati a`lo edi. Lekin men bu kayfiyat maktabga etib borgandan keyin bolalarning «kal-kal» degan mazaxlaridan so`ng yo`q bo`lishidan va qizchamning keyingi ruhiy iztirobidan xavotirda edim. Maktabga etib borganimizda qizim mashinadan sakrab tushdi- da, sinfxonasiga chopib keta boshladi. Bir payt orqadan bir bolakayning qizimni chaqirgani eshitildi. Men ham darrov o`sha tomonga qaradim. Bolakay xursand holda chopib kelardi. Qizig`i, bolakayning ham boshida bir tola tuk yo`q, tap-taqir! Ҳayron bo`lib turgan edim, yonimga o`rta yoshli bir ayol kelib o`zini tanishtira boshladi. Ma`lum bo`lishicha, bu ayol o`sha bolakayning onasi ekan.. - Bilasizmi, - dedi ayol chopib ketayotgan bolalarimizning orqasidan ko`zida yosh bilan kuzatarkan, - mening bolam og`ir kasalga chalingan edi, dori- darmonlar ta`sirida uning sochlari bitta ham qolmay to`kilib ketdi. U har kuni maktabdan xafa bo`lib qaytardi. Qizingiz esa o`g`limga doim dalda berib uni ruhan qo`llab turarkan, ular juda yaxshi do`st ekanlar-da. O`tgan kuni o`g`lim uyga birinchi marta xursand qaytdi. Chunki qizingiz o`g`limga, men ham senga o`xshab sochimni oldirib kelaman, ikkalamiz bir xil bo`lamiz, deb va`da beribdi. To`g`risi, men o`g`limning gapiga unchalik e`tibor bermagan edim. Ҳar qancha do`st bo`lishmasin, harqalay, qiz bolaning chiroyli sochlarini oldirib tashlashga jazm etishiga ishonmasdim-da... Bugun qizingizni ko`rgach, bolamning ko`zlari birinchi marta quvonch bilan porladi. Uni yaqin orada bunchalik quvnoq kayfiyatda ko`rmagan edim. Ҳammasi uchun qizingizga rahmat! Biz fidokorlikni bolalardan o`rganishimiz kerakka o`xshaydi... Men ayolga hech nima deb javob qaytara olmadim. Chopib ketayotgan qizimning ortidan qarab qolarkanman, mening bolajonim, mening jajjigina farishtam birov uchun borlig`idan ham kechishi mumkin ekanligini isbotlaganidan ham lol edim, ham faxrlanardim...
Ota Onasini xayron qoldirgan
qizaloq. Kichkintoy qizimning negadir
ishtahasi yo`qolib, juda kam
ovqat eydigan bo`lib qoldi. Bir
kuni xotinim qizimga yana
ovqatini edira
olmayotganligidan xunob bo`lib, menga arz qildi.
Oshxonaga chiqib, qizalog`imni
ovqat eyishga ko`ndirishga
harakat qildim. U bo`lsa
ko`zlarida yosh bilan «Agar
ovqatimni oxirigacha esam, mening bir iltimosimni
bajarasizmi?» - deb so`radi.
Men esa o`ylab ham o`tirmay
«Va`da
beraman, qizim» deya uning
ko`z yoshlarini artdim. Buning nima
qiyin tomoni bor, deya o`yladim.
Qizalog`imning ko`ngli biror
shirinlikmi yoki yangi
o`yinchoqmi, tusab qolgandir-
da. Mening va`damni olgach, uning
yuzlari yorishib ketdi, idishida
turgan ovqatni ishtaha bilan
oxirigacha edi. Keyin esa hech
kutilmaganda:
- Men sochimni oldirib tashlashni
xohlayman! - deb qolsa
bo`ladimi.
Bu gap xotinim va meni hayron
qoldirdi. Chunki qizcham beliga
tushib turadigan qo`ng`iroq sochlari bilan maqtanishni juda
yaxshi ko`rardi. Boshimdan
birov
xuddi bir chelak sovuq suv
quyib
yuborganday bo`ldi. Bu fikr uning xayoliga qanday kelib
qoldi ekan-a? Onasiga
qarayman:
«Sochiga nima qilgan?»
- Sochlari top-toza, - deydi
xotinim ham hayron bo`lib. Shundan so`ng men bolamdan
bu iltimosni boshqasiga
almashtirishni so`radim. Unga
o`yinchoqlar, kitoblar, chiroyli
ko`ylakchalar, shirinliklar,
xullas istagan narsasini olib berishga
va`da berdim. Lekin foydasi
bo`lmadi. Xotinim jig`ibiyron
bo`lib, agar shunday qilsa, uni
jazolashini ta`kidlay boshladi.
Qizim bo`lsa menga mo`ltirab qarar, «Dadajon, axir va`da
berdingiz, berilgan va`dani
bajarish kerak, deb o`zingiz
aytgansiz-ku. Nahotki, kattalar
ham yolg`on gapirishadi?»,
derdi ko`z yoshlari yuzini yuvib. Men
chorasiz qoldim. Aslida
o`g`illarimga qaraganda
ko`proq
shu qizimni yaxshi ko`rardim-da.
Uning shiringina erkaliklari, ishdan kelganimda bo`ynimga
osilib, akalaridan arz qilishlari
menga zavq bag`ishlardi.
Qizimning ko`nglini sindirgim
kelmadi. Xotinimning
qarshiligiga qaramay u bilan
sartaroshxonaga yo`l oldik. Bir
zumda qo`ng`iroq sochlar er
bilan bitta bo`lib yotar,
qizimning
boshi tap-taqir alfozga tushgandi.
Uyga qaytganimizda ham,
ertasiga ertalab maktabga
ketayotganida ham uning
kayfiyati a`lo edi. Lekin men bu
kayfiyat maktabga etib borgandan keyin bolalarning
«kal-kal» degan mazaxlaridan
so`ng yo`q bo`lishidan va
qizchamning keyingi ruhiy
iztirobidan xavotirda edim.
Maktabga etib borganimizda qizim mashinadan sakrab
tushdi-
da, sinfxonasiga chopib keta
boshladi. Bir payt orqadan bir
bolakayning qizimni chaqirgani
eshitildi. Men ham darrov o`sha tomonga qaradim. Bolakay
xursand holda chopib kelardi.
Qizig`i, bolakayning ham
boshida
bir tola tuk yo`q, tap-taqir!
Ҳayron bo`lib turgan edim, yonimga o`rta yoshli bir ayol
kelib o`zini tanishtira boshladi.
Ma`lum bo`lishicha, bu ayol
o`sha
bolakayning onasi ekan.. - Bilasizmi, - dedi ayol chopib
ketayotgan bolalarimizning
orqasidan ko`zida yosh bilan
kuzatarkan, - mening bolam
og`ir
kasalga chalingan edi, dori- darmonlar ta`sirida uning
sochlari bitta ham qolmay
to`kilib ketdi. U har kuni
maktabdan xafa bo`lib
qaytardi.
Qizingiz esa o`g`limga doim dalda
berib uni ruhan qo`llab
turarkan,
ular juda yaxshi do`st ekanlar-da.
O`tgan kuni o`g`lim uyga
birinchi marta xursand qaytdi. Chunki
qizingiz o`g`limga, men ham
senga o`xshab sochimni oldirib
kelaman, ikkalamiz bir xil
bo`lamiz, deb va`da beribdi.
To`g`risi, men o`g`limning gapiga
unchalik e`tibor bermagan edim.
Ҳar qancha do`st bo`lishmasin,
harqalay, qiz bolaning chiroyli
sochlarini oldirib tashlashga
jazm etishiga ishonmasdim-da...
Bugun qizingizni ko`rgach,
bolamning ko`zlari birinchi
marta
quvonch bilan porladi. Uni
yaqin orada bunchalik quvnoq
kayfiyatda ko`rmagan edim.
Ҳammasi uchun qizingizga
rahmat! Biz fidokorlikni
bolalardan o`rganishimiz
kerakka o`xshaydi... Men ayolga hech nima deb
javob
qaytara olmadim. Chopib
ketayotgan qizimning ortidan
qarab qolarkanman, mening
bolajonim, mening jajjigina farishtam birov uchun
borlig`idan ham kechishi
mumkin
ekanligini isbotlaganidan ham
lol edim, ham faxrlanardim...