Zaytun moyi issiq yoki sovuq holda
iste’mol qilinishidan qat’i nazar,
oshqozon kislotasi miqdorini
kamaytirish orqali oshqozonni
gastrit va yaralar kabi kasalliklardan
himoya qiladi.149 Shuningdek, o‘tni
harakatga keltirib, uning faoliyatini
yaxshi-laydi. U o‘t pufagidan
chiqadigan suyuqlikni tartibga soladi
va o‘t pufagida tosh paydo bo‘lish
xavfini kamaytiradi.150 Zaytun
moyining tarkibida xlorid mavjud
bo‘lib, u jigar faoliyatiga yordam
beradi va shu tariqa ortiqcha
mahsulotlarni tanadan yo‘qotishga
ko‘maklashadi. U miya arteriyalariga
ham foydali ta’sir ko‘rsatadi.151
Zaytun moyi keyingi yillarda,
ayniqsa, mutaxassislarning e’tiborini
tortdi.152 Quyida mutaxassislar
bildirgan ayrim fikrlar keltirilgan:
Jiin Karper, sog‘liq va oziq-ovqat
sohasida ko‘zga ko‘ringan
mutaxassis, CNN axborot
telekanalining sovrindor muxbiri,
jurnalist va The Food Farmacy (Oziq-
ovqat farmatsevtikasi) hamda Food
Your Miracle Medicine (Oziq-ovqat -
Sizning mo‘‘-jizaviy doringiz) nomli
nashrlar muallifi:
Italiyada olib borilgan yangi
tadqiqot zaytun moyining tarkibida
antioksidlovchilar borligini ..., bular
kasallik jarayonlariga, jumladan,
arteriya qon tomirlarini to‘sib
qo‘yuvchi zichligi kichik liporotein
xolesteriniga qarshi kurashishini
aniqladi.
Pat Breyd, parhezshunos va
ovqatlanish bo‘yicha maslahatchi:
Zaytun moyining serqirra, ya’ni ko‘p
xususiyatli ekanligi menga quvonch
bag‘ishlaydi ... biz u haqida
qanchalik ko‘p bilsak, uning
salomatlik uchun qo‘shadigan ulkan
hissalari haqida ham shunchalik
bilimgaegabo‘lamiz.
Doktor Dimitrios Trixopoulos,
Garvard universiteti Xalq salomatligi
maktabining Epidimologiya
boshqarmasi boshlig‘i:
Agarda amerikalik ayollar tuiingan
yog‘lar o‘rniga ko‘proq zaytun moyi
iste’mol qilishganda edi, ko‘krak
saratoni xavfini deyarli ellik foiz
(50%) gacha qisqartirishlari mumkin
edi.
Zaytun moyi xavfli o‘simtalarning
prostata, ko‘krak, yo‘g‘on ichak,
tangachasimon hujayralar va
qizilo‘ngachga oid ba’zi turlariga
qarshi himoya ta’siriga ega.
D. Pek, Mayami universiteti Tibbiyot
maktabi xodimi:
Zaytun moyi sichqonlarning immun
sistemasini kuchaytirganligi
isbotlandi...
Bruno Berra, Milan universiteti
Umumiy fiziologiya va biologik
kimyo instituti xodimi:
...o‘ta musaffo zaytun moyining
qarshilik ko‘rsatuvchi kichik qismlari
zichligi kichik liporoteinning
oksidlanishga bo‘lgan qarshiligini
sezilarli darajada oshiradi.
A. A. Revilliz, G. Rikkardi va M.
Mansini, Neapoldagi Federeko II
universiteti Ichki tibbiyot va
metabolik kasalliklar instituti
xodimlari:
Zaytun moyi insulin qarshiligining
oldini oladi va qondagi glyukoza
miqdorini yaxshiroq nazorat qiladi.
Patriziya Galleti, Neapol Ikkinchi
universiteti Tibbiyot va jarrohlik
fakulteti xodimi:
Zaynun moyi polifenollarini parhez
sifatida iste’mol qilish ba’zi
oshqozon-ichak kasalliklari va
ateroskleroz kabi reaktiv kislorod
metaboliti bilan bog‘liq kasalliklar
xavfini kamaytirishi mumkin. Zaytun
moyining gidroksitirozoli odamning
eritroqitlarini oksidlanish
yetkazadigan shikastdan himoya
qiladi.
Frank Saks, Garvard Xalq salomatligi
maktabi:
Semizlikni nazorat qilish va
davolashda zaytun moyiga boy
taomlar kam yog‘li taomlarga
qaraganda samaraliroqtsir. Bundan
tashqari, u ancha vaqt ozishga
imkon beradi va u bilan ozishni
davom ettirish osonroq...
Ko‘rib chiqqanimizdek, bugungi
kunda ko‘pchilik olimlar zaytun
moyiga asoslangan ovqatlanish
tartibi ideal ozuqaviy modelni
tashkil etadi, deb hisoblashadi.
Bunday fazilatga ega zaytun mevasi
va zaytun moyi har bir kishining
kundalik ovqatlanish dasturidagi har
bir taomning asosiy tarkibiy qismi
bo‘lishi kerak. Qur’onning ko‘p
oyatlarida Alloh tomonidan urg‘u
berilgan zaytun o‘simligining
foydalari tibbiyot fanida erishilgan
yutuqlar natijasida kashf qilindi.
osmondan sizlar uchun undan
ichimlik bo‘ladigan suvni
(yomg‘irni) yog‘dirgan zotdir.
(Hayvonlaringizni) boqadigan
giyohlar ham o‘sha suvdan
(sug‘orilur). U sizlar uchun o‘sha
(suv) bilan (turli) ekinlarni, zaytun,
xurmo, uzum va barcha mevalarni
undirur. Albatta, bu (ish)da tafakkur
qiladigan qavm uchun alomat
bordir. («Nahl» surasi, 10-11-oyatlar
iste’mol qilinishidan qat’i nazar,
oshqozon kislotasi miqdorini
kamaytirish orqali oshqozonni
gastrit va yaralar kabi kasalliklardan
himoya qiladi.149 Shuningdek, o‘tni
harakatga keltirib, uning faoliyatini
yaxshi-laydi. U o‘t pufagidan
chiqadigan suyuqlikni tartibga soladi
va o‘t pufagida tosh paydo bo‘lish
xavfini kamaytiradi.150 Zaytun
moyining tarkibida xlorid mavjud
bo‘lib, u jigar faoliyatiga yordam
beradi va shu tariqa ortiqcha
mahsulotlarni tanadan yo‘qotishga
ko‘maklashadi. U miya arteriyalariga
ham foydali ta’sir ko‘rsatadi.151
Zaytun moyi keyingi yillarda,
ayniqsa, mutaxassislarning e’tiborini
tortdi.152 Quyida mutaxassislar
bildirgan ayrim fikrlar keltirilgan:
Jiin Karper, sog‘liq va oziq-ovqat
sohasida ko‘zga ko‘ringan
mutaxassis, CNN axborot
telekanalining sovrindor muxbiri,
jurnalist va The Food Farmacy (Oziq-
ovqat farmatsevtikasi) hamda Food
Your Miracle Medicine (Oziq-ovqat -
Sizning mo‘‘-jizaviy doringiz) nomli
nashrlar muallifi:
Italiyada olib borilgan yangi
tadqiqot zaytun moyining tarkibida
antioksidlovchilar borligini ..., bular
kasallik jarayonlariga, jumladan,
arteriya qon tomirlarini to‘sib
qo‘yuvchi zichligi kichik liporotein
xolesteriniga qarshi kurashishini
aniqladi.
Pat Breyd, parhezshunos va
ovqatlanish bo‘yicha maslahatchi:
Zaytun moyining serqirra, ya’ni ko‘p
xususiyatli ekanligi menga quvonch
bag‘ishlaydi ... biz u haqida
qanchalik ko‘p bilsak, uning
salomatlik uchun qo‘shadigan ulkan
hissalari haqida ham shunchalik
bilimgaegabo‘lamiz.
Doktor Dimitrios Trixopoulos,
Garvard universiteti Xalq salomatligi
maktabining Epidimologiya
boshqarmasi boshlig‘i:
Agarda amerikalik ayollar tuiingan
yog‘lar o‘rniga ko‘proq zaytun moyi
iste’mol qilishganda edi, ko‘krak
saratoni xavfini deyarli ellik foiz
(50%) gacha qisqartirishlari mumkin
edi.
Zaytun moyi xavfli o‘simtalarning
prostata, ko‘krak, yo‘g‘on ichak,
tangachasimon hujayralar va
qizilo‘ngachga oid ba’zi turlariga
qarshi himoya ta’siriga ega.
maktabi xodimi:
Zaytun moyi sichqonlarning immun
sistemasini kuchaytirganligi
isbotlandi...
Bruno Berra, Milan universiteti
Umumiy fiziologiya va biologik
kimyo instituti xodimi:
...o‘ta musaffo zaytun moyining
qarshilik ko‘rsatuvchi kichik qismlari
zichligi kichik liporoteinning
oksidlanishga bo‘lgan qarshiligini
sezilarli darajada oshiradi.
A. A. Revilliz, G. Rikkardi va M.
Mansini, Neapoldagi Federeko II
universiteti Ichki tibbiyot va
metabolik kasalliklar instituti
xodimlari:
Zaytun moyi insulin qarshiligining
oldini oladi va qondagi glyukoza
miqdorini yaxshiroq nazorat qiladi.
Patriziya Galleti, Neapol Ikkinchi
universiteti Tibbiyot va jarrohlik
fakulteti xodimi:
Zaynun moyi polifenollarini parhez
sifatida iste’mol qilish ba’zi
oshqozon-ichak kasalliklari va
ateroskleroz kabi reaktiv kislorod
metaboliti bilan bog‘liq kasalliklar
xavfini kamaytirishi mumkin. Zaytun
moyining gidroksitirozoli odamning
eritroqitlarini oksidlanish
yetkazadigan shikastdan himoya
qiladi.
Frank Saks, Garvard Xalq salomatligi
maktabi:
Semizlikni nazorat qilish va
davolashda zaytun moyiga boy
taomlar kam yog‘li taomlarga
qaraganda samaraliroqtsir. Bundan
tashqari, u ancha vaqt ozishga
imkon beradi va u bilan ozishni
davom ettirish osonroq...
Ko‘rib chiqqanimizdek, bugungi
kunda ko‘pchilik olimlar zaytun
moyiga asoslangan ovqatlanish
tartibi ideal ozuqaviy modelni
tashkil etadi, deb hisoblashadi.
Bunday fazilatga ega zaytun mevasi
va zaytun moyi har bir kishining
kundalik ovqatlanish dasturidagi har
bir taomning asosiy tarkibiy qismi
bo‘lishi kerak. Qur’onning ko‘p
oyatlarida Alloh tomonidan urg‘u
berilgan zaytun o‘simligining
foydalari tibbiyot fanida erishilgan
yutuqlar natijasida kashf qilindi.
ichimlik bo‘ladigan suvni
(yomg‘irni) yog‘dirgan zotdir.
(Hayvonlaringizni) boqadigan
giyohlar ham o‘sha suvdan
(sug‘orilur). U sizlar uchun o‘sha
(suv) bilan (turli) ekinlarni, zaytun,
xurmo, uzum va barcha mevalarni
undirur. Albatta, bu (ish)da tafakkur
qiladigan qavm uchun alomat
bordir. («Nahl» surasi, 10-11-oyatlar