Қуръони карим, Сура Оли

Имрон - ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ
(156-Oятдан....200- Оятгача!)
ﻳَﺎ ﺃَﻳُّﻬَﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍْ ﻻَ ﺗَﻜُﻮﻧُﻮﺍْ
ﻛَﺎﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﻭَﻗَﺎﻟُﻮﺍْ
ﻹِﺧْﻮَﺍﻧِﻬِﻢْ ﺇِﺫَﺍ ﺿَﺮَﺑُﻮﺍْ ﻓِﻲ
ﺍﻷَﺭْﺽِ ﺃَﻭْ ﻛَﺎﻧُﻮﺍْ ﻏُﺰًّﻯ ﻟَّﻮْ ﻛَﺎﻧُﻮﺍْ
ﻋِﻨﺪَﻧَﺎ ﻣَﺎ ﻣَﺎﺗُﻮﺍْ ﻭَﻣَﺎ ﻗُﺘِﻠُﻮﺍْ
ﻟِﻴَﺠْﻌَﻞَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺫَﻟِﻚَ ﺣَﺴْﺮَﺓً ﻓِﻲ
ﻗُﻠُﻮﺑِﻬِﻢْ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻳُﺤْﻴِـﻲ ﻭَﻳُﻤِﻴﺖُ
ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﺑِﻤَﺎ ﺗَﻌْﻤَﻠُﻮﻥَ ﺑَﺼِﻴﺮٌ
156 . Эй иймон келтирганлар!
Куфр келтирганларга ва ер
юзида юрган ва ғозий бўлган
биродарлари ҳақида, агар
бизнинг ҳузуримизда
бўлганларида ўлмас эдилар ва
қатл қилинмас эдилар,
дейдиганларга ўхшаманг. Буни
Аллоҳ қалбларида ҳасрат
қилиши учун айтадилар.
Аллоҳ тирилтиради ва
ўлдиради, Аллоҳ қилган
амалларингизни кўрувчи
зотдир.
ﻭَﻟَﺌِﻦ ﻗُﺘِﻠْﺘُﻢْ ﻓِﻲ ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺃَﻭْ
ﻣُﺘُّﻢْ ﻟَﻤَﻐْﻔِﺮَﺓٌ ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺭَﺣْﻤَﺔٌ
ﺧَﻴْﺮٌ ﻣِّﻤَّﺎ ﻳَﺠْﻤَﻌُﻮﻥَ
157 . Гарчи Аллоҳ йўлида қатл
қилинсангиз ҳам ёки ўлсангиз
ҳам, Аллоҳдан бўладиган
мағфират ва раҳмат улар
жамлайдиган нарсадан
яхшидир.
ﻭَﻟَﺌِﻦ ﻣُّﺘُّﻢْ ﺃَﻭْ ﻗُﺘِﻠْﺘُﻢْ ﻹِﻟَﻰ ﺍﻟﻠﻪ
ﺗُﺤْﺸَﺮُﻭﻥَ
158 . Гарчи ўлсангиз ҳам ёки
қатл қилинсангиз ҳам, албатта,
Аллоҳ ҳузурида йиғилурсиз.
ﻓَﺒِﻤَﺎ ﺭَﺣْﻤَﺔٍ ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻟِﻨﺖَ ﻟَﻬُﻢْ
ﻭَﻟَﻮْ ﻛُﻨﺖَ ﻓَﻈّﺎً ﻏَﻠِﻴﻆَ ﺍﻟْﻘَﻠْﺐِ
ﻻَﻧﻔَﻀُّﻮﺍْ ﻣِﻦْ ﺣَﻮْﻟِﻚَ ﻓَﺎﻋْﻒُ
ﻋَﻨْﻬُﻢْ ﻭَﺍﺳْﺘَﻐْﻔِﺮْ ﻟَﻬُﻢْ
ﻭَﺷَﺎﻭِﺭْﻫُﻢْ ﻓِﻲ ﺍﻷَﻣْﺮِ ﻓَﺈِﺫَﺍ
ﻋَﺰَﻣْﺖَ ﻓَﺘَﻮَﻛَّﻞْ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺇِﻥَّ
ﺍﻟﻠّﻪَ ﻳُﺤِﺐُّ ﺍﻟْﻤُﺘَﻮَﻛِّﻠِﻴﻦَ
159 . Аллоҳнинг раҳмати ила
уларга мулойим бўлдинг. Агар
қўпол, қалби қаттиқ
бўлганингда, атрофингдан
тарқаб кетар эдилар. Бас,
уларни афв эт. Уларга
истиғфор айт ва улар билан
ишларда машварат қил. Азму
қарор қилганингдан сўнг
Аллоҳга таваккал қил. Албатта,
Аллоҳ таваккал қилувчиларни
севадир. (Аллоҳ таоло ушбу
амр ила Пайғамбар
алайҳиссаломни қалби
кенгликда, мулойимликда–
кишиларни атрофларида
жамловчи олий сифатларда
бардавом бўлишга чақириб,
айблар ўтган бўлса хам,
мусулмонларни афв этишга
буюрмоқда.)
ﺇِﻥ ﻳَﻨﺼُﺮْﻛُﻢُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻓَﻼَ ﻏَﺎﻟِﺐَ
ﻟَﻜُﻢْ ﻭَﺇِﻥ ﻳَﺨْﺬُﻟْﻜُﻢْ ﻓَﻤَﻦ ﺫَﺍ
ﺍﻟَّﺬِﻱ ﻳَﻨﺼُﺮُﻛُﻢ ﻣِّﻦ ﺑَﻌْﺪِﻩِ
ﻭَﻋَﻠَﻰ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻓَﻠْﻴَﺘَﻮَﻛِّﻞِ ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨُﻮﻥَ
160 . Агар сизга Аллоҳ нусрат
берса, сиздан ғолиб келувчи
йўқ. Агар сизни ташлаб қўйса,
Ундан ўзга ким ҳам ёрдам
берар эди. Мўминлар фақат
Аллоҳгагина таваккал
қилсинлар.
ﻭَﻣَﺎ ﻛَﺎﻥَ ﻟِﻨَﺒِﻲٍّ ﺃَﻥ ﻳَﻐُﻞَّ ﻭَﻣَﻦ
ﻳَﻐْﻠُﻞْ ﻳَﺄْﺕِ ﺑِﻤَﺎ ﻏَﻞَّ ﻳَﻮْﻡَ ﺍﻟْﻘِﻴَﺎﻣَﺔِ
ﺛُﻢَّ ﺗُﻮَﻓَّﻰ ﻛُﻞُّ ﻧَﻔْﺲٍ ﻣَّﺎ ﻛَﺴَﺒَﺖْ
ﻭَﻫُﻢْ ﻻَ ﻳُﻈْﻠَﻤُﻮﻥَ
161 . Пайғамбарга хиёнат ҳеч
тўғри келмас. Кимки хиёнат
қилса, қиёмат куни хиёнат
қилиб олган нарсаси билан
келади. Сўнгра ҳар бир жон
касбига яраша тўлиқ олади.
Уларга зулм қилинмас.
(Биринчи марта мусулмонлар
Бадр урушида ўлжа олдилар.
Ўша ўлжа ҳақида мунофиқлар
иғво тарқатишди. Бу иғволар
орасида шундай ёлғон хабар
ҳам бор эдики, у бўхтонга
кўра, гўё Пайғамбаримиз
алайҳиссалом ўлжаларни
ғалул сифатида, яъни, махфий
равишда, беркитиб
олганмишлар. Жумладан, Бадр
урушида тушган ўлжадан бир
тўп олтин йўқолганида ҳам
Пайғамбар алайҳиссаломни
айблашди, у кишидан гумон
қилишди. Уҳуд урушида эса,
камончиларнинг жойларини
ташлаб кетишларига ўлжа
дарди сабаб бўлган эди. Ушбу
оятда мазкур туҳматомуз
шубҳа-гумонлар жуда
кескинлик ила рад этилмоқда.
Нафақат Муҳаммад
алайҳиссалом, балки умуман
барча Пайғамбарларга хиёнат
буткул ёт хислат экани очиқ
айтилмоқда:)
ﺃَﻓَﻤَﻦِ ﺍﺗَّﺒَﻊَ ﺭِﺿْﻮَﺍﻥَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻛَﻤَﻦ
ﺑَﺎﺀ ﺑِﺴَﺨْﻂٍ ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﻣَﺄْﻭَﺍﻩُ
ﺟَﻬَﻨَّﻢُ ﻭَﺑِﺌْﺲَ ﺍﻟْﻤَﺼِﻴﺮُ
162 . Аллоҳнинг розилигини
излаган одам, Аллоҳнинг
ғазабига дучор бўлган ва
борар жойи жаҳаннам бўлган
одамга ўхшармиди?! Ва у
қандай ҳам ёмон жой.
ﻫُﻢْ ﺩَﺭَﺟَﺎﺕٌ ﻋِﻨﺪَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭﺍﻟﻠّﻪُ
ﺑَﺼِﻴﺮٌ ﺑِﻤَﺎ ﻳَﻌْﻤَﻠُﻮﻥَ
163 . Уларнинг Аллоҳнинг
ҳузуридаги даражалари
турлича. Аллоҳ қилаётган
амалларини кўриб турувчи
зотдир.
ﻟَﻘَﺪْ ﻣَﻦَّ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻤُﺆﻣِﻨِﻴﻦَ ﺇِﺫْ
ﺑَﻌَﺚَ ﻓِﻴﻬِﻢْ ﺭَﺳُﻮﻻً ﻣِّﻦْ
ﺃَﻧﻔُﺴِﻬِﻢْ ﻳَﺘْﻠُﻮ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢْ ﺁﻳَﺎﺗِﻪِ
ﻭَﻳُﺰَﻛِّﻴﻬِﻢْ ﻭَﻳُﻌَﻠِّﻤُﻬُﻢُ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏَ
ﻭَﺍﻟْﺤِﻜْﻤَﺔَ ﻭَﺇِﻥ ﻛَﺎﻧُﻮﺍْ ﻣِﻦ ﻗَﺒْﻞُ
ﻟَﻔِﻲ ﺿَﻼﻝٍ ﻣُّﺒِﻴﻦٍ
164 . Батаҳқиқ, Аллоҳ
мўминларга ўзларидан
Пайғамбар юбориб, неъмат
берди. У аларга Аллоҳнинг
оятларини тиловат қилиб
берадир, уларни поклайдир,
китоб ва ҳикматни ўргатадир.
Гарчи олдин очиқ-ойдин
адашувда бўлсалар ҳам.
ﺃَﻭَﻟَﻤَّﺎ ﺃَﺻَﺎﺑَﺘْﻜُﻢ ﻣُّﺼِﻴﺒَﺔٌ ﻗَﺪْ
ﺃَﺻَﺒْﺘُﻢ ﻣِّﺜْﻠَﻴْﻬَﺎ ﻗُﻠْﺘُﻢْ ﺃَﻧَّﻰ ﻫَـﺬَﺍ
ﻗُﻞْ ﻫُﻮَ ﻣِﻦْ ﻋِﻨﺪِ ﺃَﻧْﻔُﺴِﻜُﻢْ ﺇِﻥَّ
ﺍﻟﻠّﻪَ ﻋَﻠَﻰ ﻛُﻞِّ ﺷَﻲْﺀٍ ﻗَﺪِﻳﺮٌ
165 . Сен:«Сизга мусибат етган
пайтда, ҳолбуки ўзингиз
ҳамикки бараварини етказган
эдингиз, бу қаердан,
дейсизми?! Бу ўзингизнинг
ҳузурингиздан!» деб айт.
Албатта, Аллоҳ ҳамма нарсага
қодирдир. (Яъни, ўзингиз
сусткашлик қилдингиз,
заифлашдингиз, ўзингиз
Аллоҳнинг шартини буздингиз,
ўзингиз Пайғамбарнинг амрига
хилоф қилдингиз, энди келиб,
«Бу қаердан?» дейсизми?!
Билиб қўйинг, бу мусибатни
ўзингиз ўзингизга чақириб
олдингиз.)
ﻭَﻣَﺎ ﺃَﺻَﺎﺑَﻜُﻢْ ﻳَﻮْﻡَ ﺍﻟْﺘَﻘَﻰ
ﺍﻟْﺠَﻤْﻌَﺎﻥِ ﻓَﺒِﺈِﺫْﻥِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﻟِﻴَﻌْﻠَﻢَ
ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
166 . Икки жамоа тўқнашган
куни сизга мусибат Аллоҳнинг
изни билан ва мўминларни
билиш учун.
ﻭَﻟْﻴَﻌْﻠَﻢَ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻧَﺎﻓَﻘُﻮﺍْ ﻭَﻗِﻴﻞَ
ﻟَﻬُﻢْ ﺗَﻌَﺎﻟَﻮْﺍْ ﻗَﺎﺗِﻠُﻮﺍْ ﻓِﻲ ﺳَﺒِﻴﻞِ
ﺍﻟﻠّﻪِ ﺃَﻭِ ﺍﺩْﻓَﻌُﻮﺍْ ﻗَﺎﻟُﻮﺍْ ﻟَﻮْ ﻧَﻌْﻠَﻢُ
ﻗِﺘَﺎﻻً ﻻَّﺗَّﺒَﻌْﻨَﺎﻛُﻢْ ﻫُﻢْ ﻟِﻠْﻜُﻔْﺮِ
ﻳَﻮْﻣَﺌِﺬٍ ﺃَﻗْﺮَﺏُ ﻣِﻨْﻬُﻢْ ﻟِﻺِﻳﻤَﺎﻥِ
ﻳَﻘُﻮﻟُﻮﻥَ ﺑِﺄَﻓْﻮَﺍﻫِﻬِﻢ ﻣَّﺎ ﻟَﻴْﺲَ
ﻓِﻲ ﻗُﻠُﻮﺑِﻬِﻢْ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﺃَﻋْﻠَﻢُ ﺑِﻤَﺎ
ﻳَﻜْﺘُﻤُﻮﻥَ
167 . Ва мунофиқлик
қилаётганларни билиш учун
етди. Ва уларга: «Келинглар,
Аллоҳнинг йўлида уруш
қилинглар ёки мудофаа
қилинглар», дейилди. Улар
«Агар жанг бўлишини аниқ
билсак, сизга эргашардик»,
дедилар. Улар ўша кунда
иймондан кўра куфрга
яқинроқ эдилар. Тиллари
билан дилларида йўқ нарсани
айтадилар. Аллоҳ беркитаётган
нарсаларини яхши билувчи
зотдир.
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻗَﺎﻟُﻮﺍْ ﻹِﺧْﻮَﺍﻧِﻬِﻢْ ﻭَﻗَﻌَﺪُﻭﺍْ
ﻟَﻮْ ﺃَﻃَﺎﻋُﻮﻧَﺎ ﻣَﺎ ﻗُﺘِﻠُﻮﺍ ﻗُﻞْ
ﻓَﺎﺩْﺭَﺅُﻭﺍ ﻋَﻦْ ﺃَﻧﻔُﺴِﻜُﻢُ ﺍﻟْﻤَﻮْﺕَ
ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢْ ﺻَﺎﺩِﻗِﻴﻦَ
168 . Улар ўз биродарларига
ва (урушга чиқмай)
ўтирганларга: «Агар бизга
итоат қилганларида қатл
қилинмас эдилар», дейишди.
Сен: «Агар гапингиз рост бўлса,
ўзингиздан ўлимни қайтариб
кўринг-чи», деб айт.
(Мунофиқлар ўз
биродарларига ва урушга
чиқмай уйда ўтирганларга
ўзларини ҳақ кўрсатиб, айбни
жанг қилганларга ағдара
бошладилар. Уларнинг
фикрича, Пайғамбар
алайҳиссаломнинг амрларига
итоат қилганлари хатолик
бўлган. Агар мунофиқларга
итоат қилганларида тўғри
бўлар эмиш. Бу даъво тагида
ҳамма нарса Аллоҳнинг
иродаси билан бўлишини
инкор этиш ётади.)
ﻭَﻻَ ﺗَﺤْﺴَﺒَﻦَّ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻗُﺘِﻠُﻮﺍْ ﻓِﻲ
ﺳَﺒِﻴﻞِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺃَﻣْﻮَﺍﺗﺎً ﺑَﻞْ ﺃَﺣْﻴَﺎﺀ
ﻋِﻨﺪَ ﺭَﺑِّﻬِﻢْ ﻳُﺮْﺯَﻗُﻮﻥَ
169 . Аллоҳнинг йўлида қатл
бўлганларни ўликлар деб
ҳисобламанглар. Балки улар
тирик, Роббилари ҳузурида
ризқланмоқдалар.
ﻓَﺮِﺣِﻴﻦَ ﺑِﻤَﺎ ﺁﺗَﺎﻫُﻢُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻣِﻦ
ﻓَﻀْﻠِﻪِ ﻭَﻳَﺴْﺘَﺒْﺸِﺮُﻭﻥَ ﺑِﺎﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻟَﻢْ
ﻳَﻠْﺤَﻘُﻮﺍْ ﺑِﻬِﻢ ﻣِّﻦْ ﺧَﻠْﻔِﻬِﻢْ ﺃَﻻَّ
ﺧَﻮْﻑٌ ﻋَﻠَﻴْﻬِﻢْ ﻭَﻻَ ﻫُﻢْ ﻳَﺤْﺰَﻧُﻮﻥَ
170 . Улар Аллоҳ Ўз фазлидан
берган нарсалардан
хурсандлар ва ҳали
ортларидан ўзларига
қўшилмаган биродарларига,
уларга хавф йўқлигини ҳамда
хафа ҳам бўлмасликларининг
хушхабарини бермоқдалар.
ﻳَﺴْﺘَﺒْﺸِﺮُﻭﻥَ ﺑِﻨِﻌْﻤَﺔٍ ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ
ﻭَﻓَﻀْﻞٍ ﻭَﺃَﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻻَ ﻳُﻀِﻴﻊُ ﺃَﺟْﺮَ
ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
171 . Улар Аллоҳдан бўлган
неъмат ва фазлнинг ҳамда,
албатта, Аллоҳ мўминларнинг
ажрини зое қилмаслигининг
хушхабарини бермоқдалар.
(Ушбу оятлар Аллоҳ йўлида
жиҳод қилиб қурбон бўлган
бандалари мақомларининг
баёнидир. Уларни «ўликлар»
деб ҳисобламасликка амр,
улар тирик эканликлари ва
Роббилари ҳузурида
ризқланаётганларининг
хабаридир. Демак, шаҳидлар
ҳақидаги тасаввур шундай
бўлиши керак.)
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺍﺳْﺘَﺠَﺎﺑُﻮﺍْ ﻟِﻠّﻪِ ﻭَﺍﻟﺮَّﺳُﻮﻝِ
ﻣِﻦ ﺑَﻌْﺪِ ﻣَﺎ ﺃَﺻَﺎﺑَﻬُﻢُ ﺍﻟْﻘَﺮْﺡُ
ﻟِﻠَّﺬِﻳﻦَ ﺃَﺣْﺴَﻨُﻮﺍْ ﻣِﻨْﻬُﻢْ ﻭَﺍﺗَّﻘَﻮﺍْ
ﺃَﺟْﺮٌ ﻋَﻈِﻴﻢٌ
172 . Улар жароҳат етгандан
кейин ҳам Аллоҳ ва Пайғамбар
чақириғига жавоб
берадиганлардир. Улардан
яхшилик ва тақво
қилганларига улуғ ажрлар
бордир.
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻗَﺎﻝَ ﻟَﻬُﻢُ ﺍﻟﻨَّﺎﺱُ ﺇِﻥَّ
ﺍﻟﻨَّﺎﺱَ ﻗَﺪْ ﺟَﻤَﻌُﻮﺍْ ﻟَﻜُﻢْ
ﻓَﺎﺧْﺸَﻮْﻫُﻢْ ﻓَﺰَﺍﺩَﻫُﻢْ ﺇِﻳﻤَﺎﻧﺎً
ﻭَﻗَﺎﻟُﻮﺍْ ﺣَﺴْﺒُﻨَﺎ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻭَﻧِﻌْﻢَ
ﺍﻟْﻮَﻛِﻴﻞُ
173 . Уларга кишилар:
«Албатта, одамлар сизга қарши
куч тўпладилар, улардан
қўрқинглар», деганда,
иймонлари зиёда бўлди ва:
«Бизга Аллоҳнинг Ўзи етарли
ва У қандай ҳам яхши вакил»,
дедилар. (Яъни, ўша
мўминларга баъзи кишилар
келиб, қурайшликларнинг
уларга қарши кўп куч
тўплаганларини айтиб,
улардан қўрқинглар, деганида,
мўминлар қўрқиш ўрнига,
иймонлари зиёда бўлди. Шу
билан бирга, «Бизга Аллоҳнинг
Ўзи етарли ва У қандай ҳам
яхши вакил», дедилар. Имом
Аҳмад ибн Ҳанбал ва бошқа
муҳаддислар ривоят қилган
ҳадисда Пайғамбар (с.а.в.) ўз
саҳобаларидан бирига:
«Бошингга оғир иш тушганда,
«Ҳасбияллоҳу ва неъмал
вакийл» дегин», деганлар.)
ﻓَﺎﻧﻘَﻠَﺒُﻮﺍْ ﺑِﻨِﻌْﻤَﺔٍ ﻣِّﻦَ ﺍﻟﻠّﻪِ
ﻭَﻓَﻀْﻞٍ ﻟَّﻢْ ﻳَﻤْﺴَﺴْﻬُﻢْ ﺳُﻮﺀٌ
ﻭَﺍﺗَّﺒَﻌُﻮﺍْ ﺭِﺿْﻮَﺍﻥَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﺫُﻭ
ﻓَﻀْﻞٍ ﻋَﻈِﻴﻢٍ
174 . Бас, Аллоҳнинг неъмати
ва фазли ила, уларга ёмонлик
етмасдан қайтдилар ва
Аллоҳнинг розилигига
эришдилар. Аллоҳ улуғ фазл
эгасидир. (Улар Аллоҳга
таваккал қилиб, Уни ўзларига
кофий вакил билиб чиққан
эдилар. Бас, бу урушдан зиён
кўрмасдан, Аллоҳнинг
неъмати, фазли ва розилигига
сазовор бўлган ҳолда
қайтдилар.)
ﺇِﻧَّﻤَﺎ ﺫَﻟِﻜُﻢُ ﺍﻟﺸَّﻴْﻄَﺎﻥُ ﻳُﺨَﻮِّﻑُ
ﺃَﻭْﻟِﻴَﺎﺀﻩُ ﻓَﻼَ ﺗَﺨَﺎﻓُﻮﻫُﻢْ
ﻭَﺧَﺎﻓُﻮﻥِ ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢ ﻣُّﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
175 . Албатта, бундай
бўлишингиз шайтондандир, у
ўз яқинларидан қўрқитади.
Бас, агар мўмин бўлсангиз,
улардан қўрқманглар, мендан
қўрқинглар. (Яъни, одамлар
сизга қарши куч тўпладилар,
улардан қўрқинглар, деган
хабардан қўрқинчга
тушсангиз, бу ҳолингиз
шайтондандир. У сизларни ўз
яқинларидан қўрқитади.
Шайтон ўзига эргашганларни
сизнинг кўзингизга кучли
бўлиб кўринишини истайди.
Агар ҳақиқий мўмин
бўлсангиз, улардан
қўрқманглар, уларнинг
қўлидан ҳеч нарса келмайди.)
ﻭَﻻَ ﻳَﺤْﺰُﻧﻚَ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻳُﺴَﺎﺭِﻋُﻮﻥَ
ﻓِﻲ ﺍﻟْﻜُﻔْﺮِ ﺇِﻧَّﻬُﻢْ ﻟَﻦ ﻳَﻀُﺮُّﻭﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﺷَﻴْﺌﺎً ﻳُﺮِﻳﺪُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﺃَﻻَّ ﻳَﺠْﻌَﻞَ ﻟَﻬُﻢْ
ﺣَﻈّﺎً ﻓِﻲ ﺍﻵﺧِﺮَﺓِ ﻭَﻟَﻬُﻢْ ﻋَﺬَﺍﺏٌ
ﻋَﻈِﻴﻢٌ
176 . Куфрга ошиқаётганлар
сени хафа қилмасин. Албатта,
улар ҳаргиз Аллоҳга бирор
зарар етказа олмаслар. Аллоҳ
уларга охиратда насиба
қилмасликни хоҳлайдир.
Уларга улкан азоб бордир.
ﺇِﻥَّ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺍﺷْﺘَﺮَﻭُﺍْ ﺍﻟْﻜُﻔْﺮَ
ﺑِﺎﻹِﻳﻤَﺎﻥِ ﻟَﻦ ﻳَﻀُﺮُّﻭﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ ﺷَﻴْﺌﺎً
ﻭَﻟﻬُﻢْ ﻋَﺬَﺍﺏٌ ﺃَﻟِﻴﻢٌ
177 . Албатта, куфрни иймонга
сотиб олганлар Аллоҳга ҳаргиз
бирор зарар етказа олмаслар.
Уларга аламли азоб бордир.
ﻭَﻻَ ﻳَﺤْﺴَﺒَﻦَّ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ ﺃَﻧَّﻤَﺎ
ﻧُﻤْﻠِﻲ ﻟَﻬُﻢْ ﺧَﻴْﺮٌ ﻟِّﺄَﻧﻔُﺴِﻬِﻢْ ﺇِﻧَّﻤَﺎ
ﻧُﻤْﻠِﻲ ﻟَﻬُﻢْ ﻟِﻴَﺰْﺩَﺍﺩُﻭﺍْ ﺇِﺛْﻤﺎً ﻭَﻟَﻬْﻢُ
ﻋَﺬَﺍﺏٌ ﻣُّﻬِﻴﻦٌ
178 . Куфр келтирганлар
уларни тек қўйганимизни
ўзлари учун яхши деб
ҳисобламасинлар. Биз уларни
фақат гуноҳлари кўпайиши
учунгина тек қўямиз. Уларга
хорловчи азоб бордир.
ﻣَّﺎ ﻛَﺎﻥَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻟِﻴَﺬَﺭَ ﺍﻟْﻤُﺆْﻣِﻨِﻴﻦَ
ﻋَﻠَﻰ ﻣَﺎ ﺃَﻧﺘُﻢْ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﺣَﺘَّﻰَ ﻳَﻤِﻴﺰَ
ﺍﻟْﺨَﺒِﻴﺚَ ﻣِﻦَ ﺍﻟﻄَّﻴِّﺐِ ﻭَﻣَﺎ ﻛَﺎﻥَ
ﺍﻟﻠّﻪُ ﻟِﻴُﻄْﻠِﻌَﻜُﻢْ ﻋَﻠَﻰ ﺍﻟْﻐَﻴْﺐِ
ﻭَﻟَﻜِﻦَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻳَﺠْﺘَﺒِﻲ ﻣِﻦ ﺭُّﺳُﻠِﻪِ
ﻣَﻦ ﻳَﺸَﺎﺀُ ﻓَﺂﻣِﻨُﻮﺍْ ﺑِﺎﻟﻠّﻪِ ﻭَﺭُﺳُﻠِﻪِ
ﻭَﺇِﻥ ﺗُﺆْﻣِﻨُﻮﺍْ ﻭَﺗَﺘَّﻘُﻮﺍْ ﻓَﻠَﻜُﻢْ ﺃَﺟْﺮٌ
ﻋَﻈِﻴﻢٌ
179 . Аллоҳ мўминларни сиз
турган ҳолда, покидан
нопокини ажратмасдан қўйиб
қўймас. Аллоҳ сизларни
ғайбдан хабардор қилиб
қўймас. Лекин Аллоҳ Ўз
Пайғамбарларидан кимни
хоҳласа, танлаб олади. Бас,
Аллоҳга ва Унинг
Пайғамбарларига иймон
келтиринглар. Агар иймон
келтирсангиз ва тақво
қилсангиз, сизларга улуғ ажр
бордир. (Ушбу оятда Аллоҳ
таоло мўминларни
мунофиқларга аралаш бўлиб
юраверишларига қўйиб
қўймаслигини, балки ҳақиқий
мўминни мунофиқдан
ажратиб олишни айтмоқда.
Одатда, бундай пайтларда
синов, имтиҳон усули ишга
солинади. Уҳуд уруши ҳам ана
шундай: покни нопокдан,
ҳақиқий мўминни
мунофиқдан ажратиб олиш
учун синов, имтиҳон бўлди.)
ﻭَﻻَ ﻳَﺤْﺴَﺒَﻦَّ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻳَﺒْﺨَﻠُﻮﻥَ ﺑِﻤَﺎ
ﺁﺗَﺎﻫُﻢُ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻣِﻦ ﻓَﻀْﻠِﻪِ ﻫُﻮَ ﺧَﻴْﺮﺍً
ﻟَّﻬُﻢْ ﺑَﻞْ ﻫُﻮَ ﺷَﺮٌّ ﻟَّﻬُﻢْ
ﺳَﻴُﻄَﻮَّﻗُﻮﻥَ ﻣَﺎ ﺑَﺨِﻠُﻮﺍْ ﺑِﻪِ ﻳَﻮْﻡَ
ﺍﻟْﻘِﻴَﺎﻣَﺔِ ﻭَﻟِﻠّﻪِ ﻣِﻴﺮَﺍﺙُ ﺍﻟﺴَّﻤَﺎﻭَﺍﺕِ
ﻭَﺍﻷَﺭْﺽِ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﺑِﻤَﺎ ﺗَﻌْﻤَﻠُﻮﻥَ
ﺧَﺒِﻴﺮٌ
180 . Аллоҳ Ўз фазлидан
берган нарсага бахиллик
қилганлар буни ўзларига
яхшилик деб
ҳисобламасинлар. Аксинча, бу
уларга ёмонликдир. Қиёмат
куни бахиллик қилган
нарсалари ила бўйинлари
ўралур. Осмонлару ернинг
мероси Аллоҳгадир. Ва Аллоҳ
қилаётган амалларингиздан
хабардордир. (Ислом дини
таълимоти бўйича, инсоннинг
қўлидаги мол унга Аллоҳ Ўз
фазлидан берган омонатдир.
Шунинг учун у мазкур
молнинг ҳақиқий эгаси
Аллоҳнинг розилиги йўлида
сарфлаши керак. Аммо
бахиллик қилиб, молни
сарфламай тўпласа, ўзининг
кўзига яхши бўлиб кўрингани
билан, аслида яхшилик
бўлмайди. Ким бахиллик
билан тўплаган молини
яхшилик деб ҳисобласа,
нотўғри ўйлаган бўлади.)
ﻟَّﻘَﺪْ ﺳَﻤِﻊَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻗَﻮْﻝَ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ
ﻗَﺎﻟُﻮﺍْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻓَﻘِﻴﺮٌ ﻭَﻧَﺤْﻦُ
ﺃَﻏْﻨِﻴَﺎﺀ ﺳَﻨَﻜْﺘُﺐُ ﻣَﺎ ﻗَﺎﻟُﻮﺍْ
ﻭَﻗَﺘْﻠَﻬُﻢُ ﺍﻷَﻧﺒِﻴَﺎﺀَ ﺑِﻐَﻴْﺮِ ﺣَﻖٍّ
ﻭَﻧَﻘُﻮﻝُ ﺫُﻭﻗُﻮﺍْ ﻋَﺬَﺍﺏَ ﺍﻟْﺤَﺮِﻳﻖِ
181 . Батаҳқиқ, Аллоҳ:
«Албатта, Аллоҳ камбағал ва
биз боймиз», деганларнинг
гапини эшитди. Айтганларини
ва Набийларни ноҳақ
ўлдирганларни ёзиб қўямиз
ва: «Куйдирувчи азобни татиб
кўринг!» деймиз. (Яҳудийлар
доимо Аллоҳ таоло тўғрисида
ёмон тасаввурда, ноҳақ
ақидада бўлганлар. Улар
мўътабар ҳисоблайдиган
китобларида ҳам бу нарса ўз
аксини топган. Бўлмаса, Аллоҳ
камбағал, биз боймиз,
дейишармиди? Аллоҳ
уларнинг бу беодоб гапларини
эшитмайди деб ўйлашади.
Аммо улар нотўғри ўйлашади.
Қиёмат куни фаришталар
Аллоҳнинг номидан уларга:
«Куйдирувчи азобни татиб
кўринг!» дейдилар.)
ﺫَﻟِﻚَ ﺑِﻤَﺎ ﻗَﺪَّﻣَﺖْ ﺃَﻳْﺪِﻳﻜُﻢْ ﻭَﺃَﻥَّ
ﺍﻟﻠّﻪَ ﻟَﻴْﺲَ ﺑِﻈَﻼَّﻡٍ ﻟِّﻠْﻌَﺒِﻴﺪِ
182 . Бундоқ бўлишлиги,
сизнинг ўз қўлингиз ила
қилганингиз туфайлидир.
Албатта, Аллоҳ бандаларига
зулм қилувчи эмас.
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻗَﺎﻟُﻮﺍْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻋَﻬِﺪَ ﺇِﻟَﻴْﻨَﺎ
ﺃَﻻَّ ﻧُﺆْﻣِﻦَ ﻟِﺮَﺳُﻮﻝٍ ﺣَﺘَّﻰَ ﻳَﺄْﺗِﻴَﻨَﺎ
ﺑِﻘُﺮْﺑَﺎﻥٍ ﺗَﺄْﻛُﻠُﻪُ ﺍﻟﻨَّﺎﺭُ ﻗُﻞْ ﻗَﺪْ
ﺟَﺎﺀﻛُﻢْ ﺭُﺳُﻞٌ ﻣِّﻦ ﻗَﺒْﻠِﻲ
ﺑِﺎﻟْﺒَﻴِّﻨَﺎﺕِ ﻭَﺑِﺎﻟَّﺬِﻱ ﻗُﻠْﺘُﻢْ ﻓَﻠِﻢَ
ﻗَﺘَﻠْﺘُﻤُﻮﻫُﻢْ ﺇِﻥ ﻛُﻨﺘُﻢْ ﺻَﺎﺩِﻗِﻴﻦَ
183 . «Албатта, Аллоҳ биздан
ўтда куядиган қурбонлик
келтирмаган Пайғамбарга
ишонмаслигимизга аҳд олган»,
дейдиганларга, сен: «Мендан
олдин ҳам сизларга
Пайғамбарлар очиқ-ойдин
баёнотлар ва сиз айтган нарса
билан келганлар. Агар ростгўй
бўлсаларингиз, нимага уларни
ўлдирдингиз?» деб айт. (Яъни,
ҳозир Пайғамбар
алайҳиссаломдан мўъжиза
келтиришни
сўрашяпти.Мўъжизани
келтирсалар, у кишига иймон
келтиришга ваъда
қилмоқдалар. Лекин Қуръони
Карим уларни ўзларининг
бошидан ўтган воқеълик
билан юзма-юз қўймоқда.
Пайғамбарга (с.а.в.) хитоб этиб,
уларга: «Мендан олдин ҳам
сизларга Пайғамбарлар очиқ-
ойдин баёнотлар ва сиз айтган
нарса (яъни, мўъжизалар)
билан келганлар. Агар
(мўъжизани кўрсак, иймон
келтирамиз деганингизда)
ростгўй бўлсаларингиз, нимага
уларни ўлдирдингиз?» деб
айт». дейди.)
ﻓَﺈِﻥ ﻛَﺬَّﺑُﻮﻙَ ﻓَﻘَﺪْ ﻛُﺬِّﺏَ ﺭُﺳُﻞٌ
ﻣِّﻦ ﻗَﺒْﻠِﻚَ ﺟَﺂﺅُﻭﺍ ﺑِﺎﻟْﺒَﻴِّﻨَﺎﺕِ
ﻭَﺍﻟﺰُّﺑُﺮِ ﻭَﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ ﺍﻟْﻤُﻨِﻴﺮِ
184 . Агар сени ёлғончи
қилсалар, сендан олдин очиқ-
ойдин баёнотлар, ҳикматли
китоблар ва нурли китоблар
билан келган Пайғамбарларни
ҳам ёлғончи қилганлар.
ﻛُﻞُّ ﻧَﻔْﺲٍ ﺫَﺁﺋِﻘَﺔُ ﺍﻟْﻤَﻮْﺕِ ﻭَﺇِﻧَّﻤَﺎ
ﺗُﻮَﻓَّﻮْﻥَ ﺃُﺟُﻮﺭَﻛُﻢْ ﻳَﻮْﻡَ ﺍﻟْﻘِﻴَﺎﻣَﺔِ
ﻓَﻤَﻦ ﺯُﺣْﺰِﺡَ ﻋَﻦِ ﺍﻟﻨَّﺎﺭِ ﻭَﺃُﺩْﺧِﻞَ
ﺍﻟْﺠَﻨَّﺔَ ﻓَﻘَﺪْ ﻓَﺎﺯَ ﻭَﻣﺎ ﺍﻟْﺤَﻴَﺎﺓُ
ﺍﻟﺪُّﻧْﻴَﺎ ﺇِﻻَّ ﻣَﺘَﺎﻉُ ﺍﻟْﻐُﺮُﻭﺭِ
185 . Ҳар бир жон ўлимни
тотгувчидир. Қиёмат куни
ажрларингизни тўлиғича
олурсиз. Ким дўзахдан
узоқлаштирилса ва жаннатга
киритилса, шубҳасиз, ютибди.
Бу дунё ҳаёти ғурур
матоҳидан ўзга нарса эмас.
(Қиёмат кунида заррача
яхшилик ҳам, заррача ёмонлик
ҳам ҳисоб-китоб қилинади.
Ҳар бир инсонга қилганига
яраша мукофот ёки жазо
тўлиғича берилади. Ана
ўшанда ҳақиқий ютуққа
эришган киму мағлубиятга
учраган ким экани маълум
бўлади.)
ﻟَﺘُﺒْﻠَﻮُﻥَّ ﻓِﻲ ﺃَﻣْﻮَﺍﻟِﻜُﻢْ
ﻭَﺃَﻧﻔُﺴِﻜُﻢْ ﻭَﻟَﺘَﺴْﻤَﻌُﻦَّ ﻣِﻦَ
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺃُﻭﺗُﻮﺍْ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏَ ﻣِﻦ ﻗَﺒْﻠِﻜُﻢْ
ﻭَﻣِﻦَ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺃَﺷْﺮَﻛُﻮﺍْ ﺃَﺫًﻯ ﻛَﺜِﻴﺮﺍً
ﻭَﺇِﻥ ﺗَﺼْﺒِﺮُﻭﺍْ ﻭَﺗَﺘَّﻘُﻮﺍْ ﻓَﺈِﻥَّ ﺫَﻟِﻚَ
ﻣِﻦْ ﻋَﺰْﻡِ ﺍﻷُﻣُﻮﺭِ
186 . Албатта, молу жонда
синовга учрайсиз. Албатта,
сиздан олдин китоб
берилганлардан ва ширк
келтирганлардан кўплаб озор
эшитасиз. Агар сабр қилсангиз
ва тақво қилсангиз, албатта, бу
салмоқли ишлардандир.
(Барча ақида ва даъватларда,
албатта, бало-офат ва
синовлар бўлиши шартдир.
Душманлардан озор эшитиш
ва жафо кўриш ҳам бор нарса.
Бундай пайтларда сабр-
тоқатли, чидамли бўлиш ва
Аллоҳ таолога тақво қилиш
зарурдир. Чунки бу йўл олий
мақсад йўлидир. Жаннат
йўлидир. Жаннат йўли доимо
тиканлар билан ўралган
бўлади. Дўзах эса, шаҳвоний
ишлар, лаззатлар билан
ўралган бўлади.)
ﻭَﺇِﺫَ ﺃَﺧَﺬَ ﺍﻟﻠّﻪُ ﻣِﻴﺜَﺎﻕَ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ
ﺃُﻭﺗُﻮﺍْ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏَ ﻟَﺘُﺒَﻴِّﻨُﻨَّﻪُ ﻟِﻠﻨَّﺎﺱِ
ﻭَﻻَ ﺗَﻜْﺘُﻤُﻮﻧَﻪُ ﻓَﻨَﺒَﺬُﻭﻩُ ﻭَﺭَﺍﺀ
ﻇُﻬُﻮﺭِﻫِﻢْ ﻭَﺍﺷْﺘَﺮَﻭْﺍْ ﺑِﻪِ ﺛَﻤَﻨﺎً
ﻗَﻠِﻴﻼً ﻓَﺒِﺌْﺲَ ﻣَﺎ ﻳَﺸْﺘَﺮُﻭﻥَ
187 . Аллоҳ китоб
берилганлардан, албатта, уни
одамларга баён қиласиз ва
беркитмайсиз, деб аҳд
олганини эсла. Бас, уни
ортларига қаратиб отдилар ва
арзон нархга сотдилар. Сотиб
олган нарсалари қандай ҳам
ёмон! (Ояти каримада аҳли
китобларнинг, хусусан,
яҳудийларнинг аҳдни бузиб,
хиёнат қилишлари ўзига хос
услуб ила баён этиляпти.
Аслида, Аллоҳ уларга китоб
бераётган пайтда, бу китобни
албатта, одамларга баён
қиласиз ва беркитмайсиз, деб
аҳд олган эди. Жумладан, улар
келишининг хабари ўз
китобларида берилган
Муҳаммад алайҳиссаломнинг
васфлари ва у киши ҳақидаги
маълумотларни беркитмасдан
одамларга баён қилишлари
керак эди. Улар рози бўлиб,
аҳд бериб олган бўлсалар ҳам,
аҳдни буздилар.)
ﻻَ ﺗَﺤْﺴَﺒَﻦَّ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻳَﻔْﺮَﺣُﻮﻥَ ﺑِﻤَﺎ
ﺃَﺗَﻮﺍْ ﻭَّﻳُﺤِﺒُّﻮﻥَ ﺃَﻥ ﻳُﺤْﻤَﺪُﻭﺍْ ﺑِﻤَﺎ
ﻟَﻢْ ﻳَﻔْﻌَﻠُﻮﺍْ ﻓَﻼَ ﺗَﺤْﺴَﺒَﻨَّﻬُﻢْ
ﺑِﻤَﻔَﺎﺯَﺓٍ ﻣِّﻦَ ﺍﻟْﻌَﺬَﺍﺏِ ﻭَﻟَﻬُﻢْ
ﻋَﺬَﺍﺏٌ ﺃَﻟِﻴﻢٌ
188 . Қилганларига хурсанд
бўлиб, қилмаганларига
мақталишни суядиганларни
азобдан нажотда деб
ҳисоблама. Уларга аламли
азоб бор!
ﻭَﻟِﻠّﻪِ ﻣُﻠْﻚُ ﺍﻟﺴَّﻤَﺎﻭَﺍﺕِ ﻭَﺍﻷَﺭْﺽِ
ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻋَﻠَﻰَ ﻛُﻞِّ ﺷَﻲْﺀٍ ﻗَﺪِﻳﺮٌ
189 . Осмонлару ернинг мулки
Аллоҳникидир. Ва Аллоҳ ҳар
бир нарсага қодирдир.
ﺇِﻥَّ ﻓِﻲ ﺧَﻠْﻖِ ﺍﻟﺴَّﻤَﺎﻭَﺍﺕِ
ﻭَﺍﻷَﺭْﺽِ ﻭَﺍﺧْﺘِﻼَﻑِ ﺍﻟﻠَّﻴْﻞِ
ﻭَﺍﻟﻨَّﻬَﺎﺭِ ﻵﻳَﺎﺕٍ ﻟِّﺄُﻭْﻟِﻲ ﺍﻷﻟْﺒَﺎﺏِ
190 . Албатта, осмонлару
ернинг яратилишида ва кеча-
кундузнинг алмашинишида
ақл эгалари учун белгилар
бор. (Осмонга назар солиб,
ақлини ишлатган одам, ерга
назар солиб, ақлини ишлатган
одам, кечаю кундузнинг
алмашишига назар солиб,
ақлини ишлатган одам,
албатта, Аллоҳнинг
ягоналигига, қудратига,
яратувчилигига қоил
қолмасдан иложи йўқ.)
ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻳَﺬْﻛُﺮُﻭﻥَ ﺍﻟﻠّﻪَ ﻗِﻴَﺎﻣﺎً
ﻭَﻗُﻌُﻮﺩﺍً ﻭَﻋَﻠَﻰَ ﺟُﻨُﻮﺑِﻬِﻢْ
ﻭَﻳَﺘَﻔَﻜَّﺮُﻭﻥَ ﻓِﻲ ﺧَﻠْﻖِ
ﺍﻟﺴَّﻤَﺎﻭَﺍﺕِ ﻭَﺍﻷَﺭْﺽِ ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﻣَﺎ
ﺧَﻠَﻘْﺖَ ﻫَﺬﺍ ﺑَﺎﻃِﻼً ﺳُﺒْﺤَﺎﻧَﻚَ
ﻓَﻘِﻨَﺎ ﻋَﺬَﺍﺏَ ﺍﻟﻨَّﺎﺭِ
191 . Аллоҳни тик турган,
ўтирган ва ёнбошлаган
ҳолларида эслайдиган,
осмонлару ернинг
яратилишини тафаккур
қиладиганлар: «Роббимиз,
буни бекорга яратганинг йўқ,
Ўзинг поксан, бизни ўт
азобидан сақлагин.
ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﺇِﻧَّﻚَ ﻣَﻦ ﺗُﺪْﺧِﻞِ ﺍﻟﻨَّﺎﺭَ ﻓَﻘَﺪْ
ﺃَﺧْﺰَﻳْﺘَﻪُ ﻭَﻣَﺎ ﻟِﻠﻈَّﺎﻟِﻤِﻴﻦَ ﻣِﻦْ
ﺃَﻧﺼَﺎﺭٍ
192 . Роббимиз, албатта, сен
кимни дўзахга киритсанг,
батаҳқиқ, уни шарманда
қилибсан. Ва золимларга
ёрдам берувчилар йўқ.
ﺭَّﺑَّﻨَﺎ ﺇِﻧَّﻨَﺎ ﺳَﻤِﻌْﻨَﺎ ﻣُﻨَﺎﺩِﻳﺎً ﻳُﻨَﺎﺩِﻱ
ﻟِﻺِﻳﻤَﺎﻥِ ﺃَﻥْ ﺁﻣِﻨُﻮﺍْ ﺑِﺮَﺑِّﻜُﻢْ ﻓَﺂﻣَﻨَّﺎ
ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﻓَﺎﻏْﻔِﺮْ ﻟَﻨَﺎ ﺫُﻧُﻮﺑَﻨَﺎ ﻭَﻛَﻔِّﺮْ ﻋَﻨَّﺎ
ﺳَﻴِّﺌَﺎﺗِﻨَﺎ ﻭَﺗَﻮَﻓَّﻨَﺎ ﻣَﻊَ ﺍﻷﺑْﺮَﺍﺭِ
193 . Роббимиз биз нидо
қилувчининг, Роббингизга
иймон келтиринг, деб нидо
қилаётганини эшитдик ва
иймон келтирдик. Роббимиз,
бизнинг гуноҳларимизни
кечиргин ва
ёмонликларимизни ўчиргин
ҳамда яхшилар билан бирга
ўлдиргин.
ﺭَﺑَّﻨَﺎ ﻭَﺁﺗِﻨَﺎ ﻣَﺎ ﻭَﻋَﺪﺗَّﻨَﺎ ﻋَﻠَﻰ
ﺭُﺳُﻠِﻚَ ﻭَﻻَ ﺗُﺨْﺰِﻧَﺎ ﻳَﻮْﻡَ ﺍﻟْﻘِﻴَﺎﻣَﺔِ
ﺇِﻧَّﻚَ ﻻَ ﺗُﺨْﻠِﻒُ ﺍﻟْﻤِﻴﻌَﺎﺩَ
194 . Роббимиз, бизга
Пайғамбарларингга ваъда
қилган нарсаларингни бергин
ва бизни қиёмат куни
шарманда қилмагин. Албатта,
Сен ваъдага хилоф
қилмайсан», дерлар. (Ушбу
ояти карималардан кўриниб
турибдики, Аллоҳнинг биру
борлиги ҳамда чексиз қудрати
ва бошқа комил сифатларини
тўла англаб етиш учун ибодат
ва тафаккур лозим экан. Бири
бўлиб иккинчиси бўлмаса ҳам,
иш битмас экан. Аллоҳни тик
турган, ўтирган ва ёнбошлаган
ҳолларда эслаш даражаси
улуғ даража бўлиб, инсон
ибодатга олий мақомга
эришгандагина ушбу даражага
кўтарилади. Шундай даражада
тафаккур қилган одам қалби
соф ҳолга келади ва дуо қилса,
ижобат бўладиган мақомга
етади.)
ﻓَﺎﺳْﺘَﺠَﺎﺏَ ﻟَﻬُﻢْ ﺭَﺑُّﻬُﻢْ ﺃَﻧِّﻲ ﻻَ
ﺃُﺿِﻴﻊُ ﻋَﻤَﻞَ ﻋَﺎﻣِﻞٍ ﻣِّﻨﻜُﻢ ﻣِّﻦ
ﺫَﻛَﺮٍ ﺃَﻭْ ﺃُﻧﺜَﻰ ﺑَﻌْﻀُﻜُﻢ ﻣِّﻦ
ﺑَﻌْﺾٍ ﻓَﺎﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻫَﺎﺟَﺮُﻭﺍْ
ﻭَﺃُﺧْﺮِﺟُﻮﺍْ ﻣِﻦ ﺩِﻳَﺎﺭِﻫِﻢْ ﻭَﺃُﻭﺫُﻭﺍْ
ﻓِﻲ ﺳَﺒِﻴﻠِﻲ ﻭَﻗَﺎﺗَﻠُﻮﺍْ ﻭَﻗُﺘِﻠُﻮﺍْ
ﻷُﻛَﻔِّﺮَﻥَّ ﻋَﻨْﻬُﻢْ ﺳَﻴِّﺌَﺎﺗِﻬِﻢْ
ﻭَﻷُﺩْﺧِﻠَﻨَّﻬُﻢْ ﺟَﻨَّﺎﺕٍ ﺗَﺠْﺮِﻱ ﻣِﻦ
ﺗَﺤْﺘِﻬَﺎ ﺍﻷَﻧْﻬَﺎﺭُ ﺛَﻮَﺍﺑﺎً ﻣِّﻦ ﻋِﻨﺪِ
ﺍﻟﻠّﻪِ ﻭَﺍﻟﻠّﻪُ ﻋِﻨﺪَﻩُ ﺣُﺴْﻦُ ﺍﻟﺜَّﻮَﺍﺏِ
195 . Роббилари уларнинг
(дуоларини) истижобат қилиб:
«Мен сизлардан эркагу аёл
амал қилувчининг амалини
зое қилмайман. Баъзингиз
баъзингиздансиз. Ҳижрат
қилганлар, диёрларидан
чиқарилганлар, Менинг
йўлимда азият чекканлар, жанг
қилганлар ва қатл
бўлганларнинг
ёмонликларини ўчираман
ҳамда уларни, албатта,
остидан анҳорлар оқиб турган
жаннатларга киритаман, бу
Аллоҳнинг ҳузуридан
савобдир. Ва Аллоҳ–ҳузурида
гўзал савоб бор зотдир», деди.
(Ушбу ояти каримада Аллоҳ
таоло тафаккурингизни,
хаёлингизни, ниятингизни ёки
гапу сўзингизни зое
қилмайман, дегани йўқ. Балки,
амалингизни зое қилмайман,
демоқда. Демак, Аллоҳнинг
ўлчовида энг эътиборга
сазовор нарса амалдир.
Яхшилик йўлида қилинган
амал, Ислом дини назарида,
ибодат даражасига
кўтарилади. Амал қилувчи
иймонли бўлса бўлди. Унинг
кимлигидан қатъий назар,
амали зое бўлмайди.)
ﻻَ ﻳَﻐُﺮَّﻧَّﻚَ ﺗَﻘَﻠُّﺐُ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﻛَﻔَﺮُﻭﺍْ
ﻓِﻲ ﺍﻟْﺒِﻼَﺩِ
196 . Куфр келтирганларнинг
юрт кезишлари сени алдаб
қўймасин.
ﻣَﺘَﺎﻉٌ ﻗَﻠِﻴﻞٌ ﺛُﻢَّ ﻣَﺄْﻭَﺍﻫُﻢْ ﺟَﻬَﻨَّﻢُ
ﻭَﺑِﺌْﺲَ ﺍﻟْﻤِﻬَﺎﺩُ
197 . Бу озгина матоҳдир.
Сўнгра ўринлари
жаҳаннамдир. У қандай ҳам
ёмон ётоқ! (Бу дунёнинг қизиқ
ишларидан бири шуки,
мўминлар, аброрлар азоб-
уқубатга дучор бўлиб,
юртларидан ҳижрат қилиб
чиқиб ёки ҳайдаб чиқарилиб
ёки қамоқларга ташланиб,
Аллоҳнинг йўлида азиятлар
чекиб турган бир пайтда,
кофирлар кибру ҳаво,
дабдабаю тантана билан юрт
кезадилар. Ҳаммага ўзларини
кўз-кўз қиладилар. Бу ҳолат
мўминларни хафа қилиб,
нимага бундай бўлади, деган
саволни кўнглига солиб,
адаштириб, алдаб қўйиши
мумкин. Ушбу оят ана шунақа
алдовга берилиб қолмасликни
мўминларга Пайғамбар (с.а.в.)
орқали тайинламоқда.)
ﻟَﻜِﻦِ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺍﺗَّﻘَﻮْﺍْ ﺭَﺑَّﻬُﻢْ ﻟَﻬُﻢْ
ﺟَﻨَّﺎﺕٌ ﺗَﺠْﺮِﻱ ﻣِﻦ ﺗَﺤْﺘِﻬَﺎ ﺍﻷَﻧْﻬَﺎﺭُ
ﺧَﺎﻟِﺪِﻳﻦَ ﻓِﻴﻬَﺎ ﻧُﺰُﻻً ﻣِّﻦْ ﻋِﻨﺪِ ﺍﻟﻠّﻪِ
ﻭَﻣَﺎ ﻋِﻨﺪَ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺧَﻴْﺮٌ ﻟِّﻸَﺑْﺮَﺍﺭِ
198 . Лекин Роббиларига тақво
қилганлар учун остидан
анҳорлар оқиб турган
жаннатлар бўлиб, унда абадий
қолурлар. Бу Аллоҳдан
зиёфатдир. Аллоҳ ҳузуридаги
нарса аброрлар учун яхшидир.
ﻭَﺇِﻥَّ ﻣِﻦْ ﺃَﻫْﻞِ ﺍﻟْﻜِﺘَﺎﺏِ ﻟَﻤَﻦ
ﻳُﺆْﻣِﻦُ ﺑِﺎﻟﻠّﻪِ ﻭَﻣَﺎ ﺃُﻧﺰِﻝَ ﺇِﻟَﻴْﻜُﻢْ
ﻭَﻣَﺎ ﺃُﻧﺰِﻝَ ﺇِﻟَﻴْﻬِﻢْ ﺧَﺎﺷِﻌِﻴﻦَ ﻟِﻠّﻪِ
ﻻَ ﻳَﺸْﺘَﺮُﻭﻥَ ﺑِﺂﻳَﺎﺕِ ﺍﻟﻠّﻪِ ﺛَﻤَﻨﺎً
ﻗَﻠِﻴﻼً ﺃُﻭْﻟَـﺌِﻚَ ﻟَﻬُﻢْ ﺃَﺟْﺮُﻫُﻢْ ﻋِﻨﺪَ
ﺭَﺑِّﻬِﻢْ ﺇِﻥَّ ﺍﻟﻠّﻪَ ﺳَﺮِﻳﻊُ ﺍﻟْﺤِﺴَﺎﺏِ
199 . Албатта, аҳли
китоблардан Аллоҳга, сизларга
туширилган нарсага, уларга
туширилган нарсага иймон
келтирадиганлари, Аллоҳга
ўзини хор тутиб бўйин
эгадиганлари, Аллоҳнинг
оятларини арзон баҳога
сотмайдиганлари бордир. Ана
ўшаларга Роббилари ҳузурида
ажр бордир. Албатта, Аллоҳ
тезҳисоб зотдир.
ﻳَﺎ ﺃَﻳُّﻬَﺎ ﺍﻟَّﺬِﻳﻦَ ﺁﻣَﻨُﻮﺍْ ﺍﺻْﺒِﺮُﻭﺍْ
ﻭَﺻَﺎﺑِﺮُﻭﺍْ ﻭَﺭَﺍﺑِﻄُﻮﺍْ ﻭَﺍﺗَّﻘُﻮﺍْ ﺍﻟﻠّﻪَ
ﻟَﻌَﻠَّﻜُﻢْ ﺗُﻔْﻠِﺤُﻮﻥَ
200 . Эй иймон келтирганлар!
Сабр қилинг. Сабр ила ғолиб
келинг. Курашга бел боғлаб
туринг. Аллоҳга тақво қилинг.
Шоядки ютуққа эришсангиз.
(Сабр ила ғолиб келиш муҳим
нарса, чунки қарши тараф ҳам
ўзига яраша сабрлидир. Демак,
икки томоннинг сабрлари
курашида мўминларнинг
сабри ғолиб келиши керак.
Буни шаръий истилоҳда
«мусобара» дейилади. Биз
«курашга бел боғлаб туринг»
деб таржима қилган ибора эса,
«муробата» дейилиб, ибодат
жойида ёки мусулмонларни
душмандан ҳимоя қилиш
жойида бардавом бўлиш
маъносини беради.)
..!!!