Сабакты оюндар аркылуу тушундуруудо окуучунун жондомдуулугу озгочо оорчуйт.Оюн-окуучу учун сабак процессиндеги алак сытуучу, конул которуучу болук.Оюн мезгилинде окуучунун баарын бирдей кароо керек.Жакшы билгенначар оздоштургон деп болу жарабайт.Бардык окуучуну тегиз кароо окуучуга бир топ дем берет,озун эркин сезип,башка бир тилде суйлоодо озундогу тартынчактыгы жоголот.Натыйжада тилде оздоштуро баштайт да ишеним менен тартынбай кыргызча суйлой баштайт.Оюндун ийгилиги , натыйжасы ошол класста тузулгон атмосферага жараша болот.Оюн аркылуу окуучунун таанып-билуу активдуулугу ашат.Коллективдуу, чыгармачылык эмгектенуу мене ошол уйронуп жаткан тилге карата кызыгуу пайда болот. Томондо кыргыз тили мугалимдерине жардам иретинде грамматикалык оюндун бир канча турлорун мугалимдерге сунуш кылабыз: Коргоч коз Мугалим мурда оздоштурулгон тыбыш катышкан создордун бир нече суротун коргозот.Окуучу эстеп калган создорду дептерине жазат.Отулгон тамганы ким коп пайдаланса,ошол оюндун женуучусу болот. Чачылган тамга Мугалим бир канча тамганы доскага жазат.Окуучулар ошол тамганы пайдаланып соз жазышат.Ким коп соз жазса ошол женуучу болот. Соз тепкич Оюндун шарты боюнча бир муундуу созго улам жаны муун кошу менен ким коп муундуу созго жеткирсе,ошол окуучу женет. Соз чынжыры Оюнга катышкан окуучулар биринчиокуучу айткансоздун аягындагы тыбыш мененкийинки созду улап кету керек. Суротту танда Окуучулар эки командага болунот.Столдогу сюжеттуу суротторду пайдаланып ким суйлом тузо алса жана ал суйлом ботон тилдин тыбыштык озгочолугу тура жазылса,ошол оюндун женуучусу болот. Дежур тамга Мугалим дежур тамганы белгилеп,доскага жазат,5 минутанын ичинде ким коп соз жазса (катасыз) ошол окучу оюнду женип чыгат. Дукон Максат: Буюмдарды суроттону, белгилерин таба билууну уйротуу. Журушу:Столго бир канча оюнчуктутар коюлатю Мугалим:Биз магазиндин ичинде турабыз турдуу оюнчуктарды, буюмдарды сатып алсанар болот,бирок, сатып алуучу буюмдун атын айтпастан анын турдуу белгилерин айтып суроттого тийиш.Силердин суроттоонор боюнча сатуучу каалаган буюмунарды берет.Биринчи буюмду мугалим озу сатып алат. Мугалим: Жолдош сатуучу,мен оюнчук сатып алгым келет,ал оюнчук тогорок резинадан,секирет,балдардын бары анны жакшы корот.Сатуучу топту берет.Оюнга катышкандардын бары бирден буюм сатып алмайынчаоюн ойноло берет.Сатуучунун ролунокуучулар кезектешип алмашып турса болот. Ботон тилди окутууда оюнду пайдалануу да томонкудой сунуш пикирлердимугалимдердин эсине салабыз. -Оюнду ой келди ойноого болбойт.Ал тилди уйротуудогу ички зарылчылыктан келип чыксын. - Оюн дидактикалык грамматикалык муноздо болуусу керек .Кыймылдуу оюндарды коп колдонууга болбойт,себеби окуу ишмердуулуктон окуучуларды алагды кылат. -Оюнга ашыкча азгырлуу,ага коп,озгосо орун беру тура эмес.
️
Кызыктуу жана керектүү маалыматтар.
Грамматикалык оюндар боюнча- сабактар.
Сабакты оюндар аркылуу тушундуруудо окуучунун жондомдуулугу озгочо оорчуйт.Оюн-окуучу учун сабак процессиндеги алак сытуучу, конул которуучу болук.Оюн мезгилинде окуучунун баарын бирдей кароо керек.Жакшы билгенначар оздоштургон деп болу жарабайт.Бардык окуучуну тегиз кароо окуучуга бир топ дем берет,озун эркин сезип,башка бир тилде суйлоодо озундогу тартынчактыгы жоголот.Натыйжада тилде оздоштуро баштайт да ишеним менен тартынбай кыргызча суйлой баштайт.Оюндун ийгилиги , натыйжасы ошол класста тузулгон атмосферага жараша болот.Оюн аркылуу окуучунун таанып-билуу активдуулугу ашат.Коллективдуу, чыгармачылык эмгектенуу мене ошол уйронуп жаткан тилге карата кызыгуу пайда болот.
Томондо кыргыз тили мугалимдерине жардам иретинде грамматикалык оюндун бир канча турлорун мугалимдерге сунуш кылабыз:
Коргоч коз
Мугалим мурда оздоштурулгон тыбыш катышкан создордун бир нече суротун коргозот.Окуучу эстеп калган создорду дептерине жазат.Отулгон тамганы ким коп пайдаланса,ошол оюндун женуучусу болот.
Чачылган тамга
Мугалим бир канча тамганы доскага жазат.Окуучулар ошол тамганы пайдаланып соз жазышат.Ким коп соз жазса ошол женуучу болот.
Соз тепкич
Оюндун шарты боюнча бир муундуу созго улам жаны муун кошу менен ким коп муундуу созго жеткирсе,ошол окуучу женет.
Соз чынжыры
Оюнга катышкан окуучулар биринчиокуучу айткансоздун аягындагы тыбыш мененкийинки созду улап кету керек.
Суротту танда
Окуучулар эки командага болунот.Столдогу сюжеттуу суротторду пайдаланып ким суйлом тузо алса жана ал суйлом ботон тилдин тыбыштык озгочолугу тура жазылса,ошол оюндун женуучусу болот.
Дежур тамга
Мугалим дежур тамганы белгилеп,доскага жазат,5 минутанын ичинде ким коп соз жазса (катасыз) ошол окучу оюнду женип чыгат.
Дукон
Максат: Буюмдарды суроттону, белгилерин таба билууну уйротуу.
Журушу:Столго бир канча оюнчуктутар коюлатю
Мугалим:Биз магазиндин ичинде турабыз турдуу оюнчуктарды, буюмдарды сатып алсанар болот,бирок, сатып алуучу буюмдун атын айтпастан анын турдуу белгилерин айтып суроттого тийиш.Силердин суроттоонор боюнча сатуучу каалаган буюмунарды берет.Биринчи буюмду мугалим озу сатып алат.
Мугалим: Жолдош сатуучу,мен оюнчук сатып алгым келет,ал оюнчук тогорок резинадан,секирет,балдардын бары анны жакшы корот.Сатуучу топту берет.Оюнга катышкандардын бары бирден буюм сатып алмайынчаоюн ойноло берет.Сатуучунун ролунокуучулар кезектешип алмашып турса болот.
Ботон тилди окутууда оюнду пайдалануу да томонкудой сунуш пикирлердимугалимдердин эсине салабыз.
-Оюнду ой келди ойноого болбойт.Ал тилди уйротуудогу ички зарылчылыктан келип чыксын.
- Оюн дидактикалык грамматикалык муноздо болуусу керек .Кыймылдуу оюндарды коп колдонууга болбойт,себеби окуу ишмердуулуктон окуучуларды алагды кылат.
-Оюнга ашыкча азгырлуу,ага коп,озгосо орун беру тура эмес.