УЧИНЧИ ТАҚДИР

Муаллиф: Наргиза Усанбоева
29-қисм
Бобо — бир сўзли, қатъиятли, сахий ва содда. Қўли очиқлиги, кўнгли очиқлиги билан элга суюкли бўлган киши. Қишлоқдошларига яхшилиги кўп. Ана шу инсоннинг невараси Алишер мана бир йилдирки, Мадинага ошиқу беқарор. У ҳарбийликка ўқияпти. Ҳар қишлоққа келганида энг яқин дугонасидан Мадинага хат беради. Шу дамгача қизи тушмагур унинг номаларини ўқимади. Ҳа, бирор марта ўқимади. Бурда-бурда қилиб, хат ташувчи “кабутар” дугонасининг қўлига тутқазди:
— Олиб бор! Хат тугул, битта ҳарфини ҳам ўқимаганимни айтиш эсингдан чиқмасин!
— Жиннисан! Шундай келишган, чиройли йигитни хор қиляпсан. Бир куни уям хат ёзишдан безади-ю, бошқа қизга ўтиб кетади. Қолаверасан, майдалаган хатларинг кўзингга кўриниб, ўқиб кўрмаганингга ўкиниб... — дейди дугонаси жаҳл билан.
Нима қилсин? Қизнинг ён бергиси келмайди. Тенгдошларининг “Мадина йигитларнинг хатини ўқиди”, деган гапини оғир билади, кўтаргиси келмайди. “Яхши кўришаётган экан”, деган фикрни эса ўзига яқинлаштиришни ҳам истамайди. Балки шунинг учун келган мактубларни ҳамманинг кўз олдида ошкора йиртар? Эҳтимол, ўта мағрурлигини шаддодлик билан ёпишга уринар?
Нима бўлганида ҳам охирги пайтларда ич-ичидан Алишернинг хатларини ўқигиси келяпти. Бироқ ўз одатига қарши чиқиб бўлармиди?
Мадина яна олти ойни ўзи билан ўзи курашиб ўтказди. Қалбида пайдо бўлган ҳислар номаларни ўқишга ундар, қиз эса сабр билан ўзини тиярди. Бу токи ёзнинг иссиқ кунларида, буғдой ўрими туфайли қирдан бери кела олмаётган отаси ва укаларига овқат олиб борган кунгача давом этди.
— Америка комбайнлари сомонни сочиб кетавераркан. Ўзимизникидек тўплаб, бир жойга тўкиш йўқ. Шунга Алишер ҳам, Бобур ҳам, Жалол ҳам тушлик олиб кетгани кела олмайди. Сомон йиғамиз. Овқатни Мадинадан бериб юбор, — деди отаси эрта тонгда йўлга тушаркан.
Бир ҳафтадирки, Мадина қоқ тушда қирга қатнайди. Бир қўлида овқат, помидор, бодринг. Иккинчисида чалоб солинган идиш ва нон. Уларни овқатлантириб, идишларни олиб, ортига қайтади.
— Бошингга бувингнинг катта оқ рўмолларидан бирини олиб, юзинг билан ёпиб ол. Иссиқ урмасин яна, — деганди биринчи куни отаси.
Ўша куни боргунича сезмаган экан. Қайтишида қуёш миясини қайнатиб юборгандек бўлди. Бошидан тикка ураётган жазирама кўзларини тиндириб юборди. Уйга етгунча миясига кирган оғриқ кечгача аримади.
Эртасигаёқ бувисининг оқ, пахта рўмолини олиб, боши, оғзи-бурнини ўради.
— Аввал ичидан мана бу чит рўмолни ўра. Шунда бошинг салқин туради, — кичикроқ рўмол узатди бувиси.
— Икки қаватда пишиб қоламан, каттаонажон!
— Пишмайсан, салқингина бўлади, бошинг. Чўпонлар ёзнинг чилласида ҳам эгнидан нега чопонини ечмайди? Пишса, ўшалар пишарди. Чунки пахта иссиқни ўзидан ўтказмайди, салқин сақлайди. Шулар бир нимани биларки, қалин кийишади, сенам ўра.
Бувисининг гапи билан бошига икки қават рўмол ўраган Мадина ростдан ҳам иссиқнинг тиғини сезмади. Фақат учинчи куни сал хижолатли иш бўлди. Рўмоллар сабаб, ортидан келиб гапирган йигитнинг сўзларини эшитмабди.
— Ростдан эшитмаганга оляпсанми ё эшитмаяпсанми?
Ёнгинасидан келган овоздан қиз чўчиб тушди.
— Эшитмабсан! — қиқирлаб кулди йигит.
Бошига кепка кийган, унинг устидан эса докани юзи билан қўшиб ўраб олган велосипеддаги йўловчини дабдурустдан Мадина танимади. Оппоқ рўмол орасидан порлаб турган тим қора кўзлари пирпиради. Бу йигитга худди оппоқ қор босган уясидан қўрқиб-пусиб мўралаётган қуённинг қоронғиликда йилтиллаган кўзларини эслатди. Қиқир-қиқир куларкан, қизга меҳр билан термулди.
Сўнг ерга қараб илжаяркан, деди:
— Фақат кўзинг кўриняпти.
— Ўзингни бил, — жаҳл ва ҳайрат аралаш деди Мадина. Кейин қўшиб қўйди: — Кимсан?
— Танимадингми?
Қиз жавоб ўрнига жадал йўлида давом этди.
— Мадина, ўзингни танимаганга олма! Мен...
Мадинанинг юраги қинидан чиққудек урди. Алишерни энди таниганди.
— Мен Мадина эмасман! — қиз қўрқиб айтган бўлса-да, овози дадил чиқди.
Бу журъат йигитнинг ишончини сўндириб, қизнинг сўзларини чин қабул қилди:
— Мадинамасмисан? Мадинасан. Ўзим кўрдим Ўрол акаларга овқат олиб борганингни.
Қиз унинг иккиланиб тўхтаганидан фойдаланди-да, шитоб билан кета бошлади.
— Алдама мени, Мадина! — велосипеди билан унинг йўлини тўсди Алишер. — Мен сени минг километр наридан ҳам танийман. Овозинг, қадам босишинг, ҳатто эркаланиб боқишларингни ҳам бир қарашда танийман.
— Ким сенга эркаланиб қарабди? — велосипедни айланиб ўтишга шайланаётган қиз таққа тўхтади.
— Менга эмас... Қарашинг шунақа... Менинг кўзларимга шундай кўринар балки... Эҳтимол менга шундай қарашингни истарман!
— Бор-е! — йўлида давом этди Мадина.
Юрагининг тез уриши, вужудини қамраб олаётган титроқни йигит пайқaб қолмасидан олдинроқ узоқлашишни истарди.
— Мади-ин... Нега мени сенлаяпсан? Сендан икки ёш каттаман. Ё шунчалар ёмон кўрасанми? Севиш тугул, ҳурмат қилишингга ҳам арзимайманми? — ортда қола бошлаган Алишер ўкинч билан гапирди.
Бу қизнинг дилини ўртаб юборди. Беихтиёр тўхтади-ю, қайрилмасдан деди:
— Кечирасан... си-и-з... Мен бошда танимадим...
— Танисанг сизлармидинг? — хавотир билан сўради йигит.
— Ҳа...
— Мади-и-н... — йигит велосипедини судраб қизга етиб олди: — Биламан, сен жуда мағрур, ўжар, қайсарсан. Шунинг учун ёзган хатларимни тинмай йиртасан. Бундан хафа бўлмайман. Билсанг, ўша бурда-бурда бўлган қоғоз парчаларини ҳам авайлаб қайтариб оламан. Чунки уларга сенинг бармоқларинг, нафасинг теккан. Жаҳлинг, аччиғинг, ўжарлигинг юққан.
Бу гаплар чумоли бўлиб Мадинанинг танасида ўрмалади. Тўсиқ бўлиб нафасини қайтарди. Тугун бўлиб бўғзида қолди. Ўзи билмаган ҳолда қадамини тезлатди.
— Шошма, — Алишер ҳам велосипедини шақирлатиб илдамлади. — Йиртилган хатнинг ҳаммасини сақлаб қўйибман. Мен энди тушундим, сен қанчалар шўх, очиқ бўлма, асл туйғуларингни ошкор қилмайсан. Шунинг учун... энди дугонангдан хат бермайман.
Қиз ўзини хонумонидан айрилгандек сезиб, бир қалқди. “Нега?” деган сўз оғзидан учишига озгина қолди.
— Уйларингнинг пастидаги ариқ бор-ку! Ўшанинг ёқасидаги қари мажнунтолни биласанми? Гапимни қара-я, уни ҳар куни кўрасан-ку. Мен йўлим тушганда аҳён-аҳён унинг тагидан туриб сени кузатганман. Ҳеч ким билмайди буни. Шу дарахтдаги ковакни кўрганмисан, демоқчи эдим. Энди ҳар ойнинг биринчи якшанбасида ўша ерга хат қўяман. Йў-ўқ, шанба кечаси бориб қўйиб келаман. Сен якшанба куни ол. Майли, йиртсанг ҳам. Йиртсанг, жойида қолдир, қайтариб олиб кетаман. Эшитяпсанми, Мадин...
Мадинанинг қулоқлари энди чиппа битганди. Наҳот у энди номаларни ўқий олади.
“Нималарни ёзаркан-а, у? Қизиқ? Бу қандай хаёлига келди. Демак менинг феълимни ҳам яхши биларкан. Зўр йўлини топибди. Энди хатларини аввал ўқийман, кейин йиртиб-йиртиб жойига қўяман. Йўқ, йиртмайман! Қандай қўйган бўлса, ўшандай жойлаштираман. Мени хатни олмаган деб ўйлайди...”
Ширин ўйлар оғушида қолган қиз йигитнинг қолган гапларини эшитмади. Алишер эса қишлоқ уйларига яқинлашганда велосипедига минди:
— Сенинг гапга қолишингни истамайман! Мен кетдим, тағин кетиб қолди, деб ўпкалама!
Йигит бир зумда зувиллаб, қизни ортда қолдирди. Қиз эса ундан кўз узмади. Кўздан йўқолиб, уйлар орасига кириб кетмагунча термилди.
“Бугун қайси кун? У қачон хат қолдираркан? Бугун жума. Вой, эртадан кейин июлнинг биринчи якшанбаси... Шуни билиб биринчи якшанба деган экан-да...”
Мадина икки кунни ажиб ҳаяжон ва интиқиш билан ўтказди. Алишернинг айтган гапларини қайта-қайта эслади. Ичида такрор-такрор айтди.
“Мен уни севиб қолган бўлмай тағин. Севсам нима бўлибди? Буни барибир ҳеч кимга билдирмайман! У хатларида нималарни ёзган экан? Энди нима деб ёзаркан?”
Ниҳоят якшанба ҳам келди. Аммо қиз ўша кекса мажнунтол ёнига боролмасди. Гўё бу сирни ҳамма билади-ю, Мадинанинг боришини, мактубни қўлга олишини кутиб туришибди. У хатга қўл узатиши билан бутун борлиқ қаҳ-қаҳ отади. Юрагининг қатида бекитиб юрган туйғулари барчага ошкор бўлади.