Дмитрий Николаевич Никифоров 1922 с.

Акана нэһилиэгэр колхуостаах дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ.
Сэрии иннинэ Марха ситэтэ суох орто оскуолатын 5-с кылааһын 1939 сыллааха бүтэрбит, ити сыл комсомолга киирбит. Онтон « Ленин суола» колхуоска үлэлээбит.
1943 сыл сайыныгар армияҕа ыҥырыллыбыт. Даурияҕа 210 дивизия 664 полкатын 2-с батальонун 2-с ротатыгар сулууспалаабыт. Сулууспатын кэмигэр 8-й полковой оскуолаҕа үөрэнэн младшай сержант званиеламмыт, отделение командирын солбуйааччытынан 1945 сылга диэри сэриилэспит.
1945 сыл балаҕан ыйыттан муус устар 1946 сылыгар диэри Сициган, Харбин, Чань-чунь куораттарга сэриигэ кыттыбыт.
1946 сыл балаҕан ыйыгар кыайыы кынаттанан дойдутугар эргиллэн кэлбит.
Дойдутугар кэлээт, сельсовет секретарынан, хонуу, сылгы биригэдьииринэн үлэлээбит. Онтон аҕыйах ыйдаах ветсанитар курсугар үөрэнэр.
1964 сыл олунньу 20 күнүттэн Акана ветпуунугар ветсанитарынан 1987 сылга бочуоттаах сынньалаҥҥа тахсыар диэри үлэлээбит.
2002 сыллаахха кулун тутар 8 күнүгэр ыалдьан өлбүт.
А5абыт – сэмэй майгылаах, чиэһинэй үлэһит этэ
Оҕолоро
Биһиги аҕабыт Никифоров Дмитрий Николаевич Акана нэһилиэгин Куду диэн сиригэр 1922 сыллаахха сэтинньи 8 күнүгэр төрөөбүт. Сэттэ бииргэ төрөөбүттэртэн кини төрдүс оҕо. Аҕалара уонна улахан убайа эрдэ өлөннөр, сэрии кэмигэр соҕотох иитэр-аһатар киһилэрэ буолан, ыал аҕатын эбээһинэһин сүкпүтэ. Оскуолаҕа 5 кылааһы үөрэнэн бүтэрбитэ.
Аҕабыт 1943 с. сэриигэ ыҥырыллан барбыта.
Дойдутугар кыра бырааттарын уонна тулаайах хаалбыт убайын оҕолорун көрүү-истии эдьиийигэр Татьянаҕа уонна ийэтигэр, биһиги эбэбитигэр Маасаҕа сүктэриллибитэ. Эбэбит барахсан кыайыылаах-хотуулаах, сахаҕа бөдөҥ-садаҥ уҥуохтаах толуу эмээхсин этэ. Эбэбит туһунан таайбыт Афанасий Иннокентьевич сөҕөн кэпсээччи. Аҕалара икки уолунаан охсубут биир күннээҕи охсууларын, биһиги эбэбит Мааса биир омурҕаҥҥа мунньан, бугуллаан бүтэрэн баран түөртүүр ыамҥа дьиэтигэр тиийэн уонча ынаҕы ыан, оҕолорун аһаталаан, бурдугун астаан хатаран, тардан, киэһэ дьоно кэлэригэр аһылыктарын бэлэмнээн тоһуйара диэн. Ол курдук биһиги эбэбит кыахтаах, хоһуун саха дьахталларыттан биирдэстэрэ. Кини сэрии ыар сылларыгар тулаайах хаалбыт сиэннэрин, оҕолорун иитэн-аһатан, хоргутан өлөрбөтөх үтүөтүн үйэлэр тухары умнуо суохтаахпыт.
Аҕабыт Дмитрий Николаевич 1939 с. Марха ситэтэ суох орто оскуолатын 7 кылааһын бүтэрбитэ уонна комсомолга киирбитэ. Онтон 1951 с. ССКП кандидатынан, 1953 с. партия чилиэнинэн киирбитэ.
Онтон «Ленин суола» колхуоска үлэлии сылдьан 1943 с. бэс ыйыгар сэриигэ ыҥырыллыбыта. Сэриигэ 210-с дивизия 664-с полкатын 2-с батальонун 2-с ротатыгар сулууспалаабыт, пулеметчик эбит. Полковой оскуолаҕа аҕыс ый үөрэммиттэр, онтон младшай сержант званиетын ылан полкаларыгар төннүбүттэр. Биир сыл командир солбуйааччытынан сылдьыбыт. Японияны утары сэриигэ кыттан «Японияны кыайыы иһин» Аҕа дойду улуу сэриитин 2-с степеннээх мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Онтон 1946 с. сайын сэрииттэн демобилизацияланан кэлэн олохтоох сэбиэккэ сэкиритээрдээбитэ уонна колхуоска хонуу биригэдьииринэн үлэлээбитэ.
Биһиги аҕабытын сэмэй майгылаах, чиэһинэй үлэһит дииллэрин, кини оҕолоро киэн тутта истэбит, аҕабытын ахтабыт, умнубакка куруук саныыбыт.
1959-1964 с.с. колхуоска сылгыһыттаабыта. Онтон ветсанитардар куурустарыгар үөрэнэн 1964 с. олунньу 20 күнүттэн Аканатааҕы ветпууҥҥа ветсанитарынан үлэлии киирбитэ. Бу тэрилтэҕэ пенсияҕа тахсыар диэри үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ, 1987 с. уурайбыта.
Аҕабыт биригэдьиирдиир кэмигэр элбэх бэтэринээр биһиги дьиэбитигэр ыалдьыт-хоноһо буолан ааспыттара. Амарах ийэбит Ульяна хойуу үүттээх чэйин, минньигэс аһын аһаан, маанылатан махталлара муҥура суох буолара. Мин кыра сааспыттан үлэһит буолуохпар дылы аҕам биргэ үлэлээбит дьонноро, коллегаларым Афанасий Алексеевич, Аркадий Дмитриевич, Федот Федорович, Афанасий Григорьевич, Иван Алексеевич биһиэхэ элбэхтик сылдьыбыттара.
Биһиги дьоммут, ийэлээх аҕабыт олус иллээхтик олорбуттара, аҕабыт ийэбит тылыттан олох тахсыбата. Иккиэн биир сүбэнэн биһигини иитэн, такайан үлэһит оҥортообут үтүөлэрэ үйэлэргэ умнуллубат.
Аҕабыт эдэр сылдьан кытыгыраһынан, бэйэтин кыанарынан, тустууга да буоллун, барыбытын баһыйааччы. Кини төһө да кыра үөрэхтээҕин иһин үлэтигэр наһаа мындыр этэ. Биир эмит ынах кыайан төрөөбөтөҕүнэ оҕотун иһигэр эттээн ылаачы. Биһиги кыра сырыттахпытына Матрена Семеновна Игнатьевалыын Сахсаҕа ынах кыайан төрөөбөтөҕүн курдары (кесарево сечение) ылбыттара, онтулара иккиэн тыыннаах хаалбыттара. Кэлин үлэтиттэн уурайбытын да кэннэ, ынах төрөөрү моһуогурдаҕына, ыаллар ыҥырааччылар.
1984 с. Акана нэһилиэгэр тыа хаһаайыстыбата сайдарыгар сүҥкэн кылааты киллэрбитин иһин аҕабыт аата Бочуот кинигэтигэр киирбитэ.
Биһиги аҕабыт “Өскүөбүлэп” хос ааттаммыта эмиэ туһунан кэпсээн. Ол маннык: Саха сиригэр гражданскай сэрии кыттыылааҕа, сахалартан бастакынан Новочеркасскай куоракка Донской казактар кавалерийскай оскуолаларын бүтэрбит Спиридон Данилович Скобелев байыаннай формалаах, кавалерийскай аттаах кэлэн байыаннай дьыалаҕа уонна спортивнай нүөмэрдэри толорорго үөрэппит. Кэккэлэһэ бурууссуйа, перекладина туттарбыт. Аҕам оҕолору кытта ыйаастан оонньууллар эбит. Онно биһиги аҕабыт кыанарынан, сымсатынан кими да тулуппатах. Ол иһин “Өскүөбүлэп” диэн хос ааттаабыттар.
Николай Дмитриевич Никифоров кими да кытта иирсэ сылдьыбат, сытыары-сымнаҕас, көнө майгылаах, аҕыйах саҥалаах этэ. Кырдьыар дылы көбүс-көнөтүк туттан хаамара, 2002 сыл кулун тутар 8 күнүгэр бу олохтон туораабыта. Аҕабыт коммунист, Акана нэһилиэгин бүтэһик сэрии бэтэрээнэ, кини аата нэһилиэк Бочуотун кинигэтигэр киллэриллибитэ, үлэһит үтүөтэ, 6 оҕо амарах аҕата, 14 сиэн, 8 хос сиэн эһэтэ этэ.
На5араадалара:
-А5а дойду Улуу сэриитин ордена, 2 степеннээх;
-Мэтээллэр: “За победу над Японией”;
“За доблестный труд в ВОВ”.