Копаць (Копець) Юзаф - ваенны дзеяч, удзельнік паўстання 1794, этнограф, падарожнік (партрэт адсутнічае). Нарадзіўся 16 траўня 1762, у Пінскім павеце Вялікага Князтва Літоўскага Рэчы Паспалітай у праваслаўнай сям’і. Сын пінскага ротмістра Станіслава Копаця, шляхціч рода гербу Кроя. З юных гадоў служыў у Пінскай – інакш Пяцігорскай, ці Панцырнай, – кавалерыйскай брыгадзе. У войску прайшоў усе прыступкі армейскай лесвіцы: салдат, унтэр-афіцэр, таварыш (лёгкаконны воін), падпрапаршчык, падпаручнік, маёр. У званні падпаручніка удзельнічаў у баявых дзеяннях супраць праціўнікаў Канстытуцыі 1791. Але прыхільнікам дзяржаўнасці перамагчы не ўдалося, адбыўся другі падзел Рэчы Паспалітай. Разам з іншымі Копаць вымушаны быў прысягаць на вернасць Кацярыне II. Брыгаду перавялі на новае месца дыслакацыі – на Валынь. Свае палітычныя погляды мяняць не збіраўся, як і не жадаў служыць царскаму прастолу. Калі пачалося паўстанне ў 1794, пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касцюшкі, стаў адным з актыўных яго удзельнікаў. Пра асабісты гераізм Копаця гаворыць тое, што Касцюшка ўзнагародзіў яго залатым персценем пад № 8 з надпісам “Айчына – свайму Абаронцу”, чаго ўдастойваліся нямногія (здымак). А за ўмелае камандаванне паўстанцкімі сіламі яму было прысвоена званне брыгадзіра – вышэйшы афіцэрскі чын паміж званнем палкоўніка і генерал-маёра. Пярсцёнак брыгадзіра і яго баявая шпага цяпер захоўваюцца ў Музеі Войска Польскага ў Варшаве. Вызначыўся мужнасцю і талентам стратэга ў бітве каля Хэлма. У бітве пад Мацеёвіцамі быў цяжка паранены, трапіў у палон. Знаходзіўся ў турмах Кіева і Смаленска. Асуджаны і сасланы на Камчатку. Праз Табольск дабраўся да Іркуцка, дзе пашанцавала. Мясцовы камендант аказаўся чалавекам сардэчным. Копаця ўважліва агледзеў урач, падлячыў, даў на дарогу харчоў. З Іркуцка накіраваліся ў Якуцк, пасля ў Ахоцк, а адтуль ужо ў Ніжнекамчацк, дзе знаходзіўся каля 2 гадоў. Пасля ўступлення на трон Паўла I вызвалены, вярнуўся на Радзіму, жыў у Вільні, Нясвіжы, на Валыні. Пасля яго смерці быў апублікаваны на польскай мове яго галоўны твор «Дзённік падарожжа праз цэлую ўздоўж Азію сушай да парта Ахоцка, акіянам праз Курыльскія астравы да ніжняй Камчаткі і адтуль назад да таго ж порта на сабаках і аленях» (Вроцлаў, 1837), здымак. Паколькі ў кнізе падрабязна апісаны быт і звычаі камчадалаў, чукчаў, якутаў і іншых народаў Далёкага Усходу, яна мае навукова-этнаграфічную каштоўнасць Памёр у 1827 (65 гадоў), знайшоўшы вечны спачын у капліцы радавога маёнтка Лушнева, гэта каля вёскі Дрысвяты цяперашняга Браслаўскага раёна, што на Віцебшчыне (здымак).
Край і Світ
Нарадзіліся на Палессі.
Копаць (Копець) Юзаф - ваенны дзеяч, удзельнік паўстання 1794, этнограф, падарожнік (партрэт адсутнічае).
Нарадзіўся 16 траўня 1762, у Пінскім павеце Вялікага Князтва Літоўскага Рэчы Паспалітай у праваслаўнай сям’і.
Сын пінскага ротмістра Станіслава Копаця, шляхціч рода гербу Кроя.
З юных гадоў служыў у Пінскай – інакш Пяцігорскай, ці Панцырнай, – кавалерыйскай брыгадзе. У войску прайшоў усе прыступкі армейскай лесвіцы: салдат, унтэр-афіцэр, таварыш (лёгкаконны воін), падпрапаршчык, падпаручнік, маёр.
У званні падпаручніка удзельнічаў у баявых дзеяннях супраць праціўнікаў Канстытуцыі 1791. Але прыхільнікам дзяржаўнасці перамагчы не ўдалося, адбыўся другі падзел Рэчы Паспалітай.
Разам з іншымі Копаць вымушаны быў прысягаць на вернасць Кацярыне II. Брыгаду перавялі на новае месца дыслакацыі – на Валынь.
Свае палітычныя погляды мяняць не збіраўся, як і не жадаў служыць царскаму прастолу. Калі пачалося паўстанне ў 1794, пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касцюшкі, стаў адным з актыўных яго удзельнікаў.
Пра асабісты гераізм Копаця гаворыць тое, што Касцюшка ўзнагародзіў яго залатым персценем пад № 8 з надпісам “Айчына – свайму Абаронцу”, чаго ўдастойваліся нямногія (здымак). А за ўмелае камандаванне паўстанцкімі сіламі яму было прысвоена званне брыгадзіра – вышэйшы афіцэрскі чын паміж званнем палкоўніка і генерал-маёра. Пярсцёнак брыгадзіра і яго баявая шпага цяпер захоўваюцца ў Музеі Войска Польскага ў Варшаве.
Вызначыўся мужнасцю і талентам стратэга ў бітве каля Хэлма. У бітве пад Мацеёвіцамі быў цяжка паранены, трапіў у палон. Знаходзіўся ў турмах Кіева і Смаленска. Асуджаны і сасланы на Камчатку.
Праз Табольск дабраўся да Іркуцка, дзе пашанцавала. Мясцовы камендант аказаўся чалавекам сардэчным. Копаця ўважліва агледзеў урач, падлячыў, даў на дарогу харчоў. З Іркуцка накіраваліся ў Якуцк, пасля ў Ахоцк, а адтуль ужо ў Ніжнекамчацк, дзе знаходзіўся каля 2 гадоў.
Пасля ўступлення на трон Паўла I вызвалены, вярнуўся на Радзіму, жыў у Вільні, Нясвіжы, на Валыні.
Пасля яго смерці быў апублікаваны на польскай мове яго галоўны твор «Дзённік падарожжа праз цэлую ўздоўж Азію сушай да парта Ахоцка, акіянам праз Курыльскія астравы да ніжняй Камчаткі і адтуль назад да таго ж порта на сабаках і аленях» (Вроцлаў, 1837), здымак. Паколькі ў кнізе падрабязна апісаны быт і звычаі камчадалаў, чукчаў, якутаў і іншых народаў Далёкага Усходу, яна мае навукова-этнаграфічную каштоўнасць
Памёр у 1827 (65 гадоў), знайшоўшы вечны спачын у капліцы радавога маёнтка Лушнева, гэта каля вёскі Дрысвяты цяперашняга Браслаўскага раёна, што на Віцебшчыне (здымак).