МІЖНАРОДНЫ ДЗЕНЬ ІНТЭЛЕКТУАЛЬНАЙ УЛАСНАСЦІ МІЖНАРОДНЫ ДЗЕНЬ САКРАТАРА (АДМІНІСТРАЦЫЙНАГА РАБОТНІКА)
1740 — заснавана Слуцкая мануфактура шаўковых паясоў, што належала князям Радзівілам. 1828 — пачатак руска-турэцкай вайны 1828-1829 гадоў у якой прымалі удзел беларускія жаўнеры. 1863 — бой паўстанцаў з царскімі карнікамі каля вёскі Пагосцішчы Аршанскага павета. Загінулі 6 паўстанцаў. 1918 — Раман Скірмунт, Язэп Варонка і Антон Аўсянік перадалі Галоўнаму камандаванню 3-га рэзервовага корпусу (германскай арміі) тэлеграму, адрасованую Вільгельму ІІ. Перадаючы дакумент, Скірмунт адзначыў: “Здаўна памкненнем беларусаў было абараніць сябе ад польскіх злоўжыванняў і расійскага дамінавання. Толькі цяпер падзеі разгортваюцца так, што нарэшце ўзнікае магчымасць свабоднага развіцця Беларусі. маючы недастаткова сіл, каб перад абліччам двух варожых суседзяў — Польшчы і Расіі — свабодна развівацца палітычна і эканамічна, Беларусь шукае падтрымкі і абароны ў Германіі. Гэтае рашэнне, якое ўвасоблена ў тэксце тэлеграмы, паўстала ў выніку агульнага паразумення ўсіх беларускіх палітычных напрамкаў — ад памяркоўных да сацыялістычных. Такім чынам, яно ўяўляе сабою агульнае рашэнне без адрознення партыйных адценняў. Кожнай групоўцы ўнутры беларускай Рады было дадзена багата часу, каб самым грунтоўным чынам абмеркаваць гэтае рашэнне. Таму гэтую тэлеграму трэба разглядаць як волявыяўленне ўсяго беларускага боку, які абапіраецца на масу гарадскога і вясковага насельніцтва…” 1919 — утварэнне ў Расійскай Федэрацыі Гомельскай губерні на аднятых у студзені беларускіх тэрыторыях Аршанскага, Быхаўскага, Гомельскага, Горацкага, Клімавіцкага, Магілеўскага, Рагачоўскага, Чавускага, Чэрыкаўскага паветаў Магілеўскай губерні, Рэчыцкага павета Мінскай губерні. Толькі часткова вернутыя БССР у 1924 годзе. 1925 — у мястэчку Жодзішкі была створана камісія з ксяндзоў, якая мусіла вызначыць мову казанняў ксяндза-пробашча Вінцэнта Гадлеўскага ў касцёле. У выніку гэтага “рэферэндума” ксяндза Гадлеўскага пасадзілі ў турму, а беларуская мова ў касцёле больш не гучала. 1946 — большасць праваслаўных ерархаў Беларускай царквы ў замежжы далучылася да Расійскай Зарубежнай Праваслаўнай Царквы і апраўдала гэты крок тым, што ён адзіны правільны. 1964 — у Маладзечне адкрыўся Мінскі абласны краязнаўчы музей (заснаваны 8 ліпеня 1959 г.). 1986 — аварыя на Чарнобыльскай АЭС: моцнае забруджванне тэрыторыі Беларусі выкідам са станцыі. ЦК КПБ здзрадзіў беларускаму народу, тыдзень трымаючы ў таямніцы маштабы ядзернага выбуху і не прымаючы мераў па неабходным ратаванні людзей. Аварыя на Чарнобыльскай АЭС лічыцца самай вялікай тэхнагеннай катастрофай XX стагодзя. Традыцыйна ў гэты дзень у Мінску адбываецца мемарыяльнае шэсце «Чарнобыльскі шлях». 1989 — у Мінску ўпершыню прайшоў «Чарнобыльскі шлях», каля 10-ці тысяч чалавек стаялі моўчкі на плошчы Леніна, праз кожную хвіліну біў звон. 1991— выйшаў першы нумар літвыпуску газеты “Гродзенскі універсітэт” і сяброў “Верш-гурта Дыяген” “КОЛА”. 1996 — болей за 50 тысяч чалавек адзначылі шэсцем у Мінску 10-я ўгодкі Чарнобыльскай ката-строфы. Улады кінулі на падаўленне «Чарнобыльскага шляху» спецназ, армейскія падраздзяленні, за-прошаныя расейскія аддзелы амапу. Адбыліся жорсткія сутычкі, шмат людзей параненыя. Арыштавана болей за 200 чалавек.
НАРАДЗІЛІСЯ: 1696 — Чартарыйскі Міхал Фрыдэрык (г. Варшава, Польшча) — дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай, кашталян віленскі (1722-1724), падканцлер літоўскі (1724-1752), вялікі канцлер літоўскі з 1752. 1863 — Арлоўскі Яўстафій Філарэтавіч (вёска Славенск, цяпер Валожынскі раён, Мінская вобласць) — беларускі краязнавец, гісторык і педагог. Даследваў гісторыю Гродна і даказаў яго тоеснасць з летапісным Гарадзенам. Аўтар аднаго з першых даследванняў гісторыі Гродна ад заснавання да пачатку ХХ ст. 1891 — Лубяка Васіль Мікітавіч (г. Горкі, Магілёўская вобласць) — беларускі вучоны, эканаміст, доктар сельскагаспадарчых навук (1931), прафесар (1929), акадэмік Акадэміі навук БССР (1931). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1944). 1892 — Поташ Майсей Абрамавіч (г. Дзвінск, цяпер г. Даўгаўпілс, Латвія) — беларускі гісторык, публіцыст. Вязень ГУЛагу. Памёр пасля 1955 года. 1899 — Гурскі Ілья Данілавіч (вёска Замосце, цяпер Узденскі раён, Мінская вобласць) — беларускі пісьменнік, заслужаны дзеяч культуры БССР (1969). 1925 — Рыжы-Рыжскі Уладзіслаў (вёска Латыгаль, цяпер Глыбоцкі раён, Віцебская вобласць) — беларускі грамадска-культурны і рэлігійны дзеяч. Каталіцкі артадаксальны святар. Удзельнік беларускага хрысціянскага руху на эміграцыі ў Германіі, Бельгіі, ЗША, заснавальнік і тэарэтык беларускай артадаксальнай каталіцкай царквы, вучоны, доктар тэалогіі, педагог, выдавец, паэт. У беларускім эмігранцкім перыядычным друку выступаў пад псеўданімам У. Сноп. 1929 — Туронак Юрый (г. Дукшты, цяпер Уцянскі павет, Літва) — беларускі грамадскі дзеяч і гісторык, працаваў і жыў у Польшчы. 1929 — Слюнькоў Мікалай Мікітавіч (вёска Гарадзец, цяпер Рагачоўскі раён Гомельская вобласць) — беларускі і савецкі партыйны дзеяч, першы сакратар ЦК КПБ (13.01.1983-06.02.1987), кандыдат у члены Палітбюро ЦК КПСС (06.03.1986-26.06.1987), член Палітбюро ЦК КПСС (26.06.1987-1990). 1933 — Гурыновіч Георгій Паўлавіч (г. Барысаў, Мінская вобласць) — беларускі фізік, доктар фізіка-матэматычных навук (1969), прафесар (1970), член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР (1970), акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1994). 1936 — Нафрановіч Аркадзь Іосіфавіч (вёска Юшкавічы, цяпер Мядзельскі раён, Мінская вобласць) — настаўнік, паэт і празаік, лаўрэат Літаратурнай прэміі імя У. Караткевіча. 1955 — Каралевіч Юрый Мікалаевіч (г. Мінск) — беларускі мастак і выкладчык. Працуе ў манументальна-дэкаратыўным мастацтве і станковым жывапісе. 1969 — Гіруць Аляксандр Іванавіч (г. Ашмяны, Гродзенская вобласць) — беларускі мотагоншчык, чэмпіён Беларусі на працягу 10 гадоў, чэмпіён Польшчы (1996-1997) і Расіі (1998). 1980 — Жук Дарья Віктараўна (г. Мінск) — беларускі і амерыканскі рэжысёр і сцэнарыст. Найбольш вядомая сваёй працай над фільмам “Крышталь”, які быў намінаваны кандыдытам на атрыманне прэміі “Оскар” як “Лепшы фільм на іншаземнай мове”. 1980 — Мельнікаў Ігар Вячаслававіч (г. Бабруйск, Магілёўская вобласць) — беларускі гісторык, публіцыст, журналіст, блогер і рэдактар. Аўтар некалькіх кніг пра Заходнюю Беларусь 1920-40-х гг. Кандыдат гістарычных навук.
ПАМЕРЛІ: 1835 — Доўгірд Анёл (г. Вільня, цяпер г. Вільнюс, Літва) — беларускі і польскі філосаф, логік, псіхолаг, педагог, доктар тэалогіі (1828). Выкладаў геаграфію, матэматыку, фізіку, французскую мову, паэтыку і рыторыку ў піярскіх навучальных установах у Лідзе (1796), Вількаміры (1797), Расіенах (1798—1800), Віцебску (1801), Шчучыне (1804—1806), Любяшове (1807). У 1807 г. пераехаў у Вільню. Прэфект дваранскага пансіёну (1807—1809), капелан Галоўнай духоўнай семінарыі пры Віленскім універсітэце (1809—1812, 1816—1832), капелан гімназіі. З 1818 па 1832 гг. (з перапынкамі) чытаў лекцыі па логіцы, псіхалогіі і філасофіі ў Віленскім універсітэце. У 1822 г. быў абраны членам-карэспандэнтам Варшаўскай акадэміі навук. Пасля закрыцця Віленскага ўніверсітэта (1832) — віленскі канонік (з 1833 г.), а потым — прафесар Віленскай духоўнай акадэміі з (1834 г.). Падчас вайны 1812 го-да шмат часу прысвяціў апекаванню параненых і хворых салдат. Сваю спадчыну - вялікую бібліятэку на некалькі соцень тамоў і мноства манускрыптаў, ахвяраваў Духоўнай акадэміі. 1862 — Далеўскі Аляксандр (г. Вільня, цяпер г. Вільнюс, Літва) — адзін з стваральнікаў Братняга саюза літоўскай моладзі, які вёў канспірацыйную працу ў Вільні, Мінску, Горадні, Лідзе, Наваградку, Слоніме, а таксама сярод салдатаў Бабруйскае крэпасці. Удзельнік вызваленчага руху, перажыў турму, катаргу і ссылку. 1883 — Орда Напалеон Матеуш Тадеуш (г. Варшава, Польшча) — беларускі, літоўскі і польскі пісьменнік, мастак, скульптар, піяніст, кампазітар і педагог, удзельнік паўстання 1830-1831 гг. Віды вёсак, маёнткаў, замкаў, палацаў, гарадоў, якія намаляваў Орда — часта адзінае сведчанне пра помнікі архітэктуры, якіх даўно няма. 1919 — Цыбульскі Напалеон (Нікадзім Восіпавіч) (г. Кракаў, Польшча) — беларускі і польскі фізіёлаг, філосаф, грамадскі дзеяч, доктар медыцыны (1885), член Акадэміі навук Польшчы. 1926 — Кавалік Сяргей Піліпавіч (г. Мінск) — беларускі публіцыст, рэвалюцыянер-народнік. Адзін з арганізатараў «хаджэння ў народ» рэвалюцыйных народнікаў. Арыштаваны 14 чэрвеня 1874 года і па працэсе 193-х, асуджаны да пазбаўлення ўсіх правоў стану і катаржным працам у крэпас-цях на 10 гадоў. Тэрмін катаржных прац скончыўся на Кары 4 верасня 1883 года, і ён быў прызначаны на пасяленне ў Якуцкую вобласць. Дастаўлены ў Якуцк 26 лістапада 1883 года і прызначаны на пася-ленне ў акруговы горад Верхаянск Верхаянскай акругі, 15 студзеня 1885 года зафіксаваў самую нізкую тэмпературу ў Верхаянску −67,8 °C. У 1898 годзе вярнуўся з выгнання ў Беларусь. быў старастам Мінскага аддзялення Усесаюзнага таварыства былых паліткатаржан і ссыльнапасяленцаў. 1973 — Семянюк Іван Іванавіч (г. Мінск) — вайсковец, лётчык, удзельнік Другой сусветнай вайны, Герой Савецкага Саюза (1944), удзельнік Карэйскай вайны 1952-1953 гг. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках. 1979 — Пальчэўскі Алесь (Аляксандр Восіпавіч) (г. Мінск) — беларускі пісьменнік. За сталінскім часам быў двойчы рэпрэсаваны. Пахаваны ў вёсцы Прусінава, Узденскі раён, Мінская вобласць. 1985 — Волчак Віктар Мацвеевіч (г. Мінск) — беларускі архітэктар і педагог. Заслужаны архітэктар БССР (1978). Асноўныя работы: будынак Мінскага аблвыканкама (1958), Літаратурны музей Я. Купалы (1959), жылы дом ЦК КПБ на вул. К. Маркса (1959), адзін з аўтараў мемарыяльнага комплексу Брэсцкая крэпасць-герой (1966-1971) і ішыя. 1989 — Вольфсан Фёдар Іосіфавіч (г. Масква, Расія) — беларускага паходжання расійскі навуковец, доктар геолага-мінералагічных навук (1946), прафесар, першаадкрывальнік уранавых радовішчаў. 1990 — Мачульскі Раман Навумавіч (г. Мінск) — адзін з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага падполля і партызанскага руху ў Беларусі. Герой Савецкага Саюза (1944). Старшыня Мінскага аблвыканкамі (20.07.1944-1948), першы сакратар Пінскага абласнога камітэта КПБ (1950-студзень 1954), старшыня Брэсцкага аблвыканкама (студзень 1954-сакавік 1959). 1996 — Шуберт Эрвін Отавіч (г. Мінск) — беларускі архітэктар-мастак і дызайнер мэблі. Аўтар камплектаў мэблі Мінскага аэрапорта, Вярхоўнага Савета БССР, Дзяржаўнай бібліятэкі імя Леніна, залы выставак Дома мадэляў і іншых. 2002 — Пташук Міхаіл Мікалаевіч (г. Масква, Расія) — беларускі кінарэжысёр, акцёр, прадзюсар. Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1982). Народны артыст БССР (1990). 2005 — Бацяноўскі Альберт Антонавіч (г. Глыбокае, Віцебская вобласць) —дзеяч беларускага нацыянальнага супраціву, сябра глыбоцкай групы беларускай маладзёвай падпольнай паваеннай арганізацыі Саюз беларускіх патрыётаў. Вязень ГУЛагу. Пахаваны на могілках “Копцеўка” ў Глыбокім. 2012 — Чаквін Ігар Усевалдавіч (г. Мінск) — беларускі гісторык, этнолаг і антраполаг. Доктар гістарычных навук (1995). 2013 — Шорах Рыгор Паўлавіч (г. Мінск) — беларускі хірург, доктар медыцынскіх навук (1976), прафесар (1980). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (1998). 2017 — Марціновіч Павел Аркадзевіч (г. Мінск) — беларускі паэт, перакладчык. 2017 — Праневіч Генадзь Мікалаевіч (г. Брэст) — беларускі літаратурны крытык, паэт і публіцыст.
HISTORYJA, LITARATURA, KULTURA, ZVYČAJ
:Сяргей Дронік
ДЗЕНЬ ЧАРНОБЫЛЬСКАЙ КАТАСТРОФЫ
МІЖНАРОДНЫ ДЗЕНЬ ІНТЭЛЕКТУАЛЬНАЙ УЛАСНАСЦІ
МІЖНАРОДНЫ ДЗЕНЬ САКРАТАРА (АДМІНІСТРАЦЫЙНАГА РАБОТНІКА)
1740 — заснавана Слуцкая мануфактура шаўковых паясоў, што належала князям Радзівілам.
1828 — пачатак руска-турэцкай вайны 1828-1829 гадоў у якой прымалі удзел беларускія жаўнеры.
1863 — бой паўстанцаў з царскімі карнікамі каля вёскі Пагосцішчы Аршанскага павета. Загінулі 6 паўстанцаў.
1918 — Раман Скірмунт, Язэп Варонка і Антон Аўсянік перадалі Галоўнаму камандаванню 3-га рэзервовага корпусу (германскай арміі) тэлеграму, адрасованую Вільгельму ІІ. Перадаючы дакумент, Скірмунт адзначыў: “Здаўна памкненнем беларусаў было абараніць сябе ад польскіх злоўжыванняў і расійскага дамінавання. Толькі цяпер падзеі разгортваюцца так, што нарэшце ўзнікае магчымасць свабоднага развіцця Беларусі. маючы недастаткова сіл, каб перад абліччам двух варожых суседзяў — Польшчы і Расіі — свабодна развівацца палітычна і эканамічна, Беларусь шукае падтрымкі і абароны ў Германіі. Гэтае рашэнне, якое ўвасоблена ў тэксце тэлеграмы, паўстала ў выніку агульнага паразумення ўсіх беларускіх палітычных напрамкаў — ад памяркоўных да сацыялістычных. Такім чынам, яно ўяўляе сабою агульнае рашэнне без адрознення партыйных адценняў. Кожнай групоўцы ўнутры беларускай Рады было дадзена багата часу, каб самым грунтоўным чынам абмеркаваць гэтае рашэнне. Таму гэтую тэлеграму трэба разглядаць як волявыяўленне ўсяго беларускага боку, які абапіраецца на масу гарадскога і вясковага насельніцтва…”
1919 — утварэнне ў Расійскай Федэрацыі Гомельскай губерні на аднятых у студзені беларускіх тэрыторыях Аршанскага, Быхаўскага, Гомельскага, Горацкага, Клімавіцкага, Магілеўскага, Рагачоўскага, Чавускага, Чэрыкаўскага паветаў Магілеўскай губерні, Рэчыцкага павета Мінскай губерні. Толькі часткова вернутыя БССР у 1924 годзе.
1925 — у мястэчку Жодзішкі была створана камісія з ксяндзоў, якая мусіла вызначыць мову казанняў ксяндза-пробашча Вінцэнта Гадлеўскага ў касцёле. У выніку гэтага “рэферэндума” ксяндза Гадлеўскага пасадзілі ў турму, а беларуская мова ў касцёле больш не гучала.
1946 — большасць праваслаўных ерархаў Беларускай царквы ў замежжы далучылася да Расійскай Зарубежнай Праваслаўнай Царквы і апраўдала гэты крок тым, што ён адзіны правільны.
1964 — у Маладзечне адкрыўся Мінскі абласны краязнаўчы музей (заснаваны 8 ліпеня 1959 г.).
1986 — аварыя на Чарнобыльскай АЭС: моцнае забруджванне тэрыторыі Беларусі выкідам са станцыі. ЦК КПБ здзрадзіў беларускаму народу, тыдзень трымаючы ў таямніцы маштабы ядзернага выбуху і не прымаючы мераў па неабходным ратаванні людзей. Аварыя на Чарнобыльскай АЭС лічыцца самай вялікай тэхнагеннай катастрофай XX стагодзя. Традыцыйна ў гэты дзень у Мінску адбываецца мемарыяльнае шэсце «Чарнобыльскі шлях».
1989 — у Мінску ўпершыню прайшоў «Чарнобыльскі шлях», каля 10-ці тысяч чалавек стаялі моўчкі на плошчы Леніна, праз кожную хвіліну біў звон.
1991— выйшаў першы нумар літвыпуску газеты “Гродзенскі універсітэт” і сяброў “Верш-гурта Дыяген” “КОЛА”.
1996 — болей за 50 тысяч чалавек адзначылі шэсцем у Мінску 10-я ўгодкі Чарнобыльскай ката-строфы. Улады кінулі на падаўленне «Чарнобыльскага шляху» спецназ, армейскія падраздзяленні, за-прошаныя расейскія аддзелы амапу. Адбыліся жорсткія сутычкі, шмат людзей параненыя. Арыштавана болей за 200 чалавек.
НАРАДЗІЛІСЯ:
1696 — Чартарыйскі Міхал Фрыдэрык (г. Варшава, Польшча) — дзяржаўны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай, кашталян віленскі (1722-1724), падканцлер літоўскі (1724-1752), вялікі канцлер літоўскі з 1752.
1863 — Арлоўскі Яўстафій Філарэтавіч (вёска Славенск, цяпер Валожынскі раён, Мінская вобласць) — беларускі краязнавец, гісторык і педагог. Даследваў гісторыю Гродна і даказаў яго тоеснасць з летапісным Гарадзенам. Аўтар аднаго з першых даследванняў гісторыі Гродна ад заснавання да пачатку ХХ ст.
1891 — Лубяка Васіль Мікітавіч (г. Горкі, Магілёўская вобласць) — беларускі вучоны, эканаміст, доктар сельскагаспадарчых навук (1931), прафесар (1929), акадэмік Акадэміі навук БССР (1931). Заслужаны дзеяч навукі БССР (1944).
1892 — Поташ Майсей Абрамавіч (г. Дзвінск, цяпер г. Даўгаўпілс, Латвія) — беларускі гісторык, публіцыст. Вязень ГУЛагу. Памёр пасля 1955 года.
1899 — Гурскі Ілья Данілавіч (вёска Замосце, цяпер Узденскі раён, Мінская вобласць) — беларускі пісьменнік, заслужаны дзеяч культуры БССР (1969).
1925 — Рыжы-Рыжскі Уладзіслаў (вёска Латыгаль, цяпер Глыбоцкі раён, Віцебская вобласць) — беларускі грамадска-культурны і рэлігійны дзеяч. Каталіцкі артадаксальны святар. Удзельнік беларускага хрысціянскага руху на эміграцыі ў Германіі, Бельгіі, ЗША, заснавальнік і тэарэтык беларускай артадаксальнай каталіцкай царквы, вучоны, доктар тэалогіі, педагог, выдавец, паэт. У беларускім эмігранцкім перыядычным друку выступаў пад псеўданімам У. Сноп.
1929 — Туронак Юрый (г. Дукшты, цяпер Уцянскі павет, Літва) — беларускі грамадскі дзеяч і гісторык, працаваў і жыў у Польшчы.
1929 — Слюнькоў Мікалай Мікітавіч (вёска Гарадзец, цяпер Рагачоўскі раён Гомельская вобласць) — беларускі і савецкі партыйны дзеяч, першы сакратар ЦК КПБ (13.01.1983-06.02.1987), кандыдат у члены Палітбюро ЦК КПСС (06.03.1986-26.06.1987), член Палітбюро ЦК КПСС (26.06.1987-1990).
1933 — Гурыновіч Георгій Паўлавіч (г. Барысаў, Мінская вобласць) — беларускі фізік, доктар фізіка-матэматычных навук (1969), прафесар (1970), член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР (1970), акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1994).
1936 — Нафрановіч Аркадзь Іосіфавіч (вёска Юшкавічы, цяпер Мядзельскі раён, Мінская вобласць) — настаўнік, паэт і празаік, лаўрэат Літаратурнай прэміі імя У. Караткевіча.
1955 — Каралевіч Юрый Мікалаевіч (г. Мінск) — беларускі мастак і выкладчык. Працуе ў манументальна-дэкаратыўным мастацтве і станковым жывапісе.
1969 — Гіруць Аляксандр Іванавіч (г. Ашмяны, Гродзенская вобласць) — беларускі мотагоншчык, чэмпіён Беларусі на працягу 10 гадоў, чэмпіён Польшчы (1996-1997) і Расіі (1998).
1980 — Жук Дарья Віктараўна (г. Мінск) — беларускі і амерыканскі рэжысёр і сцэнарыст. Найбольш вядомая сваёй працай над фільмам “Крышталь”, які быў намінаваны кандыдытам на атрыманне прэміі “Оскар” як “Лепшы фільм на іншаземнай мове”.
1980 — Мельнікаў Ігар Вячаслававіч (г. Бабруйск, Магілёўская вобласць) — беларускі гісторык, публіцыст, журналіст, блогер і рэдактар. Аўтар некалькіх кніг пра Заходнюю Беларусь 1920-40-х гг. Кандыдат гістарычных навук.
ПАМЕРЛІ:
1835 — Доўгірд Анёл (г. Вільня, цяпер г. Вільнюс, Літва) — беларускі і польскі філосаф, логік, псіхолаг, педагог, доктар тэалогіі (1828). Выкладаў геаграфію, матэматыку, фізіку, французскую мову, паэтыку і рыторыку ў піярскіх навучальных установах у Лідзе (1796), Вількаміры (1797), Расіенах (1798—1800), Віцебску (1801), Шчучыне (1804—1806), Любяшове (1807). У 1807 г. пераехаў у Вільню. Прэфект дваранскага пансіёну (1807—1809), капелан Галоўнай духоўнай семінарыі пры Віленскім універсітэце (1809—1812, 1816—1832), капелан гімназіі. З 1818 па 1832 гг. (з перапынкамі) чытаў лекцыі па логіцы, псіхалогіі і філасофіі ў Віленскім універсітэце. У 1822 г. быў абраны членам-карэспандэнтам Варшаўскай акадэміі навук. Пасля закрыцця Віленскага ўніверсітэта (1832) — віленскі канонік (з 1833 г.), а потым — прафесар Віленскай духоўнай акадэміі з (1834 г.). Падчас вайны 1812 го-да шмат часу прысвяціў апекаванню параненых і хворых салдат. Сваю спадчыну - вялікую бібліятэку на некалькі соцень тамоў і мноства манускрыптаў, ахвяраваў Духоўнай акадэміі.
1862 — Далеўскі Аляксандр (г. Вільня, цяпер г. Вільнюс, Літва) — адзін з стваральнікаў Братняга саюза літоўскай моладзі, які вёў канспірацыйную працу ў Вільні, Мінску, Горадні, Лідзе, Наваградку, Слоніме, а таксама сярод салдатаў Бабруйскае крэпасці. Удзельнік вызваленчага руху, перажыў турму, катаргу і ссылку.
1883 — Орда Напалеон Матеуш Тадеуш (г. Варшава, Польшча) — беларускі, літоўскі і польскі пісьменнік, мастак, скульптар, піяніст, кампазітар і педагог, удзельнік паўстання 1830-1831 гг. Віды вёсак, маёнткаў, замкаў, палацаў, гарадоў, якія намаляваў Орда — часта адзінае сведчанне пра помнікі архітэктуры, якіх даўно няма.
1919 — Цыбульскі Напалеон (Нікадзім Восіпавіч) (г. Кракаў, Польшча) — беларускі і польскі фізіёлаг, філосаф, грамадскі дзеяч, доктар медыцыны (1885), член Акадэміі навук Польшчы.
1926 — Кавалік Сяргей Піліпавіч (г. Мінск) — беларускі публіцыст, рэвалюцыянер-народнік. Адзін з арганізатараў «хаджэння ў народ» рэвалюцыйных народнікаў. Арыштаваны 14 чэрвеня 1874 года і па працэсе 193-х, асуджаны да пазбаўлення ўсіх правоў стану і катаржным працам у крэпас-цях на 10 гадоў. Тэрмін катаржных прац скончыўся на Кары 4 верасня 1883 года, і ён быў прызначаны на пасяленне ў Якуцкую вобласць. Дастаўлены ў Якуцк 26 лістапада 1883 года і прызначаны на пася-ленне ў акруговы горад Верхаянск Верхаянскай акругі, 15 студзеня 1885 года зафіксаваў самую нізкую тэмпературу ў Верхаянску −67,8 °C. У 1898 годзе вярнуўся з выгнання ў Беларусь. быў старастам Мінскага аддзялення Усесаюзнага таварыства былых паліткатаржан і ссыльнапасяленцаў.
1973 — Семянюк Іван Іванавіч (г. Мінск) — вайсковец, лётчык, удзельнік Другой сусветнай вайны, Герой Савецкага Саюза (1944), удзельнік Карэйскай вайны 1952-1953 гг. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках.
1979 — Пальчэўскі Алесь (Аляксандр Восіпавіч) (г. Мінск) — беларускі пісьменнік. За сталінскім часам быў двойчы рэпрэсаваны. Пахаваны ў вёсцы Прусінава, Узденскі раён, Мінская вобласць.
1985 — Волчак Віктар Мацвеевіч (г. Мінск) — беларускі архітэктар і педагог. Заслужаны архітэктар БССР (1978). Асноўныя работы: будынак Мінскага аблвыканкама (1958), Літаратурны музей Я. Купалы (1959), жылы дом ЦК КПБ на вул. К. Маркса (1959), адзін з аўтараў мемарыяльнага комплексу Брэсцкая крэпасць-герой (1966-1971) і ішыя.
1989 — Вольфсан Фёдар Іосіфавіч (г. Масква, Расія) — беларускага паходжання расійскі навуковец, доктар геолага-мінералагічных навук (1946), прафесар, першаадкрывальнік уранавых радовішчаў.
1990 — Мачульскі Раман Навумавіч (г. Мінск) — адзін з арганізатараў і кіраўнікоў партызанскага падполля і партызанскага руху ў Беларусі. Герой Савецкага Саюза (1944). Старшыня Мінскага аблвыканкамі (20.07.1944-1948), першы сакратар Пінскага абласнога камітэта КПБ (1950-студзень 1954), старшыня Брэсцкага аблвыканкама (студзень 1954-сакавік 1959).
1996 — Шуберт Эрвін Отавіч (г. Мінск) — беларускі архітэктар-мастак і дызайнер мэблі. Аўтар камплектаў мэблі Мінскага аэрапорта, Вярхоўнага Савета БССР, Дзяржаўнай бібліятэкі імя Леніна, залы выставак Дома мадэляў і іншых.
2002 — Пташук Міхаіл Мікалаевіч (г. Масква, Расія) — беларускі кінарэжысёр, акцёр, прадзюсар. Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР (1982). Народны артыст БССР (1990).
2005 — Бацяноўскі Альберт Антонавіч (г. Глыбокае, Віцебская вобласць) —дзеяч беларускага нацыянальнага супраціву, сябра глыбоцкай групы беларускай маладзёвай падпольнай паваеннай арганізацыі Саюз беларускіх патрыётаў. Вязень ГУЛагу. Пахаваны на могілках “Копцеўка” ў Глыбокім.
2012 — Чаквін Ігар Усевалдавіч (г. Мінск) — беларускі гісторык, этнолаг і антраполаг. Доктар гістарычных навук (1995).
2013 — Шорах Рыгор Паўлавіч (г. Мінск) — беларускі хірург, доктар медыцынскіх навук (1976), прафесар (1980). Заслужаны дзеяч навукі Рэспублікі Беларусь (1998).
2017 — Марціновіч Павел Аркадзевіч (г. Мінск) — беларускі паэт, перакладчык.
2017 — Праневіч Генадзь Мікалаевіч (г. Брэст) — беларускі літаратурны крытык, паэт і публіцыст.