С.

Ҳ. Шанхай; аз иттиҳоди амниятӣ то ҳамкории иқтисодии чандҷониба
Созмони ҳамкории Шанхай (SCO) ҳамчун яке аз бузургтарин созмонҳои минтақаии ҷаҳон, нақши калидӣ дар тақвияти ҳамкориҳои амниятӣ, иқтисодӣ ва сиёсӣ дар Осиё иҷро мекунад. Ин созмон, ки дар соли 2001 таъсис ёфт, бо ҳузури қудратҳое монанди Чин, Русия ва Эрон, ба ҷустуҷӯи эҷоди назми ҷаҳонии адолатмандтар ва кам кардани нуфузи Ғарб аст. Дар ин матлаб, ба таърих, ҳадафҳо, аъзою дастовардҳои охирини ин созмон мепардозем.
Ба гузориши ТоҷикПресс, Созмони ҳамкории Шанхай реша дар гурӯҳи “Шанхай 5” дорад, ки дар соли 1996 бо ҳадафи ҳалли ихтилофоти марзӣ ва тақвияти эътимоди низомӣ байни Чин, Русия, Қазоқистон, Қирғизистон ва Тоҷикистон таъсис ёфт. Бо пайвастани Узбекистон дар соли 2001, ин гурӯҳ ба расмият ба Созмони ҳамкории Шанхай (SCO) табдил ёфт ва даманаи фаъолиятҳояш ба ҳамкориҳои амниятӣ, иқтисодӣ ва фарҳангӣ густариш ёфт.
Ин созмон дар солҳои баъд бо ҷазби аъзои нав монанди Ҳиндустон ва Покистон дар соли 2017, Эрон дар соли 2023 ва Белорус дар соли 2024 ба яке аз бузургтарин созмонҳои минтақавӣ аз назари ҷуғрофиёӣ ва аҳолӣ табдил ёфт. Имрӯз, SCO тақрибан 24 фоизи масоҳати ҷаҳон ва 42 фоизи аҳолии онро пӯшиш медиҳад.
Ҳадафҳо ва вазифаҳои созмон
Созмони ҳамкории Шанхай бо шиори “Рӯҳи Шанхай”, ки бар эътимоди мутақобил, баробарӣ, эҳтироми ба танаввуъи фарҳангӣ ва рушди муштарак таъкид дорад, ҳадафҳои чандҷанбаро пайравӣ мекунад. Ин ҳадафҳо дар баргирандаи мавориди зерин аст: https://tajikpress.com/2025/09/03/%d1%81-%d2%b3-%d1%88%d0%b0%d0%bd%d1%85%d0%b0%d0%b9-%d0%b0%d0%b7-%d0%b8%d1%82%d1%82%d0%b8%d2%b3%d0%be%d0%b4%d0%b8-%d0%b0%d0%bc%d0%bd%d0%b8%d1%8f%d1%82%d3%a3-%d1%82%d0%be-%d2%b3%d0%b0%d0%bc%d0%ba/