Жаңы келин

“Келин келди!” – деп тапырашып, урук-тууганды чогултуп той берип, ата-эненин кубанычы койнуна батпай, кайын эне: “эми колум узарып, тириликтен башым бошоп, мен да башка аялдардай кериле басып, келиндин ысык чайын ичет экенмин” деп, өзүнчө эле кудуңдап, кайын атасы: “эртең мененки дааратыма сууну байбичем тампаңдабай келиним даярдап берет эми”, – деп көңүлү ток, Кудайга шүгүрлүк келтирип, бейгам болушуп калышты. Бул тилектер келинин кулагына кирсин деп, бирөө жарым келип калса да, мактана айтып, бир дасторкондо отурганда да сөз арасына кыпчып, тамак жешип бүткөндөн соң, бата кылаарда да дубасына кошуп жатышты.
Бирок... натыйжа боло бербеди. Келин андай жумуштарга ык салбай, эрмеги телефондун адебин берип, кулагына сайып алып, музыка укмай, “тик токко” чыкмай, бир аз алаксыса, күзгүдөн бети-башын карамай... улана берди. Кайнене мурунку эле үй кызматындагы аялдын ролунан бошой элек. “Жаңы келди, жаңы үйгө үйүр алышса анан жаш неме үйрөнүп кетээр...” дешип үмүттөнүштү. Ошентип, арадан ай өттү. Бирок, өзгөрүү болгон жок. Же эр жаныбары, өзүнүн уулу, андай-мындай деп шартты айтып, козгоп койбоду.
Түштүктүн элин билесиңер да, таң эртең менен суу сээп, эшик шыпырмай адаттары бар. Бир күнү кайын ата менен кайын эне маслаат курушту:
- Байбиче, - деди абышка – бу дейм келиниңдин тиричиликке козголоюн деген ою жок окшойт го? Эмне кылабыз? Жылмалап айткан сөз акылына жетпей жатат өңдөнөт?..
- Э, жаш да, чал, бир күнү нысабына келээр, күтөлү.
- Келгенине бир ай ашып баратат, андай ниети билинбейт го?
- Анан эмне кыл дейсиз?
- Мындай кылалы, Эртең менен эрте турганда, намаздан кийин, эшикти мен шыпырып калайын, сен:” Коюңуз, уят!” – деп шыпыргыны менин колуман ал. Мына ушуну көрүп, уялаар да, ишти баштаса, ажеп эмес – деди кайын ата. Макулдашышты. Эртеси айтылгандай абышка эшикке суу сээп, шыпыра баштады.
Аны бир аздан соң байкап калган киши болуп, байбиче үнүн катуу чыгарып, чыр дей түштү:
- Ой, чал, мине кылып атасыз, кокуй!
- А эмне болду? Сага жардам берейин деп эшикти шыпырып атамын.
- Ой, өлдү-үм, көргөн эл эмне дейт? Аялы, жапжаш келини туруп ( “жапжаш келини” дегенди баса, катуу айтты) сакалын сүйрөп, өзү эшик шыпырып жүрөт деп, эл аягы менен күлбөйбү?!
-Анан күндө эле сен шыпырасың, кой, бүгүн мен эле шыпырайын... – деп ишин улантканы дагы баштады эле, аялы шыпыргыны талашып: “коюң эле, коюң” деп андан да бийик үн менен чуу көтөрүп калды. “Жоок, коё бер, шыпыра берем”, - деп кайын ата шыпыргыны бербейт.
Мына ушул убакта кызык болду.
Жаңы келин ич көйнөкчөн, чачтары апсайган бойдон айванга чыгып, байкап турган экен, бир аздан соң:
- Ой, эмне жаңжал? – деди жогорудан үн салып. Шыпыргы талашкан экөө шыпыргыны эки жагынан кармаган боюнча келин жакты карашты.
Бир жалт карап алып, кайын ата жер тиктеди, кайын эне:
- Атаң сакалы менен эшик алдын шыпырып жатыптыр, аял киши үйдө жок өңдөнүп... Ошону “коюң, уят” деп атканым.
- Эй ушуга да ушунча шум-гамбы?! Үйдө шыпыргы бирөө элеби, эмне балээ?
- Ооба, бирөө... – деди оозу ачылган кайын эне.
- Андай болсо, таң азандан кишинин уйкусун бузуп, тынчын албай, бир күн бириң, экинчи күнү кийинкиң шыпыра бербейсиңерби? Бош турганың чай коюп кой... Ушуга да чоң акыл керекпи, вот, деревенщина! .. – деди да, кайра ичкериге кирип кетти.
Шыпыргыны кармашкан бойдон кайын ата менен кайын эненин ылдыйкы ээктери жерге түшүп, тилдери "шарф" болгон уйдукундай салаңдап калды!
Сиздикичи, урматтуу окурман???