Өксүк өмүр

6-- бөлүм
Көчөгө чыгып, айылдан шаар тарапка келсем болду, ар кимиси ар түрдүү ушак сөздөрдү айтып, менин жабырланган жан- дүйнөмдү кыйнап, жараланган жүрөгүмдү ыйлатып, жүлүнүмдү сыздатып андан ырахат алышабы билбеймин. Мына алдымдан Эрнистин дагы бир досунун аялы жолукту. Көрбөгөнгө салып өтө түшсөм , алдым торой калып, оозу оозуна тийбей, уккан, көргөндөрүн көркөмдөп айта баштады. Кетип калайын десем ыңгайсыз.- Аа иий Эрнистин аялынын аты да сиздин атыңызга окшош экен. Кезектеги олтурушка эрчитип келди. Кылыктанып, эркелеп, анан Эрнистин тизесине башын коюп жатып алды.... Андан аркысын уккум келбей, мен шашылыш элем-- деп басып кеттим.
Кыш күндөрүнүн биринде, жумуштап шаарга барып, айылга кайтып, авто бекетте автобуска түшүп олтурган элем. Капысынан Эрниске окшош эр адам көзүмө чалына түштү. Көзүмдү чоң ачып карадым, ооба Эрнис экен. Жанында кызыл япон жоолугун салынган келинчек менен сыртта сатылган мантыдан жеп турушуптур. Жөн эле өрттөнүп кете жаздадым го. Автобустан түшө калып, чачын жулуп, бетин үзгүм келди. Бирок ага ар намысым жол бербеди. Аңгыча автобус толуп жүрүп кетти.
Ошол элес эсимден чыкпай аябай кыйналып жүрдүм . Кантип эле?- деймин өзүмчө, Эрнис экөөбүздүн аруу сүйүүбүздөн, эч качан айрылбайбыз - деп антташкан сөздөрүбүздөн танып, мени башкасына алмаштырып, ал түгүл аны менен турмуш куруп жатканын көзүм менен көрсөм дагы ишенгим келбейт. Жок ал адашканын моюндап мага кайра келет деймин оюмда.
-Болду го эми, аял кишинин кырк чырагы бар, Эрнисиң болсо, үйлөндү. Жайлуу жер чыкса турмушка чыгып алгын! Тиричилик менен баарын унутасың - деп акыл насаат айткандары көбөйдү.
Баарынан тажап, колумду шилтеп, кулак укпаган , көз көрбөгөн жерлерге кетип калсам баарынан кутулуп, бардыгын унутамбы деп ойлодум.
Ошол арада Россиянын Кострома шаарындагы лён комбинатына жумушчу жаштарды чогултуп жүрүшкөнүн угуп сураштырып, ошол адамды таап, мен дагы барамын деп паспортумду тапшырып, жазылып, кете турган күндү аныктап келип, даярданып, ата- эне, туугандардын кой, ай -- деген сөздөрүнө кулак салбай, көкүрөгүм толгон кайгы, санаа, ызалык, өкүнүч таарынычтар менен, көздөрүмдөн төгүлүүгө даяр турган көзүмдүн жашы менен өксүгөн бойдон кош айтышып жолго чыктым.
Бара тургандар баарыбыз айтылган жерге чогулуп, толук болду-- дегенде, бизди, чогулткан Ирина Павловна деген кырк бештер чамасындагы орус улутундагы аял кеттик- деп жол баштап, поездге олтуруп жөнөп калдык.
Поезд ордунан козголгондо, андан бетер ичим туз куйгандай ачышты. Баламды кошо алып кетпегениме өкүнүп бараттым. Ээх армандуу дүйнө аай, адамдын ойлогону боло бербейт экен го чиркин! Тагдырдын талкеги менен мындай алыс жолго биринчи чыгышым эле. Сүйгөн жарымдан уулумдан тирүү айрылып, кан жутуп ата- эне, туугандардарды теңтуш курбу курдаштарды, эл, жерди бейиштей кооз ата- журтту калтырып баарын унутуп кайгымдан арылайын десем да, ошончонун арасынан өз денемден бөлүнүп чыккан наристеме болгон сагынычым али болжогон жерге жетпей, жанымды кыйнап баратты. Эми кантип чыдаймын - дедим өзүмө- өзүм.
Айтор күндөп- түндөп, чексиздей созулуп жаткан Казакстан жерлерин басып өтүп, чарчап, чаалыгып Москва шаарынын ж/д вокзалына келип түшүп, дагы башка поездге алмашып, андан ары бир сутка жол жүрүп араң дегенде, болжогон Кострома шаарына келип түштүк. Ошол биз бараткан комбинаттын автобусу бекен? Алдыбызга чоң икарус автобус келип токтоп, баарыбыз оор сумкаларыбызды жайгаштырып түшуп, андан ары кеттик.
Мына эми жеттик-- деди Ирина Павловна . Алыс жолдо келатып ага боор басып үйрөнүп калган экенбиз. Бирок ал бизди башкаларга тапшырып, биз менен коштошуп кетип калды.
Оттуз эки кыз, төрт эркек бала.
Кыздарды көп кабаттуу жатаканага жайгаштырып, төрт баланы башка тарапка алып кетишти. Бизге Марина Алексеевна мастер болуп дайындалганын айтып, таанышып, бизди эрчитип, мед смотрдан өпкө жүрөгүбүздү текшертип, анализ тапшырып, эртеси күнү бир кызыбызды үч айлык боюнда бар деген диагноз чыгып, ден дароо болуп калдык. Мен аларга караганда жашым улуураак болгонумдан уламбы, эми эмне кылам эже бир жигитке алданып калган элем-- деп ыйлады. Алдырып салгын деп айткым келбеди. Иштей бергин дейин десем, улам оорлогон сайын бөлөк бөтөн жерде кыйналат деп ойлоп, кайра кетесиңби? - дедим . Ата- энемден коркуп, элден уялганымдан келген элем деди. Бул жерде кыйналасың ошол жигитти таап, мойнуна коюп, үйлөнүүгө көндүрүп баланы төрөп алгын! Жашоо үчүн күрөшүш керек --дедим. Эртеси эле Марина Алексеевна менен сүйлөшүп, Кыргызстанга салып жибердик.
Андан кийин бизди мастерибиз комбинатка эрчитип келди.
Ошол жерде иштеп жаткан жумушчулардын ар бирине баарыбызды үйрөтөсүң- деп бөлүп берди. Ар күнү таң эртең менен эрте жумуш башталгандыктан, ар күнү барып, баарыбызды ойготуп, алдына салып келгенден жадаганбы?, айтор Марина Алексеевна мени кыздарга башчы кылып шайлап койду да, менден ар нерсени талап кылып, өзүнө ыңгайлаштырып алды. Бир нерсе болсо мени урушат. Мен староста болгонумдан кийин, эркелегендери көбөйдү. Уйкусунан ойгото албай, убараланып өзүм дагы кечигип келип, каттуу айтканга мажбур боло баштадым.
Ошол кыздардын арасында он жети жаштагы Сонунбүбү аттуу чачы такымына түшкөн акылы данектей сулуулугу, ыймандуулугу баары төп келишкен телегейи тегиз атына жараша сонун кыз бар эле. Ошол кыз менен чогуу бир комнатада жашачубуз.
Экинчи сменага барганыбызда, мен бүгүн ишке баргым келбей жатат. Бүгүн мага жооп берсеңиз дей берди. А мен болсо, кой башкалар сага эрегишип, мен деле каламын деп , мени кыйнайт - деп мен көнбөй жаттым. Комбинаттын алдына бир аз эрте барып турганыбызда да ошол сөзүн кайталай бергенинен улам , макул саат бешке чейин иштеп, анан бара бергин-- дедим.
Мен иштеп жаткан станокко катар турган станокто Сонунбүбү иштеп жаткан эле. Бир кезде, саат беш болгону калды- деп маңдайыбыздагы чоң сааты көргөздү.
Станокту тазалап бара бер!
Макул- деп станокту тазалап жаткан эле мен бейкапар иштеп жаткан элем. Бир кезде, станоктордун күрүлдөгөнүнө аралаш чыккан ким бирөөнүн аябай каттуу аянычтуу чыңырыгы селт эттирип ошол тарапка чуркап өткөнүмдө, көргөн көзүмө ишенбей, селейе түшүп, жыгылып бараткан Сонунду кармай калдым. Сонундун оң колун станок билегине чейин жулуп кетип, кан токтобой, Сонун эс учун жоготуп, жумушчулар да биздин кыздарыбыз да ызы- чуу түшүп, тез жардам жетип келип, Сонунду алып кетти.
Байкуш Сонунбүбү ошол жамандыкты жүрөгү сезип, жумушка киргиси келбей, менден кайра-- кайра суранган окшойт.
Адам баласы тагдырга жазылгандан, ажалдан качып кутула албайт- дейт го, ошонун сыңарындай , Сонунбүбүнүн да тагдырына жазылган көргүлүк бекен, ким билет? Өзүмдү- өзүм жемелеп, өзүмдү- өзүм күнөөлүү сезип, жаман абалда калдым. Мен өзүмдүн сары санаама бул көйгөй дагы кошулду.
Сонунбүбү станокту өчүрүп, тазалап бүтүп, эми эле мага айтайын деп бурулуп баратканда, станоктун барабанында лёндун жабышып турганын көрүп, ошону алып салууга колу жеткенде, станоктун алды тарабынан казакстандык орус кыз өзүнүн станогу бузулуп, жандырып жибергенде, Сонунбүнүн колу барабанга заматта кирип кетиптир да колунун сөөктөрүнөн бери майдалап алып жөнөгөндө, колун күч менен жулуп алыптыр. Аттиң аай жап жаш чырактай кыз убал болду. Сонундун колунан кийин, кыздарыбыздын жарымы мекенибизге кетип калды.
Өзүмдүн азап кайгым аз келгенсип, Сонундун дагы көйгөйүн кошо тарттым.
Ар күнү жумуштан чыгып, Сонунга барам. Кайра-- кайра операция болуп, төрт айдан ашык ооруканада жатты.
Биз менен чогуу барган балдар жан- алдары калбай, Сонунга ашык болушуп бири коюп, бири кат жазып, соңунан калбай, коюшкан эле. Сонун колун алдыргандан бери алардын ашыктык сезимдери өчүп, жолобой кетишти.
Аябай лапылдаган кар жаап жатканда, мен жумуштан чыгып, Сонунга барам деп шашылып чуркап баратсам, көп кабаттуу үйдүн бурчунан бир жигит кокустан чыга калып, мен андан качамын дегенде тайгаланып жыгыла жаздап, тиги жигит мени кучактай калып кармап калды. Колундагы кыпкызыл алмалары кардын үстүнө чачылып кетти. Экөөбүз терип, мага тандап эки алманы сунду. Ой керек эмес дегениме болбой карматып койду.
Кечиресиз мынчалык болду таанышып алайлы менин атым Фаиг улутум Азербайджан ал колун сунду.
- менин атым Зуля Кыргызстандыкмын - дедим жылмайып.
Буйруса дагы жолугуп калаарбыз деп жылуу жумшак коштошуп жолубузду уладык.
Автор: Таажы Аязова
Уландысы бар