Gecikmiş Bahar

32 BÖLÜM
Eyer yadınızdadırsa ,Ulduz Baharı tuvalete qoyub çıxandan sonra Ulduzun uşaqları barede sadece uşaqlarını uşaq evine qoyulduğunu yazmışdım . Size demişdim ki , bu 18 ilde Baharın mene yazdıqlarının içinde ufaq tefek yazılar vardı ki , onları zamanı geldikce size danışacağıma söz vermişdim . Belke de yazdıqlarımdan Ulduzu daş ürek bir ana kimi tanıyırsız . Sual ede bilersiniz ki , bu nece insandır ki, 6 uşaqdan birini itirib axtarmayıb. Deyeceksiniz ki , insan ne qeder ruhi - pisxoloji müalice olsa da , ere getmeyi bilir, amma uşaqlarını tanımır ? Bu hefte içinde Baharın notların inceledikce bezi meqamlar gözüme sataşdı . Onları sizlere de çatdırmağın esil meqamı olduğunu hiss edirem .
Sizi çox gözletmeden 18 il evvele dönürem .
Ulduz uşaqlarını uşaq evine verdikden sonra , Balaqardaşa Moskvaya köçmeklerini teklif etse de Balaqardaş heç zaman onunla bu meseleni razılaşmırdı . Arada bir uşaqlarının ziyaretine geden ana , sonralar sehettiyle bağlı bu ziyaretlere ara vermişdi . Artıq 3 il idi ki , Ulduz uşaqları ile görüşmürdü . Meleykeyle Habilden üreyi arxayın idi . Bilirdi ki, qardaşları onlar üşün her şey edecekler . Ama geri qalan Aynuru , Qabili , Mobili ... onlardan cox nigaran idi . Hele tuvalete qoyub çıxdığı qızını düşündükce vicdanı sızıldayırdı . Belke de hemin an hirsliydi , gözü qaralmışdı . Ağlı başında deyildi . Amma iller eseblerine su çiledikce içi yanırdı . Özünü heç zaman bağışlaya bilmirdi . Hele bir heyatının geleceyini düşündükce xeste halıyla 5 - 6 uşaqdan biri yanında olmamasını düşündükce ...
Heyat hevesi sönmüşdü . Müqevva kimi yaşayırdı . Balaqardaş da Ulduzun keçirdiyi stresi görür ona teselli etmeye calışırdısa da Ulduzu heç cür ovuda bilmirdi .
Balaqardaşın lap coxdan, hele Ulduzdan önce bir evliliyi olmuşdu . Onların dünyasında resmi nigah olmadığından Balaqardaş anasının aldığı dayısının qızıyla kebin kesdirmiş ve onunla evlenmişdi . Günü qürbetde ve türmelerde keçen Balaqardaşın onun yanına gelib gelmemeyi onu maraqlandırmırdı . Bezi qohum evliliyi eden qızlar kimi er evinde oturub her şeye dözmeyi özüne borc bilirdi . Camaat , qohum qardaş içine çıxanda özünü tox gösterir . Meclislere gedende qır- qızılyla , bahalı geyimleri ile , evinin " importnu" malları ile göz qamaşdırır , iç dünyasında ise göz yaşı tökürdü . Hele de o qadın Balaqardaşın anasının evinde bir gün Balaqardaş geri dönecek deye yolunu gözlemekde idi . Bu evlilikden iki oğlu var idi . Balaqardaş onları ehtiyyacda buraxmazdı . Onlar üçün her şey edirdi . Arvadı getmezdi , amma uşaqları arada Astarxana Balaqardaşın yanına gelende Ulduz havalanırdı . Balaqardaşı onlara qısqanırdı . Demek olar ki, onların üzünden Balaqardaşla aralarında sevgi , mehebbet adında bir şey qalmamışdı . Balaqardaşın dünyasında arvad boşamaq , onu sahibsiz buraxmaq söhbeti olmadığı üçün heç zaman Ulduzu boş buraxmırdı . Aylarla küsülü olsalar da Ulduz ya ehtiyyacdan onunla barışardı , ya da Balaqardaş onun ayağına gederdi .
Ulduzun uşaqlarını görmediyi üç il idi . Uşaqlarına hediyye hazırlayıb Moskvaya yola düşdü .Uşaq evine gelib uşaqları ile görüşmek isterken uşaqlar bu görüşden imtina etdiler . Dünyası başına yıxıldı . Ana üçün bundan ağır ne ola bilerdi ki ?
Uşaqları dünyaya öz pencerelerinden baxırdılar. Böyüdükce analarını qeddar ve laqeyid bir ana kimi görürdüler .3 illik ayrılıq övladları ile ana arasında bir uçurum yaratmışdı . Ulduz ne qeder ağlayıb sızla sa da , yalvarıb , yaxarsa da , bu 3 ilde onları unutmadığını dese de , xeste olduğunu bu üç ilde xesteliyiyle mübarize etmeyini söylese de uşaqları ona inanmırdı .
Artıq uşaqlar böyümüş , Aynur 9 da , Qabil 6 da , Mobil ise 4 cü sinifde oxuyurdu. Mobil heyatı hele derk edib başa düşmese de bacı qardaşının qorxusundan anasına yaxın durmurdu. Çaresiz qalan ana mektebin direktoruyla görüşdü. Mektebin direktoru orta yaşlı bir xanım idi. Adı Dilara olan bu xanım milliyyetce özbek idi . Ulduz oturub bütün derdini ağlayaraq ona danışdı . Onun uşaqları ile onun arasında körpü olmaq üçün yalvardı .
- Baxın , Dilara müellime, men uşaqlarımı atmamışam . Veziyyetimle elaqeder uşaqlarımı müveqqeti olaraq buraya qoymuşam , indi gelmişem . Ev tutacam balalarımı başıma yığacam - deye söze başlaydraq , büuün başona gelenleri ona danışdı .
- Xahiş edirem bu barede mene kömeklik edin - eline ayağına düşerek Dilare xanıma yalvardı . Özü de internat mektebinde böyüyüb erseye çatan bu necib xanım onu ürek ağrısıyla dinledi .
- Sizi başa düşürem , Gülüzar xanım ( yadınızdadırsa Ulduzun ikinci resmi adının Gülüzar oldugunu size demişdim ) amma size bu vaziyyetde uşaq vere bilmerik . Buna qanuni olaraq ixtiyarımız yoxdur .
- Yalvarıram , söz verirem , onlara yaxşı baxacam .
- Men buna inanıram ! Siz anasız , analar fedakar olur .
- O zaman problem nedir ?
- Sizin pisikoloji xeste olmağınız , işsiz olmağınız . Sizin bu cür xestelikle size kimse iş vermiyeceyini de menden yaxşı bilirsiz .
- Meşğulluğa müraciet edecem , küçe süpürecem ,
- Bele edek , siz önce işleyin , evinizi qurun , ona qeder de uşaqlarınız biraz böyüyer belke sizi anlayarlar . Sizi bağışlayarlar . Ondan sonra qanuna esasen uşaqlarınıza sahiblene bilersinız . Eks teqdirde , işsiz evsiz, veziyyeti yaxşı olmayan anaya qanunlar övlad vermez .
- Men müharibe veterenıyam , ali savadlı hekimem , bu boyda devlet o qeder veteni mene etibar etdi , xestelerini etibar etdi indi uşaqlarımı mene etibar etmeyecekmi deyirsiz ?
- Terslik etmeyin , men ana olmamışam , amma burdakı uşaqların her biri menim övladımdır . Men sizi de başa düşürem , uşaqlarınızı da . Men de yetimxanada böyümüşem . Müellimemiz mene analıq edib ,kareyamı ele internatda qurmuşam . Bezen düşünürem ki , belke de ailem gelib meni uşaq evinden aparıb mene sahiblenseydiler , allah bilir başıma neler gelecekdi . Yaxşı ki ele burda qalmışam . Men özümü burda tapmışam . Dövletimiz biz yetimlere sahib çıxdı , yedirtdi , eyin başımızı verdi . Oxutdu her birimizi bir mesleye yöneltdi . Düzdür aramızda yollarını azanlar da oldu . Mence bu onların günahı idi . Devlet kimseni bağrına basıb kimseni çırtmalamırdı . Her kes öz heyatının yolunu seçir . Biz de öz yolumuzu seçdik - Eliyle , Eli menim yoldaşımdır . Eslen azerbaycanlıdır . Atası represiya qurbanı oldu . Onu uşaq evine yerleşdirdiler . Eh neyse bunlar siyasi mövzulardır . Qarışmayaq . Amma şükür edirem ki , ne yaxşı ikimiz de yetim qalmışıq - gülümsedi - Bu siyaset - zad hamısı behaneymiş , allah qısmet yazanda yazıbmış ki , siz harda nece görüşeceksiniz . Eliyle artıq 28 ildir xoşbext evliliyimiz var . Uşaqlarımız yoxdur . Bu engel bizim sevgimizi heç zaman yıxmadı . Eksine bizi bir birimize bağladı . Menim uşaqlara olan mehebbetim meni İnternat mektebine dartıb getirdi . Bu saat öhtemde 278 uşaq var hamısı menim övladlarımdı . Men onlara yetim kimi baxmıram . Onları qismet bura atıb .
Dilara xanım uzaqlara dalmış fikirlerini cemleyib . Ayağa qalxdı . Müdür xanımın ayağa qalxdığını gören Ulduz da ayağa galxdı .
- Men size kömek edecem ! Size destek olacam . Ama çox xahiş edirem uşaqlarınızı burdan ayırıb , çöldeki bataqlığa soxmayın . Aynur maşallah , boy buxunlu gözel hem de istedadlı qızdır . Alman dilini öz ana dili kimi , rus dili kimi serbest bilir . Deyir ki , böyüyende tercumeçi olacam. Sence sen onu burdan ayırsan , onu bele mükemmel yetişdirmeye gücün çatarmı ? Balaca oğlun Mobil de bütün günü nese keşf etmeye çalışır .Tez tez biliyiyle uşaqlarla mübahise edir . Öz sözünü yeritmeye çalışır . Bilirsenmi bele uşaqlar böyüyende rehber olurlar ?
Uşaqları haqqında ürek açan sözler eşitdikce hem onlar üçün darıxıb kövrelir , hem de qürur duyaraq ağlayırdı . İçinde bir ümüd yanırdı . Balalarının xoşbext geleceyini görürdü .
Dilara xanım ellerini onun çiynine qoyub silkeledi . Sen fexr etmelisen ki , senin bele övladların var .
- Bes Qabil ?
- Onun haqqında heç ne deye bilmerem . Fikirleri çox qarışıqdır . Her kesden uzaq gezer , kimseye yovuşmaz , ireli gedenlere qarşı içinde qısqanclıq daşıyar . Fikir verirem hemişe kimese zerbe vurmaqdan lezzet alar . Keçen günlerde dersden qaçıb , dükandan oğurluq elemişdi
- Oğurluq ? - Ulduz heyecanlandı .
- Yeniyetmelik dövrüne qedem basan uşaqlarda olur bele şeyler . Bayaq dedim axı . Her kes özü öz yolunu seçir . Burda her kese dövlet eyni gözle baxar . Ama yolun azan azır .
- Ne oğurlayıb ki , sen allah, bir şeyden ehtiyyacı olursa yazın menim nömremi . Zeng edin . Ne lazımsa yollayaram ama bele şeylere el qoymasına izin vermeyin . Xahiş edirem .
- Sakit olun telaşlanmayın . Onun oğurladığı şeyi , ümumiyyetle devlet uşaq evine vermir . Siqaret ve içki oğurlayıb . Tek olmayıb , mektebde bir iki bele uşaqlar var onlara qoşulub . Biz meseleden xeber tutan kimi , lazımı tedbirler gördük . Onları telim - terbiye mütexesisleri ile görüşdürdük . Mektebin pisxoloğu onlarla danışdı . Olur bele şeyler . Narahat qalmayın . Ne qeder ki , onlar burdadılar . Bele şeylere esla yol verilmeyecek . Bele uşaqları idmana , hansısa peşe derneklerine yönlendiririk , boş qalmasınlar deye . İnşallah 8 - bitiren kimi Peşe mektebine vereceyik . Onnan sonra özleri heyata atılacaqlar .
- Mene iş tapmaqda kömek edin . Ele burda işleyerem , özüm hekimem ama uşaqlarımı her gün görüm deye lap süpürgeçiliye de razıyam xahiş edirem .
Dilara xanım ona söz vermişdi , ki onu metbuatda redaktor işleyen heyat yoldaşı ile tanış edecek . Etdi de . Ele Elinin kömekliyiyle işe girdi . Oğlu Qabil peşe mektebine gedende onunla görüşdü . Qabil peşe mektebinin yataqxanasında qalsa da arada bir anasının qaldığı evde de qalırdı . Qabil doğru yolda deyildi .
Qızı Aynur unversitetin Alman dili müellimeliyi faklutesine qebul olmuşdu . İnstitutun yataqxanasında qalırdı .anasıyla danışmırdı . Qabilnen heç yola getmirdiler . Aynur Qabili hemişe danlar , onu tutduğu avaraçılıq yolundan cekilib doğru dürüst bir yollla heyatına davam etmesini isteyirdi ne dese de faydası yox idi . Qabilin çevresi yaxşı deyildi .cevresindeki yeniyetme ve gecler onu bataqlığa sürüyürdü . Ulduz onu çevresinden uzaqlaşdırmağa çalışsa da bu mümkün olmurdu . Eksine anası Qabilin üstune getdikce Qabil onu düşmen kimi görürdi .
Balaca Mobil de böyümüşdü . Dilara xanım ve Eli müellim onu özlerine menevi evlad etmişdiler . Ona her cür destek olur , mektebler arası ve beynelxalq bilik yarışmalarına gönderir . Mobilin bu yarışmalardakı her dönüşü neinki aileye , bütün mektebe , Moskvaya sevinc getirirdi . Az yaşı olmasına baxmayaraq 5 qızıl medalı , 20 den cox gümüş ve bürünc medalları vardı . Bütün qezetler , o cümleden Eli müellimin metbeesi Mobilden yazırdı .
Ulduz Dilara xanıma ve onun erine nece teşekkür edeceyini bilmirdi . Onun evladları üçün bu qeder etdiyi yaxşılıqların evezini onlara nece verecekdi . Ulduz ne bileydi ki , Eli müellim xeyriyyeçi iş adamı olmaqla beraber vaxtı ile represiya qurbanı olmuş Cümüşüdün oğlu , eri İbrahimin dost doğma emisi oğludur . Belke de bu uşaqları ona bağlayan ele bir nesilden olmaları idi ki , qan çekirmiş ...
Ulduz Astarxana çox nadır hallarda gedirdi . O da Qabilnen tez tez dalaşanda , bir daha dönmemek şertiyle gedirdi . Yene oğlunun başı qalda olanda geri dönüb , neyi var neyi yox onun yolunda töküb , onu düşdüyü bataqlıqdan çıxartmağa çalışırdı . Ulduz da , Balaqardaş da bilirdi ki , onun düşdüyü bu bataqlıqdan çıxarmaq müşkül meseledir . En pisi de o idi ki , Qabil Balaqardaşın sevmediyi oğru dünyasındakı düşmenlerinden birinin destesine qoşulmuşdu .
Çox vaxt Balaqardaş Moskvaya gelib Ulduzu Astarxana getirmek isteyer , Ulduz ise cavabında :
- Sen uşaqlarını ata bilirsenmi men de atım ? Senin uşaqların seninle görüşür onlara baxırsan , bes men ? Keçmişde ne xatam olubsa olub izin ver bu xatalarımı düzeldim . Ömür boyu uşaqlarım menden nifret edecek ...
Ulduzun maddi veziyyeti xeyli yaxşılaşmışdı . Şeher doğum evlerinin birinde işleyirdi . Yaxşı geliri vardı . Çox kecmedi ki , Balaqardaşın da kömekliyiyle ev aldı , hele evinin keyfini çıxarmamaş , tekrar kiraye köçdü . Oğlunu qara dünyası onu pislikleri ile içeri atmışdı . Evini satıb oğlunu qurtardı . Qabil Balaqardaşın düşmenine işlediyi üçün Balaqardaşın da düşmeni sayılırdı . Lakin , onlar "mehriban" düşmen idiler . Başı belaya giren Qabili içeride öz adamlarına tapşırır , onu qaranlıq Dünyanın pisliklerinden qoruyurdu. Ele Ulduzla Balaqardaşı birleşdiren onun oğluna elediyi yaxşılıqlar idi . Balaqardaş qaranlıq dünyanın en qeddar üzvü olsa da Ulduzun gözünde o bir melek idi . Ele bir melek ki , hem Ulduzu , hem de onun oğlunu qoruyurdu . Qabil Üst üste bir il beş ay içeride yatmışdı . Her defesinde Balaqardaşın onun üçün tutduğu güclü vekiller onu qurtarmışdi . Balaqardaş Ulduz üçün Qabile ne qeder yaxın olsa da Qabil ona o qeder düşmen kesilmişdi . Ulduz iki sevgi arasında qalmışdı . Biri oğlu- can parcası , o biri sevdiyi , her çetinliyinde yanında olan desteyi ...
... Araz başını kitabdan qaldırmadan gözlüyünün altından gelen adama baxdı . Beli Habil idi . Dönüb ona baxmaq istedi . Yanında oturmuş qızın heyecanını hiss edib bu sevinc dolu heyecanı pozmaq istemedi . Ağarmış bığlarının altında gülümsedi . Üreyinde :
- Ahh bu cavanlıq , cavanlıq ... dedi .
Qız yerinde oturmurdu . Narahat olduğu belli idi . Sağa sola boylanır . Bir behaneyle özünü arxa cergelerde oturmuş Habile göstermek isteyirdi . Habil ise öz aleminde idi .
Teyyare havaya qalxmışdı artıq . Sütüardessa yolculara xidmete başlamışdı .
- Bağışlayın , xanım , ayaqyolu hansı terefdedir ?
- Buyurun ! - teyareci qız ona yolu gösterdi . Bahar sevincek ayağa qalxdı . Dar koridora çıxıb arxa oturacağa baxdı . Habil tam kenarda oturmuşdu . Elinde hansısa bir xarici jurnalı varaqlayırdı .
- Bele oğlan olar ? Nolub alə , qoca kişiler kimi burnun soxub jurnala. Bir başını qaldır daa- ureyinde deyine deyine onun çiynine toxunub keçdi . Habil gözünü jurnaldan ayırmadan sernişine mane olmamaq üçün özünü düzeltdi . Baharın keyfi qaçmışdı . Tuvalete girib Habilin diqqetini özüne çekmek üçün planlar cızdı .
Araz dünya görmüş adam idi . Baharın heyecanını görürdü . Bu qız dayısı oğluna aşiqdir . Ya Habil bu sevgini görmür , ya da bunlar sevgiliyken küsülüdürler .
- Xanım kız bi dakika olurmu ?
- Buyurun !
- Əcaba yerimi deyişmek şansım varmı ? Pencereden baxarken başım fırlanır .
- Size derman vere bilerem .
- Yox , yox ... dermanlara qarşı alergiyam var . Yerimi deyişseniz yaxşı olar .
Teyyareci qız salondakılara baxdı . Araz tez dillendi .
- Mesela arxadakı cavan oğlanla yerimizi deyişsek . Menim üçün ora rahat olar .
-Bir deqiqe - sutüardessa qız Habile yaxınlaşıb - Cavan oğlan , bağışlayın , ön cergede yaşlı bir yolçumuz var . Pencere terefde halı pisleşir . Siz onunla yerinizi deyişe bilersinizmi ?
Habil cavab vermeden Araz onu qabaqladı :
- Gel , Habil oğlum ,sen burda otur men orda . Başım gicellenir .
- Aa Araz dayı ?
Dayı bacı oğlu yanlarında oturmuş qadının başı üzerinden öpüşüb görüşdüler . Qadın yerinde qurcalanıb , deyinmeye başladı .
- Samalyot deyil ee , ele bil banket salonudur , faytondu ele bil fayton , biri qalxır , diri oturur . Ele bil kolxoz bazarında kençisini görüb . Nece ağızların marçıldadıb öpüşüb görüşürlerse . Ele bil ... İnsanda bir etika deyilen şey olar !
- Pardon xanım ,
- Men pardon - mardon bilmirem . Eşi bele şey olar ? Belke biri yatıb , niye narahat edirsiz ?
Arazla Habil yerlerini telesik deyişib oturdular . Arvad hele de deyinirdi .
- Bir defe de xanım qız hezretleri gelende yol vermek mecburiyyetinde qalacağıq . Bele şey olar ? Baxırsan geyim kecime, danışığa deyirsen indi Parijden gelibler ama heç Alman medeniyyetinin nöqtesini bezi adamlarda göre bilmirsen ...
Arazla Habil bir birine vaxıb gülümsediler . Araz ona " sus "işaresi verib Habili sakitleşdirdi . Qadının deyinmesi Habili güldürürdü . Arvad onun gülüşünden hirsleneceyinden qorxub , elindeki jurnalı önce varaqladı sonra , açıq halda üzüne tutub özünü yuxululuğa qoydu .
Ele bu zaman Bahar geldi . Bilerekden yene kenarda oturmuş yolcuya toxundu ve anında da heç yolçuya baxmadan Habilin dediyi kimi "Pardon" deyib üzür isteyerek yerine keçende qadın tekrar deyinmeye başladı .
- Pah atonnan . Demişdim axı . Bir hovur çimir edemmirik - Bayaqdan dil , medeniyyet ölçüsü gözleyen qadın bu defe lehceye keçmişdi . Ne baş verdiyini anlamayan Bahar üzür isteyerek yerine kecdi . Salonda arvadın deyinmesine komik veziyyet yaranmışdı . Özünde günah gören Bahar qadından defelerce üzür ilteyerek etrafında bu gülüşen yolçulara baxdıqca utanırdı ele bilirdi ki , camaat ona gülür . Qıp qırmızı qızarmışdı :
- Ay balam , ay qızım - deye qadın salon memurunu çağırdı .
- Buyurun xanım ! Ne lazımdır ?
- Şikayyet defterini getir , şikayyet edecem .
Her şeyin günahın özünde gören Bahar heyecanladı . Elindeki kitabı götürüb özünü külekledi :
- Müellime , şikayyetneye lazımdır axı ?
- Sen sus ! - qadın ona çemkirince Bahar üzünü pencereye teref tutdu . Bayaqdan arvadın tenbehlerine başı qarışan Bahar yanındakı kişini unutmuşdu . Üzünde jurnal olan adam deyesen başqası idi . Üzündeki jurnal esirdi . Belli idi ki , jurnalın altında gülürdü bu adam . Canı darlandı . Yerinde büzüşüb yanındakı qadını susturmaq , ona mane olmamaq istedi . Oturacaqların arasından dönüb arxadakı oturacağa baxdı . Bayaq yanında oturan adamı orda görende teecüüble yanındakı adamı süzdü . Elleri cavan adamın elleri idi . Uzun toplanmış qıvırım saçları jurnalın altından görünürdü . Özünden asılı olmayaraq adamın üzündeki jurnalı qaldırdı. Jurnalın altında oğlanın gözü yumulmuş dodaqları , yanaqları gülürdü .
- Sen ? - deyib jurnalı onun üzüne ve üstüne çırpdı .
- Bahoov heeyy !!!- qadının sesi yükseldi - ikisi az idi üçünçü de geldi ...
Artıq ne Habil , ne de Bahar özünü tuta bilmirdi . İçerini şen qehqehe sesi götürmüşdü . Arazla beraber yolçular da gulmekden uğunub gedirdiler .
Bu gülüşler qadının odunu daha da körükleyirdi .