Успаміны Эпштэйна. Частка 10-я. Вока Залмана (майго бацькі, жанатага на Дзіне Рыве Берман) было пашкоджана, калі яму было каля 14 ці 15 гадоў; нейкая крэйда, бяліла ці вапна ўпала са столі ў вока, і ніхто не паспеў патурбавацца за яго. Інакш кажучы, ён быў прыгожым маладым чалавекам. У гэтым жа ўзросце паступіў у тэхнікум, дзе вучылі спецыяльнасцям механікаў, кавалёў, рамеснікаў і г. д. Скончыўшы звычайную школу ў 15 гадоў, можна было пайсці ў гэтую Рамесную вучэльню. Школа знаходзілася ў цэнтры Воршы побач з «Габрэйскай вучэльняй», яна была толькі для габрэйскіх дзяцей. У 17-18 гадоў ён атрымаў дазвол пакінуць край і паспрабаваў уладкавацца ў іншым месцы. Прыехаў у Разань, дзе ўладкаваўся на Расейскую чыгунку. Тут ён вельмі добра навучыўся гаварыць па-расейску. У 1905 г. яго выклікалі ў прызыўную камісію, каб расейскія вайскоўцы вырашылі, ці варта яго прызываць, але з-за вока яму адмовілі. Вярнуўся ў Разань і стаў удзельнікам рэвалюцыйнага руху. Яго схапіла паліцыя — можа, таму, што там, дзе ён жыў, знайшлі нейкія рэвалюцыйныя матэрыялы, ці таму, што ён удзельнічаў у дэманстрацыі, дзе наважыліся пранесці чырвоны сцяг. Адправілі на Поўнач на катаргу пад Онежам і Архангельскам. У мяне ёсць фотаздымак, на якім намаляваны мой бацька, які трымае (верагодна) балалайку, і група іншых вязняў у лесе. Бацька сядзіць на ствале дрэва ў казацкай кофтачцы. Бацьку аднапалчане дапамаглі ўцячы з лагеру. Калі ён вярнуўся на радзіму, у Воршу, родныя далі яму 30 рублёў і параілі як мага хутчэй знікнуць, бо калі яго знойдуць дома, яны былі ўпэўненыя, што яго адправяць у Сібір. Затым мой бацька паехаў у Капенгаген, і 11 лютага 1907 г. паліцыя выдала яму від на жыхарства («opholdsbog»), каб ён мог пачаць працаваць. Ён прывёз з сабой расейскае вучнёўскае пасведчанне. Від на жыхарства маёй маці быў выдадзены 2 красавіка 1907 года, гэта павінна азначаць, што яны прыбылі ў Капенгаген амаль адначасова. Яны ўзялі шлюб у 1908 годзе, і, як было сказана раней, я нарадзіўся 4 студзеня 1910 года. Мой бацька вёў дзённік на расейскай мове з 7 ліпеня 1907 года. Дзённік разам з некаторымі лістамі і нататкамі на расейскай мове і поўны дзённік майго бацькі захоўваўся падчас знаходжання ў Швецыі ў 1943–1945 гадах, быў перададзены ў Габрэйскі музей Капенгагену (які будаваўся падчас занатоўкі ўспамінаў). Фота і спасылкі на папярэднія ўспаміны на сайце https://orsha.eu/rus/%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8/14671
Траўма — чыгунка — катарга — Капенгаген
Успаміны Эпштэйна. Частка 10-я.
Вока Залмана (майго бацькі, жанатага на Дзіне Рыве Берман) было пашкоджана, калі яму было каля 14 ці 15 гадоў; нейкая крэйда, бяліла ці вапна ўпала са столі ў вока, і ніхто не паспеў патурбавацца за яго. Інакш кажучы, ён быў прыгожым маладым чалавекам. У гэтым жа ўзросце паступіў у тэхнікум, дзе вучылі спецыяльнасцям механікаў, кавалёў, рамеснікаў і г. д.
Скончыўшы звычайную школу ў 15 гадоў, можна было пайсці ў гэтую Рамесную вучэльню. Школа знаходзілася ў цэнтры Воршы побач з «Габрэйскай вучэльняй», яна была толькі для габрэйскіх дзяцей.
У 17-18 гадоў ён атрымаў дазвол пакінуць край і паспрабаваў уладкавацца ў іншым месцы. Прыехаў у Разань, дзе ўладкаваўся на Расейскую чыгунку. Тут ён вельмі добра навучыўся гаварыць па-расейску. У 1905 г. яго выклікалі ў прызыўную камісію, каб расейскія вайскоўцы вырашылі, ці варта яго прызываць, але з-за вока яму адмовілі.
Вярнуўся ў Разань і стаў удзельнікам рэвалюцыйнага руху. Яго схапіла паліцыя — можа, таму, што там, дзе ён жыў, знайшлі нейкія рэвалюцыйныя матэрыялы, ці таму, што ён удзельнічаў у дэманстрацыі, дзе наважыліся пранесці чырвоны сцяг. Адправілі на Поўнач на катаргу пад Онежам і Архангельскам. У мяне ёсць фотаздымак, на якім намаляваны мой бацька, які трымае (верагодна) балалайку, і група іншых вязняў у лесе. Бацька сядзіць на ствале дрэва ў казацкай кофтачцы.
Бацьку аднапалчане дапамаглі ўцячы з лагеру. Калі ён вярнуўся на радзіму, у Воршу, родныя далі яму 30 рублёў і параілі як мага хутчэй знікнуць, бо калі яго знойдуць дома, яны былі ўпэўненыя, што яго адправяць у Сібір.
Затым мой бацька паехаў у Капенгаген, і 11 лютага 1907 г. паліцыя выдала яму від на жыхарства («opholdsbog»), каб ён мог пачаць працаваць. Ён прывёз з сабой расейскае вучнёўскае пасведчанне. Від на жыхарства маёй маці быў выдадзены 2 красавіка 1907 года, гэта павінна азначаць, што яны прыбылі ў Капенгаген амаль адначасова.
Яны ўзялі шлюб у 1908 годзе, і, як было сказана раней, я нарадзіўся 4 студзеня 1910 года. Мой бацька вёў дзённік на расейскай мове з 7 ліпеня 1907 года. Дзённік разам з некаторымі лістамі і нататкамі на расейскай мове і поўны дзённік майго бацькі захоўваўся падчас знаходжання ў Швецыі ў 1943–1945 гадах, быў перададзены ў Габрэйскі музей Капенгагену (які будаваўся падчас занатоўкі ўспамінаў).
Фота і спасылкі на папярэднія ўспаміны на сайце https://orsha.eu/rus/%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8/14671