Спрэчкі, здаецца, не спыняюцца. Не спыняецца і час: дадаліся яшчэ год да Дня народзінаў Васіля Быкава і кінааповесць Віктара Казько "Галасы і цені". На роднай мове... 1 год назад Ваши воспоминания 100-гадовы юбілей Быкава ўзнавіў спрэчкі пра мову: ці магчыма лічыць беларускімі пісьсменнікамі тых, хто піша "на русском языке"... Як добра, падумаў я, літаратарам-яўрэям, каторыя, жывучы ў Ізраілі, з вядомых прычынаў пішуць па-руску! Ніхто не лічыць іх рускімі пісьменнікамі і паэтамі... А вось Быкава расейцы лічаць сваім... А мо трэба ганарыцца такім дзіўнаватым далучэннем нашага генія да "великой русской культуры"?! (Калі што, жарт 🥸) Ну а калі сур'ёзна, дык ніяк не можам выблытацца з блытаніны паміж паходжаннем творцы, зместам ягоных твораў, іх духоўнай насычанасцю і мовай як сродкам усведамлення нацыянальнай ідэнтычнасці, асэнсавання свайго пачэснага месца сярод іншых народаў... Простая думка: нават калі б Быкаў у свой час пісаў па-руску (а ён пісаў на роднай мове, на рускую толькі перакладаў), ён заставаўся бы нашым, б е л а р у с к і м пісьменнікам. У свой час мяне здзівіла сцвяорджэнне аднаго паважанага літаратара пра Віктара Казько, маўляў, калі пісаў па-руску, дык быў расейскім пісьменнікам. А вось калі перайшоў на родную мову, ператварыўся ў беларускага. Прымітыўны, цалкам палітазаваны, на мой погляд, аршын. Бо першапачатковы "Судный день" да апошняй кропкі беларускі твор, як і "Суд у Слабадзе", як і першая аповесць "Високосный год", надрукаваная ў "Новом мире". У пэўным сэнсе загадкавая з'ява. Восем гадоў таму я паспрабаваў разгадаць яе на прыкладзе таго ж Казько: "Два тыдні як дачытаў рукапіс новай кнігі Віктара Казько "На крючке" у аўтарскім перакладзе на рускую мову. Шчыра кажучы, пачынаў чытаць з нейкай асцярогай: як яно будзе на рускай мове пасля чытання на беларускай у "Дзеяслове", ці не атрымаецца пе-ра-клад у літаральным сэнсе, то бок перакладанне слоў і думак з аднаго месца на другое. Скажу адразу: гэта новы, абсалютна самастойны твор, хаця і пад адной назвай. И цалкам беларускі. Нават калі Казько піша пра Горную Шорыю ці Волгу... Заўжды здзіўляўся, як у беларускім слове Казько жыве прыхаванае да пары рускае слова. Трэба чытаць Казько, каб упэўніцца ў злавеснасці, дурасці, у лепшым выпадку, разважанняў пра няроўнасць моў, пра немагчымасць выказаць на роднай мове "что-то умное"... Як мо нікому сёння ў беларускай літаратуры Казько, дзякуючы ягонаму непаўторнаму таленту, удаецца ўзвысіць рускае слова да вышынь беларускага светаадчування і светапогляду. Калі дзяліўся ўражаннямі, пажартаваў: "Ведаеш, Віця, т а к зараз ніхто не піша..." І дадаў: "...і мала хто ўмее т а к прачытаць..." P.S. Чый здымак, на жаль, не ведаю... P.P.S. "Гэта здымак мой, Яўгена Коктыша .Васіль Быкаў з Віктарам Казько на Палессі , радзіме Віктара, 1984 год. Быкаву тут 60 гадоў, Казько арганізаваў гэтае сяброўскае падарожжа пісьменнікаў (беларускіх і расійскіх ) дзеля юбілею Васіля Быкава"
Игорь Доморонок
Сяргей Ваганаў, пост у ФБ:
Спрэчкі, здаецца, не спыняюцца. Не спыняецца і час: дадаліся яшчэ год да Дня народзінаў Васіля Быкава і кінааповесць Віктара Казько "Галасы і цені". На роднай мове...
1 год назад
Ваши воспоминания
100-гадовы юбілей Быкава ўзнавіў спрэчкі пра мову: ці магчыма лічыць беларускімі пісьсменнікамі тых, хто піша "на русском языке"... Як добра, падумаў я, літаратарам-яўрэям, каторыя, жывучы ў Ізраілі, з вядомых прычынаў пішуць па-руску! Ніхто не лічыць іх рускімі пісьменнікамі і паэтамі... А вось Быкава расейцы лічаць сваім... А мо трэба ганарыцца такім дзіўнаватым далучэннем нашага генія да "великой русской культуры"?! (Калі што, жарт 🥸)
Ну а калі сур'ёзна, дык ніяк не можам выблытацца з блытаніны паміж паходжаннем творцы, зместам ягоных твораў, іх духоўнай насычанасцю і мовай як сродкам усведамлення нацыянальнай ідэнтычнасці, асэнсавання свайго пачэснага месца сярод іншых народаў... Простая думка: нават калі б Быкаў у свой час пісаў па-руску (а ён пісаў на роднай мове, на рускую толькі перакладаў), ён заставаўся бы нашым, б е л а р у с к і м пісьменнікам.
У свой час мяне здзівіла сцвяорджэнне аднаго паважанага літаратара пра Віктара Казько, маўляў, калі пісаў па-руску, дык быў расейскім пісьменнікам. А вось калі перайшоў на родную мову, ператварыўся ў беларускага. Прымітыўны, цалкам палітазаваны, на мой погляд, аршын. Бо першапачатковы "Судный день" да апошняй кропкі беларускі твор, як і "Суд у Слабадзе", як і першая аповесць "Високосный год", надрукаваная ў "Новом мире". У пэўным сэнсе загадкавая з'ява. Восем гадоў таму я паспрабаваў разгадаць яе на прыкладзе таго ж Казько:
"Два тыдні як дачытаў рукапіс новай кнігі Віктара Казько "На крючке" у аўтарскім перакладзе на рускую мову. Шчыра кажучы, пачынаў чытаць з нейкай асцярогай: як яно будзе на рускай мове пасля чытання на беларускай у "Дзеяслове", ці не атрымаецца пе-ра-клад у літаральным сэнсе, то бок перакладанне слоў і думак з аднаго месца на другое. Скажу адразу: гэта новы, абсалютна самастойны твор, хаця і пад адной назвай. И цалкам беларускі. Нават калі Казько піша пра Горную Шорыю ці Волгу...
Заўжды здзіўляўся, як у беларускім слове Казько жыве прыхаванае да пары рускае слова. Трэба чытаць Казько, каб упэўніцца ў злавеснасці, дурасці, у лепшым выпадку, разважанняў пра няроўнасць моў, пра немагчымасць выказаць на роднай мове "что-то умное"... Як мо нікому сёння ў беларускай літаратуры Казько, дзякуючы ягонаму непаўторнаму таленту, удаецца ўзвысіць рускае слова да вышынь беларускага светаадчування і светапогляду.
Калі дзяліўся ўражаннямі, пажартаваў: "Ведаеш, Віця, т а к зараз ніхто не піша..." І дадаў: "...і мала хто ўмее т а к прачытаць..."
P.S. Чый здымак, на жаль, не ведаю...
P.P.S. "Гэта здымак мой, Яўгена Коктыша .Васіль Быкаў з Віктарам Казько на Палессі , радзіме Віктара, 1984 год. Быкаву тут 60 гадоў, Казько арганізаваў гэтае сяброўскае падарожжа пісьменнікаў (беларускіх і расійскіх ) дзеля юбілею Васіля Быкава"