ўтиргандим.Аёлим келиб ёнимга ўтирди.Пиёлагачой қуйиб узатаркан, аста гапбошлади: - Дадаси, бугун сизбошқабир аёлни кечки овқатгатаклиф қилишингизниистайман . . . Чайнабтурган ноним тиқилиб қолди. -Тинчликми онаси? Қанақа аёлбиланкечки овқатга бораман,кўрганларнима дейди, эсингни едингми?- дедимўзимни ўнглаб . . . - Мен сизниқаттиқ севаман, хаммаданқизғонаман, лекинаниқ биламанки, у аёл сизнименданда ортиқ севади ва сизбиланбир сония бўлсада бирга сухбатқуриб, дийдорингизга тўйишниистайди. Бу инсон сизнингонангиз,- деди аёлим . . . Чуқурўйга толибқолдим . . . “Мана 19 йилдирки,онамдадамсиз, биргина укам биланқишлоқда яшайди. Учта болавааёлимни яхши кийинтириб,яхшибоқаман деб, бирор мартатузукроқ онамга эътиборбермабман . . . Ўле, эээўғил бўлмай, тур ўрнингдан”,деяўзимни ўзим койиб ўрнимдантурдим.Телефонимни олиб онамгақўнғироққилдим. Гўшакни кўтарибоқ,“Тинчликми болам, нима бўлди,бунча барвақт телефонқилдинг”, дебқолдилар. - Онажон,хавотирланманг.Фақат ёмон нарса бўлишикеракми,сахарлаб қўнғироқ қилишимучун?Сизни соғиндим, - дедимнафасимқисилиб . . . Онам қулоқларигаишонмадилар шекилли . . .Чунки бугапни анча йиллардан бербиринчимарта айтишим эди . . . - Боламгапларинг ёқмаяпти. Худдиўлимиданолдин васият қиладиганларгаўхшабгапирма! Нима бўлди? - дея янасўрадилар. - Хеч нарса эмасонажон.Майлими, бугун кечга сизнибирорресторанга кечки овқатгатаклифқилсам? Иккаламиз шуоқшомнибирга ўтказсак? . . . - Бир озжимқолдиларда, “Жон жон дейманболам” - дедиларда, пиқиллабйиғлабюбордилар. Кечқурунмашинамниминиб, онамнинг уйи томонкетарканман, худди узоқ кутгансевгилиси билан учрашуволдиданхаяжонга тушиб қоладиганошиқдек, балки ундан хамбаттар холга тушиб,юрагим тез-тез ура бошлади . . .Етибкелиб тўхтаганимда, хаво совуқбўлишига қарамай, онамдарвозаолдида кутиб турардилар. -Онажон,нега чиқиб олдингиз? Келибўзим олиб чиқардим, совуқдамузлабсиз-ку . . . Онам келиб пешонамданўпибсўрашдилар-да, “Болам юрагимтоқатқилмай чиқиб олдим”, дедилар. . .Онам худди учрашувгачиққандекясаниб олганлар . . .Холатларини кўриб дам кулгимкеларди, дамўзимни ёмон кўрардим: “Негашупайтгача онангни бир мартабўлса-дашундай хурсанд қилмадинг”,деб . . .Машинага ўтирар эканлар,“Дугоналаримга бугун ўғлиммени ресторанга таклиф қилдидесам,хаммасининг менга хавасикелди”, -дедилар . . . Шахар марказидагишинамгина ресторанга кирдик.Кирарэканмиз, онам қўлимдан ушлаболиб,виқор билан, худди шахарнингбиринчи рақамли хонимидекюрибборардилар . . . Кўзларидагиқувончнияширишнинг имкони йўқ эди . ..Столга ўтирар эканмиз, менюниолибўқидим. Онам анча кўзданқолибдилар, фақат каттахарфларни кўра олдилар холос. . . - Сенболалигингда ўқишнибилмасдинг,менюни мен ўқирдим, сен эсаэркаланиб бирор нарсатанлагунингчаанча вақт ўтарди, энди эсасенингнавбатинг келибди, - дедиларонам, узоқ ўтмишни эслаб . . .Сухбат қурибузоқ ўтирдик . . . Вақталламахалбўлганини хам сезмабмиз.Қалбимдақандайдир ширин хотиралар,нотаниш илиқлик жўш урабошлади . . . Қанчалар ажойибкеча бўлди. “Шундай аёлни негашупайтгача бир марта бўлса- даресторанга таклиф қилмабман?Бушунчалар ажойиб экан-ку”, деяўзимни ўзим тергай бошладим.Онамни уйларига қўяр эканман,“Болам сен билан яна ўша ергаборишни истайман”, - дедилар.-Бажонидил онажон, ундакелаётганхафтада борамиз, - дедим. -Лекин бусафар ман тўлайманрестораннингпулини, - дедилар қайсарликбилан. - Майли онажон, сизнима десангиз шу,- дедим. Уйга қайтганимдааёлимгарахмат айтдим, ахир у менгаажойиббир оқшомни ўтказишда каттаёрдамбердида . . . Орадан икки кунўтмайсахарда укам телефон қилиб,“Ака тез келинг, онамнингюраклари хуружқилди”, деб қолди. Онамнитириккўриш насиб қилмади . . .Боргунимчажонлари узилибди . . .Маъракаларданкейин укам бир конверттутқазди,онам бериб қўйган эканлар.Очдим. У ерда бир парчақоғозга хатқолдирибдилар: “Болам, ваъдақилганимдек, аввалдан борибресторанга икки кишиликкечкиовқатни хисоблатиб, пулинитўлабкелдим. Тўлов қоғози хам шуерда. Балки ўша кунгача менетиббормасман. Лекин сен албаттааёлингни олиб ўша ергаборгин.Иккаламиз ўтирган жойдаўтирибовқатланинглар. Мен сенижонимданортиқ яхши кўраманболажоним . . .” Қанийди шухатни ёзган аёл тирикбўлсалар . . . Хар куни у аёлнибошимда кўтарибресторанларга,боғларга, энг яхши жойларгаолибборсам . . . Сухбатларидансармастбўлсам . . . Қанийди яна бир боршундай оқшом насиб этса . . .Лекинэнди онам йўқ эдилар . . . ! ! !Оналаримизнинг қадрларига
КуДрАт КуДиК
Эрталаб чой ичиб
ўтиргандим.
Аёлим келиб ёнимга ўтирди.
Пиёлага
чой қуйиб узатаркан, аста гап
бошлади: - Дадаси, бугун сиз
бошқа
бир аёлни кечки овқатга
таклиф қилишингизни
истайман . . . Чайнаб
турган ноним тиқилиб қолди. -
Тинчликми онаси? Қанақа аёл
билан
кечки овқатга бораман,
кўрганлар
нима дейди, эсингни едингми?
- дедим
ўзимни ўнглаб . . . - Мен сизни
қаттиқ севаман, хаммадан
қизғонаман, лекин
аниқ биламанки, у аёл сизни
менданда ортиқ севади ва сиз
билан
бир сония бўлсада бирга сухбат
қуриб, дийдорингизга тўйишни
истайди. Бу инсон сизнинг
онангиз,- деди аёлим . . . Чуқур
ўйга толиб
қолдим . . . “Мана 19 йилдирки,
онам
дадамсиз, биргина укам билан
қишлоқда яшайди. Учта бола
ва
аёлимни яхши кийинтириб,
яхши
боқаман деб, бирор марта
тузукроқ онамга эътибор
бермабман . . . Ўле, эээ
ўғил бўлмай, тур ўрнингдан”,
дея
ўзимни ўзим койиб ўрнимдан
турдим.
Телефонимни олиб онамга
қўнғироқ
қилдим. Гўшакни кўтарибоқ,
“Тинчликми болам, нима бўлди,
бунча барвақт телефон
қилдинг”, деб
қолдилар. - Онажон,
хавотирланманг.
Фақат ёмон нарса бўлиши
керакми,
сахарлаб қўнғироқ қилишим
учун?
Сизни соғиндим, - дедим
нафасим
қисилиб . . . Онам қулоқларига
ишонмадилар шекилли . . .
Чунки бу
гапни анча йиллардан бер
биринчи
марта айтишим эди . . . - Болам
гапларинг ёқмаяпти. Худди
ўлимидан
олдин васият қиладиганларга
ўхшаб
гапирма! Нима бўлди? - дея яна
сўрадилар. - Хеч нарса эмас
онажон.
Майлими, бугун кечга сизни
бирор
ресторанга кечки овқатга
таклиф
қилсам? Иккаламиз шу
оқшомни
бирга ўтказсак? . . . - Бир оз
жим
қолдиларда, “Жон жон дейман
болам” - дедиларда, пиқиллаб
йиғлаб
юбордилар. Кечқурун
машинамни
миниб, онамнинг уйи томон
кетарканман, худди узоқ кутган
севгилиси билан учрашув
олдидан
хаяжонга тушиб қоладиган
ошиқдек, балки ундан хам
баттар холга тушиб,
юрагим тез-тез ура бошлади . . .
Етиб
келиб тўхтаганимда, хаво совуқ
бўлишига қарамай, онам
дарвоза
олдида кутиб турардилар. -
Онажон,
нега чиқиб олдингиз? Келиб
ўзим олиб чиқардим, совуқда
музлабсиз-
ку . . . Онам келиб пешонамдан
ўпиб
сўрашдилар-да, “Болам юрагим
тоқат
қилмай чиқиб олдим”, дедилар
. . .
Онам худди учрашувга
чиққандек
ясаниб олганлар . . .
Холатларини кўриб дам кулгим
келарди, дам
ўзимни ёмон кўрардим: “Нега
шу
пайтгача онангни бир марта
бўлса-да
шундай хурсанд қилмадинг”,
деб . . .
Машинага ўтирар эканлар,
“Дугоналаримга бугун ўғлим
мени ресторанга таклиф қилди
десам,
хаммасининг менга хаваси
келди”, -
дедилар . . . Шахар марказидаги
шинамгина ресторанга кирдик.
Кирар
эканмиз, онам қўлимдан ушлаб
олиб,
виқор билан, худди шахарнинг
биринчи рақамли хонимидек
юриб
борардилар . . . Кўзларидаги
қувончни
яширишнинг имкони йўқ эди . .
.
Столга ўтирар эканмиз, менюни
олиб
ўқидим. Онам анча кўздан
қолибдилар, фақат катта
харфларни кўра олдилар холос
. . . - Сен
болалигингда ўқишни
билмасдинг,
менюни мен ўқирдим, сен эса
эркаланиб бирор нарса
танлагунингча
анча вақт ўтарди, энди эса
сенинг
навбатинг келибди, - дедилар
онам, узоқ ўтмишни эслаб . . .
Сухбат қуриб
узоқ ўтирдик . . . Вақт
алламахал
бўлганини хам сезмабмиз.
Қалбимда
қандайдир ширин хотиралар,
нотаниш илиқлик жўш ура
бошлади . . . Қанчалар ажойиб
кеча бўлди. “Шундай аёлни нега
шу
пайтгача бир марта бўлса- да
ресторанга таклиф қилмабман?
Бу
шунчалар ажойиб экан-ку”, дея
ўзимни ўзим тергай бошладим.
Онамни уйларига қўяр эканман,
“Болам сен билан яна ўша ерга
боришни истайман”, - дедилар.
-
Бажонидил онажон, унда
келаётган
хафтада борамиз, - дедим. -
Лекин бу
сафар ман тўлайман
рестораннинг
пулини, - дедилар қайсарлик
билан. - Майли онажон, сиз
нима десангиз шу,
- дедим. Уйга қайтганимда
аёлимга
рахмат айтдим, ахир у менга
ажойиб
бир оқшомни ўтказишда катта
ёрдам
бердида . . . Орадан икки кун
ўтмай
сахарда укам телефон қилиб,
“Ака тез келинг, онамнинг
юраклари хуруж
қилди”, деб қолди. Онамни
тирик
кўриш насиб қилмади . . .
Боргунимча
жонлари узилибди . . .
Маъракалардан
кейин укам бир конверт
тутқазди,
онам бериб қўйган эканлар.
Очдим. У ерда бир парча
қоғозга хат
қолдирибдилар: “Болам, ваъда
қилганимдек, аввалдан бориб
ресторанга икки кишилик
кечки
овқатни хисоблатиб, пулини
тўлаб
келдим. Тўлов қоғози хам шу
ерда. Балки ўша кунгача мен
етиб
бормасман. Лекин сен албатта
аёлингни олиб ўша ерга
боргин.
Иккаламиз ўтирган жойда
ўтириб
овқатланинглар. Мен сени
жонимдан
ортиқ яхши кўраман
болажоним . . .” Қанийди шу
хатни ёзган аёл тирик
бўлсалар . . . Хар куни у аёлни
бошимда кўтариб
ресторанларга,
боғларга, энг яхши жойларга
олиб
борсам . . . Сухбатларидан
сармаст
бўлсам . . . Қанийди яна бир бор
шундай оқшом насиб этса . . .
Лекин
энди онам йўқ эдилар . . . ! ! !
Оналаримизнинг қадрларига