Казахский народ всегда ценил ораторское искусство и силу слова. Именно поэтому каждый родитель, хочет, чтобы их дети рано начали разговаривать, а в будущем были ораторами. Когда малышу исполняется полгода, ему в ухо нашептывают песни, стихи, чтобы он быстро усваивал новые слова. Первые слова ребенка это обычно «папа, мама». Для того чтобы он быстро заговорил, делают праздник «Тілашар».
Ребёнка привозят на троне, тем самым показывая, что он стал взрослым.
Для этого режут барана, приглашают авторитетных аксакалов, которые обладают ораторскими качествами.
Аксакалы режут мясо и дают ребенку язык, чтобы он быстро заговорил. Затем берут кишки барана и опоясывают им малыша. Затем ему три раза задают вопрос на подобие «будешь говорить?», и родители малыша отвечали «будем». Далее аксакалы желали, чтобы он был оратором как Жиренше, быстрее научился говорить, стал видным деятелем и т.д. Далее для формирования речи языка участвовали односельчане ребенка. Они рассказывали ему сказки, истории, учили запоминать название птиц, зверей и т.п.
В настоящее время Тилашар устраивают, когда ребенок собирается идти в первый класс, учится читать, писать. Еще этот праздник называют «әліппе тойы (праздник букваря)."Тилашар» тойы"
Сейчас этот праздник проводят в ресторанах. В ресторан зовут гостей. На праздник зовут родственников, близких мальчика. Пришедшие гости дарят ему сувениры, подарки, затем его поздравляют. Мероприятие проходит по специальному сценарию. Ребёнка привозят на троне, тем самым показывая, что он стал взрослым. Затем старший из гостей делает бата (благословление) ребенку. Для праздника заказывают тамаду. Для проведения этого мероприятия, люди обращаются к специальным организациям, которые проводят, организуют праздники. Снимают на камеру и дарят видеозапись праздника родителям в виде диска. На празднике все веселятся, танцуют, играют. После провожают мальчика или девочку в первый класс.
По мере взросления После праздника начинался новый отсчет в жизни ребенка. Взрослые, чаще мама и бабушка, начинали разучивать небольшие стишки, потешки, которые сопровождались незамысловатыми играми. Благодаря этим играм малыш мог быстрее ориентироваться в окружающей среде. Например, для чего нужен скот или какая связь между родителями и ребенком. С помощью игр процесс обучения становился более интересным и понятным, быстрее запоминались новые слова, что, впрочем, происходит и теперь. Родители старались не только научить малыша говорить, но и сызмальства привить любовь к народным песням, к родине, привить ребенку чувство уважения и причастности к семье, к своему народу.
Қазақша Бата - тілек: Тілашар тойы
Адам болар баланың, Қайтармайық талабын. Мектепті алғаш аттаған, Құтты болсын қадамың.
Сәбиліктен марқайып, Өскендігі санаңның. Әріптерден сөз құрап, Жорғаласын қадамың.
Үміттерін ақтай біл, Әкең менен анаңның. Жүрегіңе сақтай біл, Жақсы сөзін дананың. Сондай бала болсын деп, Тілек айтар қазағым. Балалы үйлер көбейіп, Бола берсін базарың.
Осындайға жеткізсін, Әрбір үйдің адамын. Жастар өсіп қалқан боп, Болса деймін қамалың.
Қой үстінде бозторғай, Жұмыртқалар заманың. Сол замандай болса екен, Егеменді қазағым.
Мектепке алғаш барғанда Ұатаздарды мақтаймын, Сенімдерін ақтаймын. Біздікіндей мектепті Әлем шарлап таппаймын.
Сәлем беріп өтейін, Биіктерге жетейін. Алдыңызда өзімді Таныстырып кетейін. Мектеп, менің мектебім, Ақылсыздан шеттедім. Білімдімен дос болып, Сенен аттап өтпедім.
Қару-жарақ – сабағым, Қалам-парақ – садағым. Жалқау менен наданды. Білімменен қададым. Тақпағымды жаттаймын, Сабағымды баптаймын. Біздікіндей мектепті Ешбір жерден таппаймын.
Таң қалдырып әлемді, Айтайын мен өлеңді. Қабыл алғын, жамағат, Қызың берген сәлемді.
Күн көзімен таласқан, Ай мен күнге жол ашқан. Қазақ қызы мен болам, Білімменен санасқан. Есін допқа жеңдірген, Бала емеспін сен білген. Алтыға кеп, алып боп, Біріншіге келдім мен.
Еркелік жоқ кешегі, Оқушымын көшелі. Білім алып бойыммен Ойым да енді өседі.
Салтанаты бек керім, Міне, сынып-мектебім. Ұстаздарым аялы, Достарым да көп менің.
Мен оқушы баламын – Оқып, білім аламын. Мектеп-ұям, өзіңе Арналады бал әнім. Шаттыққа толы болсын келер күндер, Нұры ғой көзіміздің көгершіндер. Аман қыл құртақандай құлындарды, Аруақтар, желеп-жебеп жүресіңдер?!
Адамдар артқан екен ұрпаққа үміт, Солардың арқасы ғой, тұрсақ күліп. Еңбектеп, Тәй-тәй басып, Мектеп барып, Сұңқардай Шыңға қонар шырқап шығып.
Желкілдеп жігіт болды тайға мінер, Күй болып шалқы көңіл, қайна жігер. Алдынан арайланып бақыт таңы, Азамат болсын аузын айға білер.
Көргендер бақытты ғой немересін! Көгерсең немереңнен көгересің... Ертең-ақ мақтанышқа айналады, Ат ерттейтін Азамат деген есім.
Ұрпақпен ұласады мұрат арман, Бәйтерек бой көтерер құба талдан. Тойлаңдар, Қуаныңдар, ағайындар, Шалқып қайт, шаттық тойы - Тілашардан! Өмірдің жолы күрделі, әрі бұралаң, Жаратушымыз оны ақ-қарадан құраған. Қарасына пенде қамығып, кейде қан жылап, Тағдыр талқысына еріксіз көніп шыдаған.
Сондайсыз сіз де, қайғы да өткен басынан, Мұхитың өтті, жұлдыздай ағып тосыннан. Орнында қалған тұяғы-жалғыз немере, Батырды көрсем Мұхитым ба деп қуанам.
Батырың енді көзіңнің ағы-қарасы, Кішкене ғана ата-апасының баласы. Мектепке бармақ, ордасына еніп білімнің, Өсіріп, баптап ақылы мен санасын.
Кешегі қайғы бүгінгі осы қуаныш, Көңілді демеу, жүрекке медеу жұбаныш. Өткенді бүркеп, келешектен үміт қып, Тілашар тойға келдік біз де қуанып.
Батырың болсын оқушы үздік, бақытты, Саналы болсын бағалар мына уақытты. Таудай талап, бармақтай бақ тілейміз, Азаматы болсын еліміздің бай-қуатты!!! Әмин
Традиции и обычаи казахов
Казахские традиции / Тилашар той «Тілашар».
Казахский народ всегда ценил ораторское искусство и силу слова. Именно поэтому каждый родитель, хочет, чтобы их дети рано начали разговаривать, а в будущем были ораторами. Когда малышу исполняется полгода, ему в ухо нашептывают песни, стихи, чтобы он быстро усваивал новые слова. Первые слова ребенка это обычно «папа, мама». Для того чтобы он быстро заговорил, делают праздник «Тілашар».
В настоящее время Тилашар устраивают, когда ребенок собирается идти в первый класс, учится читать, писать. Еще этот праздник называют «әліппе тойы (праздник букваря)."Тилашар» тойы"
Сейчас этот праздник проводят в ресторанах. В ресторан зовут гостей. На праздник зовут родственников, близких мальчика. Пришедшие гости дарят ему сувениры, подарки, затем его поздравляют. Мероприятие проходит по специальному сценарию. Ребёнка привозят на троне, тем самым показывая, что он стал взрослым. Затем старший из гостей делает бата (благословление) ребенку. Для праздника заказывают тамаду. Для проведения этого мероприятия, люди обращаются к специальным организациям, которые проводят, организуют праздники. Снимают на камеру и дарят видеозапись праздника родителям в виде диска. На празднике все веселятся, танцуют, играют. После провожают мальчика или девочку в первый класс.
После праздника начинался новый отсчет в жизни ребенка. Взрослые, чаще мама и бабушка, начинали разучивать
небольшие стишки, потешки, которые сопровождались незамысловатыми играми. Благодаря этим играм малыш мог быстрее ориентироваться в окружающей среде. Например, для чего нужен скот или какая связь между родителями и ребенком. С помощью игр процесс обучения становился более интересным и понятным, быстрее запоминались новые слова, что, впрочем, происходит и теперь. Родители старались не только научить малыша говорить, но и сызмальства привить любовь к народным песням, к родине, привить ребенку чувство уважения и причастности к семье, к своему народу.
Адам болар баланың,
Қайтармайық талабын.
Мектепті алғаш аттаған,
Құтты болсын қадамың.
Сәбиліктен марқайып,
Өскендігі санаңның.
Әріптерден сөз құрап,
Жорғаласын қадамың.
Үміттерін ақтай біл,
Әкең менен анаңның.
Жүрегіңе сақтай біл,
Жақсы сөзін дананың.
Сондай бала болсын деп,
Тілек айтар қазағым.
Балалы үйлер көбейіп,
Бола берсін базарың.
Осындайға жеткізсін,
Әрбір үйдің адамын.
Жастар өсіп қалқан боп,
Болса деймін қамалың.
Қой үстінде бозторғай,
Жұмыртқалар заманың.
Сол замандай болса екен,
Егеменді қазағым.
Бастарыңа бермесін,
Қыйыншылық азабын.
Жастарыма қонса екен,
Даналығы бабамның.
Әмин
Мектепке алғаш барғанда
Ұатаздарды мақтаймын,
Сенімдерін ақтаймын.
Біздікіндей мектепті
Әлем шарлап таппаймын.
Сәлем беріп өтейін,
Биіктерге жетейін.
Алдыңызда өзімді
Таныстырып кетейін.
Мектеп, менің мектебім,
Ақылсыздан шеттедім.
Білімдімен дос болып,
Сенен аттап өтпедім.
Қару-жарақ – сабағым,
Қалам-парақ – садағым.
Жалқау менен наданды.
Білімменен қададым.
Тақпағымды жаттаймын,
Сабағымды баптаймын.
Біздікіндей мектепті
Ешбір жерден таппаймын.
Таң қалдырып әлемді,
Айтайын мен өлеңді.
Қабыл алғын, жамағат,
Қызың берген сәлемді.
Күн көзімен таласқан,
Ай мен күнге жол ашқан.
Қазақ қызы мен болам,
Білімменен санасқан.
Есін допқа жеңдірген,
Бала емеспін сен білген.
Алтыға кеп, алып боп,
Біріншіге келдім мен.
Еркелік жоқ кешегі,
Оқушымын көшелі.
Білім алып бойыммен
Ойым да енді өседі.
Салтанаты бек керім,
Міне, сынып-мектебім.
Ұстаздарым аялы,
Достарым да көп менің.
Мен оқушы баламын –
Оқып, білім аламын.
Мектеп-ұям, өзіңе
Арналады бал әнім.
Шаттыққа толы болсын келер күндер,
Нұры ғой көзіміздің көгершіндер.
Аман қыл құртақандай құлындарды,
Аруақтар, желеп-жебеп жүресіңдер?!
Адамдар артқан екен ұрпаққа үміт,
Солардың арқасы ғой, тұрсақ күліп.
Еңбектеп,
Тәй-тәй басып,
Мектеп барып,
Сұңқардай
Шыңға қонар шырқап шығып.
Желкілдеп жігіт болды тайға мінер,
Күй болып шалқы көңіл, қайна жігер.
Алдынан арайланып бақыт таңы,
Азамат болсын аузын айға білер.
Көргендер бақытты ғой немересін!
Көгерсең немереңнен көгересің...
Ертең-ақ мақтанышқа айналады,
Ат ерттейтін Азамат деген есім.
Ұрпақпен ұласады мұрат арман,
Бәйтерек бой көтерер құба талдан.
Тойлаңдар,
Қуаныңдар, ағайындар,
Шалқып қайт, шаттық тойы -
Тілашардан!
Өмірдің жолы күрделі, әрі бұралаң,
Жаратушымыз оны ақ-қарадан құраған.
Қарасына пенде қамығып, кейде қан жылап,
Тағдыр талқысына еріксіз көніп шыдаған.
Сондайсыз сіз де, қайғы да өткен басынан,
Мұхитың өтті, жұлдыздай ағып тосыннан.
Орнында қалған тұяғы-жалғыз немере,
Батырды көрсем Мұхитым ба деп қуанам.
Батырың енді көзіңнің ағы-қарасы,
Кішкене ғана ата-апасының баласы.
Мектепке бармақ, ордасына еніп білімнің,
Өсіріп, баптап ақылы мен санасын.
Кешегі қайғы бүгінгі осы қуаныш,
Көңілді демеу, жүрекке медеу жұбаныш.
Өткенді бүркеп, келешектен үміт қып,
Тілашар тойға келдік біз де қуанып.
Батырың болсын оқушы үздік, бақытты,
Саналы болсын бағалар мына уақытты.
Таудай талап, бармақтай бақ тілейміз,
Азаматы болсын еліміздің бай-қуатты!!!
Әмин