7 мар 2012
8-mart foxishalar bayrami!
Bunday deyilmoqqa sabab, 1910-yil Germaniyada foxishalar faoliyatiga chek qoyilgan va shunga tegishli qaror qabul qilingan. Kuchli ta'ziqlardan song foxishalar nomidan Klaret Setkin nomli foxisha Germaniya Kansleri oldiga murojat bilan chiqadi. Bizga (ya'ni foxishalarga) cheklovlar, bosimlar otkazilyapti. Biz uchun bir yilda bir marotaba bolsa ham bir kunni oyin-kulgi, kongilhushlik uchun ajratishni soraydi. Shundan song Kansler foxishalar uchun 8-martni foxishalar bayrami deb e'lon qiladi. Togri bizni millatimizga ushbu ''bayram'' sobiq ittifoq davrida nima emish ''Ayollar bayrami'' sifatida kirib kelgan. Xurmatli akalar-ukalar bir fikr yuritib, oylab koring bizni ozbek ayollarimizni ''bayram'' bilan qutlash joiz ekanmi?
Оммавий ахборот воситалари ва
рекламаларда аёлларга табриклар
йўлланиб, эркакларга бу кунни
улар учун бағишлашга
чақириқлар янграмоқди.
Узоқ йиллар бу анъана
такрорланиб, одатий тус олганидан
кўпчилик унга кўникиб қолган.
Бу байрамнинг асл моҳияти тарихи
ва жамиятдаги ўрни ҳақида
жиддийроқ фикр юритиб кўрувчи
савияли замондошларимиз кам
топилади.
МОЗИЙГА САФАР
Аммо бу байрамнинг келиб чиқиш
тарихи, ўтмишга мурожаат қилган
баъзи кишиларни хайрон
қолдирса, баъзиларнинг эса унга
муносабати ўзгариши ҳам мумкин.
8 мартнинг байрам қилинишига
сабаб бўлган воқеа - ўтган
асрларда Клара Цеткин исмли аёл
бошчилигидаги немис
феминистларининг сиёсий
норозилик намойиши бўлган.
Феминистлар - Европада
аёлларнинг ҳақ-ҳуқуқлари учун
курашувчи ҳаракат бўлиб, унинг
аъзолари асосан фоҳишалардан(!)
иборат эди. Улар
фоҳишахоналардаги аёлларнинг
хўрланиши, калтакланиши ва
аянчли аҳволидан норозилик
билдириб, ўз муаммоларига
мутасаддиларнинг эътибор
беришини талаб қилиб намойишга
чиққанлар.
Кейинроқ, СССРда коммунистлар
мазкур намойишдан ўз ғоялари
ва тузумлари учун тамсил
олишиб, бу кунни "Халқаро
хотин-қизлар куни" деб атадилар
ва эътиборни аёлларнинг "порлоқ
коммунистик келажак" учун
курашдаги роли ва аҳамиятига
марказлаштирдилар.
Биз бу байрамнинг қандай
нишонлангани, уларда
коммунистлар аёлларни қандай
эъзозлаганлари ҳақида
тўхталмаймиз (сабаби уларнинг
байрамлари ҳақидаги
таассуротимиз ҳали унчалик
эскирган эмас, байрамларнинг
барчаси деярли бир хил бўлиб,
фақат кунлари ва номлари билан
фарқланар, аслида эса
коммунистик тузумни улуғловчи
бутунлай сиёсий тадбирлар эди).
Коммунистик тузум қулади.
"Ўлдинг - ўчдинг" деганларидай,
унинг сохта ғояларию, қўланса
идеаллари ҳам барҳам топиши
кутилган эди, лекин, бугун кўриб
турганимиздай, ундай бўлмади. 8
мартни ҳалиям қувониб
нишонлайдилар. Нега? Сабаби, аёл
зотининг аянчли аҳволи на сиёсий
намойишлар, на тузумларнинг
ўзгариши билан яхшиланмади.
Бугун аёлларимиз ҳануз йилда
бир кун бўлса-да, ўзларига
инсоний эътибор ва ҳурмат
қилинишга муҳтожлар. Наҳотки,
тараққиёт чўққисига эришган
жамиятларда аёлдай энг мўътабар
зот оддий инсоний эътиборга зор
аҳволга келтириб қўйилган
бўлса?! Бу муаммонинг илдизи каерда?